1. Kadın Hayatının Evreleri
Dr.Süleyman Engin Akhan
İ.Ü.İstanbul Tıp Fak.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı

2. Kadın Hayatının Evreleri
1. Yenidoğan Dönemi:
postpartum ilk 28 gün
2. Çocukluk Dönemi:
8 yaşına kadar
3. Prepüberte ve püberte
dönemi: 8-15 yaş
4. Adolesan Çağ:
15-18 yaş
5. Cinsel Olgunluk Dönemi:
18-50 yaş
6. Klimakterium ve senium:
50 yaş sonraki dönem

3. Yenidoğan Döneminde Genital Organlar
 Yenidoğan döneminde plasenta kaynaklı östrojen-progesteron ve
gonadotropinlerin etkisi ile göğüs ve uterusda gelişme, vagina
mukozası ve endometriumda proliferasyon vardır.
 Servik-korpus oranı 1/3’dür. Vagina pH’sı asidiktir. Serviksde
“fizyolojik eversiyon” görülebilir.
 Doğumdan birkaç gün sonra hormonların geri çekilmesi ile
mikroskobik veya makroskobik vaginal kanama görülebilir. 7-10.
günlerde biter.
 Plasenta ve maternal kaynaklı hormonlara bağlı değişiklikler 2 yıllık
bir periodu kapsar.

4. Çocukluk Döneminde Genital Organlar ve Overler
 Genital ve hormonal tam bir
durgunluk dönemidir.
 Hipotalamohipofizer sistemin
kontrolünü sağlayan gonadotrop
hücreler östrojenin (-) feed back
etkisine yetişkin döneme göre 10-15
kat duyarlıdırlar.
 İntroitus vaginanın mukozası pembe
ve hafifçe ıslaktır. Klitoris küçüktür.
Vagina yaklaşık 5 cm boyundadır;
mukozası pembe ve atrofiktir ve
birkaç rugae mevcuttur.

5. Çocukluk Döneminde Genital Organlar ve Overler
 Bu dönemde östrojen düzeyi düşük olduğu için genital organların travma
ve enfeksiyonlara karşı direnci düşüktür.
 Vagina nötr ya da hafif alkalen salgı ve mikst bakteriyel floraya sahiptir.
 Çocukluk çağında ovariumlarda multipl foliküller vardır. Menarşa
giderken folikül sayısı azalır. Yaşla birlikte overler volüm olarak genişler
ve küçük pelvise doğru inerler.

6. Puberte Fizyolojisi
 Püberte immatür röprodüktif dönemden, yetişkin röprodüktif
dönemine geçiş sürecidir.
 Bebeklik ve çocukluk döneminde hipotalamohipofizer sistemin
kontrolünü sağlayan gonadotrop hücreler östrojenin (-) feed-
back etkisine aşırı duyarlıdırlar
 Pübertenin yaklaşması ile 3 kritik süreç gerçekleşir:
Adrenarş
Gonadotrop hüc. baskılanmasında azalma
Gonadarşın başlaması için peptit-peptit, peptit-steroid
ilişkilerinin artması

7. Prepüberte ve Püberte Döneminde Genital
Organlar ve Overler
 7-10 yaş arasında dış genital organlarda yavaşça östrojen stimülasyonu
başlar.
 Mons pubis kalınlaşırken, labium majör ve minörler kalınlaşarak
bombeleşirler. Hymen kalınlaşır, vagina 8 cm boyuna ulaşır, mukozası
kalınlaşır.
 Korpus uteri genişler. 9-10 yaşlarında kız çocukta uterus özellikle
myometrial proliferasyon ile büyüyerek şekillenir.
 Ovariumlar iğ şeklindedirler ve uzunlukları artar, menarş yaklaşırken
küçük pelvise inmiş olurlar. Büyük folikülleri ile foliküler gelişmenin
farklı evrelerini gösterirler, ancak ovulasyon yoktur.

8. Puberte Evreleri
 10 yaş öncesi FSH-LH orta şiddette artar. Bunu östrojen düzeyindeki
artış izler. Östrojen GH’u, GH ise IGF-1’i uyarır ve böylece büyüme
başlar.
 Ardından Sırası ile: 1. Telarş: ( 9.96 yaş) Pübertenin ilk belirtisidir.
2. Adrenarş: (10.51 yaş) Bağımsız bir süreç
olsada sıklıkla telarştan 2 yıl sonra görülür.
3. Menarş: (12.88 yaş) Büyümenin en üst
noktası sonrası, büyüme yavaşladıktan sonra menarş görülür. Menarş
sonrası max. 6 cm. uzar kız çocuğu. Menarşı takiben 12-18 ay
anovulatuar siklus görülür.

9. Adolesansın Evreleri
 Erken Dönem: 12-14 yaş
 Pübertal büyüme ve matürasyon dönemidir.
 Aileden ayrılmaya ve onları kendi değerleri içinde yorumlamaya başlar.
 Orta Dönem: 15-17 yaş
 Kendi moral değerlerini oluşturmaya ve seçimler yapmaya başlar.
 Doğru ve yanlış kavramlarını kendi içinde tekrar yorumlar
 İlişkilerinde risk almaya başlar.
 Vücut görünümü ve sağlığı ile ilgilenir.
 Ebeveynleri ile tartışmaya başlar.
 Geç Dönem: 18-21 yaş
 Formal düşünce gelişir. Yaptığı eylemlerin sonuçlarını bilmekte,
değerlendirmektedir.
 Ebeveynliğe ait değerleri kabullenir ve belkide olur.

10. Adolesanda Menstürasyon
 Hipotalamohipofizer aksın matürasyonu menarşdan sonraki 5
yıl devam eder.
 Menarşa yakın östrojenin (+) feed-back etkisi yoktur.
Dolayısıyla ovülasyon gerçekleşmemektedir.
 Menarşdan sonraki ilk yıl FSH, LH, östradiol ve progesteron
düşüktür.
 2.yılın sonunda östradiol düzeyi yetişkin seviyesine çıkar.
5.yılda ise FSH-LH düzeyleri yetişkin seviyesindedir.
 Menarş sonrası ilk 2 yıl siklusların %55-82’si anovulatuardır.

11. Hipotalamus
GnRH
Dopamin - Prolaktin Endojen Opioidler
Hipofiz
İnhibin – Aktivin FSH - LH Norepinefrin
Follistatin
Östrojen Progesteron
IGF

12. Perimenopozal Dönem –I-
 Perimenopozal dönem kadında röprodüktif dönem ile
menopozal döneme arasında bulunan geçiş periodudur.
 Bu period klinik olarak düzensiz menstrüel kanamalar ile
tanımlanır.
 Perimenopozal dönemde:
FSH artar (↑)
LH normal (→)
Östrojen hafif artmış (↑)
 37 – 38 yaşında bir kadında ortalama 25.000 follikül kalmıştır.

13. Perimenopozal Dönem –II-
 Bu hormonal değişimler yaşlanma ile kalitesi düşen folliküllerin
göstergesidir. Kaliteli korpus luteum oluşamaz.
 Perimenopozal kadında FSH 20’nin, LH ise 30’un üzerine
çıkmadan beklenmeyen gebelik görülme olasılığı daima vardır.
 Bu periodda temel problem düzensiz kanamalar ve göreceli
olarak artan östrojene bağlı ortaya çıkan endometrium
patolojileridir.

14. Postmenopozal Dönemde Hormonal Dengeler-I-
 Menopoza girdikten sonra FSH 10-20 kat, LH 3 kat artar.
 Postmenopozal dönemde toplam östrojen üretimi 24 saatte 45
µgr. civarındadır.
 Östrojenin neredeyse tamamı androstenodion’un periferik
çevrimine bağlıdır ve östron oranı daha yüksektir.
 Androjen / östrojen oranı androjen lehine değişmiştir.

15. Postmenopozal Dönemde Hormonal Dengeler-II-
Postmenopozal overler temelde:
Androstenodion
Testosteron salgılar.
 Overlerden salgılanan Testosteron FSH’nın uyarısı ile
GnRH’a bağlı olarak artar.
 Menopozda genç erişkine göre:
Androstenodion %60
Testosteron %15
DHEA ve DHEAS %70 oranında düşer.

16.  Östrojene çevrilen androstenodion miktarı
tamamen vücut kitlesi ile doğru orantılıdır.
 Vücut ağırlığı arttıkça androstenodiondan östrojen
yapımı artar.
 Vücut kitlesi SHBG ile ters orantılıdır.
VKI ↑ SHBG ↓ Endometrium
Kanseri
Serbest Östrojen ↑ Riski

17. Kadın Hayatının Farklı Dönemlerinde
Hormon Düzeyleri
Röprodüktif Doğal Menopoz Cerrahi Menopoz
Dönem
Östradiol 100-150 10-15 10
Testosteron 400 290 110
Androstenodion 1900 1000 700
DHEA 5000 2000 1800
DHEAS 3.000.000 1.000.000 1.000.000
Tüm değerler pg/mL. biriminde ifade edilmiştir. Lobo 1999

18. Menopozda Neler Olur ?
1. Vücut yapısında belli bölgelerde belli farklılaşmalar olur:
 Santral yağlanma artar.
 Bel çevresi artar
2. Kas kütlesinde azalma ve genel olarak yağ dokusunda artış olur. Bu durum
androjen yetmezliği sendromunda belirginleşir:
 Kas tonusu ve vital enerji düşer
 Yorgunluk hissi artar.
3. Cilt kırışıklıklar artar ve hasta tarafındanda daha çok fark edilirler.
 Konnektif doku ve kollajen her yıl %2 azalır.
 Ter ve sebase bez salgısı %38 azalır.
4. Genitoüriner sistemde atrofi gelişir.
 Vaginal mukozada atrofi
 Vaginal lubrikasyonda azalma, disparonia

19. Sürekli arayış!!

20. Bu Süreçte Kadın....
 Yaşama ait dengeler oluşturmalı:
kişisel, kişisel ilişkiler, iş hayatı, cinsel
yaşamı, ekonomik bağlamda....
 Önceliklerini tekrar belirlemeli
 Yeni görüntüsüne adapte olmak için motive olmalı
 Temelde gerçeklerden uzaklaşmadan yaşamına dair
yapabileceği farklılaşmalara odaklanmalı