2nd Maccabees is a deuterocanonical book which recounts the persecution of Jews under King Antiochus IV Epiphanes and the Maccabean Revolt against him. Painting by Pierre Paul Rubens, 1634.

2. Caput 1
1 Fratres, qui sunt in Jerusalem, et in terra Judææ,
fratres, Judæi qui sunt per Ægyptum, salutem et
pacem cupiunt.
2 Deus misereatur vestri et memorarimini testamenti
sui quod pepigit cum Abraham, Isaac et Iacob, servis
eius fidelibus;
3 et det vobis omne cor ad serviendum ei, et faciatis
ejus voluntatem, bono animo et voluntarie;
4 et in lege eius et in mandatis tuis adaperiat cor
vestrum, et faciat vobis pacem.
5 Et exaudi preces tuas, et esto tecum, et non te
deseram in tempore tribulationis.
6 Et nunc hic sumus orantes pro vobis.
7 In tempore quo regnavit Demetrius, anno centesimo
sexagesimo nono, scripsimus vobis Judæi in
consummatione tribulationis, quæ facta est super nos
in annis illis, ex tempore quo recessit Jason et qui cum
eo sunt a terra sancta et regno,
8 et porticum incenderunt, et effuderunt sanguinem
innocentem; Obtulimus quoque sacrificia et
similaginem, et accensis lampadibus, et fecimus panes.
9 Et nunc videte ut diem festum scenopegiæ celebretis
in mense Casleu.
10 Anno centesimo octuagesimo octavo, populus, qui
erat in Jerusalem, et in Judæa, et in concilio, et in
Judam, misit Aristobulo, regi Ptolemæi, qui erat de
genere sacerdotum, et salutem. Judaei, qui erant in
Aegypto;
11 Pro eo quod eripuit nos Deus de magnis periculis,
magnifice gratias agimus ei, qui pugnavimus adversus
regem.
12 Ejecit enim eos qui pugnaverunt in civitate sancta.
13 Nam cum in Perside esset dux ipse, et cum eo qui
invictus videbatur, exercitus, interfecti sunt in templo
Naneæ, consilio deceptus sacerdotum Naneæ.
14 Venit enim Antiochus, quasi eam uxorem, et
amicos ejus, qui cum eo erant, accipere pecuniam
nomine dotis.
15 Quod cum discessissent sacerdotes Naneæ, et ipse
cum paucis ingressus in circuitu templi, clauserunt
templum, statimque ingressus est Antiochus.
16 Et apertis ostiis tecti, lapides instar fulminum
miserunt, et ducem in frusta conciderunt, et
amputaverunt capita sua, et projecerunt in eos qui
foris erant.
17 Per omnia benedictus Deus, qui tradidit impios.
18 Cum ergo constituimus ut servaret purificationem
templi in quinto et vigesimo die mensis Casleu,
necessarium duximus de eo vobis notificare, ut et vos
servaretis illud, sicut in sollemnitate scenopegiæ et
tabernaculorum. ignis, qui datus est nobis, cum
Neemias immolaret, posteaquam templum et aram
aedificaverat.
19 Cum enim ducerentur patres nostri in Persidem,
tunc religiosi sacerdotes, qui erant tunc religiosi,
abstulerunt ignem altaris occulte, et absconderunt in
fovea cisternae sine aqua, ubi firmaverunt eam, ita ut
esset locus ignotus. omnes homines.
20 Post multos autem annos, cum placuit Deo, misit
Neemias a rege Persarum, et misit de posteris
sacerdotum eorum qui absconderant illud igni: cum
autem nuntiaverunt nobis, non invenerunt ignem sed
aquam crassam. ;
21 Tunc praecepit eis ut facerent illud, et portarent.
Impositisque sacrificiis, Neemias Sacerdotibus jussit
ligna et ea quae super eo imponuntur aqua spargerent.
22 Utque hoc factum est, et tempus affuit quo sol
refulsit, qui prius erat in nubilo, accensus est ignis
magnus, ita ut omnes mirarentur.
23 Orationem autem faciebant omnes sacerdotes, dum
consummaretur sacrificium, Jonatha inchoante, ceteris
autem respondentibus, sicut fecerat Nehemias.
24 Oratio autem erat in hunc modum. Domine Deus,
Creator omnium, terribilis et fortis, et iustus et
misericors, rex unicus et clemens.
25 Unicus omnium dator, solus iustus, omnipotens, et
aeternus, qui liberas Israel ab omni tribulatione, et
elegi patres, et sanctificabis eos;
26 Suscipe sacrificium pro omni populo tuo Israël, et
conserva partem tuam, et sanctifica.
27 Congrega dispersionem nostram, libera eos qui
serviunt gentibus, contemptos et abominatos respice,
et sciant gentes quia tu es Deus noster.
28 Afflige opprimentes nos, et superbia opprimentes
nos.
29 Constitue populum tuum in loco sancto tuo, sicut
dixit Moyses.
30 Et sacerdotes psallebant in gratiarum actione.
31 Cum autem consumptum esset sacrificium, ex
residua aqua Nehemias jussit lapides maiores perfundi.
32 Utque hoc factum est, flamma accensa est: sed ex
lumine, quod refulsit ab altari, consumpta est.
33 Ut autem manifestatum est, nuntiatum est regi
Persarum quod in loco, ubi ignem absconderant
sacerdotes, qui transducti sunt, aqua apparuit, et
Neemias cum eo hostias mundavit.
34 Tunc rex, cum omnia explorasset, sanctificavit
eum.
35 Accepit autem rex munera multa, et dedit eis quos
vellet in gratiarum actione.
36 vocavit autem Nehemias verbum hoc Naphthar
quod est purgatio huiuscemodi autem multi dicunt
Nephi
Caput 2
1 Invenitur etiam in monumentis quod Ieremias
propheta praecepit his qui asportabantur ut ignis
caperetur, sicut significatum est.
2 et propheta, cum legem dedisset eis, præcepit ne
obliviscerentur præcepta Domini, et non exerrarent
mentibus, videntes simulacra argentea et aurea, et
ornamenta eorum.

3. 3 Et alia hujusmodi dicens, hortabatur ne legem
amoverent a corde suo.
4 Hoc etiam in ipsa scriptura continebatur, quod
propheta, admonitus a Deo, iussit tabernaculum et
arcam, ut cum eo exiret in montem, ubi ascendit
Moyses, et vidit hereditatem Dei.
5 Cumque venisset illuc Jeremias, invenit speluncam
foveam, in qua posuit tabernaculum, et arcam, et
altare thymiamatis, et ostium obstruxit.
6 Et accesserunt quidam simul, qui sequebantur, ut
notarent sibi viam: et non potuerunt invenire.
7 Quod cum vidisset Jeremias, incusavit eos, dicens :
In loco illo non erit ignotus usque in tempus , quo
Deus congregat populum suum, et suscipiet eos in
misericordiam.
8 Tunc ostendet eis Dominus hæc, et apparebit gloria
Domini, et nubes, sicut demonstratum est sub Moyse,
et desiderante Salomone ut sanctificaretur locus
honorifice.
9 Dicebatur quoque quod sacrificium dedicationis, et
consummationis templi, sapienter obtulit.
10 Sicut autem oravit Moyses ad Dominum, descendit
ignis de cælo, et consumpsit holocaustum, sic et
Salomon oravit: et descendit ignis de cælo, et
consumpsit holocaustum.
11 Et dixit Moyses : Eo quod non esset comestum
quod erat pro peccato, consumptum est.
12 Fecit ergo Salomon octo diebus illis.
13 Eadem etiam in scriptis ac commentariis Neemiae
relata sunt; et ut condens bibliothecam congregaret
acta regum et prophetarum et David et epistolas
regum de muneribus sanctis.
14 Similiter et Judas ea quæ deciderant per bellum
quod nobis acciderat, congregavit omnia, et sunt apud
nos.
15 Si ergo necesse fuerit, mittite qui perferant vobis.
16 Celebraturi ergo purificationem, scripsimus vobis,
et bene facietis, si eodem die servatis.
17 Speramus etiam, quoniam Deus, qui tradidit
omnem populum suum, dedit illis hereditatem, et
regnum, et Sacerdotium, et sanctuarium,
18 Sicut locutus est in lege, cito miserebitur nostri, et
congregabit nos de omni terra sub cælo in sancta:
quoniam liberavit nos de magnis tribulationibus, et
purgavit locum.
19 et de Iuda Maccabaeo et fratribus eius et de
purificatione templi magni et de dedicatione altaris.
20 Bella autem contra Antiochum Epiphanem et
Eupatorem filium eius.
21 Signa autem, quæ de cælo sunt, venientibus ad eos,
qui se in honorem Judaismi viriliter egerunt: ita ut
cum pauci essent, universam regionem debellarent, et
gentes barbaras persequerentur,
22 Et recepit templum in toto orbe terrarum, et
liberavit civitatem, et destruxerunt leges descendentes,
propitius eis Dominus cum omni gratia:
23 Haec omnia, inquam, ab Iasone Cyrenensi quinque
libris enarrata, uno volumine breviare temptabimus.
24 Infinitas enim considerationes, et difficultas, quas
inspicere volunt, narrationes pro varietate rei habent;
25 Solliciti sumus, ut qui legerint, operare: et qui
volunt memoriae mandare, prompti sunt;
26 Igitur nobis, qui hunc laborem breviandi laborem
susceperunt, non fuit facile, sed sudore et vigilia;
27 Sicut enim ad convivia praeparantis et aliorum
utilitatem non pertinet, multos tamen ad
delectationem multorum in hoc magno studio libenter
suscipiemus;
28 Relinquens auctori de singulis pertractandis
accuratam, ac breviandi regulas sequi studens.
29 Sicut enim novæ domus ædificator, totum
aedificium curare debet. qui autem susceperit et
quærit, et quærit, quæreat apta ad ornatum suum : sic
et ego arbitror nobiscum.
30 In omni loco stare, et transire per partes et
curiositas esse in primis, auctor est fabulae.
31 Breviter autem utar, et multum laboro in hoc opere,
concedendum est brevitati.
32 Hic ergo fabulae incipiemus: haec tantum addens
ad id quod dictum est, stultum esse longum prologum
facere, et in ipsa historia brevem esse.
CAPUT III
1 Cum autem civitas sanctificata cum omni pace
habitaretur, et leges optime servarentur, propter Oniae
summi sacerdotis pietatem, et propter odium malitiae,
2 Factum est ut et ipsi reges locum honorarent, et
templum amplissimis donis ampliarent.
3 adeo ut Seleucus Asiae vectigalium suorum omnes
sumptus ad sacrificiorum usum pertineat.
4 Simon autem de tribu Benjamin, præpositus templi,
cecidit in civitate cum principe sacerdotum.
5 Et cum superare non posset Oniam, adduxit eum ad
Apollonium Thraseae, qui tunc erat praepositus
Celosyriae et Foenice,
6 et dixit ei quod gazophylacium in Hierusalem
repletum esset infinita pecunia, ita ut innumerabilis
multitudo divitiarum, quae non ad rationem
sacrificiorum pertinebat, esset numerus regis; manus.
7 Cum autem venisset Apollonius ad regem, et
ostenderet ei pecuniam, de qua dictum erat, elegit rex
Heliodorum quaestorem suum, et misit ei cum
mandatis ut afferatur ei praedictam pecuniam.
8 Ita Heliodorus iter fecit. sub specie civitatis
Celosyriae et Foenice visitare, immo vero regis
propositum implere.
9 Cum autem venisset Jerosolymam, et benigne a
summo sacerdote civitatis acceptus, narravit ei quid
esset datum de pecunia, et narravit quare veniret, et
percunctatus est si ita esset.
10 Tunc princeps sacerdotum narravit illi pecuniam
tantam repositam esse in auxilium viduis et pupillis.
11 et quod quidam pertinebat ad Hircanum filium
Tobiae, vir magnae dignitatis, et non sicut ille

4. scelestus Simon detulerat: cuius summa fuit argenti
talenta quadringenta et auri ducenta
12 et fieri omnino non poterat, ut his qui peccaverant
loci sanctitati, et majestati, et sanctitati templi, ut
faceret in toto orbe terrarum : sic posse fieri.
13 Heliodorus autem, præcepto regis, ait: Quoquo
modo in regis gazophylacium deferetur.
14 Constituitque diem quam constituerat, ut hæc
referret. Ideoque per totam civitatem non parvus dolor
est.
15 Sacerdotes autem ante altare prosternentes
vestimenta sua sacerdotalibus, convocaverunt ad
cælum super eum, qui legem dedit de custodibus: ut
custodirent eos, qui custodiebant, custodiri.
16 Tunc qui in facie pontificis aspiciebat, cor ejus
vulnerabat: vultus enim et color immutatus interiorem
mentis dolorem declarabat.
17 Sic enim circumdederat homo timore et horrore
corporis, ut manifestaret aspicientibus eum, quam
tristitiam habebat in corde suo.
18 alii de domibus suis concurrebant ad orationem,
quia locus in contemptum veniebat.
19 Et mulieres, accinctae saccis sub uberibus suis,
abundantes in plateis, et virgines currebant in
currendo, aliae ad portas, et aliae ad muros, et aliae de
fenestris.
20 Et omnes, tenentes manus in caelum,
deprecabantur.
21 Tunc misertus est videre ruinam omnis generis
multitudinem, et in tanta cruciatu summi sacerdotis
timor.
22 Tunc invocaverunt Dominum omnipotentem, ut
custodirent ea quae commiserant fiducialiter et
fidentes.
23 Heliodorus autem, quod erat decretum, perficiebat.
24 Cum autem adesset ipse cum custodibus
gazophylacia, Dominus spirituum, et princeps omnis
potestatis, magnam faciebat apparitionem, ita ut
omnes, qui cum eo venire praesumpserunt, mirarentur
in virtute Dei, et laboraverunt, et timuerunt valde.
25 Apparuit enim illis equus horribilis sessor super
eum, et pulcherrimo velamine ornatus, et cucurrit
vehementer, percussitque ante Heliodorum pedes suos,
et visum est quod sedens super equo phaleras haberet.
aurum.
26 Alii autem duo iuvenes visi sunt in conspectu eius,
insignes virtute, praestantes decore, decoraque veste,
astantibus sibi ex utraque parte. Et dabant ei alapas
continue, et promiserunt ei plagas multas.
27 Subito autem Heliodorus concidit in terram, et
magnis tenebris circumfusus est: qui autem cum eo
erant, tulerunt lecticam.
28 Sic illum, qui nuper cum magno comitatu et cum
omnibus satellitibus in dictum thesaurum venerat, se
armis suis juvare non valentes perfecerunt: et virtutem
Dei manifeste agnoscebant.
29 Hic enim per manum Dei projectus est, et sine
omni spe vitæ obmutuit.
30 Ipsi autem Dominum benedicebant, qui
magnificabat locum suum. quae paulo ante timoris ac
perturbationis plena, apparente omnipotente Domino,
gaudio et laetitia impleta est.
31 Protinus ergo quidam ex amicis Heliodori rogabant
Oniam ut vocaret Altissimum ut daret illi animam
suam exspiravit.
32 Summus autem sacerdos suspicans ne deciperet
rex insidias a Judaeis factas Heliodoro, sacrificium
pro salute viri obtulit.
33 Cum autem summus pontifex expiaret, ipsi juvenes
apparuerunt in vestitu suo, et astabant juxta
Heliodorum, dicentes: Oniam sacerdotem magnum
tribue gratias, quoniam Dominus ipse dedit tibi vitam.
34 Tu autem quoniam de caelo flagellatus es, nuntia
omnibus potentem Dei potestatem. Et cum hæc
dixisset, amplius non conparuit.
35 Heliodorus autem, immolato Domino, vovit vota
magna pro salute sua, et salutavit Oniam cum exercitu
suo ad regem.
36 Testabatur autem omnibus ea quæ sub oculis suis
viderat opera magni Dei.
37 Cum autem Heliodorus rex, qui esset vir idoneus,
iterum Jerosolymam mitti diceret:
38 Si quem habes inimicum aut proditorem, mitte
illum illuc, et bene flagellatum recipies, si cum vita
sua evaserit: illic enim sine dubio; praecipua est virtus
Dei.
39 Nam, qui habitat in caelis, intuetur eum et defendit;
et venientes ad nocendum verberat ac perdit.
40 Igitur de Heliodoro et ærarii custodia sic se habet.
CAPITULUM 4
1 Hic Simon nunc, de quo ante diximus, proditor
pecuniae et patriae, infamavit Oniam, quasi timidum
Heliodorum, et horum malorum operarium.
2 Sic proditorem audebat dicere, optime de civitate
meritum, et patriae suae, adeo legum studiosum.
3 Sed eo usque perventum est, ut in factione Simonis
homicidia fierent.
4 Huius contentionis periculum Onias videns, et
Apollonium, qui praeerat Coelesyriae et Foenicen,
saevire Simonis malitiam augebat;
5 Accessit ad regem, non ut popularium accusator
esset, sed omnium et publicorum et privatorum
utilitatis appetens;
6 Videbat enim fieri posse ut taceret rem publicam.
Simo stultitiam suam relinquere, nisi rex aspiceret.
7 Mortuo autem Seleuco, cum Antiochus, qui
dicebatur Epiphanes, suscepit regnum, Iason frater
Oniae sacerdos subiit,
8 pollicens regi argenti talenta trecenta sexaginta, et
alterius reditus talenta octoginta.
9 Promisit autem hoc se dare centum quinquaginta
amplius, si ei facultas daretur instituendi locum
exercitationis, et juventutis instituendae in moribus

5. gentium, et scribendarum in Jerusalem. nomen
Antiochi.
10 Quod cum rex annuisset, et in manu eius
obtinuisset imperium, statim gentem suam Graeco
more perduxit.
11 Iudæis autem speciali favore regalia privilegiis per
Ioannem patrem Eupolemum, qui pro amicitia et
auxilio legato Romam veniebat, tulit; et imperia, quae
secundum legem erant, deponentes novas
consuetudines contra legem reduxit.
12 Libenter enim sub ipsa turri gymnasium aedificavit
et principes iuvenum subiugavit et pileum fecit.
13 Talis erat sublimitas gentilium, et mores gentilium
propter nimiam profanationem Iasonis, impius, et
nullus pontifex.
14 Sacerdotes nihil animo amplius ad aram ministrare,
sed despectis templis, ac neglectis sacrificiis,
festinasse in gymnasium illicitae munerum participes
esse, post Ludum Disci evocatum.
15 Non honoribus patrum, sed gloria Graiorum
optima.
16 Qua de causa magnae calamitatis intervenit, eos
enim inimicos ac vindices esse, quorum morem tam
acriter secuti sunt, et quibus in omnibus similes esse
vellent.
17 Non enim est leve adversus leges Dei impie agere:
sed hæc insequente tempore narrabunt.
18 Ludus autem, qui dicebatur per singulos annos
fidei, custodiebatur Tyro, rege praesente.
19 Hic ingratus Jason nuntios ab Jerosolymis, qui
erant Antiochiani, misit, ut trecentas drachmarum
argenti ad Herculis sacrificium portarent, quod et
armigeri ejus non oportuit, sed quia non oportuit,
sacrificium donare. aliis criminibus reservatum.
20 Haec igitur pecunia Herculi mittente consecrata est;
sed propter baiulos eius adhibebatur ad fabricam
triremium.
21 Cum autem missus esset Apollonius Menesthei
filius in Ægyptum propter coronationem Ptolemæi
Philometoris regis, intelligens eum Antiochus non
debere eum negotiis suis consultum aptum esse, et
inde venit in Joppen, et inde Jerosolymam. :
22 Ubi honorifice susceptus est ab Jasone et civitate,
et accensus cum magno clamore perductus est: et sic
postea cum exercitu suo venit ad Phœnicem.
23 Post triennium autem misit Jason Menelaum
prædictum fratrem Simonis, ut pecuniam regi portaret,
et de quibusdam rebus necessariis admoneret.
24 At ille perductus in conspectum regis, cum
magnificasset eum pro gloria virtutis suae, obtinuit
sibi sacerdotium, offerens plus quam Iasoni talenta
argenti trecenta.
25 Venit ergo cum mandato regis, nihil ferens summo
sacerdotio dignum, sed habens furorem tyranni
crudelis et rabiem bestiae.
26 Tunc Iason, qui fratrem suum destruxit, ab alio
deceptus, compulsus est in Ammonitarum regionem
fugere.
27 Menelaus autem principatum obtinebat: pecuniam
autem, quam regi promiserat, non disposuit, sed
Sostratus, princeps arci.
28 Ad ipsum enim pertinet collectio morum. Itaque ad
regem vocati sunt.
29 Et Menelaus quidem reliquit sacerdotium
Lysimachum fratrem suum. Sostratus autem Cratetem,
qui Cyprianis praeerat, reliquit.
30 Cum haec agerent, Tarsi et Mallotae res novas
moliti sunt, quod regi concubinae dati essent, qui
Antiochus vocaretur.
31 Rex ad sedandas res festinanter venit, relicto
Andronico imperatore ad proconsulem eius imperio.
32 Menelaus autem, existimans tempus idoneum, vasa
quaedam aurea de templo furata, quaedam Andronico
tradidit, quaedam in Tyrum et civitates circumdedit.
33 Quod cum cognovisset Onias, increpavit illum, et
ipse se subduxit in templum Daphnen, quod est juxta
Antiochiam.
34 Unde Menelaus accedens ad Andronicum, rogabat
ut Oniam interficeret. Qui cum venisset ad Oniam in
dolo, dextram dedit illi juramentis. et cum esset
suspectus ei tamen persuasit ut exiret de sancto, quem
continuo inclusit sine iustitia.
35 Ob quam causam non solum Judæi, sed et multæ
nationum indignabantur, et moleste ferebant de nece
hominis injusta.
36 Cum autem venisset rex iterum a partibus Ciliciæ,
quæ erant in civitate Judæi, et quidam Græcorum, qui
hoc abominabantur, dixerunt, quod sine causa Onias
interfectus est.
37 Contristatus itaque est Antiochus, et misertus est et
flevit propter sobrios et modestos mores eius qui
mortui sunt.
38 Et accensus ira protinus, Andronicum purpuram
suam tulit, et vestimenta eius scidit, et per universam
civitatem ducens eum in ipsum locum, ubi in Oniam
commiserat, occidit homicidam exsecrabilem. Ita
Dominus, ut meritus erat, poenam suam illi reddidit.
39 Cum autem multa sacrilegia in urbe a Lysimacho
volente Menelao commissa essent, et divulgata
fructus ejus, congregati sunt contra Lysimachum,
multis jam inde ablatis vasis aureis.
40 Consurgens autem populus, et repletus furore,
Lysimachus armatis circiter tria millia hominum
primum impetum facere coepit. princeps Auranus, vir
longe aetate nec minus inscitiae.
41 Videntes autem conatum Lysimachi, partim
lapides, alii fustes, alii terreni manipulos, qui
proximus erat, apprehendentes, omnes simul in
Lysimachum et eos qui invaserant projecerunt.
42 Multi ergo ex eis vulneraverunt, et partim in
terram ceciderunt, et omnes in fugam conversi sunt:
ipsum autem praedo, ipsum peremerunt iuxta
gazophylacium.
43 De his ergo facta est accusatio contra Menelaum.
44 Cum autem venisset rex Tyrum, tres viri missi sunt
a senatu coram eo.

6. 45 Et nunc Menelaus convictus, pollicitus est
Ptolemaeo Dorymenis filio pecuniam multam ei dare,
si regem sibi placaret.
46 Unde Ptolemæus adsumens regem in porticum
quamdam quasi aërem, duxit in aliud sensum.
47 adeo ut Menelaum , qui tamen omnium malorum
causa fuit , absolveret : et illos pauperes , qui si
causam suam dixissent , apud Scythas innocentes
judicarentur , eos morte damnavit . .
48 Cito ergo injustam pœnam dederunt, qui pro
civitate, et populo, et sacris vasis causam prosecuti
sunt.
49 Quam ob rem et ipsi Tyri odio facinoris illius
perciti honorifice eos sepeliri fecerunt.
50 Menelaus autem, propter eorum qui in potentia
erant avaritiam, permanebat in potestate, crescens in
malitia, et magnus civibus tradens.
CAPITULUM 5
1 Isdem temporibus iterum Antiochus in Aegyptum
navigavit.
2 Et tunc factum est, ut per totam civitatem per
quadraginta fere dies, visi sint equites in aere
decurrentes, vestiti aurei, et lanceis armati in morem
militum.
3 Et equitum turmae, concurrentes et discurrentes
contra se, scutorum vibratione et pilorum multitudine,
et strictione gladiorum, et missilium telorum, et
micantes ornamenta aurea, et omnis generis phaleras.
4 Propter quod oravit singuli ut convertatur in bonum.
5 Falso autem rumore, ut mortuo Antiocho, processit,
Jason ad minimum mille viros cepit et civitatem
repente invasit. Et, qui repulsi erant super muros, et
capta urbe tandem, Menelaus fugit in arcem.
6 At Iason suos cives sine misericordia interfecit,
existimans se miserrimum esse diem suae gentis diem
obtinere; sed hostes, non suos, quos vicit, arbitratus
est.
7 sed in his omnibus non adeptus principatum, sed ad
extremum turpitudinis praemium proditionis accepit,
et iterum fugit in fines Ammon.
8 Ad extremum igitur miserrimum reditum, accusatus
apud Aretam, Arabum regem, de civitate in civitatem
fugiens, omnium invisus, legum desertor, odiosus et
pro hoste infensus. patria et populares in Aegyptum
eiectus est.
9 Ita qui multos patria expulerat, peregre secessit,
Lacedsemoniis cedentibus, ratus ibi succurrere propter
cognationem:
10 et qui multos insepultos ejecerat, nullum ei lugere
debet, nec ullas solemnes exequias, nec sepulchrum
cum patribus suis.
11 Quod cum factum esset, ad currus regis
pervenerunt, existimans quod defecisset Iudaeam:
unde migrans ex Aegypto in furorem, cepit civitatem
armis,
12 Et præcepit viris bellatoribus ne parerent ex
adverso, et ascensores domus ejus interficerent.
13 Sic occisio juvenum et seniorum, auferens viros,
mulieres, et parvulos, virgines et infantes,
interficientes.
14 Interfecti sunt autem toto triduo octoginta millia,
quorum interfecti sunt quadraginta millia. nec
pauciores quam interfecti sunt.
15 nec tamen hoc contentus fuit, sed ad totius mundi
sanctissimum templum introire praesumpserunt.
Menelaum, legum proditorem, et patriae suae ducem;
16 Et vasis sacris pollutis, et manibus profanis
detrahens ea, quæ ab aliis regibus dedicata erant ad
augendam gloriam et honorem loci, tradidit ea.
17 Et adeo superbus Antiochus fuit, ut non
consideraret quod propter peccata habitantium in
civitate aliquantulum irasceretur Dominus, et idcirco
non erat oculus eius in loco.
18 Si enim multis delictis involutus non fuisset, hic
statim atque venerat flagellatus a praesumptione
Heliodorus, quem Seleucus rex ad speculandum
aerarium misit.
19 Verumtamen non propter locum gentem, sed
propter gentem, longe elegit Deus.
20 et idcirco locus ipse, qui in adversis rebus genti
suae particeps fuit, in beneficiis a Domino missis
postea communicavit: et sicut derelictus est in ira
Omnipotentis, ita rursus magnus Dominus. cum omni
gloria reconciliatus est.
21 Cum ergo mille et octingentis talentis eduxisset
Antiochus de templo, festinanter Antiochiam
profectus est, gestiens ad terram navigabilem, et mare
pervium pedibus : tanta elatio mentis erat.
22 Et reliquit praesides ad affligendam gentem:
Jerosolymis Philippum, genere Phrygem, et moribus
barbariorem, quam qui constituerunt eum ibi.
23 Et Garizim Andronicus; et Menelaus, qui inter
omnes deterius erat, gravem civibus manum, habens
malitiosam mentem contra suos Judaeos, portabat.
24 Et misit Apollonium illum detestabilem ducem
cum exercitu viginti duorum millium, et præcepit ei ut
omnes, qui meliores erant, occiderent, et mulieres et
iuniores vendere;
25 Qui veniens Jerosolymam, simulans pacem, et
cessavit usque ad diem sanctum sabbati, cum
assumens Judæos diem sanctum, præcepit suis ut
armarentur.
26 Omnesque qui ad spectaculum ierant, interficiebat,
et urbem cum armis discurrens, ingentem
multitudinem peremit.
27 Judas autem Maccabaeus cum aliis novem vel
circa, secedens in solitudinem, habitavit in montibus
juxta morem jumentorum, et cum comitatu suo, qui
pascebatur in herbis jugiter, ne participes essent
coinquinationis.

7. CAPUT VI
1 Non multo post hoc misit rex Atheniensem senem,
ut cogeret Iudaeos a legibus patrum suorum discedere,
et non secundum leges Dei vivere.
2 et templum in Jerusalem polluere, et templum Jovis
Olympii appellare. et Garizim, lovis Defensoris
peregrinorum, qui in loco habitantes desiderabant.
3 Ingressus est dolor magna in populo.
4 Templum enim luxuriante et comessationibus
impletum est a gentibus, quæ cum meretricibus
venerant, et cum mulieribus quæ intra sancta erant, et
quæ non licebat afferebant.
5 Et repletum est altare profanis, a lege prohibita.
6 Neque enim licet homini sabbatis dies servare, aut
jejunia antiqua, aut omnino Judæum se esse confiteri.
7 et in die nativitatis regis per singulos menses
afferebantur acerbe ad comedendum de sacrificiis Et
cum jejunium Bacchi servaretur, compulsi sunt Judaei
ad Bacchum in triumpho ire, portantes hederam.
8 Et exiit edictum vicinis gentibus per suggestionem
Ptolemæi adversus Judæos, ut eodem tempore
custodirent, et essent sacrificiorum participes:
9 Qui noluerunt se conformare moribus gentium,
morte moriantur. Viderit ergo aliquis praesentem
miseriam.
10 Duae enim erant mulieres, quae circumcidissent
filios suos; quos cum per urbem palam
circumduxissent, infantibus ad pectora missis
praecipites de muro praecipitaverunt.
11 Alii vero, qui in proxima speluncis concurrerunt, ut
diem sabbati in occulto custodirent, reperti a Philippo,
cremati sunt in simul, quia conscientiae causa
auxilium ferebat se ad honorem diei sanctissimi.
12 Obsecro autem eos qui hunc librum lecturi sunt, ne
abhorrescant propter adversos casus: sed reputent ea
quæ non ad interitum, sed ad correptionem esse
generis nostri.
13 Etenim multae bonitatis indicium est, quod
peccatores non diu passi sunt, sed continuo puniti.
14 non enim sicut et aliae gentes, quas visitare
Dominus patienter sustinet, donec ad plenitudinem
delictorum suorum perveniatur, et ipse nobiscum
15 ne forte ad summum perventum peccati sit, postea
pro nobis vindicet.
16 Propter quod numquam quidem a nobis
misericordiam suam amovet, et si punit in adversis,
non derelinquet populum suum.
17 Hoc autem, quod diximus, ad correptionem nobis
fiat. Nunc iam ad rem explicandam paucis veniamus.
18 Eleazarus, unus de principibus scribarum, senex et
decorus vultu, compulsus est aperire os suum, et
comedere carnem suillam.
19 Sed ille magis eligens gloriose mori, quam tali
abominatione infectus, exspuens in tormentum sponte
venit,
20 sicut oportet eos venire contra talia obstinatos
obsistere, quae non licet amore vitae gustandae.
21 At illi, qui erant in sacrilego convivio, pro veteri
consuetudine hominem secum detrahentes, rogabant
ut de suo cibaria portaret carnes, quibus ei uti licebat,
et quasi finxit. de sacrificio a rege imperato carnes
sumptas comedit;
22 Hoc faciens, et a morte liberari: et propter gratiam
veterem amicitiam cum illis.
23 Coepit autem prudenter considerare, et sicut
decebat aetatem, et seniorum annorum excellentiam,
et honor canitie eius, unde factum est, et honestissima
educatio eius ab infantia, imo sancta lege facta; quare
ille respondens, ait illis statim ut mittat eum ad inferos.
24 Non enim decet, inquit, aetatem nostram ullo
modo dissimulare, quo putarent Eleazarum
adulescentem annos octoginta et decem in alienam
religionem iam transisse;
25 Et ideo illi per hypocrisin meam, et volunt
modicum tempus et in momento vivere, et decipiantur
a me, et obtineam maculam in senectutem meam, et
faciunt eam abominabilem.
26 Nam etsi in præsenti tempore suppliciis hominum
eripiar, sed manum Omnipotentis nec vivus, nec
defunctus, effugiam.
27 et nunc viriliter mutans vitam istam manifestabo
mihi qualis est aetas mea
28 Exemplum autem egregium, adolescentibus pro
honestis ac sanctis legibus libenter ac fortiter mori. Et
cum hæc dixisset, continuo abiit in tormentum.
29 qui eum paulo ante ad odium mutandam
benevolentiam ferebant, quod praefatae orationes, ut
putabant, desperato animo proficiscebantur.
30 cum autem paratus esset ad mortem vapulando
ingemuit et dixit manifestum est Domino qui habet
scientiam sanctorum ut cum liber essem a morte nunc
vero flagellatus sustineo corporis dolore sed bene
animo haec pati, quia timeo illum.
31 et hic quidem ita decessit, magnae virtutis
exemplum et virtutis memoriam non solum iuvenibus
sed et omni genti suae deposuit.
CAPITULUM 7
1 Contigit etiam quod septem fratres cum matre sua
comprehensi sunt, et a rege compulsi contra legem
porcinam carnem gustare, et flagellis et flagellis
torqueri.
2 Unus autem ex his, qui dicebant : Quid a nobis vis
quaerere, aut discere ? parati sumus mori, magis quam
patrum nostrorum leges praevaricari.
3 Tum rex iratus, incalescere ollas et lebetes iussit;
4 Quo statim calefactus, jussit excidere linguam
dicentis prius: et amputare extrema corporis ejus,
reliquos fratres ejus et matrem intuentes.
5 Cum autem ita esset debilis in omnibus membris
suis, jussit eum adhuc viventem adduci ad ignem, et
torreri in caccabum : et sicut vapor craticulae usque
ad tempus dispersum, rogaverunt unum. alius cum
matre viriliter moriturus, dicens sic;

8. 6 Dominus Deus respicit nos et in veritate consolatur
nos sicut et Moyses in cantico suo, quod testificatus
est in vultu suo, dicens: Et consolabitur in servis suis.
7 Cum ergo mortuus esset primus post numerum hunc,
adduxerunt alterum ut ludificarentur ei: et detracta
pelle capitis eius cum capillis, interrogaverunt eum:
"Numquid manducabis, antequam puniaris in toto".
omne membrum corporis tui?
8 At ille respondens patria voce, dixit : Non.
9 Cum autem ad extremum spiritum pervenisset, dixit:
Sicut furore rapis nos de vita praesenti, sed rex mundi
suscitabit nos, qui mortuus est pro legibus suis, in
vitam æternam.
10 Post hunc factus est tertius derisor, et cum esset
necessarius, extendit linguam suam, et cito extendit
manus suas viriliter.
11 et dixit fortiter: de caelo habui; et legibus eius
despicio; atque ab eo recipias spero.
12 Ita rex, et qui cum eo erant, mirati sunt
adulescentis animum, quod nihil curabat.
13 Cum autem et hic mortuus esset, vexabant quartum
similiter et laniabant.
14 Cum autem paratus esset ad mortem, sic dicebat:
Bonum est ab hominibus mortificati, spem exspectare
a Deo resuscitandi ab ipso: tu autem resurrectionem
ad vitam non habebis.
15 Post hæc adducunt et quintum, et dilaniant eum.
16 Et respiciens ad regem, ait: Potas es hominum,
corruptibilis es; et ne putes gentem nostram desertam
esse a Deo;
17 Sed tempus esto, et vide potentiam ejus magnam,
quomodo te et semen tuum excruciat.
18 Post hunc etiam sextum adduxerunt, qui morituri
dixerunt: Nolite sine causa falli: hæc enim patimur
pro nobis, contra Deum nostrum peccantes: ideo
mirabilia facta sunt nobis.
19 sed noli existimare aliquid adversus Deum
contendere ut impune eris.
20 Erat autem mater mirabilis super omnes, et digna
memoria : quæ cum vidisset septem filios suos
interfectos intra unius diei spatium, portabat in virtute
sua, propter spem quam habebat in Domino.
21 unumquemque in sua lingua exhortabatur animosi
spiritus. et cum ad virilem stomachum excitans
cogitationes suas, dixit ad eos:
22 nescio quomodo in uterum meum venistis; non
enim ego spiritum neque vitam dedi vobis, sed et
uniuscuiusque vestrum membra formavi;
23 Sed nimirum mundi creator, qui generationem
hominis plasmavit, et initium omnium invenit, et ex
sua misericordia spiritum et vitam iterum dabit vobis,
sicut nunc vosmetipsos non respicis in legibus eius.
Marg.
24 Antiochus autem se contemptum ratus et contume-
lium esse ratus, cum adulescens adhuc viveret, non
solum verbis hortatus est, sed etiam iureiurando
adfirmans se et divitem et laetum facturum. homo, si a
legibus suis declinaret; et id quoque se pro amico
sumpturum ac rebus ei committendum.
25 Cum autem ipsum adulescens audire noluisset,
vocata est mater eius, et hortatus est eam, ut
consuleret iuvenem ut animam suam salvaret.
26 Cum autem multis eam verbis esset hortatus,
promisit suasurum se filio suo.
27 At illa inclinavit se in eum, subsannans crudelem
tyrannum, et sic locuta est in patria sua; Fili mi,
miserere mei, qui te portavit in utero meo novem
menses, et dedit tibi tres annos, et nutrivit te, et
nutrivit te in hac aetate, et sustinuit molestias
educationis.
28 Peto, nate, ut aspicias ad caelum et terram et ad
omnia, quae in eis sunt, et considera quod ex his, quae
non sunt, Deus fecerit; similiter et homo factus est.
29 Noli timere hunc tortorem, sed dignus fratribus tuis,
accipe mortem tuam, ut iterum recipiam te cum
fratribus tuis in misericordia.
30 Cum hæc illa adhuc diceret, ait adolescens: Quem
sustinetis? non obediam præcepto regis, sed præcepto
legis, quæ data est patribus nostris per Moysen.
31 Et tu qui contra Hebræos auctor fueris, manus Dei
non effugies.
32 patimur enim pro peccatis nostris
33 Et si irascatur nobis Dominus vivens ad
correptionem et correptionem modicam, placabitur
servis suis.
34 Tu autem, o deceptor, et omnium nequissimus, ne
extollaris sine causa, neque incredulus incredulus
speres, extollens manum tuam in servos Dei:
nondum enim omnipotentis Dei, qui omnia cuncta
cernis, iudicium effugisti.
36 Nam fratres nostri, qui nunc brevem dolorem passi
sunt, sub testamento æternæ vitæ mortui sunt: tu
autem judicio Dei justas superbiæ tuæ pœnas exsolves.
37 Ego autem, sicut fratres mei, animam et corpus
meum trado pro patriis legibus, rogans Deum ut cito
sit propitius genti nostræ; utque tormentis et plagis
confitearis, ipsum solum Deum esse;
38 et ut in me et in fratres meos, ira Omnipotentis,
quae iuste infertur in gentem nostram, desinat.
39 Quam rex iratus, tradidit illum ceteris omnibus
peiorem et graviter tulit derisum.
40 Hic itaque mundus obiit, per omnia in Domino
confidens.
41 Novissime omnium filiorum mater mortua est.
42 Haec de conviviis idolorum, et de extremis
cruciatibus dixisse sufficiat.
Capitulum 8
1 Et venit Judas Maccabaeus, et qui cum eo erant,
occulte in castella, et convocatis cognationibus suis, et
assumpsit eos omnes qui permanserunt in religione
Judaeorum, et congregaverunt sex millia hominum.

9. 2 Et invocaverunt Dominum, ut videret populum, qui
calcatus est. et etiam prophanatos impiorum hominum
miseret;
3 et ut misereatur civitatis, valde deformem et
paratam esse ad terram; et audi sanguinem qui ei
clamat;
4 et memores impiorum filiorum innocentium et
blasphemias quas ego commissum est nomen eius et
ut odium contra impios ostendat.
5 Machabæus autem, cum haberet turbam de se,
intolerabilis est gentilibus: ira enim Domini conversa
est in misericordiam.
6 Itaque imprudentibus oppidis atque oppidis incensis,
locis commodissimis, incensis, non paucitatem
hostium devicit et in fugam vertit.
7 Sed maxime nocturnis conatibus utebatur, ita ut
sanctitatis eius fructus ubique diffusus esset.
8 Videns autem Philippus paulatim virum hunc augeri,
et magis ac magis prospere ei succedere, scripsit
Ptolemæo præposito Cœlesyriae et Foenice, ut ferret
auxilium regi.
9 Tunc statim eligens Nicanorem Patrocli filium de
specialibus amicis suis, misit eum cum omnibus
gentibus non minus viginti milibus sub se, ut deleret
omnem generationem Iudaeorum. et cum eo dux
quoque Gorgias, qui rei militaris peritissimus
habebatur, coniunxit.
10 Suscepit itaque Nicanor de captivis Judaeis tantam
pecuniam facere, ut duo millia talentorum solveret,
quae Romanis rex penderet.
11 Et statim misit ad civitates maritimas, praedicans
venditionem captivorum Judæorum, et promittens
unum talentum habere octoginta et decem corpora,
non expectans ultionem quæ futura est ab
Omnipotenti Deo.
12 Cum autem nuntiatum esset Judam Nicanoris
adventus, et his qui cum eo erant, quod adesset
exercitus, indicabat.
13 Fugerunt, et fugaverunt se, et timuerunt.
14 Alii omnia, quæ reliquerant, vendiderunt, et
rogaverunt Dominum ut liberaret eos, donec veniret
ab impio Nicanore, antequam convenirent:
15 Et si non propter se, sed propter testamentum quod
fecerat cum patribus suis, et propter nomen sanctum
eius et gloriosum, quo vocati sunt;
16 Advocavit autem Maccabaeus ad sex millia
hominum, et hortatus est eos ne terrore hostium
incuterentur, neque extimescerent multitudinem
gentium, quæ adversus eos injuste venerant. sed
viriliter pugnare;
17 et proponere ante oculos eorum injuriam quam
injuste egerant sancto, et crudelitatem civitatis, in qua
derisum fecerunt, sed et majorum principatus eorum,
18 Confidunt enim, inquit, armis et audacia; sed in
Omnipotente fiducia nostra est, qui et venientes
adversum nos, et universum mundum, uno nutu
dejicere potest.
19 Et narravit illis quid invenissent patres eorum, et
quomodo essent liberati, sub Sennacherib perierunt
centum octoginta quinque millia.
20 narravit autem eis de praelio quod habebant in
Babylonia cum Galatis quomodo omnium rerum
pervenerunt octo milia cum quattuor milibus
Macedonum et perplexis Macedonibus octo milia
centum viginti milia deleverunt propter auxilium quod
habebant de celo et sic receperunt praedam magnam.
21 Itaque cum his verbis auderet mori pro lege et
patria mori, exercitum in quattuor partes distribuit.
22 Et adjunxit sibi fratres suos principes utriusque
sexus, Simonem, et Joseph, et Jonatham, singulis viris
quingenta.
23 Et constituit Eleazarum legere librum sanctum.
ipse primam aciem duxere;
24 Et ad auxilium Omnipotentis occiderunt super
novem millia hostium, et maximam partem exercitus
Nicanoris vulneraverunt, et sic omnes fugaverunt.
25 Et acceperunt pecuniam suam, quae venerant ad
emendum, et persecutus est eos: sed deficiente
tempore, reversi sunt.
26 Erat enim sabbatum ante diem, et nunc non
persequentur eos.
27 Congregatis ergo armis, spoliaverunt inimicos suos,
et sabbatum occupaverunt, facientes laudes et gratias
agentes Domino, qui conservaverat eos usque in diem
illum, initium misericordiæ super eos.
28 et post sabbatum, cum debilibus, et viduis, et
orphanis dederant partem praedae, reliqui diviserunt
inter se et suos.
29 Quo facto, et facta oratione communi, rogaverunt
misericordem Dominum ut in aeternum
reconciliaretur servis suis.
30 Sed et ex his, qui cum Timotheo et Bacchide erant,
contra eos expugnantes, supra viginti milia
interfecerunt, et praealtas munitionesque facillime
occupaverunt, et spolia multa inter se diviserunt, et
debiles, pupillos, viduas, debiles fecerunt, senes
quoque spoliis pares.
31 Congregatis autem armis, omnia diligenter in locis
opportunis, reliquiæ prædorum deferebant in
Jerusalem.
32 et phylarchen qui cum Timotheo erat, interfecerunt
hominem illum pessimum, et multipliciter vexaverunt
Iudaeos.
33 Tunc etiam, cum in patria epularentur,
Callisthenen incenderunt portas sanctas, quae in
domuncula confugerant; et sic nequitiae suae dignum
praemium accepit.
34 Nicanor ille ingratissimus, qui mille mercatores ad
emendos Judæos adduxerat,
35 Ipse autem ab his, quos contemnebat, Dei erat. et,
deposito gloriæ habitu, et emisso comitatu suo, venit
quasi servus fugitivus per medium Antiochiam,
habens contumeliam plurimam, eo quod destrueretur
exercitus ejus.

10. 36 sic is qui susceperat de tributis Romanis per
captivos in Hierusalem praedicavit quia Deus erat
pugnaturus pro eis et ideo non poterant nocere, quia
sequebantur leges. eis dedit.
Capitulum 9
1 Eodem tempore venit Antiochus infame de regione
Persarum
2 ingressus enim urbem Persepolim appellavit, et
templum spoliare ac tenere voluit. unde turbae se
defendere telis fugant; quo factum est, ut turpiter
Antiochus in fugam se reciperet.
3 Cum autem venisset Ecbatanis, nuntiatum est ei
quod Nicanori et Timotheo acciderat.
4 Tunc ira tumens. dedecus sibi ab his, qui eum
fugerant, ulcisci arbitrabatur. Itaque aurigam suum
sine intermissione agitare jussit iter, ac nunc Dei
judicio se sequi. Dixerat enim superbe in hoc genere,
se venturum Jerosolymam, et communes sepulcri
Judaeorum facere.
5 Sed et Dominus omnipotens, Deus Israel, percussit
eum insanabili et invisibili plaga; vel cum haec
dixisset, dolor inexorabilis sistit super eum viscerum
et tormenta interiorum;
6 et justissime: nam aliorum visceribus cruciabatur
multis et peregrinis tormentis.
7 Nihilo tamen a iactando cessabat, sed tamen
superbiae plenus, ignem rabiem anhelans adversus
Judaeos, iter arripiens festinare jubebat: sed cecidit de
curru, violenter. ; ita ut cum vulnus caderet, omnia
membra corporis ejus dolebant.
8 Itaque qui paulo ante putaret maris fluctibus
imperare (tantus enim erat conditionis hominis
superbus) et montes excelsos in trutina appendit, nunc
humi proiectus et in equo gestatus. ostendens omnibus
manifestam potestatem dei.
9 Et exsurrexerunt vermes de corpore impii viri, et
dum vixit in tristitia et dolore, defecit caro ejus, et
sordes odoris ejus omni exercitui suo noxia.
10 Ille autem, qui paulo ante putabat ad astra coeli
pertingere, nemo poterat intolerabilem foetorem suum
ferre.
11 Hic ergo percussus, coepit deserere superbiam
suam, et ad agnitionem sui venire per Dei flagellum,
omni momento augens dolorem.
12 Et cum ipse proprium odorem ferre non posset,
haec dixit: Dignum est Deo subesse, et hominem
mortalem non superbe sapere, si Deus sit.
13 vovit et hic scelestus Domino, cui iam non vult
misereri, dicens sic:
14 Urbem autem sanctam, ad quam festinabat ut eam
etiam in terra poneret, et ut sepeliret in ea, tradidit se
dimissum.
15 De Judaeis autem, quos non ut sepeliri dignaretur,
sed ut cum liberis suis volucribus et bestiis
devorandos ejiciendos putaret, omnes pares
Atheniensibus civibus faceret;
16 et templum sanctum, quod prius exspoliaverat,
ornavit bonis donis, et omnia vasa sacra plura cum
pluribus, et de proprio redditu distrahebat sumptus ad
sacrificia:
17 sed et ipse Iudaeus fieret et per orbem terrarum
habitatorem praedicaret virtutem Dei
18 Sed in his omnibus non cessarunt dolores ejus:
justo enim judicio Dei venerat super eum. Desperata
ergo valetudine sua, scripsit ad Judæos litteras
subscriptas, continens formam supplicationis, in hunc
modum:
19 Antiocho, regi et gubernatori, civibus Judaeis
gaudium multum, salutem, et prosperitatem desiderat;
20 Si bene sitis vos et filii vestri, ac negotia vestra
contenti sint, gratias ago Deo maximas, habentes
spem in caelo.
21 Ego autem infirmus eram, alioquin meminissem
benivolentiam vestram et bonam voluntatem, de
Persida reversus, gravique correptus morbo,
communem omnium salutem curare duxi;
22 Non diffidens valetudini meae, sed magnam
habens spem morbi evadendi.
23 Considerans autem etiam pater, quo tempore
exercitum in excelsis deduxit. successorem constituit;
24 ut si quid contra spem aut si quid gravius nuntius
affertur, non terreantur, scientes cui res publica
remanserat.
25 Iterum considerantes quoniam principes, qui sunt
finitimi, et vicini regni mei, occasiones exspectant, et
expectate quid futurum sit. Antiochum filium meum
regem constitui, quem multis vobis saepe
commendavi et commendavi, cum ascendi ad magnas
provincias; ad quos haec scripsi:
26 Ideo oro atque obsecro ut memores beneficiorum,
quae vobis in genere et in speciali feci, et quod
quisque mihi et filius meus fidelis erit.
27 Certus sum enim, ut prudentiam meam misereatur,
et desideriis tuis clementer cedat.
28 Sic homicida et blasphemus gravissime passus,
sicut alios orabat, et peregre in montibus misera morte
defunctus est.
29 Philippus autem, qui cum eo erat nutritus, transtulit
corpus ejus: et veritus est filius Antiochi introivit in
Ægyptum ad Ptolemæum Philometorem.
CAPITULUM 10
1 Maccabaeus autem, et qui cum eo erant, Domino
ducente, recuperaverunt templum et civitatem;
2 Altaria autem, quae in publico aedificaverant gentes,
et sacella detraxerunt.
3 Et mundantes templum, fecerunt aliud altare, et
lapides percutientes ex eis ignem: et post biennium
immolaverunt hostias, et obtulerunt thymiama, et
luminaria, et panes.
4 Quod cum fieret, proni ceciderunt, et rogabant
Dominum ut non venirent ultra in has tribulationes. si
autem amplius in eum peccaverunt, ut ipse eos

11. castiget misericordia et non tradatur blasphemiis et
barbaris gentibus.
5 Eadem autem die, qua contaminaverunt alieni
templum, iterum mundati sunt, quinto et vigesimo die
mensis ejusdem, qui est Casleu.
6 Et cum lætitia diebus octo egerunt in modum
tabernaculorum, recordantes quod ante modicum
temporis diem sollemnem tabernaculorum in
montibus et in speluncis more bestiarum egerant.
7 Propter hoc portaverunt ramos, et palmas, et palmas,
et cantabant ei, qui prosperati sunt, in mundando loco
suo.
8 Statuerunt quoque et decreti communi, ut omni anno
celebrarentur dies illi de universa gente Iudæorum.
9 Hic finis Antiochi, qui vocatur Epiphanes.
10 nunc Antiochi Eupatoris, huius nefarii hominis
filius, gesta narrabimus breviter bellorum calamitates.
11 Cum itaque venisset ad regnum, constituit Lysiam
super negotiis regni sui, et constituit eum principem
super cælos et Phœnicem.
12 Ptolemæus enim, qui dicebatur Macron, malens
justitiam facere Judæis injuste, quæ facta erat illis,
satagebat manere cum eis pacem.
13 Itaque accusatus apud Eupatorem ab amicis regis
et proditor ad omnia verba vocatus est, quod Cyprum
reliquisset, quod ei Philometor mandaverat, profectus
est ad Antiochum Epiphanem, vidensque eum in nullo
honore esse, adeo dissolutus est. se veneno interiit.
14 Gorgias autem cum præsidis teneret, milites
conduxit, et cum Judaeis bella enutrivit,
15 Et sedentes Idumæi in manus eorum
commodissimas, occupaverunt Judæos : et
susceperunt eos qui ab Jerosolymis expulsos erant,
bellum nutrire.
16 Et rogaverunt eos, qui cum Maccabaeo erant, et
rogaverunt Deum ut esset eis adiutor; eoque impetu
Idumaeorum praesidia concurrunt,
17 Et expugnaverunt eos, ac præoccupaverunt omnes,
qui pugnaverunt super murum, et omnes, qui
ceciderant in manus eorum, interfecerunt, et
interfecerunt non minus viginti millia.
18 Et quod quidam non minus quam novem milia in
duo castella munitissima confugiunt, cum omnibus
rebus opportunis ad oppugnationem venerant,
19 Machabæus autem reliquit Simonem et Joseph, et
Zachæum et eos, qui cum eo erant, ut obsiderent eos:
et ipse secessit in ea quæ plus illi necessaria erat.
20 Hi autem, qui cum Simone erant, avaricia ducti
sunt, persuasi pecunia per quosdam ex his qui erant in
arce, et comprehenderunt septuaginta milia
drachmarum: et aliqui ex eis evaserunt.
21 Cum autem Maccabaeo nuntiatum esset quod
factum est, principes populi convocavit et accusavit
illos quod pecunia fratres vendidissent, inimicos suos
liberarent, ut pugnaret contra eos.
22 Occidit ergo eos qui inventi fuerant proditores, et
protinus duo castra occupaverunt.
23 Et cum per omnia arrepto manibus bene prospere
se haberet, in duabus munitionibus plus quam viginti
millia interemit.
24 Timotheus autem, quem ante Judæi vicerant, cum
magna multitudine peregrinorum et equorum ex Asia
non paucis congregasset, quasi armis Judaeam
expugnaturus venit.
25 Et cum appropinquasset, qui cum Maccabaeo erant,
conversi sunt ad orandum ad Deum, et asperserunt
terram super capita sua, et accingerunt lumbos suos
cilicio,
26 et procidens ad radices altaris rogabat eum ut sibi
esset propitius et ut esset inimicus inimicis et
adversarius adversariis sicut lex dicit
27 Et post orationem sumptis armis longius de civitate
procedentes et ad hostes appropinquantes, ipsi
custodierunt.
28 Sole autem orto iam iungebant utrosque; quorum
alteri cum virtute sua etiam ad Dominum fidem
victoriae et victoriae refugerunt: alteri ducem pugnae
eorum furentes.
29 Sed invalescente prælio, apparuerunt inimicis de
cælo quinque viri speciosi in equis, in frenis aureis: et
duxerunt duo Judæi,
30 Et apprehendens Maccabaeum inter eos, operuit
illum undique arma, et servavit eum: sagittas autem et
fulgura iecit in hostes;
31 Interfecti sunt autem viginti millia quingenti, et
equites sexcenti.
32 Ipse autem Timotheus confugit ad præsidium
munitissimum, quod vocatur Gawra, ubi præerat
Chereas.
33 At hi, qui cum Machabeo erant, quatriduum
fortiter obsederunt munitionem.
34 At hi, qui intus erant, loci firmitate confisi, supra
modum maledicebant, et sermones nefandos iactabant.
35 Verumtamen vigintiquinta die diluculo iuvenum
Maccabaeorum, ira accensus propter blasphemias,
adortus est murum virilem, et omnes, quos illi
convenerant, ferociter interemerunt.
36 et alii similiter ascendentes turres portasque
succendere adgressi atque ipsos maledicos vivos
concremare portis alii refractis, reliquo exercitu
accepto urbem ceperunt.
37 et Timotheum occultantem se in fovea quadam, et
Cheream fratrem eius, cum Apollophane interfecit.
38 Quibus gestis, in psalmis et confessionibus
benedicebant Dominum, qui magna fecit super Israël,
et victoriam dedit illis.
CAPUT XI
1 Nec multo post Lysias regis consobrinus, qui et ipse
rem gerebat, graviter ferebant ea quae fiebant.
2 Et congregans octoginta millia cum omni equitatu,
venit contra Judæos, cogitans ut habitaret in civitate
Gentium,

12. 3 et lucrari templum, sicut et ceterarum gentium, et
constituerent pontificium, ut vendatur omni anno:
4 Dei potentiam minime considerans, sed elatus
decem millibus peditum, equitum millibus, elephantis
octoginta.
5 Et venit in Iudaeam et appropinquavit Bethsura,
quae erat civitas munita, et distans ab Ierusalem quasi
stadia quinque, et expugnabat eam.
6 Et audierunt hi, qui cum Maccabaeo erant, quod
obsideret praesidia, ipsi et omnis populus cum fletu et
lacrimis rogabant Dominum ut bonum angelum
mitteret ad liberandum Israel.
7 Ipse autem Maccabaeus primus omnium arma
sumpsit, hortaturque alios, ut secum in discrimen
adducat ad auxilia fratrum suorum: sicque prompto
animo exierunt.
8 Cum autem essent Jerosolymis, apparuit coram illis
eques unus in veste alba, vibrans armaturam auream.
9 Tunc omnes simul benedixerunt misericordem
Deum, et conceperunt corde, ita ut non solum cum
hominibus, sed cum bestiis saevissimis dimicare
parati essent, et ferreis muris transfigerent.
10 Et profecti sunt in armis suis adiutores de cælo:
Dominus enim misertus est eis
11 Et impetum fecerunt in hostes eorum ut leones,
undecim milia peditum, et equites sedecim, et reliquos
universos in fugam verterunt.
12 Multi etiam eorum vulnerati nudum evaserunt; Sed
et ipse Lysias turpiter fugiens evasit.
13 Qui cum esset vir prudens, quod detrimentum
habuerat, secum ponens, considerans quod superari
Hebræos non posset, omnipotenti Deo adjuvit, misit
ad eos.
14 Et persuasit eis, ut omnes rationabiles conditiones
consentiret, pollicitusque est se regi persuasurum esse
sibi amicum esse.
15 Tunc Maccabaeus consensit omnibus quae Lysias
desiderabat communis boni cautus; et quaecumque
scripsit Maccabaeus ad Lysiam de Iudaeis, rex ei
concessit.
16 Nam erant scriptæ Judæis epistolæ a Lysia quidem
hunc modum continentes: Lysias populo Judæorum
salutem.
17 Joannes, et Absolom, qui missi sunt a te,
subscripserunt petitionem mihi, et rogaverunt eum ut
permitteretur eis in unum.
18 Quæcumque igitur regi convenirent, indicavi eis, et
quantum fieri posset, concessit.
19 Quod si vosmetipsos in republica fideles
servaveritis, post hæc etiam vestra bona esse tentabo.
20 Singula autem præcepi et his, et aliis, qui venerunt
a me, colloqui vobiscum.
21 Bene valete. Anno centesimo quadragesimo octavo,
mensis Dioscori, die vigesima et quarta.
22 Regis autem epistola haec continebat: Rex
Antiochus Lysiae fratri salutem.
23 Quoniam ad deos pater noster translatus est, ita
voluntarium nostrum, ut hi qui in regno nostro sunt, in
pace vivant, ut unusquisque in suo sensu abundet.
24 intellegimus etiam non consentiendum patri nostro
Iudaeos, ut adducantur ad morem gentium, sed potius
consuetudinem suam habeant. suis legibus vivere.
25 Nos igitur volumus, quod gens ista in requie sit, et
templum suum restituamus decrevimus, ut vivant
secundum morem patrum suorum.
26 Bene ergo facies eis mittere, et pacem donare eis,
ut cum sint sensus nostri certificati, bono animo sint,
et semper de suis negotiis gaudeant.
27 Regis autem epistola ad gentem Iudæorum erat
talis: Rex Antiochus salutem concilio, et reliquos
Judæos:
28 Si valetis, optamus; nos quoque sani sumus.
29 Denuntiavit nobis Menelaus velle vos reverti
domum, et vestrum sequi negotium.
30 Propter quod qui exeunt, habebunt salutem usque
ad tricesimum diem Xanthici cum securitate.
31 Et utantur cibis et legibus suis, sicut prius; et nulla
earum rerum inscite factarum modis innodentur.
32 Misi autem et Menelaum, qui vos alloquatur.
33 Bene valete. Anno centesimo quadragesimo octavo,
Xanthici mensis quintadecima die.
34 Miserunt autem Romani litteras ad eos, habentes
hanc vocem: Quintus Memmius et T. Manlius, legati
Romanorum, populo Judæorum salutem.
35 Omnia quæcumque Lysias cognatus regis
concessit vobis, et nos complacui.
36 De quibus autem ad regem judicavit referendum,
confestim aliquem mittere, diligentius eum: ut
annuntiemus, sicut congruit vobis: nos enim
Antiochiam accedimus.
37 Ideoque festinanter mitte, ut sciamus quid sit
animus tuus.
38 Vale. Hoc anno centesimo quadragesimo octavo,
Xanthici mensis quintadecima die.
CAPITULUM 12
His factis pactionibus, Lysias pergebat ad regem,
Judæi autem erant de agricultura.
2 Procuratores autem plurium locorum, Timotheus, et
Apollonius Gennei filius, et Hieronymus, et
Demophon, et præter eos Nicanor Cypri præses, non
sinebat eos quietos esse et in pace vivere.
3 Joppitæ autem tale quoddam scelus fecerunt:
rogaverunt Judæos qui habitabant cum eis, ut cum
uxoribus et liberis suis venirent in scaphas quas
paraverant, quasi nihil eis mali intellexissent.
4 Qui ex communi decreto civitatis accepti, tamquam
in pace vivere volentes, nihil suspicantes, in altum
profecti, non minus quam ducentos submerserunt.
5 Quod cum audisset Judas civibus suis fieri, jussit
eos qui cum eo erant præparari.

13. 6 Et invocato Deo justo judice, venit contra homicidas
fratrum suorum, et succendit portum per noctem, et
naves succendit, et fugit illuc, et occidit.
7 Et cum clausum esset oppidum, retrorsum ivit, quasi
rediret ad exstirpandum omnes civitates Joppe.
8 sed cum audisset quia iam proposuerunt similiter
Iudaei facere ut habitarent in eis
9 Pervenit autem Jamnitas per noctem, et succendit
portum et classem, et visum est lumen ignis in
Jerusalem stadiorum ducentis quadraginta.
10 Cum autem inde discessissent novem stadiorum ad
Timotheum, non minus quinque milia peditum et
quingenti Arabum equites advenerunt.
11 Itaque gravissimum proelium fuit. Iudas autem
adiuvante Deo victoriam obtinuit; Unde superatus
Nomades Arabum, pacem rogabat Judam, promittens
et se daturum pecus, et aliter se delectari.
12 Tunc Judas quidem existimans se in multis fore
utiles, concessit eis pacem: unde acceptis manibus,
abierunt in tabernacula sua.
13 Ingressus est etiam in quamdam civitatem
munitam, quæ erat muris munita, quæ a diversis
nationibus habitabatur, pontemque facere instituit. et
nomen ei Caspis erat.
14 Hi autem qui intus erant, tantam in firmitate
murorum et apparatum alimentorum confidebant, ut
insultarent in his qui cum Juda erant, blasphemantes,
et blasphemantes, ac loquentes quæ fas non erat.
15 quam ob rem Iudas cum suis ad magnum mundi
Dominum invocavit, qui sine arietibus et machinis
belli tempore Iosue Iericho deiecit, impetum in muros,
16 Et cepit civitatem nutu Dei, et fecit clades
ineffabiles, ita ut lacus duo stadiorum spatiosa juxta
contiguum, repletus, videretur cruore manare.
17 Tunc inde profecti, stadia septingenta quinquaginta,
pervenerunt in Characa ad Judæos qui dicuntur
Tubieni.
18 Timotheum autem in locis non invenerunt.
19 Dositheus autem et Sosipater, qui erant ex
Machabeorum ducibus, profecti sunt, et quos
Timotheus in praesidio reliquerat, supra decem milia
hominum interfecit.
20 Maccabaeus autem per turmas suas, et praepositus
cohortis, perrexit contra Timotheum, qui habebat
circiter viginti millia peditum, et equites duo millia
quingenti.
21 cum autem cognovisset Timotheus adventum Iudae
et mulieres et parvulos et alia impedimenta misit in
castellum, quod dicebatur Carnion. .
22 ut autem Iudas prima manus in conspectu eius
hostes timore et pavore perculsi in visione eius qui
omnia videbat fugerunt et alius sic currit in viam ut
saepe vulnerati sint suorum mucrones gladiorumque
uulnerati.
23 Iudas quoque vehementer instabat ut interficiens
eos malos, ex quibus prostravit quasi triginta milia
virorum.
24 Ipse autem Timotheus incidit in manus Dosithei et
Sosipatris, quos cum multa callide deprecatus esset, ut
eum dimitteret cum vita sua, eo quod multos parentes
haberet Iudaeorum, et aliquos eorum fratres, qui eum
occiderunt. eum interire non oportere.
25 Et cum multa verba confirmasset, sine laesione eos
redditurum per conventionem, dimiserunt pro salute
fratrum suorum.
26 Tunc Machabæus profectus est in Carnion et in
templum Atargatis, et occidit ibi animas viginti
quinque.
27 Et postquam fugavit eos, et perdidit, et transtulit
Iudas exercitum in Ephron, civitatem munitam, in qua
mansit Lysias, et multa multitudo diversarum gentium,
et juvenes fortes custodiebant muros, et fortiter
defendebant eos. tormentorum quoque ac telorum
magna vis fuit.
28 Cum autem invocassent omnipotentem Deum, et
Judas, qui in virtute sua vires inimicorum suorum
confringit, vicit civitatem, et ex eis, qui intus erant,
viginti quinque millia prostraverunt.
29 Inde ad Scytharum abierunt, quæ ab Jerosolymis
sexcentis stadiis aberat.
30 Sed cum inhabitarent ibi Judæi, testati sunt
Scythopolitani amanter agere cum eis, et in tempore
adversitatis eos deprecati sunt.
31 Et gratias agebant, rogantes eos ut placerent sibi.
Et venerunt Jerosolymam, et appropinquant dies
sabbati.
32 Post diem autem festum Pentecostes, venerunt ad
Gorgiam praesidem Idumaeae.
33 Qui egressi sunt cum tribus millibus peditum, et
equitibus quadringentis.
34 Contigit autem ut inter eos aliqui ex Judæis
interficerentur.
35 Quo tempore Dositheus, unus ex comitibus
Bacenoris, qui erat in equo, et vir fortis, cum Gorgia
teneret, et apprehendens tunicam suam vi traxit eum;
et, cupiens maledictum hominem vivum, superveniens
eum eques Threciae umerum suum percussit, et
Gorgias fugit ad Marisa.
36 Et cum diu pugnassent qui cum Gorgia erant, et
fatigati sunt, invocavit Judas Dominum, ut ostenderet
se esse adiutorem et ducem prælii.
37 Et exorsus est lingua sua voce magna et psallens;
38 Et congregavit Judas exercitum suum, et venit in
civitatem Odollam.
39 Sequenti autem die, sicut oportebat, Judas et qui
cum eo erant, venerunt ad sepeliendum corpora
occisorum, et sepelierunt cum cognatis suis in
sepulcris patrum suorum.
40 Sub tunicis autem occisorum invenerunt
consecrata idolis Jamniæ, quæ lege Judæorum
prohibebantur. Videruntque omnes hanc causam esse
quam ob causam interfecti sunt.
41 omnes ergo laudantes Dominum iustum iudicem
qui aperuerunt abscondita sunt

14. 42 et deprecabantur eum ut rememorarentur ab eo
peccatum quod commissum est. Praeterea nobilis ille
Iudas populum hortabatur, ut se a peccato abstineret,
quod ea quae pro peccatis occisorum fiebant ante
oculos videbant.
43 Et cum perfecisset turbas ad drachmas duo millia
argenti, misit eam Jerosolymam offerre pro peccato,
faciens in eo bene et honeste, quod memor fuit
resurrectionis:
44 Si enim non sperasset resurrecturos eos qui
ceciderant, superfluum et vanum fuisset orare pro
mortuis.
45 Sed et in eo quod intellexit magnam gratiam
repositam esse his qui pie moriuntur : quod fuit
sanctum et bonum. Unde et mortuis reconciliavit, ut a
peccato liberarentur.
CAPITULUM 13
1 Anno centesimo quadragesimo nono nuntiatum est
Judae quod veniret Antiochus Eupator cum potestate
magna in Judaeam,
2 et cum eo Lysias protector et rerum omnium
princeps, utramque Graecam potestatem peditum,
centum decem milia, et equites quinque milia
trecentos, elephantos viginti duos, et currus trecentos
armatos. aeneae.
3 Et Menelaus quoque se cum illis conjunxit, et multa
simula- tione Antiochum cohortatus est, non pro tutela
regionis, sed pro eo quod imperandum putabat.
4 Rex autem regum animum Antiochi admovit contra
nefarium malum, et Lysias indicavit regi, hunc esse
omnis mali causa, ut iuberet rex eum adduci in
Berœam, et interficiet eum, modo in eo loco.
Erat autem ibi turris quinquaginta cubitorum
altitudinis plena cineris, et habebat vas rotundum ex
omni parte in cinerem dejectum.
6 Quicumque autem sacrilegii damnatus est, aut
quodcumque aliud gravissimum facinus commiserat,
omnes eum ad mortem detruserunt.
7 Talem mortem contigit ut scelestum hominem non
tam sepulturae quam terrae sepulturae traderet; et id
iustissime;
8 Nam cum in altari multa peccata commisisset, cujus
ignis et cinis erat sanctus, in cinere mortem accepit.
9 Rex autem venit in mentem barbarum et indomitam
facere in pejus, quam factum fuerat in tempore patris
sui.
10 Quod cum vidisset Judas, præcepit invocare
Dominum nocte ac die turbæ, ut, si quando in alio
tempore, jam et ipse incipiebat a lege sua de finibus
suis, et de templo sancto;
11 et non sineret populum, qui nunc paululum
refectus est, subditas esse blasphemiis gentibus.
12 Et cum hæc omnia fecissent, rogantes
misericordem Dominum, flentes et jejunii, et triduo in
terra prostrati, Judas exhortatus est in promptu esse.
13 Et discessit Judas cum senioribus suis, antequam
veniret exercitus regis in Judæam, et acciperet
civitatem, et exiret et dimicaret cum auxilio Domini.
14 Cum itaque omnia Creatori mundi commisisset, et
milites suos ad mortem usque ad mortem viriliter
dimicaret, pro legibus, templo, urbe, patria, et re
publica per Modin castrametatus est;
15 dato signo his qui circa se erant victoria ex Deo est
Cum fortissimis autem et electis iuvenibus intravit
nocte tabernaculum regis et peremit in castris ad
quattuor milia hominum et primos elephantorum cum
omnibus, qui in eo erant.
16 Tandem timore ac tumultu castra impleverunt, et
prospere profecti sunt.
17 Actum est hoc in prima luce, propter auxilium
Domini, auxilium eius.
18 Cum autem gustasset rex de Judaeorum audacia,
quærebat tenere consilium.
19 et perambulabat Bethsuram, quae erat
munimentum Iudaeorum;
20 His enim, qui erant in eo, Iudas conferebat, quae
necessaria erant.
21 Sed Rhodocus, qui erat in exercitu Judaeorum,
mysteria hostibus patefecit; Quem cum quaesitus
esset, miserunt eum in carcerem.
22 Rex cum eis in Bethsum secundo, manum accepit,
abscessit, pugnavit cum Juda superatus est;
23 Philippus, qui Antiochenae rei superfuerat,
deperire, confundi, obsecrare Iudaeos, se submittere,
iurans omnibus aequalibus condicionibus, consentiens,
immolavit, templum honoravit, benigne fecit. Locus,
24 Maccabaeorum autem bene acceptus, a Ptolemaide
usque Gerrhenis constituit eum principem.
25 Venit autem Ptolemaidam: Tristis est populus
propter testamentis; expugnaverunt enim irritationem
testamentorum suarum.
26 Lysias pro tribunali ascendit, et quantum in causa
defendi poterat, persuasit, placavit, satisfecit,
Antiochiam rediit. Sicque de regis adventu et exitu
secessit.
CAPITULUM 14
1 Post triennium autem certior factus est Iudas
Demetrium, Seleuci filium, portum Tripolitanum cum
magna vi et classe ingressus,
2 Is cum expugnasset, interfecto Antiocho, protectore
eius Lysias fuit.
3 Alcimus autem quidam, qui fuerat princeps
sacerdotum, et se sponte polluerat temporibus eorum
adinventionis gentium, quia nullo modo seipsum
salvare poterat, nec ad altare sanctum aditum habere
poterat,
4 Venit ad regem Demetrium, anno centesimo et
quinquagesimo primo, offerens ei coronam auream, et
palmam, et palmas, quæ in templo sollemniter
celebrabantur: et sic in illo die tacuit.

15. 5 Occasione autem accepta, ut veniamus ad stultitiam
suam, et vocatus a Demetrio in consilium.
6 Iudæi, quos vocavit Assideas, quorum princeps est
Judas Maccabaeus, alunt bellum, et seditiosi sunt: et
non in pace requiescat.
7 Propter quod spoliatus maioribus meis, hoc est
sacerdotium, venio huc;
8 Primum quidem pro ficta cura habeo quae ad regem
pertinent; deinde etiam pro eo quod de meis bonis
intendo: nam omnis gens nostra non parva miseria est
per eorum inconsultam actionem praedictam.
9 Igitur, rex, haec omnia videns, sollicitus esto patriae
et generi nostro, quae undique premitur, secundum
clementiam quam facile omnibus ostendis.
10 Quamdiu enim vivit Iudas, impossibile est tacere
civitatem.
11 Haec dicta sunt de illo: sed et alii de amicis regis
malitiose contra Iudam inflammaverunt Demetrium.
12 Statimque vocatum Nicanorem, qui magister
elephantorum fuerat, et constituens eum præpositum
Judææ, dimisit eum,
13 jubens eum occidere Judam, et eos, qui cum ipso
erant, dispergere, et facere Alcimum pontificem
magni templi.
14 Tunc gentes, quæ de Judæa fugerant Judam,
veniebant ad Nicanorem gregibus, existimantes
detrimenta et calamitates Judæorum saluti eorum esse.
15 audientes autem Iudæi adventum Nicanoris et
gentes adversum eos mittentes terram super capita sua
et rogaverunt eum qui plebem suam in aeternum
firmavit et partem eius semper adiuvat in
manifestatione faciei suae .
16 Ad imperium principis protinus inde transtulerunt,
et accesserunt ad eos in oppidum Dessau.
17 Simon autem frater Judae commiserat cum
Nicanore, sed turbatus est repentino inimicorum
silentio.
18 Nicanor tamen, audiens virtutem eorum, qui cum
Juda erant, et virtutem quam habent pro patria
dimicare, non audebat rem gladio tentare.
19 Unde misit Posidonium et Theodotum et
Matthathiam, ut faceret pacem.
20 Inito consilio super hoc consilio, et multae notae
multitudinis in eo, et apparebat omnes unanimiter,
consentientes testamentis,
21 et constituit diem unum seorsum: et cum dies venit,
et sella in utramque partem posita est,
22 Ludas armatis locis opportunis, ne qua subito ab
hostibus perfidia fieret, posuerat: ita pacatum
colloquium fecerunt.
23 Morabatur autem Nicanor Jerosolymis, nihilque
inique agebat : sed turbam, quæ confluebat ad eum,
dimisit.
24 Et nolebat habere Judam ab oculis suis: diligit
enim hominem ex corde suo
25 Oravit quoque eum ut uxorem acciperet, et filios
procrearet.
26 Alcimus autem, videns dilectionem quae inter
ipsos erat, et perpensis testamentis, venit ad
Demetrium et nuntiavit Nicanorem erga rem publicam
non valere. Quod Judam regni sui proditorem
successorem regis constituisset.
27 Tunc rex exasperatus et pessimis criminationibus
irritatus, scripsit Nicanori dicens graviter quidem se
ferre de testamentis et mandans ei ut Maccabaeum
festinanter mitteret vinctum Antiochiam.
28 Quod cum audisset Nicanor, valde confusus est in
semetipso, et graviter tulit ea quae conuenerunt, sine
culpa.
29 Sed quia nihil cum rege ageretur, tempus ad eam
rem consilio gerendam observabat.
30 Videns autem Maccabaeus quod Nicanor sibi
blandiri inciperet, et durius quam solitus esset oraret,
videns quod tam acerba non esset bona, non paucos
congregavit ex suis, et se subduxit. de Nicanore.
31 Ille autem ut cognovit quod notabiliter prohibitus
est a Juda, venit in templum magnum et sanctum, et
præcepit sacerdotibus solitas hostias offerentibus, ut
sibi traderent hominem.
32 et iuraverunt se nescire ubi esset ille quem
quaerebat.
33 Et extendit manum suam in templum: et juravit sic:
Si non vultis me Judam vinctum tradidistis, templum
Dei hoc etiam in terra ponam, et altare destruam, et
Baccho insigne templum.
34 Post haec verba discessit. Sacerdotes autem,
levantes manus suas in cælum, rogabant eum, qui
fuerat semper defensor gentis suae, dicens;
35 Tu, Domine omnium, cui nihil opus est, templum
habitationis tuæ in nobis esse dignatus es;
36 Nunc ergo, Domine sancte, omnis sanctitatis,
custodi domum istam inviolatam semper, quae nuper
mundata est, et obsiste omnem os iniquum.
37 Erat autem ibi accusatus Nicanor Rasis, unus de
senioribus Jerosolymis, amator civium suorum, et vir
bonae famae, qui propter misericordiam vocabatur
pater Judæorum.
38 Olim enim, cum se gentibus non immisceret,
accusatus est a Judaismo, et corpus ejus et vitam cum
omni contentione pro religione Judaeorum
periclitabatur.
39 Volens autem Nicanor indicare odium quod peperit
Judæis, misit supra quingentos viros de bello, ut
caperent eum.
40 Existimabat enim eum Judæis multa mala facere.
41 Turris autem cum apprehendisset turrim, et
irrupisset in fores exteriores, jussitque adduci ignem
ad comburendum, cum paratus esset adprehendi, et in
gladium suum irruit.
42 viriliter eligens magis mori quam in manus
impiorum vituperari
43 At ille festinato ictu periit, et multitudo intra
valvas irruens, audacter ad murum cucurrit, et inter
confertissimos eorum viriliter se projecit.

16. 44 At illi cito reddito, et spatio facto, decidit in
medium vacuum.
45 Adhuc enim, cum adhuc spiraret in eo, ira
accensus surrexit. et si sanguis ejus sicut aqua effusus
est, et gravissima vulnera ejus, ipse vero per medias
turbas cucurrit. et stans super praeceps petrae;
46 et cum iam sanguis eius concidisset, evulsaque
viscera eius eiecit et ambabus manibus proiecit in
turbam et invocans Dominum vitae ac spiritus ut
restitueret eum, mortuus est.
Caput 15
1 Nicanor autem audiens quod Judas et qui erant cum
eo in praesidiis circa Samariam, cogitaverunt sine ullo
periculo ponere eos die sabbati.
2 Dixerunt autem ei Judæi: Ne perdas crudeliter et
inhumane, sed honorifica in diem illum, quem qui
videt omnia, magnificatus est super omnes dies
sanctificationis.
3 Tunc iniquissimus postulabat miser, si esset Fortis
in caelo, qui sabbatizavit custodiri diem.
4 Et dixerunt: “Est in caelo Dominus vivens et potens,
qui praecepit custodiri die septimo;
5 Dixit autem alter : Et ego potens sum in terra : et
præcipio tibi arma capere et facere negotia regis.
Tamen non impetravit ut suam sceleratam voluntatem
faceret.
6 Nicanor autem superbe et arroganter statuit
monumentum victoriae super Iudam et eos qui cum
illo erant.
7 Machabæus autem semper confidebat in Domino
auxilio esse.
8 Itaque suos hortatus est, ne contra eos gentium
adventum timeret, sed ut auxilium, quod antiquitus de
caelo acceperant, reminisceretur, et nunc victoriam et
auxilium, quod eis ab Omnipotente venturum esset,
exspectaret.
9 Et consolans eos de lege et prophetis, et memores
præliorum quæ prius erant, laetiores fecit eos.
10 Et irritaverunt eos, et comminabantur eis,
ostendens eis mendacium gentium, et juramentorum,
quibus praeceperat Dominus.
11 Sic unumquemque, non tam clypeis et hastis, quam
commodis et bonis verbis, armavit: ac praeterea,
dignam sibi somnium narravit, ac si ita fuisset. non
parum gaudeo.
12 Et haec erat visio eius: Onias ille, qui fuerat
pontifex, vir bonus et bonus, verendus in
conversatione, modestus in habitu, bene locutus est, et
exercitatus a puero in omnibus virtutibus, tenens
manus suas. oravit pro toto corpore iudeorum.
13 Hoc autem factum est similiter: apparuit homo
canicius, et gloriosus nimis, qui erat mirabilis, et
sublimis majestatis.
14 Et respondit Onias, dicens : Hic est fratrum amator,
qui multum orat pro populo et pro civitate sancta,
Jeremias propheta Dei.
15 Extendens autem Jeremias dexteram suam, dedit
Judæ gladium aureum, et pro eo sic locutus est :
16 Accipe sanctum gladium, munus a Deo, quo
percuties adversarios.
17 Et confortati verbis Iudæ, quæ erant valde bona, et
ad virtutem excitandam eos: et juvenum corda
roborantes, non castra ponebant, sed fortiter
aggrediebantur: viriliter temptare rem conflictu, quod
in periculo urbs et fanum ac templum esset.
18 Nam et uxores, et natos, et fratres, et plebes, curam
susceperunt, et erat apud eos minima: sed timor
maximus et principalis timor erat in templo sancto.
19 Sed et eos qui in civitate erant, non minima
sollicitudo habebat pro eis.
20 Cum iam omnes viderent quid esset iudicium, et
iam hostes appropinquarent, et acies ordinata, et
iumenta incommoda, et equitatus in alis collocatus.
21 Videns autem Machabæus adventum multitudinis,
et apparatum armorum, et furorem bestiarum,
extendens manus in cælum, et invocavit Dominum
faciens mirabilia, sciens quod victoria non esset in
armis, sed sicut in sæculo. ei placet, dat dignis;
22 Ideo in oratione sic dixit; Domine, misisti angelum
tuum in tempore Ezechielis regis Iudae, et peremisti
in exercitu Sennacherib centum octoginta quinque
milia;
23 Propter quod et nunc, Domine de caelis, mitte
angelum bonum ante nos in timorem et timorem illius;
24 Et in fortitudine brachii tui possidebas terram, et
potentissimus contra populum sanctum tuum
blasphemare. Et sic finivit.
25 Tunc Nicanor et qui cum ipso erant, cum tubis et
canticis admovebant.
26 Iudas autem et qui cum eo erant concurrerunt ad
adversarios invocatione et oratione.
27 Manibus itaque pugnantes, et corde suo orantes
Deum, prostraverunt non minus triginta quinque
millia hominum: per speciem enim Dei lætificati sunt.
28 Commisso autem proelio, iterum cum gaudio
rediens, cognoverunt Nicanorem cum armis suis
mortuum esse.
29 Facto itaque clamore, et perturbatione excitata,
patria voce omnipotentem Dominum benedicebant.
30 Iudas autem, qui semper et corpore et animo
defensor fuit civium et perseverans in vita sua erga
suos, praecepit Nicanoris caput et manum cum
humero percutere et perducere in Ierusalem. .
31 Cum autem venisset, et vocavit eos de gente sua, et
statuerunt sacerdotes ante altare.
32 Et ostendit eis caput Nicanoris vile, et manum
blasphemi, quem gloria sua tetendit in templum
sanctum Dei omnipotentis.
33 Et cum excidisset linguam Nicanoris impii,
præcepit ut darent illud volucribus, et suspenderent
mercedem furoris ejus ante templum.
34 Et laudavit omnis homo in cælo Dominum
gloriosum, dicens : Benedictus qui locum suum
incontaminatum servavit.

17. 35 Ipse etiam Nicanoris caput de turri suspendit,
signum evidens et manifestum omnibus auxilii
Domini.
36 Ordinaveruntque omnes nullo communi præcepto
diem illum absque ulla solemnitate, sed ut
tertiadecima die mensis duodecimi, qui Syriaca lingua
Adar dicitur, pridie Mardochaei diei.
37 Sic factum est cum Nicanore: et ex illo tempore
principatus Hebræi habebant civitatem. Heic finem
faciam.
38 Et si bene feci, et, ut decet, est, quod volui : sin
tenuiter ac sordide, id est quod attingere possem.
39 Sicut enim vinum, aut aqua solum bibere,
contrarium est; et sicut vinum aqua admixtum suavis
est, et delectabitur gustu, ita sermo subtilis in
delectatione est auribus legentium. Hic erit finis.