сабақ

1. Қазақ тілі Уақыты: Кабинет: 13 Мұғалім:Нуржанова А.Ж
Сабақтың атауы Дара және күрделі сан есім
Сілтеме Ғаламтор,қазақ тілін оқыту әдістемесі
Сабақтың
жабдығы
Сан есімнің ережесі, суреттер, сөзжұмбақ, Венн диаграмасы,
саңырауқұлақтардыңсуреті.
Жалпы мақсаттар Сан есімнің дара, күрделітүрлерімен таныстыру; күрделісан
есімнің емлесін меңгерту;
Міндеттері:
 сан есімнің дара және күрделі түрлерін ажырата білу;
сөйлем ішінен сан есімдерді тауып, дұрыс сұраққоя білуге
үйрету;
оқушылардыңтіл байлықтарындамыту;
тазалыққа, тәртіптілікке тәрбиелеу;
Оқыту нәтижесі Жаттығу жұмыстарынталдау арқылы еркін ойлау, өз көзқарасын
жеткізу, дәлелдей білу, өзгенітыңдау, тұжырым жасай білу
қабілеттері жетіледі;
әр оқушы өз - өзіне баға береді, өзіндік пайымын жасайды,
тәрбиелік, тағылымдық мәнін ұғынады;сан есімді ажырата біледі;
сауатты жаза біледі;
Топқа бөлу Сыныпоқушыларын 3 топқа бөлу
І топ Жеті ата ІІ топ Жеті қазына ІІІ топ Жеті күн
Психологиялық
дайындық
Бір мен екі алмаңдар,
Үшке алданып қалмаңдар.
Кілең төрттік алғандар,
Бесті ғана армандар.
Оқушылар бірге айтады
Қызығушылықты
ояту
Ойлан тап
Ойынныңшарты: Өрнектердің
мәнін есептеп, тақырыптыңатын
шығару.
І топ: 9+5=14 (е)
24+20 = 44 (і)
ІІ топ: 27: 3=9 (н)
18: 9=2 (с)
ІІІ топ: 13+26=39(а)
420: 6=70 (м)
САН ЕСІМ
Оқушлардың жауаптары
Еске түсіру сәті - Балалар, біз сендермен4
сыныпқадейін сөз таптарының
неше түрін білуші едік?
- Жақсы.
- Ал енді маған қай топ айтады
екен осы оқу жылындабіз тағы
сөз аптарыныңқандай
4 түрі. Зат есім, сынесім, сан
есім, етістік
Жалпы қазақ тілінде сөз
табының 9 түрібар. Олар: зат
есім, сынесім, сан есім,

2. түрлерімен таныстық?
- Өте жақсы балалар, ал қазір мен
әр топқа сұрақтар жазылған
парақшалар таратамын. Сендер
сондағы сұрақтарғақатесіз жауап
берулерің керек.
І топ:
1.Зат есім дегеніміз -
____________________
2.Зат есімнің сұрақтары
_________________
3.Етістіктің сұрақтары
___________________
ІІ топ:
1.Етістік дегеніміз -
____________________
2.Етістіктің түрлері
_____________________________
3.Сын есімнің сұрақтары
_____________________________
ІІІ топ:
1.Сын есімді қойып жаз.
__ __ балаға айтсаң –білер,
______балаға айтсаң –күлер.
2.Етістікті тауып жаз.
Жанар, келді, биік, жиырма.
_____________
3. Дара етістік, күрделіетістік
дегеніміз не?
етістік, есімдік, үстеу, шылау,
одағай, еліктеу.
Әр топ толтырғанпарақтарын
қонақтарға береді.
Мағынанытану Бүгінгі сабағымыздабалалар, біз
сан есім тақырыбынабайланысты
жұмыстар жасаймыз.
(қызыл түсті көтеріп жауап
береді)
1. Сан есім қандай сұрақтарға
жауап береді?
2. Жалпы сан есім дегеніміз не?
3. Сан есімнің тұлғасынақарай
қандай түрін білеміз?
Анықтамалары
1.Заттың санын, ретін
білдіретін сөз табы
2. сан есім қанша? неше?
нешінші?
3. Тұлғасынақарай
• Негізгі сан есім.
Мысалы: төрт, бір. қырық
• Туынды сан есім
Мысалы: бірінші, алтыншы,
елудей, біреу

3. Жұппен жұмыс
«Болжау» стратегиясы
Оқушыларға жаңа тақырыпты
түсіндіру барысында«Болжау
стратегиясын» қолдану. Ең
бірінші терме диктант өткізу,
соданкейін сан есімдердің
жазылуына назар аударту,
балаларды өздеріережені айта
білуге бағыт жасап отыру.
Терме диктант. Сөйлем ішінен
сан есімдерді теріп жазыңдар.
Күн жүйесінде тоғыз
ғаламшарбар. Жер үшінші
ғаламшар. Күн жүйесіндегіең
жолы қысқа – Меркурий. Ол
сексен сегіз тәулікте бір
айналып шығады.
(Сан есімдерді жазып
айырмашылығындәлелдейді)
– Сан есім қалай жазылады? Дара
сан есім және күрделісан есім
екенін қалай білдіңдер? Ережені
айтып көріңдерші.
Оқулықпен жұмыс
11-жаттығу. Сөйлемдегі
сандарды сөзге айналдырып жаз.
Кенен – айтыс ақыны. Ол 16
жасынан-ақ белгілі ақындармен
айтысқа түскен. Жер бетіндегі ең
терең көл – Байкал көлі. Оның
тереңдігі 1637 метрден асады.
Құлан сағатына 70 километр
жылдамдықпенжүгіре алады.
Қазақстанда теректің 1 түрі бар.
Есептік, реттік
(оқушы жауабы)
4. Құрамынақарай
•Дара сан есім:
Мысалы: бір, үш, екеу,
алтыншы
Күрделісан есім
Мысалы: алпыс алтыншы, екі
мың он екі, қырық - елу, онға
жуық

4. 13-жаттығу. Сан есімдерді бір
бөлек, сын есімдерді бір бөлек
топтастыр.
Жасыл, адам, екі, үшінші, дәмді,
кең, өзен, ұшты, жүз жеті, биік,
жүзді, көңілді, жеті, сексен алты,
терек.
ВЕНН ДИАГРАММАСЫ
14-жаттығу. Салыстыр.
айырмашылығы мен ұқсастығын
көрсетіп жаз
Сергіту сәті Мақал- мәтелдің құрамындағы
түсіріліп айтылған
сан есімді тап.
Бірінші топ
1.… атасын білмеген жетесіз.
2. Қызға… үйден тыю.
Екінші топ
1. Ер жігіттің … сөйлегені –
өлгені.
2.… рет өлшеп, … рет кес.
Үшінші топ
1. Білгенің – …, білмегенің –
тоқсан тоғыз.
2. Бала … келгенше, жерден таяқ
жейді.
Оқушылар бойларынсергітеді
Ой толғаныс Осы сандар қандай оқиғалармен байланысты. Сөйлем құрастырып
айт.
8, 9, 22
І топ: 8 наурыз,
ІІ топ: 9 мамыр,
ІІІ топ: 22 наурыз
«Кім шапшаң» ойыны. (ауызша)
1 - Аспанда үш түйеқұс ұшып келе жатты. Аңшы олардыңбірін
атып алды. Аспанда қанша түйеқұс қалды? (Түйеқұс ұшпайды)
2 - Жүз қырық үш қызғышқұсқа
Жүз қырықүш қызғышқұс қосса,
Қанша қызғышқұс болды?( 286)
Қорытындылау Тест тапсырмасынорындатыпжұптарыменалмасыптексеру
1. Сан есім қандай сұраққа жауап береді?
а) қандай? қанша? ә) не? нешінші? б) қанша? неше?

5. 2. Сан есім . . . болыпбөлінеді
а) есептік, реттік, қатарлық ә) қатарлық, кезектік
б) есептік, реттік
3. Есептік сан есімді көрсетіңдер:
а) бес ә) бесінші б) он екінші
4. Күрделісан есімді көрсетіңдер
а) бес-алты ә) елу бес,
сексен екі
б) қырық, елу, жүз
5. Жұмбақты шешіңдер.
Басындатаяғы бар,
Төртаяғы бар,
Сегіз тұяғы бар,
Иегінде сақалы бар
а) ешкі ә) қой б) арқар
6. Көпнүктенің орнынакеректі сан есімді жазыңдар
. . . рет өлшеп, . . . рет кес.
а) бір, бес ә) жеті, бір б) бір, көп
Дұрыс жауаптары
1-б; 2-б; 3-а;4-ә; 5-а; 6-ә.
Үй тапсырмасы 175-бет, 17-жаттығу. Күнделіктеріне жазады
Бағалау
Кері байланыс
Формативтік бағалау
Оқушылар білімдерін саусақ арқылы бағалайды
№ Оқушының
аты
Жақсы
идеялар
айтты
Топтық
жұмысқа
белсенді
қатысты
Сыныптастарын
тыңдады
Қорытынды
баға
1
2
3
4
5
6

6. Сабақты өзіндік талдау.
Сабақтың тақырыбы: Дара және күрделісан есім
Сабақтың мақсаты:
Сан есімнің дара, күрделітүрлерімен таныстыру; күрделісан есімнің емлесін
меңгерту;
Міндеттері:
сан есімнің дара және күрделі түрлерін ажырата білу;
сөйлем ішінен сан есімдерді тауып, дұрыс сұраққоя білуге
үйрету;
оқушылардыңтіл байлықтарындамыту;
тазалыққа, тәртіптілікке тәрбиелеу;
Оқыту нәтижесі:
Жаттығу жұмыстарынталдау арқылы еркін ойлау, өз көзқарасынжеткізу,
дәлелдей білу, өзгенітыңдау, тұжырым жасайбілу қабілеттері жетіледі;
әр оқушы өз - өзіне баға береді, өзіндік пайымын жасайды, тәрбиелік,
тағылымдықмәнін ұғынады;сан есімді ажырата біледі; сауатты жаза біледі;
Топқа бөлу:
Сыныпоқушыларын 3 топқа бөлу
І топ Жеті ата ІІ топ Жеті қазына ІІІ топ Жеті күн
Сабақтың көрнекілігі:
Сан есімнің ережесі, суреттер, сөзжұмбақ, Венн диаграмасы,
саңырауқұлақтардыңсуреті.
Сабақтың түрі: қайталау сабақ
Пәнаралық байланыс: математика, әдебиеттік оқу
Сабақтың бірінші кезеңінде оқушылардыңназарын сабаққа аударып,
психологиялықдайындықжүргізілді. Бұл кезеңде оқушылардың барлығына
сәттілік тіледім.
Бір мен екі алмаңдар,
Үшке алданып қалмаңдар.
Кілең төрттік алғандар,
Бесті ғана армандар.
Сонан соңсыныпты 3 топқа бөлдім.
І топ Жеті ата ІІ топ Жеті қазына ІІІ топ Жеті күн

7. Осы кезде оқушыларға тақырып аттарына байланысты бірнеше сұрақтар
қойылды. Сонансоң балалармен өтілген тақырыптарға шолу жасалды.
Сабақтың екінші кеезеңінде оқушыларға математикалық есептер бере
отырып, жаңа сабақтың тақырыбынашып алдық. Үшінші кезеңі жаңа
тақырыпқа арналған Сан есім туралы презентация көрсетуденбасталды.
Сабағымыз ары қарай топтық жұмысқабағытталған болды. Бұндаәр топқа
тақырыпқа байланысты сұрақтар бердім, топтар өзара ортағасалып,
талқылып, сыныпалдында бір оқушы жұмыстарынқорғапотырды.
Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін арттыру мақсатында
оқушыларға жаңа тақырыпты түсіндіру барысында«Болжаустратегиясын»
қолдану. Ең бірінші терме диктант өткізу, соданкейін сан есімдердің
жазылуына назар аударту, балаларды өздеріережені айта білуге бағыт жасап
отырудым. ВЕНН диаграммасынпайдалана отырыптоптар Сан есім мен
Сын есімді өзарасалыстырды.Сергіту сәті кезінде топтарға жекелеген
тапсырмалар берілді.
Мақал- мәтелдің құрамындағы түсіріліп айтылған
сан есімді тап.
Бірінші топ
1.… атасын білмеген жетесіз.
2. Қызға… үйден тыю.
Екінші топ
1. Ер жігіттің … сөйлегені – өлгені.
2.… рет өлшеп, … рет кес.
Үшінші топ
1. Білгенің – …, білмегенің – тоқсантоғыз.
2. Бала … келгенше, жерден таяқ жейді.
Сабақты қорытукезеңінде әр топқа бір саннан беріп, осы сандар қандай
оқиғалармен байланысты екенін айтты. 8, 9, 22
І топ: 8 наурыз,
ІІ топ: 9 мамыр,
ІІІ топ: 22 наурыз
«Кім шапшаң» ойыны. (ауызша)
1 - Аспанда үш түйеқұс ұшып келе жатты. Аңшы олардың бірін атып алды.
Аспанда қанша түйеқұс қалды? (Түйеқұс ұшпайды)
2 - Жүз қырықүш қызғышқұсқа
Жүз қырықүш қызғышқұс қосса,
Қанша қызғышқұс болды?( 286)
Бағалау кезеңінде әр топқа жеке бағалау парақшасы таратылып, топтан бір
спикер өз тобындағы балаларды бағалады және де сабақты қаншалықты
түсінгендіктерін тексеру мақсатында «Бармақ» бағалау жүргіздім. Үйге
тапсырмаберілді. Мен бұлсабақта оқушылар тарапынан күтікен нәтижеме,
алға қойған мақсатыма жеттім деп ойлаймын.

8. 4 «А» сыныпоқушыларыныңарасындашығарма жазудан І орын:
Бекболатова Жұлдыз, Жакупова Аружан
ІІ орын:Саметова Зарина, Асқаров Мейиржан
ІІІ орын:Ерғалиев Алтынбек, Игимбаев Расул, РысбаеваГүлсанам.