Buxhetimi i Kapitalit

1. Buxhetimi i kapitalit
Më buxhetim të kapitalit kuptojmë procesin e
zgjedhjes, selekcionimit, vlerësimit dhe financimit të
kapitalit të një firme.
Fjala kapital shpreh burimin kryesor të financimit të
aktiviteteve të firmës, pamvarësisht nga forma e saj
me një pronar apo e tipit tjetër .
 Format e buxhetimit të kapitalit janë të ndryshme,
por rruga krysore e rritjes së tij është nëpërmjet
investimeve.

2. Në fjalorin ekonomik fjala investim shpjegohe
si sakrifica e disa vlerave të tashme të sigurta,
për vlera (ndoshta të pa sigurta) në të ardhmen.
Investimi përfaqëson shpenzime të firmës që ka
për destinancion krijimin e aktiveve me
jetëzgjatje më tëpër se një vjet.

3. Investimi përfaqëson shpenzime të
ndërmarrjës që ka për destinancion krijimin e
aktiveve me jetëzgjatje më tëpër se një vit.
Shpenzimet kapitale bëhen për disa arsye,
megjithëse janë të ndryshme, metodat e
vlerësimit të tyre janë të njëjta.
Arsyeja bazë për shpenzimet kapitale është të
zgjerojë, zëvendësoj ose ripërtërijë aktivet e
qëndrueshme.

4. Procesi i buxhetimit të kapitalit përmban pesë
hapa:
 Propozimet- bëhen nga punonjësit e
ndërmarrjës në të gjitha nivelet
 Analiza –përcakton llojin e investimit
 Marrja e vendimit- sa kushton investimi, ose
shuma e shpenzimeve kapitale
 Zbatimi-investimi është kryar dhe kontrollohet
së a janë kryar investimet sipas parametrave.
 Kontrolli i rezultateve të investimit-krahason
hyrjet më të pritshmet.

5. Faktoret e rëndësishem për marrjemn e
vendimeve strategjike kryesisht janë:
 Efektet afatgjata- Personi i cili merr vendime pë investim humb
diçka nga saktësia e tij. Ai që merr vendim i angazhon fondet
dhe për disa vjet rresht bëhet rob i ngjarjeve të ardhme.
 Përcaktimi i kohës së investimeve –për drejtuesin financiar të
një firme, përcaktimi më saktësi të periudhës së punes së mjetit
në kohën e duhur është një vendim stratetgjik i rëndësishem.
 Cilësia e aktiveve fikse-Një plan investimesh i ndertuar mirë
kërkon që nevojat materiale të koordinohen më nevojat
financiare.
 Sigurimi i fondeve-në rastet kur kemi investime të
konsiderueshme ndërmarrjet nuk disponojnë gjithmonë dhe
menjëherë shumat që u nevojiten, kështu paraqitet nevoja të
parashikohen burimet e sigurimit të fondeve.
 Përballimi i konkurencës – Shumë ndërmarrje falimentojnë jo
pse kanë aktive(mjete) fikse tepër por së aktivet janë të pa
mjaftueshme

6. Prezentimi i planit të investimeve
 Përkufizimi i një plani investimesh është
zbatim klasil i teorisë ekonomike.
 Kjo do të thotë së të ardhurat marzhinale
duhen të jenë të barabarta më koston
marzhinale.
 Respektimi i këtij rregulli me rastin e
ndertimit të një plani të investimeve do të
thotë së e ardhura marzhinale (përqindja e
rentabilitetit të investimeve ) dhe kostua e
marzhinale(kostua e kapitalit ) të janë të
njejta.

7. Klasifikimi i projekteve
Propozimet për investime që kanë lidhje më blerje
apo krijim aktivesh mund të grupohen në katër
kategori:
Investime zëvendësimi; Inv. zgjerimi të linjave
ekzistuese; zgjerimi për linja të reja; Inv. të tjera.
Selekcionimi i investimeve mund të jetë i bazuar
në propozime të mira, të knaqëshme dhe jo fort të
përshtatëshme.
Ndermarrjet duhen të gjejnë metoda më të
përshtatshme për të zgjedhur medis tyre.
Projektet janë ose të pavarura ose projekte
reciprokisht të përjashtuara.

8. •Qëllimi final i planeve të investimeve dhe i
gjitha analizave e operacioneve financiare
është të marrim vendime që maksimalizojnë
vlerën e saj.
Këtë e arrijmë nësë japim përgjigje pytjeve të
më poshtëme:
*Si të zgjidhim projektin e duhur mes shumë
propozimeve?
*Sa projekte duhen të pranohen në mënyrë që
vlera e firmës të jetë maksimale?

9. Metodat e marrjes së vendimeve në
buxhetimin e kapitalit
Metodat më të përdorura janë:
 Norma mesatare e kthimit
 Afati i shlyrjes
 Vlera aktuale neto(NPV)
 Norma e brendshmwe e kthimit IRR)
 Indeksi i përfitueshmërisë (PI), ka për bazë
raportin kosto-përfitim(indeksi I
përfitueshmërisë) PI=PV e hyrjeve
operacionalePV e daljeve

10. Norma mesatare e kthimit
 NMK-Kjo metodë krahason profitin mesatar, i cili
gjenerohet nga një shumë e investuar.
Norma mesatare e kthimit =Kthimi mesatar vjetor /
Investimi fillestar x 100
(metoda kontabile e kthimit-ARR)-H.Xhafa

11. Metoda(afati) e shlyrjes në vite (met. e
afatit te zëvendësimit te investimeve)
 ASH-Radhit mundësitë e investimeve alternative
nga mënyra se sa shpejt rikthehet shuma
fillestare e investuar.
Afati i kthimit = investimi fillestar | hyrjet vjetore
+amortizimi.
Kthimi=viti para kthimit të plotë + Koso e pakthyer
në fillim të vitit / rrjedhat e parasë gjatë vitit.

12. Vlera aktuale neto(NPV)
(vlera aktuale e flukseve të ardhshme duke zbritur
investimin fillstar të tij)
 NPV=PV-I
 Në një te përvishme, vlera aktuale është: x T
 NPV=CFn(1+k)n-Io
 NPV>0.0 pranohet, NPV<0.0 përjashtohet

13. Metoda e normes se brendshme te
kthimit(IRR)
(Norma e skontimit e cila e bënë vlerën aktuale të një
projekti të barabartë me zero)
 IRR përcaktohet si interesi që barazon vlerën
fillestare të investimit me vlerë aktuale.
I=PV ose NPV=0, projekti pranohet nëse IRR
e tij është më e madhe se kosto e kapitalit.
 Për projektet me hyrje për më shumë se një
vit, IRR ka formulën:CF(1+R)n .(NPV=0)
CF(1+R)n-I0
IRR> norma e pritur e kthimit,projekti pranohet
IRR< norma e pritur e kthimit,projekti refuzohet

14. Kosto e kapitalit
 Kapitali është boshti financiar në çdo
ndërmarrje biznesore.
 Qëllimi strategjik i të gjitha operacioneve që
kanë lidhje më kapitalin e një firme është
maksimizimi i vlerës së tij. Apo thënë
ndryshe maksimizimi i vlerës aktuale të
ndërmarrjës

15. Pytja shtrohet:
 Sa kushton kapitali i një ndërmarrje?
 Ç’kosto kanë burimet e formimit të
kapitalit të ndërmarrje?
 Çfarë duhet të jetë struktura e burimeve,
ashtu që ato të kushtojnë sa më lirë që të
jetë e mundur?

16. Për të kuptuar këtë mbeshtetemi në
teorinë e vlersimit:
 Vlera e një firme në likuidim dhe vlera e sajë në
funksion
 Vlera kontabile dhe vlera e tregut
 Vlera e tregut dhe vlera e brendshme
 Kapitalizimi i të ardhurave.
Kosto e kapitalit është ajo pjesë e fitimit që
firma – ndërmarrja do të paguaj si interës për
financimin e aktiveve të saj, por vlera e tregut
e firmës të ngelet të pakten e
pandryshueshme.

17. Financimi
Kapitale te veta
(1)
Aktivitet
Ekonomike
Huara
Kthimi mbi kapitalet e
investuara
(2)
Shpenz. Financ
(3)
Rezultat
Ekonomik Tatime
Fitim
Ndarja e pasurisë

18. Burimet e financimit
Burimet interne Burimet eksterne
Fitimet e Instrumente
mbajtura t e borxhit
Kursimet nga Instrumente
Menaxhmenti t e kapitalit
Amortizimi

19. Burimet
kryesore te
financimit
Afat
Hua
shk
Kredi
t Afatgj
Me
Afatmesëm
tregta
urtë
re ne
me atë
anë
afat Ak të
Kredi
r të
mes
shly sio borx
firma hit
erje net
nga
ve te
të Ak
e afat
Hip
bank
ndrys Kon
Letra zgja sio
za gjat
ote
at
hme trat
Hut tur net
ko ëka
Ob
tregt at e
at e
tregt e
ns liga
are qer
gar
are pre
hm cio
Fak
ant asë fer
e net
tori
uar uar
Me anë të kapitalit ng
a a
afatgjatë u
Kontratat e shitjes
së kushtëzuar

20. Menaxherët financiarë shqetësohen për zgjedhjen
e burimit më të mirë të mundshëm të financimit.
 Koston dhe riskun e strategjive të ndryshme të financimit
 Kushtet e tregut
 Raporti aktual borxh-kapitali i vet
 Data e maturimit e instrumenteve aktualë të borxhit
 Aftësia për të siguruar fitime dhe pozic. i likuiditetit
 Mungesa e iniciativës për të ndryshuar strategjinë
financiare në përputhje me ndryshimet ekonomike
 Norma e inflacionit
 Norma tatimore