บทที่ ๔ การสัม พัน ธ์
         เบ็ด เตล็ด
   โดย พระมหาธานินทร์ อาทิตวโร
           ๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๖
วากฺยารมฺภ, วากฺยารมฺภโชตก
• หิ,จ,ปน,ตุ แปลว่า ก็ เรียกชือสัมพันธ์ว่า “วากฺ
                              ่
  ยารมฺภ” บ้าง “วากฺยารมฺภโชตก” บ้าง โดยมาก
  สัมพันธ์ว่า “วากฺยารมฺภ” สัมพันธ์แล้วทิ้ง เช่น
• ปัญหา สเจ หิ อยํ ปฐมวเย โภเค อเขเปตฺวา กมฺ
  มนฺเต ปโยชิสฺส ฯ
• แปล ก็ ถ้าว่า อ. บุตรของเศรษฐีผู้มีทรัพย์มาก
  นี้ ยังโภคะ ท. ไม่ให้สนไปแล้ว จักประกอบ
                        ิ้
  แล้ว ซึ่งการงาน ท. ในปฐมวัยไซร้ ฯ
วากฺยารมฺภ, วากฺยารมฺภโชตก (ต่อ)
• สัมพันธ์ สเจ ศัพท์ ปริกปฺปตฺถ หิ​ ศัพท์ วากฺยา
  รมฺภ อยํ วิเสสน ของ มหาธนเสฏฺฐิปตฺโต ๆ ส
                                      ุ
  ยกตฺตา ใน ปโยชิสส ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก
                     ฺ
  ปฐมวเย อาธาร ใน ปโยชิสฺส โภเค การิตกมฺม
  ใน อเขเปตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปโยชิสส    ฺ
  กมฺมนฺเต อวุตฺตกมฺม ใน ปโยชิสส ฯ
                                ฺ
วิกติกตฺตา
• ศัพท์ที่จะต้องแปลและสัมพันธ์เป็นวิกติกัตตา
  คือ ศัพท์ที่อยู่ใกล้ธาตุ ๔ ตัว คือ หุ, ภู, อส และ
  ชน ธาตุ แปลว่า “เป็น” และถ้าอยู่ใกล้กิริยาคุม
  พากย์ที่เป็นกิริยาหมวดปญฺจมี สตฺตมี ภวิสสติ  ฺ
  และ กาลาติปตฺติ สนามหลวงนิยมแปลอาบกาล
  ของกิริยาคุมพากย์หมวดนั้นๆ ด้วย คือ แปลว่า
  จงเป็น... พึงเป็น... และ จักเป็น... สัมพันธ์ว่า
  “วิกติกตฺตา” โดยมากจะเป็นปฐมาวิภัตติและ
  ตติยาวิภัตติ
วิกติกตตา ทีเป็นปฐมาวิภตติ เช่น
                   ่          ั

อยํ ปุตฺโต มหาปุญฺโญ โหติ​ ฯ (อยู่ใกล้ หุ ธาตุ)
อ. บุตรนี้ เป็นผู้มบุญมาก ย่อมเป็น ฯ
                   ี
อยํ วิเสสน ของ ปุตฺโต ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ
อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มหาปุญฺโญ วิกติกตฺตา
ใน โหติ ฯ
อยํ กุมาโร กตาภินีหาโร ภวิสฺ
สติ ฯ (อยู่ใกล้​ ภู ธาตุ)
อ. กุมารนี้ จักเป็นผูมีอภินหาร
                       ้   ิ
อันกระทําแล้ว จักเป็น ฯ
อยํ วิเสสน ของ กุมาโร ๆ ส
ยกตฺตา ใน ภวิสฺสติ ๆ อาขฺยา
ตบท กตฺตุวาจก กตาภินีหาโร
วิกติกตฺตา ใน ภวิสสติ ฯ
                     ฺ
ข้อสังเกต

ตัวประธานเป็นมัธยมบุรุษ คือ ตฺวํ ตุมฺ
เห และอุตฺตมบุรุษ คือ อหํ มยํ ถ้าจะ
ให้ปลอดภัย กิริยาคุมพากย์จะต้อง
เป็นอาขยาตเท่านั้น ดังนั้น ถ้าปัญหา
ใช้ธาตุประกอบด้วย ต ปัจจัย จะต้อง
แปลว ต ปัจจัย เป็น วิกติกัตตา ใน
กิริยาอาขยาต อีกชั้นหนึง ในกรณีที่
                         ่
เป็น ชาต จะมีวิกติกัตตาซ้อนวิกติกัต
ตา กล่าวคือ มีตัววิกติกัตตา ใน ชาต
และ ชาต วิกติกัตตา ใน กิริยา
อาขยาต
วิกติกัตตา ชันเดียว เช่น
             ้

ตฺวํ กุโต อาคโต ฯ
อ. ท่าน เป็นผูมาแล้ว แต่
               ้
ที่ไหน (อสิ) ย่อมเป็น ฯ
  ตฺวํ สยกตฺตา ใน อสิ ๆ
อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กุ
โต วิเสสน ของ ฐานโต ๆ
อปาทาน ใน อาคโต ๆ
วิกติกตฺตา ใน อสิ ฯ
วิกติกตฺตา ชั้นเดียว
• อหํ สาวตฺถิโต อาคโต​
  ฯ
• อ. เรา เป็นผูมาแล้ว
                 ้
  แต่กรุงสาวัตถี (อมฺหิ)
  ย่อมเป็น ฯ
• อหํ สยกตฺตา ใน
  อมฺหิ ๆ อาขฺยาตบท
  กตฺตวาจก สาวตฺถิโต
        ุ
  ๆ อปาทาน ใน อาค
  โต ๆ วิกติกตฺตา ใน
  อมฺหิ​ ฯ​
ตุม ฺเ ห    กุโ ต     อาคตา     ฯ
อ. ท่า น ท. เป็น ผูม าแล้ว แต่ท ี่ไ หน
                       ้
(อตฺถ )            ย่อ มเป็น         ฯ
ตุม ฺเ ห สยกตฺต า ใน อตฺถ ๆ อาขฺย าตบท
กตฺต ว าจก กุโ ต วิเ สสน ของ ฐานโต ๆ
       ุ
อปาทาน ใน อาคตา ๆ วิก ติก ตฺต า ใน
อตฺถ ​ ฯ​
• มยํ สาวตฺถิโต อาคตา ฯ
• อ. เรา ท. เป็นผู้มาแล้ว
  แต่กรุงสาวัตถี   (อมฺห)
  ย่อมเป็น ฯ
• มยํ สยกตฺตา ใน อมฺห ๆ
  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก
  สาวตฺถิโต อปาทาน ใน
  อาคตา ๆ วิกติกตฺตา ใน
  อมฺห ฯ
วิกติกตฺตา สองชั้น

                                                                   อมฺมา กิมตฺถํ ํ อุโปสถิกา
                                                                   อมฺมา กิมตฺถ อุโปสถิกา
                                                                         ชาตตฺถ ฯ
                                                                         ชาตตฺถ ฯ
Projects Worked On




                                          ดูกอนแม่ ท. อ. ท่าน ท.
                                          ดูก่ ่อนแม่ ท. อ. ท่าน ท.
                                          เป็นผู้รักษาซึ่งอุโบสถ เป็นผู้ ้
                                          เป็นผู้รักษาซึ่งอุโบสถ เป็นผู
                                          เกิดแล้ว
                                          เกิดแล้ว ย่อมเป็น
                                                       ย่อมเป็น เพื่อ
                                                                   เพื่อ
                                          ประโยชน์อะไร ฯ
                                          ประโยชน์อะไร ฯ
                     อมฺมา อาลปน ตุมฺเฺเห สยกตฺตา ใน อตฺถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺ
                     อมฺมา อาลปน ตุม ห สยกตฺตา ใน อตฺถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺ
                     ตุวาจก กิมตฺถํ ํ สมฺปทาน ใน อตฺถ อุโปสถิกา วิกติกตฺตา
                     ตุวาจก กิมตฺถ สมฺปทาน ใน อตฺถ อุโปสถิกา วิกติกตฺตา
                     ใน ชาตา ๆ วิกติกตฺตา ใน อตฺถ ฯ
                     ใน ชาตา ๆ วิกติกตฺตา ใน อตฺถ ฯ

                                           Time Spent
วิกติกตตา สองชั้น (ต่อ)
      ั

                 • อหํ อิเมสํ ปจฺจโย จ ปติ
                   ฏฺฐา จ ชาโต ฯ
                 • อ. เรา เป็นปัจจัยด้วย
                   เป็นทีพงด้วย ของชน ท.
                         ่ ึ่
                   เหล่านี้ เป็นผู้เกิดแล้ว
                   (อมฺหิ) ย่อมเป็น ฯ
Case Study
• อหํ สยกตฺตา ใน อมฺหิ
  ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุ
  วาจก อิเมสํ วิเสสน
  ของ ชนานํ ๆ สามีสมฺ
  พนฺธ ใน ปจฺจโย และ
  ปติฏฺฐา จ สองศัพท์
  ปทสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ
  ปจฺจโย และ ปติฏฺฐา ๆ
  วิกติกตฺตา ใน ชาโต ๆ
  วิกติกตฺตา ใน อมฺหิ ฯ
วิก ติก มฺม
วิก ติก มฺม มีค ํา แปลว่า “ให้เ ป็น ...” อยู่ห น้า
(อยู่ใ กล้) กร ธาตุ และ จร ธาตุ สัม พัน ธ์ว ่า
“วิก ติก มฺม ”    มี     ๒        วิภ ัต ติ  คือ
๑. ถ้า เป็น กัต ตุว าจก จะเป็น ทุต ิย าวิภ ัต ติ เช่น
_ อถ สตฺถ า ตํ พฺย าธิน า อภิภ ูต ํ กตฺว า ทสฺเ ส
สิ                                                  ฯ
_ ลํา ดับ นั้น อ. พระศาสดา ทรงแสดงแล้ว ซึ่ง
รูป นั้น       กระทํา ให้เ ป็น รูป อัน พยาธิค รอบงํา
แล้ว ฯ
อถ กาลสตฺต มี ใน ทสฺเ ส
สิ สตฺถ า สยกตฺต า ใน
ทสฺเ สสิ ๆ อาขฺย าตบท
กตฺต ุว าจก     ตํ วิเ สสน
ของ รูป ํ ๆ อวุต ฺต กมฺม
ใน ทสฺเ สสิ พฺย าธิน า อ
นภิห ิต กตฺต า ใน อภิภ ูต ํ
ๆ วิก ติก มฺม ใน กตฺว า ๆ
กิร ิย าวิเ สสน ใน ทสฺเ สสิ​
ฯ
วิกติกมฺม
            • ธมฺมํ จเร สุจริตํ ฯ
            • อ. บุคคล พึงประพฤติ
              ซึ่งธรรม ให้เป็นสุจริต ฯ
            • ปุคฺคโล สยกตฺตา ใน
              จเร ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุ
              วาจก ธมฺมํ อวุตฺตกมฺม
              ใน จเร สุจริตํ วิกติกมฺม
              ใน จเร ฯ
วิกติกมฺม (ต่อ)
                  • ๒. ถ้าเป็นกัมมวาจก จะ
                    เป็นปฐมาวิภตติ
                                 ั
                  • _ ปาณาติปาตกมฺมสฺส
                    โว ภนฺเต อการโก กโต
                    ฯ
                  • _ ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ
                    อ. นายพรานชื่อว่า
                    กุกกุฏมิตร อันพระองค์
                    ทรงกระทําแล้ว ให้เป็นผู้
                    ไม่กระทํา ซึ่งกรรมคือ
                    ปาณาติบาตหรือ ฯ
• _ ภนฺเต อาลปน กึ ศัพท์
  ปุจฺฉนตฺถ กุกฺกุฏมิตฺโต
  สญฺญาวิเสสน ของ ลุทท    ฺ
  โก ๆ วุตฺตกมฺม ใน กโต
  ๆ กิตบท กมฺมวาจก โว
  อนภิหตกตฺตา ใน กโต
        ิ
  ปาณาติปาตกมฺมสฺส
  ฉฏฺฐีกมฺม ใน อการโก ๆ
  วิกติกมฺม ใน กโต ฯ
สมฺภ าวน
สมฺภาวน
• สมฺภาวน มีคําแปลว่า        • อ. เรา ย่อมเรียก ซึ่ง
  “ว่าเป็น” อยู่หน้าธาตุใน     บุคคลนัน ว่าเป็น
                                        ้
  ความกล่าว, ความเรียก         พราหมณ์​ ฯ
  หรือความถึง โดยมาก         • อหํ สยกตฺตา ใน วทามิ
  เป็นทุติยาวิภตติ ฝ่าย
                 ั             ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุ
  เอกวจนะ สัมพันธ์ว่า          วาจก ตํ วิเสสน ของ
  “สมฺภาวน” เช่น               ปุคฺคลํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน
• _ ตมหํ พฺราหฺมณํ วทามิ​      วทามิ พฺราหฺมณํ สมฺภา
  ฯ                            วน ใน วทามิ ฯ
สมฺภาวน (ต่อ)
• _ เอตํ ปพฺพตํ สรณํ
  คจฺฉถ ฯ
• อ. ท่าน ท. จงถึง ซึ่ง
  ภูเขานั้น ว่าเป็นทีพึ่ง ฯ
                     ่
• ตุมเห สยกตฺตา ใน
     ฺ
  คจฺฉถ ๆ อาขฺยาตบท
  กตฺตุวาจก เอตํ วิเสสน
  ของ ปพฺพตํ ๆ อวุตฺ
  ตกมฺม ใน คจฺฉถ สรณํ
  สมฺภาวน ใน คจฺฉถ ฯ​
อิต ฺถ มฺภ ูต

นามนามที่ป ระกอบ
ด้ว ยตติย าวิภ ัต ติ
แปลว่า         “ มี หรือ
ด้ว ยทั้ง ” สัม พัน ธ์ว ่า
“อิต ฺถ มฺภ ูต ” (อ่า นว่า
อิด _ถํา _พู_ตะ)        มี
หลัก การแปลและ
สัม พัน ธ์ ดัง นี้
อิตฺถมฺภูต (ต่อ)
• ๑. ถ้าแปลต่อจากตัวประธานหรือนาม (นาม
  นามหรือสัพพนาม) ก่อนกิริยา แปลว่า “มี”
  สัมพันธ์เข้ากับตัวประธานหรือนาม ใช้คำาเชือม
                                            ่
  ว่า ใน เช่น
• _ สา ตำขณญฺเญว มุเขน เจว อกฺขีหิ จ วิวเฏหิ
  กาลมกาสิ ฯ
• _ อ. หญิงนั้น มีปากด้วยนันเทียว มีนยน์ตา ท.
                           ่          ั
  ด้วย อันเปิดแล้ว ได้กระทำาแล้ว ซึ่งกาละ ใน
  ขณะนั้นนั่นเทียว ฯ
อิตฺถมฺภูต (ต่อ)
• สา วิเสสน ของ อิตฺถี ๆ สยกตฺตา ใน อกาสิ ๆ
  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอว ศัพท์ อวธารณ เข้า
  กับ ตำขณำ ๆ กาลสตฺตมี ใน อกาสิ เอว ศัพท์ อว
  ธารณ เข้ากับ จ ศัพท์หน้า จ สองศัพท์ ปท
  สมุจฺจยตฺถ เข้ากับ มุเขน และ อกฺขีหิ ๆ อิตฺถมฺ
  ภูต ใน อิตฺถี วิวเฏหิ วิเสสน ของ มุเขน และ
  อกฺขีหิ ฯ
อิตฺถมฺภูต (ต่อ)
• ๒. ถ้าแปลหลังกิริยา
  แปลว่า “ด้วยทัง”้
  สัมพันธ์เข้ากับกิริยาใช้
  คำาเชื่อมว่า ใน เช่น
• _ สา... ปเวธมาเนน สรี
  เรน ภิกฺขู วนฺทิ ฯ​
• _ อ. นางสิริมานัน ้
  ...ไหว้แล้ว ซึงภิกษุ ท.
                ่
  ด้วยทั้งสรีระ อันสั่นอยู่ ฯ
• สา วิเสสน ของ สิริมา ๆ
  สยกตฺตา ใน วนฺทิ ๆ
  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก
  ปเวธมาเนน วิเสสน ของ
  สรีเรน ๆ อิตฺถมฺภต ใน
                   ู
  วนฺทฯิ​
Appendix

บทที่ ๔ สัมพันธ์เบ็ดเตล็ด

  • 1.
    บทที่ ๔ การสัมพัน ธ์ เบ็ด เตล็ด โดย พระมหาธานินทร์ อาทิตวโร ๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๖
  • 2.
    วากฺยารมฺภ, วากฺยารมฺภโชตก • หิ,จ,ปน,ตุแปลว่า ก็ เรียกชือสัมพันธ์ว่า “วากฺ ่ ยารมฺภ” บ้าง “วากฺยารมฺภโชตก” บ้าง โดยมาก สัมพันธ์ว่า “วากฺยารมฺภ” สัมพันธ์แล้วทิ้ง เช่น • ปัญหา สเจ หิ อยํ ปฐมวเย โภเค อเขเปตฺวา กมฺ มนฺเต ปโยชิสฺส ฯ • แปล ก็ ถ้าว่า อ. บุตรของเศรษฐีผู้มีทรัพย์มาก นี้ ยังโภคะ ท. ไม่ให้สนไปแล้ว จักประกอบ ิ้ แล้ว ซึ่งการงาน ท. ในปฐมวัยไซร้ ฯ
  • 3.
    วากฺยารมฺภ, วากฺยารมฺภโชตก (ต่อ) •สัมพันธ์ สเจ ศัพท์ ปริกปฺปตฺถ หิ​ ศัพท์ วากฺยา รมฺภ อยํ วิเสสน ของ มหาธนเสฏฺฐิปตฺโต ๆ ส ุ ยกตฺตา ใน ปโยชิสส ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ฺ ปฐมวเย อาธาร ใน ปโยชิสฺส โภเค การิตกมฺม ใน อเขเปตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปโยชิสส ฺ กมฺมนฺเต อวุตฺตกมฺม ใน ปโยชิสส ฯ ฺ
  • 4.
    วิกติกตฺตา • ศัพท์ที่จะต้องแปลและสัมพันธ์เป็นวิกติกัตตา คือ ศัพท์ที่อยู่ใกล้ธาตุ ๔ ตัว คือ หุ, ภู, อส และ ชน ธาตุ แปลว่า “เป็น” และถ้าอยู่ใกล้กิริยาคุม พากย์ที่เป็นกิริยาหมวดปญฺจมี สตฺตมี ภวิสสติ ฺ และ กาลาติปตฺติ สนามหลวงนิยมแปลอาบกาล ของกิริยาคุมพากย์หมวดนั้นๆ ด้วย คือ แปลว่า จงเป็น... พึงเป็น... และ จักเป็น... สัมพันธ์ว่า “วิกติกตฺตา” โดยมากจะเป็นปฐมาวิภัตติและ ตติยาวิภัตติ
  • 5.
    วิกติกตตา ทีเป็นปฐมาวิภตติ เช่น ่ ั อยํ ปุตฺโต มหาปุญฺโญ โหติ​ ฯ (อยู่ใกล้ หุ ธาตุ) อ. บุตรนี้ เป็นผู้มบุญมาก ย่อมเป็น ฯ ี อยํ วิเสสน ของ ปุตฺโต ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มหาปุญฺโญ วิกติกตฺตา ใน โหติ ฯ
  • 6.
    อยํ กุมาโร กตาภินีหาโรภวิสฺ สติ ฯ (อยู่ใกล้​ ภู ธาตุ) อ. กุมารนี้ จักเป็นผูมีอภินหาร ้ ิ อันกระทําแล้ว จักเป็น ฯ อยํ วิเสสน ของ กุมาโร ๆ ส ยกตฺตา ใน ภวิสฺสติ ๆ อาขฺยา ตบท กตฺตุวาจก กตาภินีหาโร วิกติกตฺตา ใน ภวิสสติ ฯ ฺ
  • 7.
    ข้อสังเกต ตัวประธานเป็นมัธยมบุรุษ คือ ตฺวํตุมฺ เห และอุตฺตมบุรุษ คือ อหํ มยํ ถ้าจะ ให้ปลอดภัย กิริยาคุมพากย์จะต้อง เป็นอาขยาตเท่านั้น ดังนั้น ถ้าปัญหา ใช้ธาตุประกอบด้วย ต ปัจจัย จะต้อง แปลว ต ปัจจัย เป็น วิกติกัตตา ใน กิริยาอาขยาต อีกชั้นหนึง ในกรณีที่ ่ เป็น ชาต จะมีวิกติกัตตาซ้อนวิกติกัต ตา กล่าวคือ มีตัววิกติกัตตา ใน ชาต และ ชาต วิกติกัตตา ใน กิริยา อาขยาต
  • 8.
    วิกติกัตตา ชันเดียว เช่น ้ ตฺวํ กุโต อาคโต ฯ อ. ท่าน เป็นผูมาแล้ว แต่ ้ ที่ไหน (อสิ) ย่อมเป็น ฯ ตฺวํ สยกตฺตา ใน อสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กุ โต วิเสสน ของ ฐานโต ๆ อปาทาน ใน อาคโต ๆ วิกติกตฺตา ใน อสิ ฯ
  • 9.
    วิกติกตฺตา ชั้นเดียว • อหํสาวตฺถิโต อาคโต​ ฯ • อ. เรา เป็นผูมาแล้ว ้ แต่กรุงสาวัตถี (อมฺหิ) ย่อมเป็น ฯ • อหํ สยกตฺตา ใน อมฺหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตวาจก สาวตฺถิโต ุ ๆ อปาทาน ใน อาค โต ๆ วิกติกตฺตา ใน อมฺหิ​ ฯ​
  • 10.
    ตุม ฺเ ห กุโ ต อาคตา ฯ อ. ท่า น ท. เป็น ผูม าแล้ว แต่ท ี่ไ หน ้ (อตฺถ ) ย่อ มเป็น ฯ ตุม ฺเ ห สยกตฺต า ใน อตฺถ ๆ อาขฺย าตบท กตฺต ว าจก กุโ ต วิเ สสน ของ ฐานโต ๆ ุ อปาทาน ใน อาคตา ๆ วิก ติก ตฺต า ใน อตฺถ ​ ฯ​
  • 11.
    • มยํ สาวตฺถิโตอาคตา ฯ • อ. เรา ท. เป็นผู้มาแล้ว แต่กรุงสาวัตถี (อมฺห) ย่อมเป็น ฯ • มยํ สยกตฺตา ใน อมฺห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สาวตฺถิโต อปาทาน ใน อาคตา ๆ วิกติกตฺตา ใน อมฺห ฯ
  • 12.
    วิกติกตฺตา สองชั้น อมฺมา กิมตฺถํ ํ อุโปสถิกา อมฺมา กิมตฺถ อุโปสถิกา ชาตตฺถ ฯ ชาตตฺถ ฯ Projects Worked On ดูกอนแม่ ท. อ. ท่าน ท. ดูก่ ่อนแม่ ท. อ. ท่าน ท. เป็นผู้รักษาซึ่งอุโบสถ เป็นผู้ ้ เป็นผู้รักษาซึ่งอุโบสถ เป็นผู เกิดแล้ว เกิดแล้ว ย่อมเป็น ย่อมเป็น เพื่อ เพื่อ ประโยชน์อะไร ฯ ประโยชน์อะไร ฯ อมฺมา อาลปน ตุมฺเฺเห สยกตฺตา ใน อตฺถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺ อมฺมา อาลปน ตุม ห สยกตฺตา ใน อตฺถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺ ตุวาจก กิมตฺถํ ํ สมฺปทาน ใน อตฺถ อุโปสถิกา วิกติกตฺตา ตุวาจก กิมตฺถ สมฺปทาน ใน อตฺถ อุโปสถิกา วิกติกตฺตา ใน ชาตา ๆ วิกติกตฺตา ใน อตฺถ ฯ ใน ชาตา ๆ วิกติกตฺตา ใน อตฺถ ฯ Time Spent
  • 13.
    วิกติกตตา สองชั้น (ต่อ) ั • อหํ อิเมสํ ปจฺจโย จ ปติ ฏฺฐา จ ชาโต ฯ • อ. เรา เป็นปัจจัยด้วย เป็นทีพงด้วย ของชน ท. ่ ึ่ เหล่านี้ เป็นผู้เกิดแล้ว (อมฺหิ) ย่อมเป็น ฯ
  • 14.
    Case Study • อหํสยกตฺตา ใน อมฺหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุ วาจก อิเมสํ วิเสสน ของ ชนานํ ๆ สามีสมฺ พนฺธ ใน ปจฺจโย และ ปติฏฺฐา จ สองศัพท์ ปทสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ ปจฺจโย และ ปติฏฺฐา ๆ วิกติกตฺตา ใน ชาโต ๆ วิกติกตฺตา ใน อมฺหิ ฯ
  • 15.
  • 16.
    วิก ติก มฺมมีค ํา แปลว่า “ให้เ ป็น ...” อยู่ห น้า (อยู่ใ กล้) กร ธาตุ และ จร ธาตุ สัม พัน ธ์ว ่า “วิก ติก มฺม ” มี ๒ วิภ ัต ติ คือ ๑. ถ้า เป็น กัต ตุว าจก จะเป็น ทุต ิย าวิภ ัต ติ เช่น _ อถ สตฺถ า ตํ พฺย าธิน า อภิภ ูต ํ กตฺว า ทสฺเ ส สิ ฯ _ ลํา ดับ นั้น อ. พระศาสดา ทรงแสดงแล้ว ซึ่ง รูป นั้น กระทํา ให้เ ป็น รูป อัน พยาธิค รอบงํา แล้ว ฯ
  • 17.
    อถ กาลสตฺต มีใน ทสฺเ ส สิ สตฺถ า สยกตฺต า ใน ทสฺเ สสิ ๆ อาขฺย าตบท กตฺต ุว าจก ตํ วิเ สสน ของ รูป ํ ๆ อวุต ฺต กมฺม ใน ทสฺเ สสิ พฺย าธิน า อ นภิห ิต กตฺต า ใน อภิภ ูต ํ ๆ วิก ติก มฺม ใน กตฺว า ๆ กิร ิย าวิเ สสน ใน ทสฺเ สสิ​ ฯ
  • 18.
    วิกติกมฺม • ธมฺมํ จเร สุจริตํ ฯ • อ. บุคคล พึงประพฤติ ซึ่งธรรม ให้เป็นสุจริต ฯ • ปุคฺคโล สยกตฺตา ใน จเร ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุ วาจก ธมฺมํ อวุตฺตกมฺม ใน จเร สุจริตํ วิกติกมฺม ใน จเร ฯ
  • 19.
    วิกติกมฺม (ต่อ) • ๒. ถ้าเป็นกัมมวาจก จะ เป็นปฐมาวิภตติ ั • _ ปาณาติปาตกมฺมสฺส โว ภนฺเต อการโก กโต ฯ • _ ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ อ. นายพรานชื่อว่า กุกกุฏมิตร อันพระองค์ ทรงกระทําแล้ว ให้เป็นผู้ ไม่กระทํา ซึ่งกรรมคือ ปาณาติบาตหรือ ฯ
  • 20.
    • _ ภนฺเตอาลปน กึ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ กุกฺกุฏมิตฺโต สญฺญาวิเสสน ของ ลุทท ฺ โก ๆ วุตฺตกมฺม ใน กโต ๆ กิตบท กมฺมวาจก โว อนภิหตกตฺตา ใน กโต ิ ปาณาติปาตกมฺมสฺส ฉฏฺฐีกมฺม ใน อการโก ๆ วิกติกมฺม ใน กโต ฯ
  • 21.
  • 22.
    สมฺภาวน • สมฺภาวน มีคําแปลว่า • อ. เรา ย่อมเรียก ซึ่ง “ว่าเป็น” อยู่หน้าธาตุใน บุคคลนัน ว่าเป็น ้ ความกล่าว, ความเรียก พราหมณ์​ ฯ หรือความถึง โดยมาก • อหํ สยกตฺตา ใน วทามิ เป็นทุติยาวิภตติ ฝ่าย ั ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุ เอกวจนะ สัมพันธ์ว่า วาจก ตํ วิเสสน ของ “สมฺภาวน” เช่น ปุคฺคลํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน • _ ตมหํ พฺราหฺมณํ วทามิ​ วทามิ พฺราหฺมณํ สมฺภา ฯ วน ใน วทามิ ฯ
  • 23.
    สมฺภาวน (ต่อ) • _เอตํ ปพฺพตํ สรณํ คจฺฉถ ฯ • อ. ท่าน ท. จงถึง ซึ่ง ภูเขานั้น ว่าเป็นทีพึ่ง ฯ ่ • ตุมเห สยกตฺตา ใน ฺ คจฺฉถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอตํ วิเสสน ของ ปพฺพตํ ๆ อวุตฺ ตกมฺม ใน คจฺฉถ สรณํ สมฺภาวน ใน คจฺฉถ ฯ​
  • 24.
    อิต ฺถ มฺภูต นามนามที่ป ระกอบ ด้ว ยตติย าวิภ ัต ติ แปลว่า “ มี หรือ ด้ว ยทั้ง ” สัม พัน ธ์ว ่า “อิต ฺถ มฺภ ูต ” (อ่า นว่า อิด _ถํา _พู_ตะ) มี หลัก การแปลและ สัม พัน ธ์ ดัง นี้
  • 25.
    อิตฺถมฺภูต (ต่อ) • ๑.ถ้าแปลต่อจากตัวประธานหรือนาม (นาม นามหรือสัพพนาม) ก่อนกิริยา แปลว่า “มี” สัมพันธ์เข้ากับตัวประธานหรือนาม ใช้คำาเชือม ่ ว่า ใน เช่น • _ สา ตำขณญฺเญว มุเขน เจว อกฺขีหิ จ วิวเฏหิ กาลมกาสิ ฯ • _ อ. หญิงนั้น มีปากด้วยนันเทียว มีนยน์ตา ท. ่ ั ด้วย อันเปิดแล้ว ได้กระทำาแล้ว ซึ่งกาละ ใน ขณะนั้นนั่นเทียว ฯ
  • 26.
    อิตฺถมฺภูต (ต่อ) • สาวิเสสน ของ อิตฺถี ๆ สยกตฺตา ใน อกาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอว ศัพท์ อวธารณ เข้า กับ ตำขณำ ๆ กาลสตฺตมี ใน อกาสิ เอว ศัพท์ อว ธารณ เข้ากับ จ ศัพท์หน้า จ สองศัพท์ ปท สมุจฺจยตฺถ เข้ากับ มุเขน และ อกฺขีหิ ๆ อิตฺถมฺ ภูต ใน อิตฺถี วิวเฏหิ วิเสสน ของ มุเขน และ อกฺขีหิ ฯ
  • 27.
    อิตฺถมฺภูต (ต่อ) • ๒.ถ้าแปลหลังกิริยา แปลว่า “ด้วยทัง”้ สัมพันธ์เข้ากับกิริยาใช้ คำาเชื่อมว่า ใน เช่น • _ สา... ปเวธมาเนน สรี เรน ภิกฺขู วนฺทิ ฯ​ • _ อ. นางสิริมานัน ้ ...ไหว้แล้ว ซึงภิกษุ ท. ่ ด้วยทั้งสรีระ อันสั่นอยู่ ฯ
  • 28.
    • สา วิเสสนของ สิริมา ๆ สยกตฺตา ใน วนฺทิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปเวธมาเนน วิเสสน ของ สรีเรน ๆ อิตฺถมฺภต ใน ู วนฺทฯิ​
  • 30.

Editor's Notes

  • #2 This template can be used as a starter file for presenting training materials in a group setting. Sections Sections can help to organize your slides or facilitate collaboration between multiple authors. On the Home tab under Slides , click Section , and then click Add Section . Notes Use the Notes pane for delivery notes or to provide additional details for the audience. You can see these notes in Presenter View during your presentation. Keep in mind the font size (important for accessibility, visibility, videotaping, and online production) Coordinated colors Pay particular attention to the graphs, charts, and text boxes. Consider that attendees will print in black and white or grayscale. Run a test print to make sure your colors work when printed in pure black and white and grayscale. Graphics, tables, and graphs Keep it simple: If possible, use consistent, non-distracting styles and colors. Label all graphs and tables.
  • #3 Give a brief overview of the presentation. Describe the major focus of the presentation and why it is important. Introduce each of the major topics. To provide a road map for the audience, you can repeat this Overview slide throughout the presentation, highlighting the particular topic you will discuss next.
  • #6 This is another option for an overview using transitions to advance through several slides.
  • #10 What will the audience be able to do after this training is complete? Briefly describe each objective and how the audience will benefit from this presentation.
  • #11 Use a section header for each of the topics, so there is a clear transition to the audience.
  • #13 Microsoft Engineering Excellence Microsoft Confidential
  • #14 Microsoft Engineering Excellence Microsoft Confidential If there is relevant video content, such as a case study video, demo of a product, or other training materials, include it in the presentation as well.
  • #15 Add a case study or class simulation to encourage discussion and apply lessons.
  • #17 Use a section header for each of the topics, so there is a clear transition to the audience.
  • #22 Microsoft Engineering Excellence Microsoft Confidential
  • #26 Summarize presentation content by restating the important points from the lessons. What do you want the audience to remember when they leave your presentation?
  • #31 Microsoft Engineering Excellence Microsoft Confidential Is your presentation as crisp as possible? Consider moving extra content to the appendix. Use appendix slides to store content that you might want to refer to during the Question slide or that may be useful for attendees to investigate deeper in the future.