1. PLATÓN
Comprensión
Filosofía,2ºBach.

2. Índice
 1. A teoría platónica das ideas
- Mundo sensible e mundo intelixible
- Graos de coñecemento
2. Concepción política de Platón
 - Antropoloxía platonica
 - Vinculación da alma á cidade

3. 1. A teoría platónica das
ideas
Ler “mito da caverna”

4. 1. A teoría platónica das ideas
 Platón non ofrece unha formulación completa en
ningún diálogo
 + nas obras de madurez (República, Fedón, Fedro)
 Exemplifícase, sobre todo, a través do MITO DA
CAVERNA
 Percíbense influencias de Parménides, pitagóricos
e tamén de Sócrates
 Critícaa nas obras de vellez

5. Ilustracións mito da caverna
http://www.youtube.com/watch?v=nxVwsKNv08Q&eurl=
http://www.webdianoia.com/platon/textos/platon_caverna.htm
 Ver representación animada do mito da caverna de
Platón (de 8 minutos e 39 segundos de duración)
publicada en Youtube por Bruno Gómez, alumno
del IES Besaya de Torrelavega (Cantabria):

9.  Trata de responder a: Que é o real? Que é a
realidade?
 O mundo ordinario, sensible, NON é real…
…porque é imperfecto,
inestable
 Ten que ser un MUNDO IDEAL …
…que sexa perfecto, estable
 Afirma a existencia dun mundo
de ideas independente do
mundo das cousas.
En que consiste a teoría das ideas?

10. 1.1. Mundo intelixible e mundo
sensible
 O MUNDO DAS IDEAS (= mundo intelixible, mundo
invisible) está formado por IDEAS:
 son realidades inmateriais, absolutas,
universais, inmutables
 Son realidades extramentais
 Son a esencia das cousas sensibles
 Son o modelo, prototipo, paradigma… o ideal
Canon de
Policleto, en
escultura
Cáptanse pola RAZÓN ou INTELIXENCIA

11. Dificultades do mundo das ideas
 DIFICULTADES respecto ao mundo das
ideas (nas obras de vellez)
 Cómo se relacionan as ideas entre si? Cómo
está organizado o mundo das ideas?
 Hai xerarquía
 Cantas ideas hai?
 tantas como cousas….. ¿de barro, de suciedade…
tamén?

12. Mundo sensible
(mundo das cousas, mundo visible)
 É o formado polas COUSAS que
captamos polos sentidos.
 Materiais, concretas, cambiantes
 Aparencia
 Copia
Relación co mundo das ideas:
- Entre os dous mundos hai un
“abismo”. Dualismo ontolóxico
- Pero, hai relacións. As
cousas PARTICIPAN OU
IMITAN as ideas

13. Mundo sensible, nas obras de vellez
(mundo das cousas, mundo visible)
 Ofrece unha explicación no diálogo
Timeo (periodo de vellez, crítico)
 Expón unha narración verosímil (mito) da
xénese e conformación do mundo
sensible.
 A explicación que dá a considera mera
opinión (doxa)
 [É o coñecemento da percepción (pistis)]

14. Mundo sensible (natureza)
 Fala dun demiurgo* que ordena unha masa
caótica primixenia seguindo o modelo das
ideas, dando lugar ao mundo sensible.
* Demiurgo: artesán divino, intelixente,
eterno, bo…. pero inferior ás ideas
nonnon crea
Inspirado no
Nous de
Anaxágoras

15. Trazos do mundo sensible
 É o mellor mundo posible
 É ordenado (ten unha finalidade teleolóóxica)
 É un ser vivo
 Ten estrutura matemática
 É esférico
 Constituído por 4 elementos:
 Lume: tetraedro
 Terra: cubo
 Aire: octaedro
 Auga: icosaedro
Dodecaedro: modelo do universo

16. O cosmos, en Platón
7 esferas exteriores á Terra,
ordenadas en 2 progresións:
- 1, 2, 4, 8
- 3, 9, 27

17. O cosmos, en Platón

18. 1.2. Graos de coñecemento
Ler “símil da liña”

19. Teoría do coñecemento
 Exemplifícase a través do símil da LIÑA
 Explica os tipos de coñecemento e os
modos de chegar ao coñecemento superior

20. Símil da liña:
 REALIDADE  COÑECEMENTO
Ideas
Entidades matemáticas
Obxectos sensibles
(animais, plantas,
cousas)
Imaxes (sombras) das
cousas
A
D
B
E
C
MUNDOINTELIXIBLE
(IDEAS)
MUNDOSENSIBLE
(COUSAS)
CIENCIA(episteme)
OPINIÓN(doxa)
Razoamento discursivo
(Dianoia)
Intuición intelectual
(Noesis) DIALÉCTICA
MATEMÁTICAS
Percepción
(Pistis)
FÍSICA,
cosmoloxía
Ilusión, imaxinación
(Eikasía) Aparencia,
ilusión

23. Cómo podemos chegar a coñecer
a verdade?
 A) Camiños auxiliares: xeometría, aritmética,
música)
 B) DIALÉCTICA (noción complexa)
 Perfeccionamento da maiéutica
 Método que segue a alma para purificarse
 Dous momentos:
 Ascendente
 Descendente
O amor……

24.  C) REMINISCENCIA (anámnese = recordo)
 Coñecer é recordar . Mito de Er (na República)
 Só fala dela en diálogos de madurez
(Fedón, Fedro, Menón)
Cómo podemos chegar a coñecer
a verdade?
Ler “mito de Er”

25. 2. Concepción política de
Platón

26. 2.1. A antropoloxía
platónica
Ler “mito do cabalo alado”

27. O ser humano é :
 CORPO (soma)  ALMA (psyche)
unión accidental
( transitoria)
DUALISMO ANTROPOLÓXICO
Pertence a
mundo ideas
Pertence
a
m
undo
sensible
• Material, mutable, mortal
• Só apto para ser mandado
(non autónomo)
 Inmaterial (espiritual), eterna,
 INMORTAL (mito Er)
• Cárcere da alma

28. A alma:
 Posibilita o coñecemento e a ética
 Principal actividade: coñecemento de ideas
… amor platónico
¿Cómo?
alonxándose do sensible
(= purificación)
Por medio de
Matemáticas
Dialéctica
Reminiscencia

29. Funcións da alma:
 En República, Fedro, fai máis complexa a súa
concepción da alma
 3 FUNCIÓNS ou partes:
 RACIONAL: (logos, nous). Intelixencia, razón
 É inmortal e apta para mandar
 IRASCIBLE (ánimo): Vontade. Paixóns nobres
 É mortal e irracional. Refírese ás emocións pola vitoria,
gloria e tamén á ira, á cólera.
 CONCUPISCIBLE (apetito): Desexo. Paixóns innobres
 É mortal. Refírese ao pracer, busca de riquezas
MITO DO CARRO ALADO
cabeza
tórax
abdome

30. A ética
 Valores morais son absolutos
 ≠ relativismo moral (sofistas)
 Práctica da VIRTUDE (areté):
 Búsqueda da sabedoría
 Purificación da alma
 Harmonía da alma = cada alma
cumpre a súa función:
COÑECER O BEN ABSOLUTO = ACADAR A FELICIDADE
Alma irascible:
FORTALEZA
ou valentía
Alma
concupiscible:
TEMPRANZA ou
moderación
ten como finalidade:
Alma racional:
SABEDORÍA
ou prudencia
Harmonía =XUSTIZA individual

31. A ética

32. 2.2. Vinculación da alma
á cidade

33. A política
 No diálogo da República é onde fai a exposición
máis ampla
 “República” = politeia = cidadanía, constitución
(subtítulo: sobre a xustiza)
 Esta obra presenta unha especie de utopía ou
MODELO DE SOCIEDADE PERFECTA
 De todos modos, fala de temas políticos en
moitas obras, posto que Platón está moi
interesado pola política.

34. Modelo de sociedade perfecta
 Ese modelo debe ter en conta que:
hai reciprocidade entre estado e individuo
= o individuo só pode facerse perfecto nun
estado perfecto e viceversa
= só na cidade xusta é posible educar a homes
xustos
= ética coincide con política
 Por iso organiza a sociedade en correspondencia coa
ética e os tipos de alma.

35. División de clases:
 O modelo de sociedade require DIVISIÓN DE CLASES:
Alma irascible:
fortaleza ou
valentía
Alma
concupiscible:
tempranza ou
moderación
Alma racional:
sabedoría ou
prudencia
Cando prima: Cando prima: Cando prima:
GOBERNANTES
(FILÓSOFOS)
GUERREIROS
ou gardiáns
PRODUTORES
Harmonía = XUSTIZA social

36. Educación:
 O modelo de sociedade require EDUCACIÓN
 Igual para todos (homes e mulleres, ricos e pobres…)
 1ª fase (todos): música e exercicios
 2ª fase (só guerreiros): matemáticas
 3ª fase (gobernantes): filosofía
 O modelo de sociedade tamén require
ABOLICIÓN DA PROPIEDADE PRIVADA E DA
FAMILIA

37. Sociedades imperfectas
 Platón critica as sociedades imperfectas
 Entende a historia como decadencia
(tempo = dexeneración )
 Historia formas de goberno (se se deixan
dexenerar):
 Aristocracia (a + perfecta)
 Timocracia (poder militar)
 Oligarquía (ricos)
 Democracia
 Tiranía
Para evitar a decadencia é precisa
unha lexislación inmutable

38. FUNCIÓNS
ALMA
VIRTUDES CLASES
SOCIAIS
FORMAS DE
GOBERNO
Racional
(Nous, logos)
Sabedoría ou
prudencia
Gobernantes
filósofos
Aristocracia
Irascible
(Ánimo)
(Thymos)
Fortaleza ou
valentía
Gardiáns ou
guerreiros
Timocracia
Concupiscible
(Apetito)
(Epithymía)
Tempranza ou
moderación
Produtores .Oligarquía
.Democracia
.Tiranía
Harmonía=XUSTIZAsocial
Harmonía=XUSTIZAindividual

40. «A caracterización xeral máis segura
da tradición filosófica europea consiste
nunha serie de notas a pé de páxina
da obra de Platón.»
Alfred N. Whitehead, Process and
Reality, 1929

41. fin