วิชาภาษาศาสตร์เบื้องต้น

1. ภาษาศาสตร์

3. ภาษาศาสตร์เป็ นศาสตร์เอกเทศ
ภาษาศาสตร์สามารถประยุกต์กับศาสตร์อื่นได้

5. ภาษาศาสตร์เป็ นศาสตร์เอกเทศ
• ภาษาศาสตร์วรรณนา (Descriptive Linguistics)
• ภาษาศาสตร์เชิงประวัติและเปรียบเทียบ (Historical and
Comparative Linguistics)

6. ภาษาศาสตร์วรรณนา

7. ภาษาศาสตร์วรรณนา
(Descriptive Linguistics)
• ศึกษาภาษาใดภาษาหนึ่ง ในช่วงระยะเวลาหนึ่งโดยเฉพาะ
• ผู้ให้กาเนิด เฟอร์ดินานต์ เดอ โซซูร์ (Ferdinand de Saussure)
อาจารย์วิชาภาษาศาสตร์มหาวิทยาลัยเจนิวา (1906-1911)
• ภาษาศาสตร์วรรณนามีหลายกลุ่มแนวคิด

8. 1) ทฤษฎีโครงสร้าง
(Structural School)
• นักภาษาศาสตร์กลุ่มแรกที่พยายามศึกษาภาษาตามแนววิทยาศาสตร์
• ศึกษาภาษาพูด โดยฟังแล้วจดบันทึกหรือบันทึกเสียง แล้วนามาเป็ นข้อมูลเพื่อ
ศึกษาวิเคราะห์ต่อไป
• พิจารณารูปภาษา (Form) = รูปลักษณะ ตาแหน่งและหน้าที่ของเสียง พยางค์
หน่วยคา วลี อนุพากย์และประโยคในภาษา
• ความหมายยังศึกษาโดยตรงไม่ได้
• นักไวยากรณ์ที่สาคัญคือ Leonard Bleomfiled, วิจันตน์ ภานุพงศ์

9. 2) ทฤษฎีปริวรรตเพิ่มพูน
(Generative Transformation School)
• พัฒนามาจากแนวคิดของนอม ชอมสกี (Noam Chomsky)
• “การศึกษาภาษาควรมุ่งศึกษาในเชิงภาษาที่สมบูรณ์แบบในจิตของเจ้าของ
ภาษา”
• ภาษาสร้างได้ไม่รู้จบจาก “กฎ” ที่มีอยู่ในสมอง
• รูปประโยคที่ปรากฏออกมาแตกต่างกัน (โครงสร้างผิว) อาจมีที่มาจาก
โครงสร้างเดียวกัน (โครงสร้างลึก)
• กฎปริวรรต (ตัวแปลงรูปประโยคแต่ไม่เปลี่ยนความหมายของประโยค)

10. 3) ทฤษฎีไวยากรณ์การก
(Case Grammar)
• การก เป็ นความสัมพันธ์ที่พิจารณาจากความสัมพันธ์ของกริยาที่มีต่อนาม
• ฟิลมอร์ (Charles J. Fillmore) เชื่อว่ามีความสัมพันธ์อีกแบบหนึ่งในโครงสร้าง
ผิวที่ไม่ใช่แบบประธานหรือกรรม
• เช่น (ก) ประตูเปิ ด
(ข) วิมลเปิ ดประตู

11. 4) ทฤษฎีไวยากรณ์หน้าที่นิยม
(Functional Theory)
• ภาษาประกอบด้วย 2 ส่วน คือ ส่วนโครงสร้าง (Structure or Grammar) และ
ส่วนหน้าที่ (Function) คือความสามารถที่จะสื่อความหมายได้เหมาะกับ
สถานการณ์ กาลเทศะ และบุคคล
• หน้าที่มีส่วนทาให้รูปภาษาที่แสดงออกมาแตกต่างออกไปและครอบคลุมการใช้
ภาษาอีกชั้นหนึ่ง
• นักภาษาศาสตร์ของไทย นววรรณ พันธุเมธา

12. ภาษาศาสตร์เชิงประวัติและเปรียบเทียบ

13. ภาษาศาสตร์เชิงประวัติ
(Historical Linguistics)
• ศึกษาภาษาใดภาษาหนึ่งในระยะเวลาที่ต่างกันเพื่อดูวิวัฒนาการในด้านต่างๆ
• ทางานร่วมกันกับภาษาศาสตร์เปรียบเทียบเพื่อดูความสัมพันธ์ของภาษาที่อยู่
ในตระกูลเดียวกันเพื่อหาตระกูลภาษากับภาษาดั้งเดิมของแต่ละภาษาด้วย

14. ภาษาศาสตร์เชิงเปรียบเทียบ
(Comparative Linguistics)
• ศึกษาเปรียบเทียบสองภาษาขึ้นไป
• อาจเป็ นภาษาที่อยู่ในตระกูลเดียวกัน
• ทางานร่วมกันกับภาษาศาตร์เชิงประวัติโดยดูความสัมพันธ์ของภาษาที่อยู่ใน
ตระกูงเดียวกัน เพื่อหาตระกูลภาษาหรือภาษาดั้งเดิมแต่ละภาษาด้วย

15. การศึกษาภาษาศาสตร์เชิงประวัติและภาษาศาสตร์เปรียบเทียบในไทย
• ศาสตราจารย์พระยาอนุมานราชธน นักวิชาการรุ่นแรกที่นานิรุกติศาสตร์ ซึ่ง
เป็ นสาขาย่อยของภาษาศาสตร์เปรียบเทียบ เข้ามาสอนนิสิตอักษรศาสตร์
ภาควิชาภาษาไทย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• นิรุกติศาสตร์ภาค 1 ตานานนิรุกติศาสตร์ กาเนิดของคาในภาษา ภาษาและรูป
คาของภาษา การแบ่งภาษา ตระกูลภาษา เสียงและการกลายเสียงของคาใน
ภาษา ซึ่งกล่าวถึงเสียงพูดและหน่วยเสียง พยัญชนะ สระ และการแยกพยางค์
• นิรุกติศาสตร์ภาค 2 เนื้อหาเกี่ยวกับ การกลายเสียง กฎของการกลายเสียง
และต้นเหตุของการกลายเสียงตามความเห็นของนักนิรุกติศาสตร์ คาตัด การ
ลากเข้าความ แนวเทียบ คาซ้า คาซ้อน

16. ภาษาศาสตร์สามารถประยุกต์กับศาสตร์อื่นได้

17. ภาษาศาสตร์มานุษยวิทยา(Antropological Linguistics) /
ภาษาศาสตร์ชาติพันธุ์วิทยา (Ethnolinguistics)
• มีความเชื่อว่าการศึกษาวัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อของมนุษย์ชน
เผ่าต่างๆ ว่าแตกต่างกันอย่างไรนั้นดูได้จาก “ภาษา” หา
ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษยชาติ โดยเปรียบเทียบขนบประเพณีหรือ
ความสัมพันธ์ของภาษา

18. ภาษาศาสตร์สังคม (Sociolinguistics)
• การศึกษาในด้านที่นามาใช้อธิบายเกี่ยวกับปริบททางสังคม กล่าวคือ ใช้ให้
ถูกต้องตามระเบียบปฏิบัติของสังคม โดยสามารถสื่อสารได้เหมาะสมกับบุคคล
และสถานการณ์ต่างๆ และยังมุ่งตอบคาถามที่น่าสนใจของนักภาษาศาสตร์
เช่น เราจะปรับปรุงทฤษฎีภาษาอย่างไร ทาไมภาษาจึงแปร และแปรอย่างไร
• นักภาษาศาสตร์สังคมเชื่อว่าภาษาเป็ นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมและสังคมจึงมี
การศึกษาภาษาในสังคมเมื่อมนุษย์มีปฏิสัมพันธ์กัน

19. ภาษาศาสตร์จิตวิทยา
(Psycholinguistics)
• ภาษาเป็ นพฤติกรรมของมนุษย์อย่างหนึ่ง เมื่อกล่าวถึงมนุษย์ ลักษระหนึ่งที่เป็ น
ตัวกาหนดพฤติกรรมมนุษย์คือลักษณะทางจิตวิทยา
• พฤติกรรมของมนุษย์อยู่ภายใต้การควบคุมของสมอง
• การศึกษาสมองในส่วนที่เกี่ยวข้องกับภาษามนุษย์
• สนใจศึกษาการเรียนรู้ภาษาแรกของมนุษย์คือภาษาแม่ รวมไปถึงศึกษาว่ามี
องค์ประกอบใดที่จะทาให้เรียนรู้ภาษาที่สอง หรือภาษาต่างประเทศดีขึ้น

20. ภาษาศาสตร์ประสาทวิทยา
(Neurolinguistics)
• เน้นการศึกษาสรีระของสมองและศึกษาระบบประสาทโดยเฉพาะ
• ศึกษาพยาธิสภาพทางสมองที่มีผลทาให้เกิดการสูญเสียภาษา ความผิดปกติ
ทางการพูดหรือการได้ยิน

21. • ภาษาศาสตร์การศึกษา (Educational Linguistics)
• ภาษาศาสตร์คอมพิวเตอร์ (Computational Linguistics)

22. ภาษาศาสตร์การศึกษา (Educational Linguistics)
• การนาภาษาศาสตร์ไปประยุกต์ใช้ในการสอนภาษา
• การวิเคราะห์ภาษาในระดับต่างๆ เช่น สัทลักษณะ หน่วยคา โครงสร้างประโยค
ฯลฯ ไปวิเคราะห์ภาษาเป้ าหมาย (Target Language) เพื่อใช้เป็ นพื้นฐานสาหรับ
ครูสอนภาษาไทย

23. ภาษาศาสตร์คอมพิวเตอร์ (Computational Linguistics)
• วิชาที่ว่าด้วยการนาคอมพิวเตอร์มาติดต่อสื่อสารกับมนุษย์ โดยใช้ “ภาษา
มนุษย์” เป็ นเครื่องมือสื่อสาร โดยการพยายามค้นคว้าวิจัยว่ามนุษย์
ติดต่อสื่อสารกันอย่างไร แล้ว “เลียนแบบ” วิธีการนั้นๆ มาจัดโปรแกรมสั่ง
คอมพิวเตอร์ให้ทาตาม
• การแปลภาษาด้วยเครื่อง (MT)
• การสร้างและรู้จาเสียงพูด (Speech Synthesis and Speech recognition)
• การนาระบบคอมพิวเตอร์มาช่วยในการเก็บข้อมูลทางภาษาศาสตร์จานวน
มหาศาล (Corpus) เพื่อสะดวกในการวิจัยทางภาษาศาสตร์