3. Qué son os Mitos?
• Son relatos que tentan dar explicacións dos fenómenos da natureza ou da vida dos seres
humanos a través de elementos sobrenaturais e/ou imaxinarios.
• Todo mito ten 3 características:
1.-Trata e unha pregunta existencial, que da sentido á vida humana: a creación da terra, a
morte, o nacemento…
– Desenvólvense a través de MITOLOXEMAS: escenarios (caverna, abismo, camiño,
viaxe, natureza, matriz,..) arquetipos (xigantes, o andróxino, os irmáns, a parella, a
tríada, serpe…) e situacións (caos, sacrificio, incesto, destino…)
2.- Inclúe elementos que se repiten ao longo do mito e transversalmente en todos eles:
– As porcións irreductiveis dun mito son os MITEMAS: expresanse en pares de opostos
(xustiza/inxustiza, abundancia/escaseza, soedade/compañía, vinganza/perdón,
recompensa/castigo, seguridade/risco, amor/odio, inocencia/maldade, luz/escuridade,
medo valor.
3.- Propón un conflito e da solucións coa finalidade de eliminar a anguria do ser humano.
4. A racionalidade é unha característica inherente a todas as actividades
humanas. A mesma mitoloxía non é só unha masa crúa de supersticións ou de
grandes ilusións. Non é puramente caótica, pois posúe unha forma sistemática ou
conceptual. Porén, por outra parte, sería imposible caracterizar a estrutura do
mito como racional. A linguaxe foi identificada a miúdo coa razón, coa verdadeira
fonte da razón. Mais vemos que esta definición non remata por cubrir todo o
campo. Nela, unha parte tómase polo todo. Porque xunto ao linguaxe conceptual
temos unha linguaxe emotiva; xunto ao linguaxe lóxico ou científico temos a
linguaxe da imaxinación poética. Primariamente, a linguaxe non expresaba
pensamentos ou ideas senón sentimentos e emocións (…) A razón é un termo
verdadeiramente inadecuado para abarcar as formas da vida cultural humana en
toda a súa riqueza e diversidade. Porén, todas estas formas son simbólicas. Polo
tanto, en lugar de definir ao ser humano como un animal racional, definiremolo
como un animal simbólico. Con isto podemos designar a súa diferencia
específica e podemos comprender o novo camiño aberto ao ser humano: o
camiño da civilización. Cassirer. Antropoloxía Filosófica
O SER HUMANO É UN ANIMAL SIMBÓLICO
5. MITOS CLÁSICOS
1. Trata de explicar a realidade e dar sentido á
vida dos seres humanos
2. Consideranse relatos fantásticos
3. Xorden da " invención" e imaxinación.
4. Relatan feitos moi antigos que non poden
comprobarse historicamente.
5. Os protagonistas son seres sagrados, deuses
ou herois.
6. Foron a base das relixións antigas
MITOS ACTUAIS
1. Trata de explicar a realidade e dar sentido á vida
dos seres humanos
2. Son relatos construídos socialmente, de forma
intencionada ou non, e aceptados polo conxunto
social
3. Xorden da estrutura cultural e a necesidade de
manter a cohesión social e o sentido do mundo.
4. Usan os relatos antigos e reproducen os
mitemas clásicos noutras linguaxes.
5. Os protagonistas son seres imaxinarios, herois
ou persoas que representan arquetipos.
6. Non se asocian a crenzas relixiosas
necesariamente, aínda que poden estalo
6. Sempre se ten descrito o mito como resultado dunha actividade inconsciente
e como un produto libre da imaxinación. Pero aquí atopámonos cun mito
elaborado de acordó a un plan. Os novos mitos políticos non xorden
libremente, non son xíos silvestres dunha imaxinación exhuberante. Son
cousas artificiais, fabricadas por artífices moi expertos e habilidosos.
Cassirer. O mito do Estado FCE p. 333
VIVIMOS ENTRE MITOS CONSTRUÍDOS
7. Para que serven os mitos
Explicativa: os mitos explican, xustifican os narran a orixe dalgún aspecto
da vida social ou individual: orixe do mundo, a sumisión da muller, a
existencia da pobreza, a orixe dunha familia e o seu poder…
Significativa: proporcionan consolo ao individuo porque lle permiten dar
sentido a feitos que o superan psicoloxica ou existencialmente como a
morte, a enfermidade, a sexualidade…
Pragmática: proporcionan a base de certas estruturas sociais e dalgunhas
accións, por exemplo poden xustificar unha rebelión ou xustificar unha liña
xenealóxica no poder.
3 FUNCIÓNS:
8. Pero se os nosos métodos mudaron, a cousa mesma non despareceu en
absoluto. Os políticos modernos saben moi ben que ás grandes masas
movéas moito máis facilmente a forza da imaxinación que a pura forza física.
Dese saber usaron amplamente. O político convirtese nunha especie de
adivino. A profecía é un elemento esencial da nova técnica de mando. Fanse
as promesas máis improbables e ate imposibles; anúnciase un milenio unha e
outra vez.
En case todas as mitoloxías do mundo aparece a idea dun destino inevitable,
inexorable e irrevocable. O fatalismo semella algo inseparable del
pensamiento mítico. (…) Cassirer. O mito do Estado FCE p. 333
NADA SEMELLA TANTO AO PENSAMENTO MÍTICO COMO
A IDEOLOXÍA POLÍTICA.
Levi-Strauss
9. Tipos de mitos
•Mitos cosmogónicos: Tentan explicar a creación do
mundo. Son os máis universalmente estendidos e
todas as culturas teñen un.
•Mitos etiolóxicos: Explican a orixe dos seres e das
cousas e tentan explicar as peculiaridades do
presente.
• Mitos morais: Tentan proporcionar normas de
comportameno e xustificalas: loita do ben contra o
mal, o destino e a liberdade humana, o coñecemento
ou a fe...
Mitos escatolóxicos: Buscan explicar o futuro, a fin
do mundo: inundacións, apocalípses por catástrofes
naturais ou tecnolóxicas…
•Mitos Teogónicos: Relatan a orixe da historia dos
deuses ou dos herois, anteriores ou coexistentes co
ser humano.
11. Personaxes míticos
ULISES-Rey de Itaca,
personificación da
astucia grega, viaxeiro
errante e guerreiro.
HÉCTOR-guerreiro
troyano de
Gran valor. Presonificación
dos
Valores morais
O VIAXEIRO
ONTE HOXE
PELEGRIN- Viaxeiro
anónimo que sae en
busca de sentido e valor
na súa vida.
O GUERREIRO O EMPRENDEDOR-
arrisca a súa vida
persoal e social para
buscar unha vida mellor
13. En lugar de avanzar cara a autotransparencia, a sociedade (…) da
comunicación xeneralizada orientarse ao que, dunha forma aproximada,
pódese denominar «fabulación do mundo». As imaxes do mundo que ofrecen
os media e as ciencias humanas, aínda que sexa en planos diferentes,
constitúen a obxectividade mesma do mundo e non só interpretacións
diversas dunha «realidade» de todos xeitos «dada». «No hai datos, hai só
interpretacións», segundo palabras de Nietzsche, quen deixou escrito: «O
mundo verdadeiro, ao final, converteuse en fábula». (…) O que sí ten sentido
é recoñecer que iso que chamamos a «realidade do mundo» é algo que se
constitúe como «contexto» das múltiples fabulacións — tematizar o mundo
neses termos é xustamente a tarefa e significado das ciencias humanas.
A REVOLUCIÓN COMO MITO É A REVOLUCIÓN
DEFINITIVA.
A. Camus
14. FILOSOFÍA
1. Aspira á verdade e busca un camiño cara ela
2. A filosofía usa relatos de forma alegórica para
facilitar a comprensión
3. Xorde dun intento racional e lóxico de comprender á
natureza e ao ser humano
4. Explica a realidade a través de conceptos e
categorías que permiten entender o mundo e os
fenómenos culturais.
5. Os seres sobrenaturais só se usan como símbolos e
non como entidades nas que crer
6. Non se acepta por medio da fé e se contrapón á ela
MITOS CLÁSICOS
1. Trata de explicar a realidade e dar sentido á
vida dos seres humanos
2. Consideranse relatos fantásticos
3. Xorden da " invención" e imaxinación.
4. Relatan feitos moi antigos que non poden
comprobarse historicamente.
5. Os protagonistas son seres sagrados, deuses
ou herois.
6. Foron a base das relixións antigas
3 etapas:
1. O uso do Mito como Alegoría: Platón
2. O rexeitamento do Mito: Aristóteles – Descartes
3. O ser humano como animal simbólico:
• Hegel- Schelling-Nietzsche: reivindicación do irracional
• O Mito como esencia do ser humano: Cassirer e Jung
• O Mito como estrutura do pensamento: Levi-Strauss a Ricoeur
• O reencontro co Mito: Vattimo.
