1. PERSEPSI DAN DERIA
(SENSATION)
MINGGU 3

2. • Manusia terdedah dengan rangsangan persekitaran pada
setiap masa – tenaga fizikal seperti cahaya, bau, bunyi,
haba dan lain-lain.
• Namun otak manusia tidak mengesannya secara terus .
• Otak harus mengesannya melalui aktiviti action potential
dalam neuron.
• Persoalannya, sejauh mana sensory receptor yang terletak
pada organ deria berperanan dalam menerima dan
menyalurkan signal dari rangsangan persekitaran.
• Signal tersebut terhasil akibat proses transduction –
bagaimana kandungan fizikal rangsangan persekitaran
ditukar ke dalam bentuk signal untuk disalurkan oleh saraf
deria ke otak untuk ditafsirkan.

3. Sensory Thresholds
• Berapakah jumlah paling sedikit stimulus yang
boleh dikesan oleh sistem sonsori?
• Atau berapa banyakkah jumlah stimulus fizikal
yang mencukupi untuk kita merasakan
sensation itu?
• Absolute threshold – magnitud terkecil dalam
stimulus yg boleh dikesan 50% daripada tak
boleh dikesan.

5. Masalah dalam absolute threshold:
• Sensitiviti manusia terhadap stimulus boleh
berubah dari masa ke semasa.
• Stimulus yang pada awalnya dapat dikesan
dalam magnitud tertentu, mungkin dapat
dikesan dalam magnitud yang lain pada masa
lain.

6. • Sebab berlakunya maslah ini:
– Fungsi tubuh badan manusia berubah dari masa
ke semasa bagi mengekalkan persekitaran
dalaman tubuh badan dalam keadaan yang
optimum sentiasa.
– Faktor motivasi seperti ganjaran semasa
mengesan stimulus menyebabkan individu
mengubah interpretasinya terhadap rangsangan.

7. Signal Detection Theory
• SDT mencadangkan bahawa mekanisme
membuat keputusan yang kompleks berlaku
apabila manusia cuba juga untuk
mengenalpasti maklumat stimulus sama ada
jika kita dapat mengesan atau tidak tentang
sesuatu stimulus itu.

8. Difference Thresholds
• Difference thresholds merujuk kepada jumlah
perubahan dalam stimulus yang
membolehkan sesorang dapat mengesannya.
• Semakin kecil perubahan kita dapat kesan,
maka semakin besar tahap sensitiviti manusia
(just noticeable difference – jnd).

9. Stimuli Below Thresholds
• Sering juga berlaku situasi subliminal
perception – keupayaan untuk mengenalpasti
stimulus yang berada di bawah thresholds
semasa dalam keadaan sedar (conscious
experience).
• Stimulus tersebut adalah di bawah threshold
(lemah), tapi mampu mempengaruhi
pemikiran, perasaan dan tingkah laku.

10. VISION

11. BASIC STRUCTURE OF HUMAN EYE

13. Physical Stimulus for Vision: LIGHT
• Stimulus fizikal bagi deria penglihatan ialah
cahaya.
• Cahaya mengandungi gelombang
elektromagnetik iaitu wavelength (jarak anatara
puncak ke puncak sesuatu gelombang bunyi atau
cahaya), menentukan sejauhmana kita dapat
mengesan hue (warna yang dapat dikenalpasti
disebabkan wavelenght cahaya yang dominan).
• Kecerahan (brightness) – intensiti cahaya

14. • Saturation – darjah konsentrasi hue cahaya.
• Semakin kurang wavelenght bergabung,
semakin tinggi saturasi atau keaslian sesuatu
warna(hue).

15. Fungsi asas sistem visual
1. Acuity: Keupayaan visual untuk melihat dengan lebih
jelas. Terdapat 2 jenis acuity:
– Static Visual Acuity (SVA) – keupayaan manusia
membandingbeza pelbagai objek semasa mereka dalam
keadaan statik.
– Dynamic Visual Acuity (DVA) – keupayaan manusia
membandingbeza pelbagai objek semasa mereka dalam
keadaan dinamik.
• Keupayaan manusia untuk membandingbeza objek
menurun disebabkan faktor angular velocity iaitu kelajuan
imej objek bergerak memasuki retina meningkat.
• Aspek ini penting, cotohnya keupayaan pemain softball
mengesan kelajuan bola di ruang lingkup
pemandangannya untuk dia bersedia memukulnya.

16. 2. Dark adaptation – proses di mana sistem
visual meningkatkan sensitivitinya terhadap
cahaya dalam keadaan gelap.
• Dark-adaptation adalah 100,000 kali ganda
sensitivitinya berbanding light-adaptation.

17. 3. Eye movement – keupayaan manusia menggerakkan
bola mata membantu dalam penglihatan. Terdapat 2
jenis:
– Version movement – kedua-dua bola mata bergerak
bersama dalam arah yang sama.
• Involuntary movement – bergerak tanpa kawalan bawah sedar.
• Saccadic movement – pergerakan laju, melompat dari satu poin
ke satu poin. Berlaku semasa membaca dan memandu.
• Puirsuit meovement – pergerakan yang perlahan mengikut
laluan objek yang bergerak, seperti melihat bola yang dilontar.
– Vergence movements – garis penglihatan bagi kedua-dua
bola mata adalah bercapah. Vergence movement sangat
penting dalam keupayaan mengenal pasti jarak dan
kedalaman.

18. Color Vision (Persepsi terhadap warna)
• Trichcromatic theory – manusia memiliki 3 jenis cone
receptors yang menerima wavelenght cahaya yang
tertentu – biru (450-500 nanometers), hijau (500-570
nanometers), atau merah (620-700 nanometers)
• Negative afterimage – sensation of complementary
colour yang terhasil selepas sesorang merenung ke
arah sesuatu stimulus warna. Contohnya selepas
merenung ke arah warna merah, apabila anda
mengalihkan pandangan renungan ke latar yang asal,
anda akan melihat warna biru.

19. • Opponent –process theory – menjelaskan
tentang pemprosesan maklumat sensori
berkaitan warna berlaku pada aras di atas
retina. Terdapat 6 jenis neuron yang mana
antaranya dirangsang atau dilemahkan oleh
warna merah, hijau, biru, kuning, hitam atau
putih.

20. VISION DAN OTAK

21. DERIA PENDENGARAN

23. PHYSICAL STIMULUS FOR HEARING:
SOUNDS
• Persepsi terhadap bunyi ditentukan oleh
faktor:
– Kekuatan (loudness) – bergantung kepada
amplitude, ketinggian dalam gelombang bunyi.
– Pitch– ditentukan oleh frekuensi gelombang bunyi
– Timbre – merujuk kepada kualiti bunyi yang kita
dengar dan merupakan ciri yang membantu kita
membezakan bunyi dari pelbagai stimulus.

24. • Place theory – mencadangkan bahawa bunyi
daripada pelbagai frekuensi akan merangsang
pelbagai kawasan dalam basilar membrane
(lantai koklea) telinga.

26. • Frequency theory – mencadangkan bahawa
bunyi daripada pelbagai jenis pitch
menghasilkan cetusan neural yang berbeza
dalam sel rerambut yang terdapat pada
telinga dalam.

27. • Sound Localization – keupayaan sistem
auditori manusia untuk mengenal pasti arah
sumber bunyi.

28. DERIA SENTUHAN DAN KULIT

31. Pain Points
AREA PAIN POINT (sq.cm)
From 0 (lover sensitivity to 250 (high sensitiviti)
Scalp 144
forehead 184
Eyelid 172
Tip of nose 44
Neck Region 228
Shoulder Blade 212
Bend of Elbow 224
Inside Forearm 203
Buttocks 180
Back of Hand 188
Ball of Thumb 60
Back of knee 232
Sole of foot 48

32. DERIA BAU DAN RASA

35. PERCEPTION

36. GESTALT PSYCHOLOGIST
• Kajian sistematik terhadap persepsi pertama sekali
dilakukan oleh Gestalt Pschology iaitu ahli-ahli
psychology German yang tertarik dengan
kecenderungan semulajadi minda manusia untuk
mentafsir struktur dan keadaan dunia fizikal, dan
sering mentafsir sesuatu corak sebagai satu aturan
menyeluruh dan bukannya entiti yang berpisah.
• Gestalt adalah bahasa German yang bermaksud
menyeluruh.

37. Prinsip-prinsip persepsi

38. Figure and Ground
• Persepsi yang menjurus kepada figure-ground
relationship.
• Manua cenderung memisahkan
pandangannya kepada 2 bahagian iaitu figure
(bentuk dan ruang) dan ground (latar
belakang bentuk yang tidak mempunyai
bentuk dan ruang)

40. Grouping
• Laws of grouping – kita mengelompokkan
item untuk ditafsirkan.
• Terdapat beberapa jenis prinsip dalam laws of
grouping:
– Laws of similarity
– Law of proximity
– Law of common region
– Law of good continuation
– Law of closure
– Law of simplicity

46. Perceptual Constancies
• Kecenderungan mentafsir persekitaran
sebagai tidak berubah walaupun
perubahannya jelas nyata melalui pandangan
mata.
• Prinsip pengekalan saiz (size constancy)
berlaku apabila saiz objek yang ditafsir adalah
kekal walaupun imej yang terbentuk di retina
akibat jarak yang menjauh atau mendekat
memberitahu kita saiz yang dilihat.

47. • Contohnya, anda melihat kawan dari jauh
datang mendekati anda. Objeknya dari jauh
adalah kecil hinggalah bila semakin dekat
objeknya bertambah besar. Namun apa yang
tergambar dalam persepsi anda bukanlah
objek kawan anda yang mengecil dan
kemudiannya membesar, tapi objek yang
terpapar ialah saiz sebenar kawan anda itu.

49. Illusion
• Adakala persepsi menyebabkan berlaku salah
intepretasi disebabkan ilusi.
• Jenis ilusi disebabkan oleh:
– Saiz
– Bentuk
– kawasan

52. Kunci Proses Persepsi

53. Corak dan Jarak
• Pattern Recognition:
– Manusia memiliki template iaitu sesuatu corak
tertentu mengenai objek yang tersimpan dalam
memori – templete matching theory
– Prototype matching theory – manusia secara
automatik akan membandingkan setiap huruf atau
perkataan dengan gambaran abstrak dalam
memori yang disebut sebagai prototype
Contohnya, dari jauh nampak sebuah bas yang
berwarna biru, terus mengaitkannya dengan bas
UPSI..

54. Bottom-Up Approach
• Keupayaan kita mengenalpasti sesuatu
rangsangan spesifik adalah berdasarkan
keupayaan mengenal pasti dan
menggabungkan ciri-ciri rangsangan sepeti
garisan, sudut, dan sisi.

55. Top-Down Approach
• Persepsi dibentuk oleh tanggapan