Σημειώσεις για το μάθημα της Α' Γυμνασίου

1. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ
ΑΝΑΤΟΛΗΣ

2. Τα πρώτα χρόνια
Μετά τη δολοφονία του Φιλίππου (336 π.Χ.), ο
γιος του Αλέξανδρος γίνεται βασιλιάς της
Μακεδονίας σε ηλικία είκοσι ετών.
Υπήρξε μαθητής του Αριστοτέλη και απέκτησε μια
παιδεία βαθύτατα ελληνική, η οποία σφράγισε τη
ζωή του. Διάβαζε Πίνδαρο, Ηρόδοτο, Θουκυδίδη και
λάτρευε τον Όμηρο.
Όνειρά του είναι η πραγματοποίηση των σχεδίων
του πατέρα του για συντριβή της περσικής δύναμης
και η διάδοση του ελληνικού πνεύματος σε όλο τον
κόσμο.

3. By No machine-readable author provided. World Imaging
assumed (based on copyright claims). - No machine-
readable source provided. Own work assumed (based on
copyright claims)., CC BY-SA 3.0,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1581637
Ρωμαϊκό αντίγραφο
αγάλματος του
Λυσίππου, Λούβρο,
Παρίσι

4. By Marsyas - Έργο αυτού που το ανεβάζει, CC BY 2.5,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?
curid=608671
Αθηναϊκό άγαλμα του
Αλεξάνδρου με
λεοντοκεφαλή, Εθνικό
Αρχαιολογικό Μουσείο,
Αθήνα

5. Μόλις ανέβηκε στο θρόνο ο Αλέξανδρος,
συγκάλεσε ξανά το Συνέδριο της Κορίνθου. Σε
αυτό, ανανεώθηκε στο πρόσωπο του νέου
ηγέτη ο όρκος που είχε δοθεί από τους
υπόλοιπους έλληνες στον πατέρα του.
Ονομάζεται από αυτό «στρατηγός
αυτοκράτορας» των Ελλήνων. Αφού
τακτοποιεί τις πολιτικές εκκρεμότητες στην
Ελλάδα, αρχίζει να προετοιμάζει την
εκστρατεία εναντίον της Περσίας.
Τα πρώτα χρόνια

6. Οι μεγάλες συγκρούσεις
Από το 336 π.Χ. βασιλιάς της Περσίας ήταν ο
Δαρείος ο Γ’ ο Κοδομανός, ικανός ηγέτης, ο
οποίος προσπαθεί να αναδιοργανώσει το
περσικό κράτος. Ο Αλέξανδρος, γνωρίζοντας τις
δυσχέρειες του Δαρείου, επιταχύνει την
εκστρατεία. Ξεκινά από την Πέλλα το 334
π.Χ. με μία μέτρια στρατιωτική δύναμη που
δεν ξεπερνούσε τους 40.000 άνδρες

7. Ο ιστορικός Αρριανός (βιβλίο Α,11) αναφέρεται στον αριθμό
των στρατιωτών του Αλέξανδρου:
...ἐξελαύνει ἐφ' Ἑλλησπόντου [...] αὐτὸς δὲ ἄγων πεζοὺς μὲν
σὺν ψιλοῖς τε καὶ τοξόταις οὐ πολλῷ πλείους τῶν τρισμυρίων,
ἱππέας δὲ ὑπὲρ τοὺς πεντακισχιλίους [...] καὶ διέβησαν
τριήρεσι μὲν ἑκατὸν καὶ ἑξήκοντα πλοίοις δὲ ἄλλοις πολλοῖς
στρογγύλοις...
Νεότεροι μελετητές (Roisman, Joseph; Worthington, Ian – 2010)
ανεβάζουν τον αριθμό των στρατιωτών σε 48,100 οπλίτες,
6,100 ιππείς 120 πολεμικά πλοία

8. Ο Αλέξανδρος αφού διέβη τον Ελλήσποντο
αντιμετώπισε τους Πέρσες στον Γρανικό ποταμό
(334 π.Χ.). Οι Πέρσες ηττήθηκαν και ο Αλέξανδρος
έγινε κύριος της Μικράς Ασίας.
Η δεύτερη σύγκρουση ανάμεσα στο στρατό του
Αλέξανδρου και τους Πέρσες πραγματοποιήθηκε
στην πεδιάδα της Ισσού (333 π.Χ.). Οι Έλληνες
νίκησαν και πάλι. Οι Πέρσες με τον ηττημένο Δαρείο
υποχώρησαν και ο Αλέξανδρος κατέλαβε τη Φοινίκη
και εισέβαλε στην Αίγυπτο.

9. By George TsiagalakisBased on sources from:Mircalla22Captain Blood - based on PNG work by Mircalla22 (CC-BY-SA 3) and Dpt of
History, US Military Academy (Public domain), CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=37016503

10. By Charles Le Brun - http://cartelen.louvre.fr/cartelen/visite?
srv=car_not_frame&idNotice=28684http://forum.artinvestment.ru/blog.php?b=273473&langid=5, Κοινό Κτήμα,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12367462
Αναπαράσταση της μάχης του Γρανικού όπου ο Κλείτος ο Μέλας
διακρίνεται στο κέντρο δίπλα από τον Αλέξανδρο να τον σώζει από το
χτύπημα του Σπιθριδάτη - Σαρλ Λε Μπραν, 17ος αιώνας, Λούβρο,Παρίσι

11. By Berthold Werner, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=32224321
Αλέξανδρος κατά Δαρείου στη μάχη της Ισσού, ψηφιδωτό,
Αρχαιολογικό Μουσείο, Νάπολι

12. Η ίδρυση της Αλεξάνδρειας
Στην Αίγυπτο ίδρυσε την πρώτη από τις
πόλεις, στις οποίες έδωσε το όνομά του,
την Αλεξάνδρεια. Η πόλη αυτή εξελίχθηκε
στο σπουδαιότερο οικονομικό και
πολιτισμικό κέντρο της Μεσογείου.

13. Το 331 π.Χ. ο Αλέξανδρος, ξεκινώντας από
την Αίγυπτο, προχώρησε ανατολικά, προς το
κέντρο του περσικού κράτους. Στα Γαυγάμηλα
της Μηδείας, σε μία από τις σφοδρότερες
συγκρούσεις της αρχαιότητας, ο ελληνικός
στρατός συνέτριψε τον περσικό. Ουσιαστικά
το περσικό κράτος διαλύθηκε, ο Δαρείος
δολοφονήθηκε (από τον σατράπη του Βήσσο
που ανακηρύχθηκε ο ίδιος Αυτοκράτορας) και
ο Αλέξανδρος, χωρίς αντίσταση, καταλαμβάνει
όλες τις μεγάλες περσικές πόλεις, τη Βαβυλώνα,
τα Σούσα, την Περσέπολη και τα Εκβάτανα.

14. By George TsiagalakisBased on sources from:Mircalla22Captain Blood - based on PNG work by Mircalla22 (CC-BY-SA 3) and Dpt of
History, US Military Academy (Public domain), CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=37016503

15. Μετά τη δολοφονία του Δαρείου ο Αλέξανδρος
προβλήθηκε ως ο νόμιμος διάδοχος του Πέρση
βασιλιά και συνέχισε την εκστρατεία του προς
τα ανατολικά. Μετά από σκληρούς αγώνες με
τους τοπικούς ηγεμόνες και τους τοπικούς
πληθυσμούς των ανατολικών επαρχιών του
περσικού κράτους (Αρεία, Βακτρία,
Δραγγιανή), οι Μακεδόνες κατορθώνουν να
εδραιώσουν την κυριαρχία τους σε ολόκληρη
την αχανή έκταση της περσικής
αυτοκρατορίας.

16. Το 326 π.Χ. ο μακεδονικός στρατός κατευθύνθηκε
προς τον Ινδό ποταμό. Την τελευταία μεγάλη μάχη
την έδωσε στον Yδάσπη, παραπόταμο του Ινδού
ποταμού, αντιμέτωπος με τον Ινδό βασιλιά Πώρο
(326 π.Χ.), τον οποίο και νίκησε. Από τον Yδάσπη
προχώρησε ανατολικότερα, προς τον άλλο
παραπόταμο του Ινδού, τον Ύφαση. Όμως ο
στρατός του εξαντλημένος από τους συνεχείς
πολέμους και τις κακουχίες αρνήθηκε να τον
ακολουθήσει. Ο Αλέξανδρος αναγκάστηκε να
επιστρέψει στα Σούσα (324 π.Χ.). Τον επόμενο
χρόνο (323 π.Χ.) πέθανε στη Βαβυλώνα.

17. By Anonymous folk artist - http://www.varvar.ru/arhiv/slovo/images/alexander_the_great_porus_indus.jpg, Κοινό Κτήμα,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3656198
Η «ένδοξη μάχη του βασιλιά Αλέξανδρου του Μακεδόνα εναντίον του Ινδού
βασιλιά Πώρου» στο ρωσικό λαϊκό εγχάρακτο δημοφιλές ανάγνωσμα
Λουμπόκ, εκτύπωση το πρώτο εξάμηνο του 18ου αιώνα.

18. By George TsiagalakisBased on sources from:Mircalla22Captain Blood - based on PNG work by Mircalla22 (CC-BY-SA 3) and Dpt of
History, US Military Academy (Public domain), CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=37016503

19. Κοντά στον μύθο
Στην κληρονομιά του πατέρα του, τη
Μακεδονία και το «Κοινόν των Ελλήνων» ο
Αλέξανδρος προσθέτει μια ολόκληρη αχανή
αυτοκρατορία. Η ελληνική παρουσία κυριαρχεί
σ’ έναν ολόκληρο κόσμο. Ο Αλέξανδρος πέρα
από ιστορία, σύνορα και λαούς, μυθοποιείται.

20. Η συνάντηση του Αλέξανδρου με τις Αμαζόνες. Μικρογραφία από Γαλλικό
χειρόγραφο του 15ου Αιώνα

21. By user:shakko - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6909310
Ο Αλέξανδρος καταδύεται στη θάλασσα μέσα σε γυάλινο σκάφος. Έκδοση ρωσικού
μυθιστορήματος (17ος αιώνας) με θέμα τον Μ. Αλέξανδρο (τίτλος «Alexandria Serbskaya»)

22. Kamu Malı,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?
curid=635123
Ο Αλέξανδρος και το
δέντρο που μιλάει.
Περσικό χειρόγραφο του
14ου αιώνα

23. By Unknown - derivative work: TarwarmfareByzantine Greek Alexander Manuscript Cataphract.JPG:, Public Domain,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11945921
Ο Αλέξανδρος σε βυζαντινό χειρόγραφο του 14ου αιώνα. “Αγ. Γεώργιος των
Ελλήνων”, Βενετία

24. By PHGCOM - Own work, photographed at Louvre Museum, own letters added, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?
curid=9662238
Το όνομα του Αλέξανδρου στα ιερογλυφικά, 330 π.Χ. Λούβρο, Παρίσι

25. By Generic Mapping Tools - created by user, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=656066