Σημειώσεις για το μάθημα ιστορίας Α' Γυμνασίου

1. ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝIΑΣ
ΕΠΕΚΤΕIΝΕΤΑI

2. Η άνοδος του Φιλίππου
Ο Φίλιππος αναδιοργάνωσε το στρατό
προκειμένου να ισχυροποιηθεί στο εσωτερικό
και να αντιμετωπίσει τις επιδρομές των βόρειων
γειτόνων του. Για να καταστήσει τη Μακεδονία
μεγάλη δύναμη επιστράτευσε αγρότες και
ποιμένες της Μακεδονίας, τους οποίους
εφοδίασε με μικρότερη ασπίδα και ένα μακρύ
δόρυ, τη σάρισα.

3. Μια μακεδονική φάλαγγα οπλισμένη με σάρισες. Το μεγάλο
μήκος τους κρατά τον εχθρό σε απόσταση τέτοια που δεν μπορεί
να πλήξει τους φαλαγγίτες.
«…μηδέν ‘εωρακέναι φοβερώτερον και δεινότερον φάλαγγος μακεδονικής…»
«…δεν έχω δει κάτι φοβερότερο και τρομερότερο από τη μακεδονική φάλαγγα…»
Αιμίλιος Παύλος (Ρωμαίος ύπατος, ο νικητής στη μάχη της Πύδνας), Πολύβιος (απόσπασμα)

4. Οι πεδιάδες της Μακεδονίας διευκόλυναν τη
συντήρηση και την εξάσκηση του ιππικού. Ο
μακεδονικός στρατός, ενισχυμένος με
πολιορκητικές μηχανές και ελαφρά οπλισμένους
στρατιώτες, εξελίχθηκε σε πανίσχυρη δύναμη. Ο
Φίλιππος εφάρμοσε τη λοξή φάλαγγα , την οποία
συμπλήρωσε με την υποχωρητική κίνηση και την
κυκλωτική κίνηση.
Η άνοδος του Φιλίππου

5. Ο Φίλιππος πέτυχε να αντιμετωπίσει με
επιτυχία τις επιδρομές των Ιλλυριών και των
Παιόνων και να αναπτύξει καλές σχέσεις με τη
Θράκη, εξασφαλίζοντας σχετική ειρήνη στα
σύνορά του.
Η άνοδος του Φιλίππου

7. Επέμβαση του Φιλίππου στη νότια
Ελλάδα
Οι ελληνικές πόλεις του νότου είχαν αρχίσει να
παρακμάζουν. Οι μεταξύ τους συγκρούσεις είχαν
προξενήσει μεγάλες καταστροφές. Δεν είχαν πάψει
όμως να ακούγονται φωνές για ειρήνευση και ένωση
των Ελλήνων. Ο Ισοκράτης απευθύνεται στον Φίλιππο
και τον προτρέπει να ενώσει τους Έλληνες και να
στραφεί εναντίον των Περσών. Στην Αθήνα υπάρχουν
πολιτικοί που υποστηρίζουν τον Φίλιππο και άλλοι που
τον αντιμάχονται (Δημοσθένης).

8. Ισοκράτης Δημοσθένης

9. Η μάχη στη Χαιρώνεια
Ο Φίλιππος αναζητούσε συνεχώς λόγους για να
επεμβαίνει στα θέματα της νότιας Ελλάδας. Μια τέτοια
ευκαιρία του έδωσε το αμφικτιονικό συνέδριο όταν τον
όρισε αρχιστράτηγο. Όταν οι Αθηναίοι έμαθαν ότι ο
Φίλιππος είχε περάσει τις Θερμοπύλες και είχε
στρατοπεδεύσει στην Ελάτεια αποφάσισαν να δράσουν
αποφασιστικά. Ενωμένος στρατός των Αθηναίων και
των Θηβαίων παρατάχθηκε στην πεδιάδα της
Χαιρώνειας (338 π.Χ.) απέναντι από τον στρατό των
Μακεδόνων.

10. Στη σύγκρουση που ακολούθησε υπερίσχυσαν οι
Μακεδόνες. Ο Φίλιππος εφάρμοσε με
επιδεξιότητα τη λοξή φάλαγγα και πέτυχε να
διασπάσει την παράταξη των Αθηναίων. Στη
μάχη διακρίθηκε και ο γιος του Αλέξανδρος,
μόλις 18 ετών. Η μάχη αυτή σήμανε την
κυριαρχία των Μακεδόνων και το μαρασμό των
πόλεων του ελληνικού νότου.
Η μάχη στη Χαιρώνεια

11. By Battle_of_Chaeronea,_338_BC.gif: Kirill Lokshinderivative work: Dipa_1965 (talk) - Battle_of_Chaeronea,_338_BC.gif, CC BY-
SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10605099

12. By Philipp Pilhofer - Έργο αυτού που το ανεβάζει, CC BY-
SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?
curid=20987356
Ο Λέων της Χαιρώνειας ,
πιθανότατα εγέρθηκε από
τους Θηβαίους στη μνήμη των
νεκρών τους.

13. Η μοίρα των ηττημένων
Ο Φίλιππος ήταν μάλλον επιεικής με τους ηττημένους συμμάχους. Η
στάση του βέβαια είναι εύλογη, αν αναλογιστεί κανείς ότι δεν επιθυμούσε
τόσο τη σύγκρουση με τους υπόλοιπους Έλληνες όσο την ένωσή τους και
τη συστράτευσή τους υπό μακεδονική ηγεσία. Πάνω από όλα ήθελε να τον
αποδεχθούν οι Αθηναίοι - ίσως κάποιο ρόλο να έπαιξε και η επιθυμία του
να τους αποδείξει ότι δεν ήταν «βάρβαρος» όπως τον κατηγορούσαν.
Εν πάση περιπτώσει, ο Φίλιππος επέτρεψε στην Αθήνα να διατηρήσει
την αυτονομία της και της επέστρεψε τους αιχμαλώτους δίχως να ζητήσει
λύτρα. Την αρχική έκπληξη των Αθηναίων διαδέχτηκε ο ειλικρινής
θαυμασμός. Ανδριάντες του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου τοποθετήθηκαν
στην Αγορά και τους απονεμήθηκε ο τίτλος του Αθηναίου πολίτη.
Η Θήβα όμως δεν ήταν τόσο τυχερή. Άλλωστε, η στάση της δεν ήταν
η ίδια με αυτή της Αθήνας· εφόσον η Θήβα ήταν μέχρι πρότινος σύμμαχος
της Μακεδονίας μπορούσε να θεωρηθεί προδότρια και ως τέτοια υπέστη
πιο σκληρή μεταχείριση. Οι ηγέτες της αντιμακεδονικής παράταξης
θανατώθηκαν και ο Φίλιππος άφησε στη Θήβα μακεδονική φρουρά.
Πηγή: http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=150611 (Ζενάκος Κ.)

14. Το συνέδριο στην Κόρινθο
Το 337 π.Χ. έγινε συνέδριο στην Κόρινθο, όπου
αποφασίστηκε από όλους τους Έλληνες με
εξαίρεση τους Σπαρτιάτες η εκστρατεία εναντίον
των Περσών υπό την αρχηγία του Φιλίππου. Η
εκστρατεία όμως αυτή ματαιώθηκε, γιατί τον
επόμενο χρόνο ο Φίλιππος δολοφονήθηκε.