Σημειώσεις για το μάθημα ιστορίας της Β' Γυμνασίου

1. Η κρίση και οι
απώλειες της
αυτοκρατορίας
κατά τον 11ο αι.
(1025-1081)

2. Η κρίση και οι απώλειες της
αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αι. (1025-1081)
 Όταν πέθανε ο Βασίλειος Β’ το Βυζάντιο είχε
θριαμβεύσει και είχε εξελιχθεί σε
παγκόσμια δύναμη
 Ωστόσο γρήγορα παρουσιάστηκαν
προβλήματα

3. Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Γ' Αργυρός (1028-1034), σύμφωνα με την
επικρατέστερη άποψη, δολοφονήθηκε. Η σκηνή της δολοφονίας του
εικονογραφείται και εδώ, στο Χρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη.
Τέλη 12ου-αρχές 13ου αιώνα. Madrid, Biblioteca Nacional, fol. 206va.
© Biblioteca Nacional, Madrid

4. Η κρίση και οι απώλειες της
αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αι. (1025-1081)
Η ψευδαίσθηση ότι είχε
εξασφαλιστεί η ειρήνη
οδήγησε την κυβέρνηση
σε μέτρα αποστρατικοποίησης
1. Παραμέλησε το στόλο
2. Διέλυσε τα θέματα και
τους θεματικούς στρατούς
3. Αντικατέστησε τη στρατιωτική θητεία
με ξένους μισθοφόρους
4. Χρησιμοποίησε ξένους
σε ανώτερες θέσεις
Στρατιωτικός τομέας

5. Οι μισθοφόροι είχαν επαγγελματική πείρα,
μετακινούνταν εύκολα, ήταν ανεξάρτητοι από
την εσωτερική πολιτική του κράτους, αλλά
ταυτόχρονα στοίχιζαν ακριβά και δεν ήταν
πάντα αξιόπιστοι. Συχνά γίνονταν
αδίστακτοι, λεηλατούσαν και ερήμωναν τις
περιοχές τις οποίες πληρώνονταν για να
υπερασπιστούν. Αρκετές φορές μάλιστα
πήραν το μέρος των Τούρκων, ιδιαίτερα μετά
τα μέσα του 11ου αιώνα.
http://www.fw.gr/chrono//09//gr/tp/102//main/tp1..html

6.  Η επιβολή νέων φόρων οδήγησε σε ταραχές
και εξεγέρσεις των επαρχιακών αγροτικών
πληθυσμών
Η κρίση και οι απώλειες της
αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αι. (1025-1081)
Κοινωνικός τομέας

7. Οι στρατιωτικές αποτυχίες
Την ίδια εποχή νέοι εχθροί απειλούν το κράτος
το οποίο είτε τους υποτιμά είτε δεν μπορεί να
τους αντιμετωπίσει
Στη Δύση
οι Νορμανδοί
Στην Ανατολή
οι Σελτζούκοι Τούρκοι

8.  Στην Ανατολή, στο Ματζικέρτ, κοντά στη
λίμνη Βαν της Αρμενίας συγκρούστηκαν οι
Βυζαντινοί με τους Σελτζούκους (10.1)
 Οι Τούρκοι συνέτριψαν τους Βυζαντινούς και
συνέλαβαν τον αυτοκράτορα Ρωμανό τον
οποία άφησαν ελέυθερο αφού πήραν λύτρα
 Έλλειψη πειθαρχίας, οπλισμού και ηθικού
ήταν οι κυριότεροι παράγοντες της ήττας
Οι στρατιωτικές αποτυχίες

10. ”Η ήττα στο Mαντζικέρτ σήμανε την κατάρρευση του διοικητικού
συστήματος στις ανατολικές επαρχίες. Σειρά εσωτερικών
διαμαχών των Βυζαντινών, οι οποίοι ζητούσαν ακόμη και τη
βοήθεια των Τούρκων, σημάδεψαν την επόμενη δεκαετία (10.1-
1081). Είναι χαρακτηριστικό, και ενδεικτικό του βαθμού στον οποίο
η περιοχή της Μικράς Ασίας είχε αρχίσει να κατακλύζεται από
τους Τούρκους, το γεγονός ότι ο μελλοντικός αυτοκράτορας
Αλέξιος, επιστρέφοντας από την Αμάσεια στην
Κωνσταντινούπολη το 10.4, ταξίδεψε με πλοίο γιατί όλοι οι
χερσαίοι δρόμοι ελέγχονταν από Τούρκους.
Η ήττα του Mαντζικέρτ δεν ήταν ένα γεγονός που ξάφνιασε. Ήταν
το αποτέλεσμα των εσωτερικών και εξωτερικών εξελίξεων που
είχαν διαρκέσει πάνω από μισό αιώνα μετά το θάνατο του
Βασιλείου Β' (9/.6-102/). H Mικρά Aσία δεν κατέρρευσε αμέσως
μετά το 10.1. Ωστόσο η μάχη του Mαντζικέρτ σήμανε την αρχή του
τέλους, την απαρχή της κατάληψης ενός από τα σημαντικότερα
και πλουσιότερα τμήματα της αυτοκρατορίας, της Μικράς Ασίας,
και την ίδρυση ισχυρού κράτους από τους Σελτζούκους Τούρκους.”
http://www.fw.gr/chrono//09//gr/tp/102//main/tp18a.html

11. Οι κινήσεις των Βυζαντινών (κόκκινο) και οι κινήσεις
των Σελτζούκων (πράσινο)

12. Οι στρατιωτικές αποτυχίες
 Την ίδια χρονιά (10.1) το τελευταίο οχυρό του
Βυζαντίου στην Νότια Ιταλία, το Μπάρι,
έπεφτε στα χέρια των Νορμανδών, οι οποίοι
στο μεταξύ οι είχαν αφαιρέσει από το
Βυζάντιο όλες τις υπόλοιπες κτήσεις

14.  Στα βόρεια σύνορα οι Σέρβοι και οι Oύγγροι
αποδείχτηκαν δύσκολοι αντίπαλοι
Οι στρατιωτικές αποτυχίες

15.  Συνολικά τα χρόνια που μεσολαβούν
ανάμεσα στο θάνατο του Βασίλειου (102/)
και στην άνοδο στο θρόνο των Κομνηνών
(1081) αποτελούν μια κρίσιμη περίοδο
στασιμότητας και υποχώρησης της
Βυζαντινής δύναμης

17. ● Από την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης (330 μ.Χ.) ως τις
αρχές του 18ου αιώνα - Εθνικό και Καποδιστριακό
Πανεπιστήμιο Αθηνών
● Λίγη ακόμη ιστορία ... - Εθνικό και Καποδιστριακό
Πανεπιστήμιο Αθηνών
● http://el.wikitpedia.org/wiki/ : Ματζικέρτ, Νορμανδοί, Ρωμανός
Διογένης
● Καραγιαννόπουλου Ι. - Ιστορία του Βυζαντινού κράτους
● http://www.fw.gr/chrono//09//gr/tp/102//main/tp18a.html
●