Macro L13

1. Нийт зарлагын загвар
1.Хэт богино хугацааны эдийн засгийн тэнцвэрийг
тодорхойлох нь
2.Кейнсийн загалмай ашиглан эдийн засгийн
тэнцвэрийг тодорхойлох нь
3.Үржүүлэгч

2. 1.Хэт богино хугацааны эдийн засгийн
тэнцвэрийг тодорхойлох нь
Нийт нийлүүлэлтийн муруйн хэлбэрийн талаарх
эдийн засагчдын үзэл баримтлал өнөөг хүртэл ялгаатай
байдгийг өмнөх бүлгүүдээр тодорхой авч үзсэн.
Үүнээс шалтгаалан макро эдийн засгийн
тэнцвэрийг хэт богино, богино, урт хугацаанд тус бүр
тодорхойлно.

3. Макро эдийн засгийн тэнцвэрийг Кейнсийн
онолын үүднээс тайлбарлах хандлага нь үнэндээ хэт
богино хугацааны тэнцвэрийн дэлгэрэнгүй тайлбар юм.
Хэт богино хугацааны тэнцвэрийг графикаар
харуулбал дараах хэлбэртэй байна.
E1
*E*E2
*
Ps=f(Y)
Y1
*Y*
P2=f(E)
P1=f(E)
P
P=f(E)
AS, AD
P
Y2
*

4. Графикт дүрсэлсэн тэнцвэрийн хувьд үнийн
ерөнхий түвшин тогтмол байх ба тэнцвэрт бодит
үйлдвэрлэлийн өөрчлөлт нь зөвхөн нийт эрэлтийн
өөрчлөлтөөс хамаарч байна.
Энэ утгаараа Кейнсийн талын эдийн засагчдыг
нийт эрэлтийн талыг баримтлагчид гэж нэрлэх бөгөөд
тэд үйлдвэрлэлийн түвшинд зөвхөн капитал, хөдөлмөр,
технологи нөлөөлнө гэж үздэг Сонгодог онолынхныг
шүүмжилдэг.

5. 2.Кейнсийн загалмай ашиглан эдийн засгийн
тэнцвэрийг тодорхойлох нь
Кейнсийн онолын үүднээс макро эдийн засгийн
тэнцвэрийг тодорхойлохын тулд дараах хоёр нөхцлийг
тавина.
 Үнийн ерөнхий түвшин тогтмол байна. Өөрөөр
хэлбэл, тухайн хугацаанд эдийн засагт ямар нэгэн
инфляци болон дефляци явагдахгүй.
 Тухайн эдийн засаг хаалттай буюу цэвэр экспорт
тэгтэй тэнцүү байна.

6. Кейнсийн нийлүүлэлтийн муруйн хувьд үнийн
ерөнхий түвшин тогтмол байна. Макро эдийн засгийн
Кейнсийн тэнцвэрийг авч үзэхдээ Кейнсийн загалмайг
ашиглана.
Кейнсийн загалмайг тодорхойлохын тулд дээр
тавьсан хоёр нөхцлийг үндэслэн төлөвлөгдсөн зардлыг
тодорхойлъё.

7. Макро эдийн засгийн үндсэн асуудлууд:
1. Ажилгүйдэл: Тухайн улсын хэмжээнд хөдөлмөр
хэмээх эдийн засгийн нөөц бүрэн ашилагдахгүй
байгааг харуулна.
2. Инфляци: Инфляци нь үнийн ерөнхий түвшний
өсөлтөөр илэрдэг
3. Эдийн засгийн өсөлт: Нэг хүнд ногдох бодит ДНБ-ий
жилийн өөрчлөлтийн хувь юм.
4. Төлбөрийн тэнцэл: Аливаа улсын бусад улс орнуудтай
хийгдсэн худалдаа, үйлчилгээ, орлого, урсгал
шилжүүлэг, санхүүгийн болон хөрөнгийн урсгалын
орлого, зарлагын гүйлгээг системчлэн нэгтгэсэн
статистикийн тайланг

9. • E – нийт төлөвлөгдсөн зардал буюу нийт эрэлт
•CP – төлөвлөгдсөн хэрэглээний зардал
•GP – төлөвлөгдсөн засгийн газрын зардал
•IP – төлөвлөгдсөн хөрөнгө оруулалтын зардал
•NXP – төлөвлөгдсөн хөрөнгө оруулалтын
зардал

10. Дээрх зардлууд нь эдийн засагт оролцогч
субъектүүд болох өрх гэрүүд, пүүсүүд, засгийн газрын
хэрэглээндээ зарцуулахаар төлөвлөж буй зардал
гэдгийг анхаарах хэрэгтэй.
Харин нийт үйлдвэрлэлийг зардлаар тооцоход
эдийн засгийн субъектүүдийн тухайн хугацаанд
хэрэглээндээ бодитоор зарцуулж байгаа зардлуудыг
авч үздэг.

11. Энэ утгаараа тэнцвэрт үйлдвэрлэлийн
түвшин нь тухайн тэнцвэрт үнийн ерөнхий
түвшинд нийт төлөвлөгдсөн зардал буюу нийт
эрэлт, нийт бодит зардал буюу нийт үйлдвэрлэл
хоорондоо тэнцүү байгааг илэрхийлнэ.

12. Кейнсийн загалмайг графикт дүрслэхдээ хэвтээ
тэнхлэгт нийт бодит зардал буюу нийт
нийлүүлэлтийн тоо хэмжээг, босоо тэнхлэгт нийт
төлөвлөгдсөн зардал буюу нийт эрэлтийн тоо
хэмжээг тус тус авна.
Нийт үйлдвэрлэлийн түвшин нь нэг талаас нийт
орлого, нөгөө талаас нийт бодит зардлын түвшинг
илэрхийлнэ. Макро эдийн засгийн Кейнсийн тэнцвэр
болон хэт богино хугацааны тэнцвэр нь эдийн
засгийн хувьд ижил шинжийг агуулдаг.

13. Y1
* =E1
*
E=C0+c(Y-NT)+Gp+I p
Y=E
Y=AS
E=AD
45
Y1
* =E1
*
E1
*
Зураг . Кейнсийн загалмай

14. Графикт авч үзсэн төлөвлөгдсөн зардлын муруйг
илэрхийлэх тэгшитгэл нь нийт төлөвлөгдсөн зардал
нийт бодит зардлаас хамаарна гэдгийг харуулна.
Төлөвлөгдсөн зардлын муруйн налалт нь ахиу
хэрэглэх хандлагатай тэнцүү бөгөөд нийт орлого буюу
үйлдвэрлэлийн түвшин Y өндөр байх тусам
хэрэглээний зардал өсч нийт төлөвлөгдсөн зардлыг
өсгөнө.

15. Мөн графикт дүрсэлсэн 450-ын налалт бүхий шулуун
нь нийт төлөвлөгдсөн зардал ба үйлдвэрлэлийн
түвшин хоорондоо тэнцүү байх цэгүүдийг харуулна.
Хэт богино хугацаанд макро эдийн засгийн Кейнсийн
тэнцвэрийн хувьд үнийн ерөнхий түвшин тогтмол байх
учраас тэнцвэрт үйлдвэрлэлийн түвшний өөрчлөлт нь
нийт эрэлтийн өөрчлөлтөөс хамаарахыг өмнө авч
үзсэн.

16. Иймээс макро эдийн засгийн Кейнсийн тэнцвэр нь
нийт эрэлт буюу нийт төлөвлөгдсөн зардал
өөрчлөгдсөнөөр нэг төлвөөс нөгөө төлөвт шилжинэ.
Макро эдийн засгийн Кейнсийн тэнцвэр шилжиж
байна гэдэг нь нийт эрэлт, нийт нийлүүлэлтийн
загварын хувьд хэт богино хугацааны тэнцвэр шилжиж
байгааг илэрхийлнэ.

17. Үнийн ерөнхий түвшин тогтмол байхад нийт
төлөвлөгдсөн зардал буюу нийт эрэлт өөрчлөгдсөн
гэвэл нийт төлөвлөгдсөн зардлын бүрэлдэхүүн хэсгүүд
болох хэрэглээ, хувийн хөрөнгө оруулалт, засгийн
газрын зардал, цэвэр экспортын зардлын аль аль нь
өөрчлөгдөх боломжтой.
Үүний үр дүнд нийт төлөвлөгдсөн зардлын муруй
зүүн дээш параллелиар шилжинэ.

18. E 4
*
Y4
*
Y4
*
E 5
*
E 4
* E 4=(Cp +Gp +I p ) 4
E 5=(Cp +Gp +I p ) 5
Y5
* =E 5
*
Y4
* =E 4
*
E 1=(Cp +Gp +I p ) 1
Y5
*
Y=E
Y=AS
E=AD
45
Y1
* =E 1
*
Y1
*
E 1
*
Y5
*
P
AS, AD
P=f(E)
P
P 1=f(E)
P 2=f(E)
Y1
*
P s=f(Y)
E 5
* E 1
*
Зураг . Нийт зарлагын загвар

19. 3.Үржүүлэгч
Эдийн засгийн Кейнсийн тэнцвэрийн хувьд
тэнцвэрт үйлдвэрлэлийн өөрчлөлт зөвхөн нийт
төлөвлөгдсөн зардлын өөрчлөлтөөс хамаардаг.
Нийт төлөвлөгдсөн зардлын бүрэлдэхүүн
хэсгүүдийн аль нэг зардал нь нэг нэгжээр
өөрчлөгдөхөд тэнцвэрт үйлдвэрлэлийн түвшин
хичнээн нэгжээр өөрчлөгдөхийг харуулж байгаа
үзүүлэлтйиг үржүүлэгч гэнэ.

20. 1
Y
M
E



Томъёолбол:
M – Multiplier буюу үржүүлэгч

21. Үржүүлэгчийн онцлог нь төлөвлөгдсөн зардал нэг
нэгжээр өөрчлөгдөхөд тэнцвэрт үйлдвэрлэлийн
түвшин нэг нэгжээс илүүгээр өөрчлөгддөгт оршино.
Энэ утгаараа үржүүлэгч гэж нэрлэдэг.

22. 1C
P
Y
M
C



Хэрэглээний зардлын үржүүлэгч. Хэрэглээний
зардлын үржүүлэгч нь төлөвлөгдсөн хэрэглээний
зардал нэг нэгжээр өөрчлөгдөхөд тэнцвэрт
үйлдвэрлэлийн түвшин хичнээн нэгжээр
өөрчлөгдөхийг харуулна. Томъёолбол:

23. 1G
P
Y
M
G



Засгийн газрын зардлын үржүүлэгч. Засгийн газрын
зардлын үржүүлэгч нь төлөвлөгдсөн засгийн газрын
зардал нэг нэгжээр өөрчлөгдөхөд тэнцвэрт
үйлдвэрлэлийн түвшин хичнээн нэгжээр
өөрчлөгдөхийг харуулна.
Томъёолбол:

24. Хөрөнгө оруулалтын зардлын үржүүлэгч.
Төлөвлөгдсөн хөрөнгө оруулалтын зардлын
үржүүлэгчийг дээрх зарчмаар тодорхойлох
боломжтой. Хөрөнгө оруулалтын зардлын үржүүлэгч
нь төлөвлөгдсөн хөрөнгө оруулалтын зардал нэг
нэгжээр өөрчлөгдөхөд тэнцвэрт үйлдвэрлэл хичнээн
нэгжээр өөрчлөгдөхийг харуулна.
𝑀𝐼 =
∆𝑌
∆𝐼 𝑝
> 1

26. Богино хугацаанд импортод бодит ДНБ нөлөөлнө.
Бусад хүчин зүйл тогтмол үед бодит ДНБ их байвал
импортын хэмжээ мөн их байна.
Импорт болон бодит ДНБ-ий хамаарлыг ахиу
импортлох хандлага тодорхойлдог.

30. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА