เรื่อง ปูพื้น KM สำหรับผู้บริหาร กสม. โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ในการสัมมนาเชิงปฏิบัติการ ผู้บริหารสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เรื่อง โครงการจัดการความรู้ในองค์กร ประจำปีงบประมาณ ๒๕๖๒ วันที่ ๒๖ เมษายน ๒๕๖๒

1. ปูพื้น KM สำหรับผู้บริหำร กสม.
วิจารณ์ พานิช
ประธานมูลนิธิสถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.)
บรรยายในงานสัมมนาเชิงปฏิบัติหลักการการจัดการความรู้ระดับผู้บริหาร สานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) วันที่ 26 เมษายน พ.ศ.2562

2. KM คืออะไร
• คือการจัดการให้ “ความรู้” ออกฤทธิ์ ส่งผลต่อความสาเร็จของงาน
• คนได้เรียนรู้ ได้HRD
• องค์กรมีบรรยากาศที่ดี มีความเข้มแข็ง เป็นองค์กรเรียนรู้ เกิด OD

3. KM คืออะไร (๒)
• คือเครื่องมือเพื่อการเรียนรู้จากการปฏิบัติ
• เรียนรู้จากการปฏิบัติและสะท้อนคิด (Reflection / AAR) ร่วมกัน
• คือการจัดให้มีความรู้พร้อมใช้ในการทางานให้เกิดผลดีที่สุด
• และหมุนเกลียวความรู้ยกระดับต่อเนื่อง

4. คือ กำรจัดกำรสินทรัพย์ที่จับต้องไม่ได้
• Knowledge Management
• Brand Management
• Reputation Management
• Quality Management
• Talent Management
• Safety Management
• Risk Management
• Customer Relationship
Management
Intangible Assets
แปลง ค. เป็นรายได้/กาไร/ผลประกอบการ

5. ช่วยให้กิจกำรพัฒนำต่อเนื่องตำมกำร ปป. ภำยนอก
• เรียนรู้ได้เร็ว (speed of learning)
• พัฒนาต่อเนื่อง (CQI)
• กาหนดเป็นมาตรฐาน และหาทางทาลายมาตรฐาน
• ข้อมูลเชิงลึกช่วยการตัดสินใจ
• พัฒนาสินค้าหรือบริการที่ล้าหน้า
KM

6. ควำมรู้เป็น means
• งาน
• คน
• องค์กร
End คือ

7. ห่วงโซ่อุปทำนควำมรู้สำคัญยิ่งยวด
Doc
Verify
Analysis
SynthesisOrganize
Re-use
Capture
Critical Knowledge

8. เครื่องมือ KM ที่ใช้บ่อย
• AAR, BAR
• Dialogue (instead of Discussion / Debate) หาแนวคิด/วิธีการ ใหม่ๆ
• Storytelling / Success Story Sharing เพื่อแชร์ Tacit Knowlege
• AI – Appreciative Inquiry)
• Peer Assist
• SECI Circle
• IT Platform

9. เมื่อ KM ฝังสู่เนื้อในองค์กร
• Roles ครบบทบาท ครบหน่วยงาน
• Owners ครบทุกจุดสาคัญ ทาหน้าที่ได้ดี
• CoP ครบ ทาหน้าที่ได้ดี
• KM Process : Use & Deliver values, Documentation
• Lessons learned doc, re-use & value creation

10. เมื่อ KM ฝังสู่เนื้อในองค์กร(2)
• KM Technologies : ใช้ได้ดี มีมาตรฐานสูง
• Information Architecture
• Policy : Clear expectation
• KM Success stories มากมาย
• Culture : Learning, Share, CQI
• Metrics & Report System

11. เมื่อ KM ฝังสู่เนื้อในองค์กร(3)
• KM Management ฝังอยู่ใน Organization
Management

12. ๖ องค์ประกอบของกำรจัดกำรควำมรู้
• เชื่อมโยงคนเข้าหากัน
• เรียนจากประสบการณ์
• เพิ่มโอกาสเข้าถึงเอกสาร (ความรู้)
• เก็บความรู้ไม่ให้สูญหาย
• สร้าง (และใช้) วิธีการที่เป็นเลิศ
• นวัตกรรม

13. ๔ องค์ประกอบของกำรดำเนินกำร
• ด้านเทคโนโลยี : portal, collaboration tools, search engine, lesson management
system
• ด้านบทบาทรับผิดชอบ (roles) : sponsor, ผู้นา COP, ผู้ดูแลระบบความรู้
• ด้านกระบวนการ (เครื่องมือ) : BAR, AAR, storytelling, knowledge assets
capture, etc.
• ด้านการกากับดูแล (governance) : กาหนดนโยบายและความคาดหวัง,
กาหนดการวัดผลและแรงจูงใจ, กาหนดหมวดหมู่ความรู้, กาหนดสิ่งสนับสนุน
พลังทั้ง ๔

14. บทบำทของผู้บริหำร
• กาหนด KM Vision ตย. ของรัฐสภาฟินแลนด์ “The Parliament is an open
and competent knowledge organization with a cooperation-oriented
work culture and the capacity and will to learn”
• กาหนดขอบเขตของการใช้KM ซึ่งควรครอบคลุมกิจการทั้งหมด
• กาหนด critical knowledge ขององค์กร
• ให้ความเห็นชอบ KM Framework
• ให้ความเห็นชอบยุทธศาสตร์ Change Management

15. บทบำทของผู้บริหำร (2)
• กาหนดให้มีการประเมินผลกระทบต่อธุรกิจ อาจเริ่มด้วยการศึกษา
สถานภาพ และคาดการณ์ผลกระทบ
task force ในบริษัท BP (British Petroleum) ในปี ๒๕๔๐ ประกอบด้วยผู้บริหาร ๕ - ๑๐
คน ทาหน้าที่ประเมินสถานการณ์ KM ภายในองค์กร และเสนอแนะ รายงานจากคณะทางานระบุว่า
บรรยากาศหลายด้านใน BP เหมาะสมต่อ KM แต่ต้องการความพยายามอย่างมากในการยกระดับความเร็ว
และผลดีจากการเปลี่ยน BP ไปเป็นองค์กรเรียนรู้ หากทาได้ จะมีผลลด ค่าใช้จ่ายปีละ ๕๐๐ ล้านดอลล่าร์

16. ทักษะ ๗ ประกำรของทีม KM
• เชิงธุรกิจ
• “คุณอำนวย”
• จัดระบบควำมรู้
• จัดกำรกำรเปลี่ยนแปลง
• จับใจควำมและเขียน
• ไอซีที
• จัดกำรโครงกำร

17. บทบำทของสมำชิกทีม KM
• Project Director
• Project Manager ดูแลงำนด้ำนกำรจัดกำร
• Knowledge Manager ดูแลระบบควำมรู้
• Communications Lead
• KM Workers and Coaches ช่วยหน่วยงำนย่อยด้ำนกระบวนกำร

18. หลักกำรเชิงยุทธศำสตร์ในกำรประยุกต์ KM
• ควรเริ่มในระดับองค์กร และสนองยุทธศาสตร์ขององค์กร
• ควรเน้นที่ความรู้ที่มีคุณค่าสูง และสนองการตัดสินใจที่มีมูลค่าสูง
• ควรถือเป็นการดาเนินการเพื่อเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
• เป้าหมายสุดท้ายคือเพื่อให้มีการประยุกต์กรอบ KM ที่ครบถ้วน
• กรอบ KM ต้องบูรณาการอยู่ในโครงสร้างองค์กร

19. หลักกำรเชิงยุทธศำสตร์ในกำรประยุกต์ KM (2)
• กรอบ KM (KM Framework) ต้องมีส่วนของการกากับดูแล
(governance) เพื่อความต่อเนื่องยั่งยืน
• กรอบ KM เป็นสิ่งที่วางแผนพัฒนาขึ้น ไม่ใช่ปล่อยให้ผุดบังเกิดขึ้นเอง
• ขั้นตอนการดาเนินการ KM ควรมีเป็นขั้นๆ ที่ต้องการการตัดสินใจเป็น
ระยะๆ
• การริเริ่มดาเนินการ KM ควรมีขั้นตอนโครงการนาร่อง
• การริเริ่มดาเนินการ KM ควรทาเป็นโครงการ

20. สรุป KM ที่ดี
• ทาแล้วได้ผลลัพธ์ / ผลกระทบ ที่ต้องการ
• มีเป้าหมายชัดเจน
• มีการจัดการอย่างเป็นระบบ เป็นส่วนหนึ่งของการจัดการองค์กร
• มีการวัดและปรับตัวสม่าเสมอ
• มีการสื่อสารองค์กร ด้าน KM
• เป็นยุทธศาสตร์ระยะยาว
• เพื่อการเปลี่ยนวัฒนธรรมองค์กร