Downloaded 31 times
More Related Content
บาลีเสริม ๑๑
- 1. บาลีเสริม ๑๑ หลักสัมพันธ์ไทย บรรยาย โดย พระมหาธานินทร์ อาทิตวโร น.ธ.เอก, ป.ธ. ๘. พธ.บ. (อังกฤษ), พธ.ม. (บาลี), พธ.ด. (พระพุทธศาสนา)
- 2. บทที่ ๑ ชือ สัม พัน ธ์ ่ คุณนาม แปลว่า ผู้ ตัว อัน เรียกว่า วิเสสนะ
- 3. นามนามและสัพพนาม ปฐมาวิภัตติ ใช้ในอรรถ ๖ อย่าง •๑.เป็นประธานในประโยคกัตตุวาจก เรียกว่า สยกัตตา •๒. เป็น ปธ. ใน ปย. เหตุกัตตุวาจก เรียกว่า เหตุกัตตา •๓. เป็น ปธ. ใน ปย. กัมม. หรือ เหตุกัมม. ,, วุตตกัมมะ •๔. เป็น ปธ. ใน ปย. กิริยาปธานนัย (ตฺวา ปัจจัยคุมพากย์ เรียกว่า ปกติกัตตา •๕. เป็น ปธ. ใน ปย. ที่ไม่มกิริยาคุมพากย์ เรียกว่า ลิงคัตถะ ี •๖. เป็น ปธ. ใน ปย. เปรียบเทียบ (ควบด้วย วิย, อิว, ยถา ศัพท์) เรียกว่า อุปมาลิงคัตถะ
- 4. ทุตยาวิภัตติใช้ในอรรถ ๖ อย่างเข้ากับกิริยา ิ • ๑. แปลว่า ซึ่ง เรียกว่า อวุตตกัมมะ • ๒. แปลว่า สู่ เรียกว่า สัมปาปุณิยกัมมะ • ๓.แปลว่า ยัง ,, การิตกัมมะ • ๔. แปลว่า สิน, ตลอด ้ อัจจันต สังโยคะ • ๕. แปลว่า กะ ,, อกถิตกัมมะ • ๖. แปลไม่ออกสำาเนียงอายตนิบาต กิริยาวิเสสนะ
- 5. ตติยาวิภัตติใช้ในอรรถ ๖ อย่าง • ๑. แปลว่า ด้วย เรียกว่า กรณะ • ๒. แปลว่า โดย, ตาม, ทาง, ข้าง ตติยาวิเสสนะ • ๓.แปลว่า อัน เรียกว่า อนภิหิตกัตตา • ๔. แปลว่า เพราะ ,, เหตุ • ๕. แปลว่า มี (เข้ากับนาม), • ด้วยทัง (เข้ากับกิริยา) อิตถัมภูตะ ้ • ๖. แปลว่า ด้วย (เข้ากับ สห หรือ สทฺธึ สหัตถตติยา
- 6. จตุตถีวิภัตติใช้ในอรรถอย่างเดียว เข้ากับนามบ้าง กิริยาบ้าง •แปลว่า แก่, เพื่อ, ต่อ, แด่ เรียกว่า สัมปาทานะ
- 7. ปัญจมีวิภัตติ ใช้ในอรรถ ๒อย่าง เข้ากับนามบ้าง กิริยาบ้าง • ๑. แปลว่า แต่, จาก, กว่า เรียกว่า อปาทา นะ • ๒. แปลว่า เหตุ, เพราะ เรียกว่า เหตุ
- 8. ฉัฏฐีวิภัตติใช้ในอรรถ ๖ อย่างเข้ากับนาม • ๑. แปลว่า แห่ง, ของ เนืองด้วยเป็นเจ้าของ เรียก ่ ว่า สามีสัมพันธะ • ๒. แปลว่า แห่ง, ของ เข้ากับภาวศัพท์ และศัพท์ ที่แปลว่า ความ, การ, อัน ,, ภาวาทิสัมพันธะ • ๓. แปลว่า แห่ง เนืองในหมู่ ,, สมุหสัมพันธะ ่ • ๔. แปลว่า แห่ง... หนา (ประโยคถอน) • เรียกว่า นิทธารณะ (มี นิทธารณียะ มารับ)
- 9. ฉัฏฐีวิภัตติใช้ในอรรถ ๖ อย่างเข้ากับนาม (ต่อ) • ๕ แปลว่า เมื่อ เป็นประธานในประโยคแทรก เรียกว่า อนาทร • ๖. แปลว่า ซึ่ง เข้ากับนามกิตก์ (ณวุ ตุ ยุ) เรียก ว่า ฉัฏฐีกัมมะ
- 10. สัตตมีวิภัตติใช้ในอรรถ ๑๒ อย่างเข้ากับนามบ้าง กิริยาบ้าง • ๑. แปลว่า ใน เป็นที่กำาบัง, เป็นที่ปกปิด เรียก ว่า ปฏิจฉันนาธาระ • ๒. แปลว่า ใน เป็นที่ซึมซาบ เรียกว่า • พฺยาปิกาธาระ • ๓. แปลว่า ใน เป็นที่อยู่อาศัย เรียกว่า • วิสยาธาระ • ๔. แปลว่า ใน เข้ากับกิริยา ไม่ลงในอรรถไหน เรียกว่า อาธาระ
- 11. • ๕. แปลว่าใน เข้ากับนาม ไม่ลงในอรรถไหน เรียกว่า ภินนาธาระ • ๖. แปลว่า ใน, ณ เกี่ยวกับกาลเวลา เรียกว่า กาลสัตตมี • ๗. แปลว่า ใกล้, ณ เป็นที่ใกล้เคียง เรียกว่า สมีปาธาระ • ๘. แปลว่า ในเพราะ เรียกว่า • นิมิตตสัตตมี
- 12. • ๙. แปลว่าครั้นเมือ เป็นประธานในประโยค ่ แทรก เรียกว่า ลักขณะ • ๑๐. แปลว่า เหนือ, บน ที่ เป็นที่รองรับไว้ • เรียกว่า อุปสิเลสิกาธาระ • ๑๑. แปลว่า ใน...หนา (ประโยคถอน) • เรียกว่า นิทธารณะ • ๑๒. แปลว่า อันว่า (อ.) ลงในอรรถปฐมาวิภัตติ เป็นประธาน เรียกว่า สัตตมีปจัจัตตสยกัตตา
- 13. อาลปนะ อาลปนะ สัมพันธ์แล้วปล่อย แปลว่า แนะ, ดูกอน, ข้าแต่, ข้าแด่ ่ เรียกว่า อาลปนะ หมายเหตุ. ถ้าอาลปนนาม มาคู่กับ อาลปนนิบาต ให้สัมพันธ์อาลปน นิบาต เป็น วิเสสนะของ อาลปนนาม เช่น อาวุโส โมคฺคลฺลาน ดูก่อนโมคคัลลานะ ผู้มอายุ ี สัมพันธ์ อาวุโส วิเสสนะ ของ โมคฺคลฺ ลาน ๆ อาลปนะ
- 14. วิเสสนะ เข้ากับนามนามบ้าง สัพพนามบ้าง •๑. คุณนาม เรียกว่า วิเสสนะ • ๒. วิเสสนสัพพนาม ,, วิเสสนะ • ๓. นามกิตก์ทเป็นคุณนาม วิเสสนะ ี่ • ๔. อนฺต และ มาน ปัจจัย อยู่หน้าตัวประธาน หรือ ประกอบด้วยวิภัตติอน จากปฐมาวิภัตติ จะอยู่หน้า ื่ หรือหลังตัวประธานก็ตาม เรียกว่า • วิเสสนะ • ๕. ต อนีย และ ตพฺพ ปัจจัย ที่ไม่ได้เป็นกิริยาคุม พากย์ หรือ วิกติกัตตา เรียกว่า วิเสสนะ
- 15. วิเสสนะ (ต่อ) • ๖.ตูนาทิปจจัย แปลไม่ออกสำาเนียงปัจจัย หลัง ั นาม เรียกว่า วิเสสนะ • ๗. สมาสคุณนามและตัทธิตคุณนาม เรียกว่า • วิเสสนะ
- 16. ประธานพิเศษไม่แจกวิภัตตินาม • ๑. ตถาอ. เหมือนอย่างนัน เรียกว่า ลิงคัตถะ ้ • ๒. เอวำ อ. อย่างนั้น ,, สัจจวาจกลิงคัต ถะ • ๓. อลำ อ. อย่าเลย ,, ปฏิเสธลิงคัตถะ • ๔. อลำ อ. พอละ ,, ลิงคัตถะ • ๕. อชฺช อ. วันนี้ ,, สัตตมีปัจจัตตสยกัตตา • ๖. อิทานิ อ. กาลนี้ ,, สัตตมีปัจจัตตสยกัตตา • ๗. ตทา อ. กาลนั้น ,, สัตตมีปจจัตตสยกัตตา ั
- 17. ประธานพิเศษไม่แจกวิภัตตินาม • ๘.สาธุ อ.ดีละ เรียกว่า ลิงคัตถะ • ๙. ตุำ ปัจจัย ใช้เป็นประธาน ตุมัตถกัตตา
- 18. กิรยาคุมพากย์ ิ • กิริยาคุมพากย์ ได้แก่ กิริยาดังต่อไปนี้ • ๑. กิริยาอาขยาต เรียกว่า อาขฺยาตบท – กัตตุวาจก เช่น ปจติ ,, อาขยาตบท กัตตุวาจก – กัมมวาจก เช่น ปจิยเต ,, อาขยาตบท กัมม วาจก – ภาววาจก เช่น ภูยเต ,, อาขยาตบท ภาว วาจก – เหตุกัตตุวาจก เช่น ปาเจติ ,, – อาขยาตบท เหตุกัตตุวาจก
- 19. กิรยาคุมพากย์ ิ • ๒. นามกิตก์ ได้แก่ ณฺย ปัจจัย ใช้คมพากย์ ุ เช่น คารยฺหา เรียกว่า กิตบท กมฺมวาจก • ๓. กิริยากิตก์ ได้แก่ ต อนีย ตพฺพ ปัจจัยใช้คม ุ พากย์ เรียกว่า กิตบท – กัตตุวาจก เช่น ปวิฏโฐ เรียกว่า กิตบท ฺ กัตตุวาจก – กัมมวาจก เช่น อธิคโต ,, กิตบท กัมม วาจก – ภาววาจก เช่น ภวิตพฺพํ ,, กิตบท ภาว วาจก – เหตุกัตตุวาจก เช่น ตารยนฺโต ,,
- 20. กิรยาคุมพากย์ ิ – เหตุกัมมวาจก เช่น ปติฏฐาปิโต เรียกว่า ฺ – กิตบท เหตุกัมมวาจก ๔ . ตฺวา ปัจจัย คุมพากย์ เรียกว่า กิริยาปธานนัย ๕.สกฺกา และ อลํ ใช้คุมพากย์ เรียกว่า กิริยาบท ภาววาจก บ้าง กิริยาบท กัมมวาจก บ้าง ๖. อนฺต และ มาน ปัจจัย ประกอบด้วยฉัฏฐีวิภตติเป็น ั กิริยาของประโยคอนาทร เรียกว่า อนาทรกิริยา ๗.อนฺต และ มาน ปัจจัย ประกอบด้วยสัตตมีวิภตติเป็น ั กิริยาของประโยคลักขณะ เรียกว่า ลักขณกิริยา
- 21. กิรยาคุมพากย์ ิ • หมายเหตุ. ณฺย ต อนีย ตพฺพ ปัจจัย และ สักกา ใช้คมพากย์ได้เมื่อตัวประธานเป็นประถมบุรุษ ุ เท่าน้ััน ถ้าตัวประธานเป็นมัธยมบุรุษหรืออุต ตมบุรุษ ให้แปล ณฺย ต อนีย ตพฺพ ปัจจัย หรือ สกฺกา เป็นวิกติกัตตา ในกิริยาอาขยาต
- 22. กิริยาในระหว่าง • กิริยาในระหว่าง ได้แก่กิริยาดังต่อไปนี้ • ๑. อนฺต และ มาน ปัจจัย ประกอบด้วยปฐมา วิภัตติ อยู่หลังตัวประธาน เรียกว่า • อัพภันตรกิริยา • ๒. ตูน ตฺวา ตฺวาน ปัจจัย ที่เรียกว่า ตูนาทิปั จจัย แปลว่า แล้ว แปลหลังลําดับกิริยา เรียก ว่า ปุพพกาลกิริยา • แปลว่า แล้ว แปลหลังกิริยาคุมพากย์ เรียกว่า อปรกาลกิริยา
- 23. กิริยาในระหว่าง • แปลว่า เพราะแปลหลังกิริยาคุมพากย์ เรียก ว่า เหตุ • แปลไม่ออกสําเนียงปัจจัย ตามลําดับกิริยา เรียกว่า สมานกาลกิริยา • แปลไม่ออกสําเนียงปัจจัย หลังกิริยา เรียกว่า กิริยาวิเสสนะ • แปลว่า ครั้น...แล้ว เรียกว่า • ปริโยสานกาลกิริยา
Editor's Notes
- #2 This presentation demonstrates the new capabilities of PowerPoint and it is best viewed in Slide Show. These slides are designed to give you great ideas for the presentations you’ll create in PowerPoint 2011! For more sample templates, click the File menu, and then click New From Template. Under Templates, click Presentations.