บทที่ 5

1. บทที่ 5
ภาษามือหมวด ครอบครัว
ครอบครัว เป็นสถาบันที่สาคัญที่สุดของสังคม เป็นหน่วยย่อยของสังคมที่มีความสัมพันธ์และ
ร่วมมือกันอย่างใกล้ชิด การใช้ภาษามือเพื่อสื่อสารกับครอบครัวทาให้มีการถ่ายทอดประสบการณ์
ต่างๆ และสร้างเสริมประสบการณ์ต่างๆ ให้กับเด็กที่มีความบกพร่องทางการได้ยินได้เช่นกัน
1. ภาษามือหมวดครอบครัวและความสัมพันธ์
ภาษามือหมวดครอบครัวประกอบไปด้วยคาศัพท์ที่เรียกคนในครอบครัว ซึ่งในครอบครัว
ประกอบด้วยคนหลายๆ คน ห้อมล้อมกันอยู่เป็นกลุ่ม ดังนั้น ภาษามือ คาว่า ครอบครัว จึงต้องแบมือ
ทั้งสองข้างชิดกันและโค้งมือเป็นวงกลม เหมือนคนมายืนกันเป็นวงกลม ดังภาพ
ครอบครัว
แบมือทั้งสองข้างชิดกันและโค้งมือเป็นวงกลม
ในครอบครัวแต่ละครอบครัวประกอบไปด้วย พ่อ แม่ พี่ น้อง ซึ่งเป็นบุคคลในครอบครัว
ขั้นพื้นฐานที่พบเจอกันอยู่ในปัจจุบัน ภาษามือหมวดครอบครัว จะใช้มือทั้งสองข้าง การชี้ การหมุนมือ
เพื่อให้ได้คาศัพท์ที่ต้องการ ดังภาพ
พ่อ
แบมือข้างหูและกามือ
แม่
ทาท่ามือ L และเก็บนิ้วชี้ลง

2. 41
พี่
ความือระดับหูและดึงมือขึ้น
น้อง
ความือระดับเอวและเลือนลง
นอกจากคนในครอบครัวที่มี พ่อ แม่ พี่ น้อง ยังมีบุคคลที่มีความสาคัญอีกมากมายใน
ชีวิตซึ่งมีความสัมพันธ์กันเกี่ยวข้องกัน และส่งเสริมให้ครอบครัวแต่ละครอบครัวสมบูรณ์แบบมากขึ้น
ได้แก่ บุคคลที่เป็น ปู่ ย่า ตา ยาย ลุง ป้า น้า อา บุคคลดังกล่าวดุจญาติมิตรที่ดีและช่วยเหลือเกื้อกูล
ซึ่งกันและกันเราเรียกว่า ญาติ สามารถทาภาษามือได้ ดังภาพ
ญาติ
ทาท่ามือ ย และหมุน
ในครอบครัวที่มีบุคคลที่มีความบกพร่องทางการได้ยินนั้น ต้องเรียนรู้ภาษามือเพื่อการ
สื่อสารกันในครอบครัว ควรจะเรียกหรือใช้ภาษามือญาติทุกคนได้ เช่น ปู่ (กามือขยับขึ้นลงใต้คางและ
ชี้ที่ตา ทาท่ามือ ป) เพื่อให้ทราบว่าเค้าเรียก ปู่ บางบ้านใช้การตั้งชื่อเป็นภาษามือก็จะง่ายขึ้น แต่ต้องมี
การเรียนรู้คาศัพท์ในหมวดนี้เพื่อให้การสื่อสารได้ดียิ่งขึ้น ดังภาพ

3. 42
ปู่
กามือขยับขึ้นลงใต้คางและชี้ทีตา ทาท่ามือ ป
ย่า
กามือขยับขึ้นลงใต้คางและชี้ทีตา ทาท่ามือ ย
ตา
กามือขยับขึ้นลงใต้คางและชี้ทีตา ทาท่ามือ ต
ยาย
กามือขยับขึ้นลงใต้คางและทาท่ามือ ย และวน
ลุง
ทาท่ามือ L และวน
ป้า
ทาท่ามือ ป
น้า
ทาท่ามือ น และวน
อา
ทาท่ามือ อ และวน
2. ภาษามือหมวดบุคคล

4. 43
ภาษามือหมวดบุคคลเป็นภาษามือที่บอกถึงสรรพนามของคน เช่น ฉัน เธอ คุณ เขา ซึ่ง
เป็นสรรพนามที่ใช้ในการสื่อสาร และบอกถึงลักษณะ เพศ วัย สถานะที่บุคคลเป็นอยู่ เช่น ผู้หญิง
ผู้ชาย โสด แต่งงาน สามี ภรรยา เป็นต้น
การทาภาษามือสรรพนามใช้การชี้เปลี่ยนตาแหน่งและทิศทางของมือ เพื่อเปลี่ยน
ความหมายของคา ดังภาพ
ฉัน/ดิฉัน
ทาท่ามือ เลขหนึง และชี้ทีหน้าอก
เธอ/ คุณ
ทาท่ามือ เลขหนึง และชี้ออกไป
พวกเรา
แบมือและหมุนเป็นวงกลมเข้าหาตัว โดยมือทีหมุน
อยู่ในลาตัว
พวกเขา
แบมือและหมุนเป็นวงกลมออกนอกลาตัว โดยมือทีหมุน
ออกนอกลาตัว
การทาภาษามือบอกถึงเพศ วัย นั้นใช้ท่ามือ ตาแหน่งของมือและทิศทางของมือ เพื่อให้
ได้คาศัพท์ที่ต้องการใช้งาน เช่น คาว่า ผู้ชาย (แบมือข้างหูและขยับไปมา) คาว่า ชรา (กามือและขยับ
ขึ้นลงใต้คาง) ซึ่งการทาท่ามือต้องประกอบกับการสีหน้าท่าทางเพื่อให้เข้าใจความหมายของคานั้นๆ
เพิ่มมากขึ้น ตามภาพ

5. 44
ผู้ชาย
แบมือข้างหูและขยับไปมา
ผู้หญิง
ทาท่ามือ เลขหนึงและชี้ทีใบหูวนออก
หนุ่ม/สาว
กามือทั้งสองข้างและขยับลง
ชรา /คนแก่
กามือและขยับขึ้นลงใต้คาง
ภาษามือที่แสดงถึงสถานะของบุคคลใช้ตาแหน่ง ทิศทางของมือและการประกอบคา
เช่น คาว่า สามี ท่ามือที่ 1 ทาภาษามือคาว่าผู้ชาย ท่ามือที่ 2 ทาท่ามือคาว่าแต่งงาน ตามภาพ
สามี
ทาท่ามือผู้ชาย และทาท่ามือแต่งงาน
ภรรยา
ทาท่ามือผู้หญิง และทาท่ามือแต่งงาน

6. 45
ลูก
ห่อมือทั้งสองข้างระดับหน้าอกเหมือนการอุ้มลูกขยับ
แต่งงาน / สมรส
มือซ้ายกับมือขวาทับกัน
โสด
ทาท่ามือ เลขหนึง วางทีหน้าอกขยับขึ้นลง
หย่า
แบมือแล้วตั้งผ่ามือในระดับหน้าอกนาปลายนิ้วมาแตะ
กันค่อยๆลากมือออกขนานกับบ่า
3. การสนทนาในหมวดครอบครัว
ภาษามือหมวดครอบครัวนี้มีการสนทนาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ในครอบครัว หรือ
การสนทนากันเกี่ยวกับสถานะของบุคคล ดังตัวอย่างต่อไปนี้
ก : ลูกคุณสบายดีไหม ข : สบายดีคะ

7. 46
ข : ลูกคุณหละสบายดีไหม ก : สบายดีครับ
สรุป
ภาษามือหมวดครอบครัวประกอบด้วยคาศัพท์หมวดย่อยๆ ได้แก่ คาศัพท์ที่ใช้ในครอบครัว
คาศัพท์เกี่ยวกับบุคคลที่เราจะต้องพบเจอในชีวิตประจาวัน คาศัพท์ความสัมพันธ์ในครอบครัว
ตลอดจนญาติและเพื่อน ซึ่งคาศัพท์ดังกล่าวเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กันเวลาใช้ ภาษามือในหมวดนี้ใช้การชี้
การเปลี่ยนตาแหน่งของมือ การเคลื่อนไหวทิศทางของมือ เพื่อเปลี่ยนความหมายของคาและ
การประกอบคาสองคาเพื่อให้เกิดความหมายและใช้สนทนาในชีวิตประจาวัน
แบบฝึกท้ายบท
1. นักศึกษาทาภาษามือคาศัพท์ต่อไปนี้
1.1 ครอบครัว
1.2 พ่อ
1.3 น้องชาย
1.4 หลาน
1.5 ปู่
1.6 ญาติ
1.7 ยาย
1.8 เขา
1.9 ผู้หญิง
1.10 พวกเรา
1.11 สามี
1.12 โสด

8. 47
2. นักศึกษาจับคู่และคิดบทสนทนาเกี่ยวกับครอบครัว
เอกสารอ้างอิง
กรมสามัญศึกษา. (2547). เอกสารประกอบการสอนภาษามือไทย ระดับ 1. กรุงเทพฯ :

9. 48
โรงพิมพ์คุรุสภา ลาดพร้าว .
กระทรวงศึกษาธิการ. (2544). เอกสารประกอบการอบรมครูการศึกษาพิเศษ. กรุงเทพฯ :
โรงพิมพ์คุรุสภา ลาดพร้าว.
ปทานุกรมภาษามือไทย. (2533). ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับภาษามือไทย เล่ม 1.
กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช.