3. VAKALAR
1) Fatma Hanım 8 yaşındaki kızıyla aile
hekimine başvuruyor. Son günlerde kızının
sağ memesinde şişlik olduğunu fark etmiş.
Kızının ergenliğe erken girdiği konusunda
endişeli olan Fatma Hanım, bu durumun
normal olup olmadığı hakkında görüşmek
istiyor.
4. 2)15 yaşındaki kız adet görememe şikayetiyle
başvuruyor. Kız arkadaşlarının hepsinin adet
görmüş olması nedeniyle endişe duyan hasta bir
sorun olup olmadığını merak ediyor.
6. Puberte
• Bu dönemin başlangıcı GnRH nöronları
üzerindeki inhibisyonun ortadan kalkmasıyla
olur.
• Gece epizodik GnRH sekresyonuyla birlikte
uykuda görülen LH artışları olur. Zamanla LH
sekresyon sıklığı ve amplitüdü artarak tüm
güne yayılır.
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
7. Pubertede vücut yağı ve Leptinin rolü
• Leptin, GnRH pulse uyarıcısına puberteyi
başlatmak ve sürdürmek için gerekli kritik
enerji yedeğini bildiren hormondur. Yağ
dokusunda üretilir, yoğunluğu vücut yağ
miktarı ile orantılıdır.
• Leptinin pubertedeki rolü fare ve ratlarda
leptin yetersizliğinde pubertal gelişimin
yetersizliği, leptin uygulamasıyla pubertenin
başlamasıyla gösterilmiştir.
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
8. • Kızlarda pubertenin daha erken başlaması
daha yüksek vücut yağ oranı ve serum leptin
yoğunluğu ile ilişkilidir.
• Vücut yağ oranı az olan ve spor yapan genç
kızlarda menarş 1 yıl gecikebilir.
Blondell RD, Foster MB, Dave KC. Disorders of Puberty. Am Fam Physician. 1999 Jul 1;60(1):209-218.
9. HHG ekseni
• Hipotalamus hipofiz ve
gonad ekseninin
olgunlaşması sonucu
artmaya başlayan cinsiyet
hormonları ile fiziksel
değişiklikler görülmeye
başlar.
Blondell RD, Foster MB, Dave KC. Disorders of Puberty. Am Fam Physician. 1999 Jul 1;60(1):209-218.
10. Pubertal Başlangıç
• Pubertal başlangıç kızlarda telarşın evre 2 olması
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
13. • Evre 1: Memeler henüz büyümeye
başlamamıştır.
• Evre 2: Areola ve papilla ufak bir yumru
yaparak belirginleşmiş ve areola çapı
artmıştır.
• Evre 3: Meme büyümüş, areola çapı daha
fazla genişlemiştir. Areola ve meme
konturları birbirinden ayrı değil.
• Evre 4: Areola ve papilla büyümüş olan
meme kitlesi üzerinde ikinci bir kabarıklığa
neden olmuştur.
• Evre 5: Meme erişkin büyüklüğünde olup,
areola geri çekilip meme kitlesi ile birleşmiş
ve papilla dışa doğru belirginleşmiştir.
14. • Evre 1: Pubik kıllanma başlamamış.
• Evre 2: Labia majora veya mons veneriste, seyrek, az
pigmente, ince, düz veya hafif kıvrımlı kıllanma.
• Evre 3: Kıllar daha koyu renkte, daha kalın ve kıvrımlıdır.
Mons veneriste daha geniş bir alana yayılmıştır.
• Evre 4: Kıllanma mons venerisi tamamen kaplamış ve
uyluk iç yüzeyine yayılmıştır.
• Evre 5: Erişkin özelliklerin kıllanma mevcuttur.
15. Puberte Döneminde Görülen Değişiklikler
Adrenarş
• Adrenal bezlerin pubertesi olarak adlandırılır,
tipik olarak pubertenin başlangıcından ≈ 2 yıl
önce, 6-8 yaşları arasında görülür.
• Puberteyi başlatan mekanizma
aydınlatılamadığı gibi adrenarşın da hangi
mekanizmalarla başladığı bilinmemektedir.
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
16. Puberte Döneminde Görülen Değişiklikler
• DHEAS artışı başlangıcın biyokimyasal
göstergesidir.
• Andrenarş başlarken boy eğrisinde hafif
bir sıçrama dikkati çeker.
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
17. Puberte Döneminde Görülen Değişiklikler
Pubarş
Pubik kıllanmanın başlamasıdır.
Telarş
Meme dokusunun büyümeye başlamasıdır.
Menarş
İlk adet döngüsünün başlamasıdır.
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
18. Kızlarda ve erkeklerde puberte dönemine ait fiziksel değişikliklerin zamanı
Öcal G. Pübertal fizyoloji: Günöz H, Öcal G, Yordam N, Kurtoğlu S, Pediatrik Endokrinoloji.
1.basım, Kalkan matbaacılık,Ankara 2003;137-54.
19.
20. • Pubertal boy sıçramasında cinsiyet hormonları
ve bu hormonların uyardığı GH salınımı önemli
rol oynar.
21. • Pubertenin başlaması, devam edebilmesi,
cinsel olgunlaşmanın sağlanması ve
fertilitenin kazanılması hipotalamo-
hipofizer-gonad ekseninin sağlıklı
çalışmasına bağlıdır.
23. Pubertal Sorunlar
Erken puberte Gecikmiş puberte
KIZLARDA
Meme başı <8 yaş > 13 yaş
Pubik kıllanma < 9yaş > 14 yaş
Adet görme < 10 yaş > 16 yaş
ERKEKLERDE
Cinsel Gelişme < 9 yaş >14 yaş
24. 1)Erken Puberte
• Pubertenin ilk bulgusunun kızlarda 8,
erkeklerde 9 yaşından önce görülmesidir.
• Pubertenin diğer bulguları da eşlik eder. Kemik
yaşı ileridir ve tanıda önemlidir.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
25. Kemik Yaşı Hesaplanması
• Kemik olgunlaşması standart olarak sadece sol
el bileği grafisi çekilerek değerlendirilir.
• Sol el ve el bileği grafisindeki epifizlerin
büyüklüğü, sayısı, diafizle olan ilişkisi gibi
değişik parametreler göz önüne alınarak
Greulich--Pyle atlası veya Tanner-Whitehouse
atlası gibi standart atlaslara bakarak iskelet
olgunlaşması değerlendirilir ve kemik yaşı
olarak ifade edilir.
Boyunağa Ö. Radyolojik olarak kemik yaşı tayini Klinik Pediatri,2002;1(2):81-85.
26. Kız çocuk, takvim yaşı 8
yaş, kemik yaşı Greulich
ve Pyle atlasına göre 10 yaş
ile uyumludur.
Kız çocuk, takvim yaşı 3 yaş 2 ay,
kemik yaşı Greulich ve Pyle
atlasına göre 3.5-4 yaş ile
uyumludur.
Boyunağa Ö. Radyolojik olarak kemik yaşı tayini Klinik Pediatri,2002;1(2):81-85.
28. Santral Erken Puberte Nedenleri
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
29. A)Gonadotropin Bağımlı (Santral)
Erken Puberte
• Hipofizden salınımı artan gonadotropinler
(FSH, LH) normal fizyolojik puberteyi başlatır.
• Kızlarda erken pubertenin %95’i idyopatiktir.
Ancak %5’i hipotalamus veya hipofiz
fonksiyonlarını bozan organik nedene bağlıdır.
• Erkeklerde daha az görülür ve bunların
%20’sinde SSS patolojisi olur.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
30. Gonadotropin Bağımlı (Santral) Erken
Puberte
• Kızlarda ilk belirti meme gelişimidir.
• Erkekte peniste ve testislerde büyüme,
pubis kıllanması, akne, ses kalınlaşması
görülebilir.
• Başlangıçta yaşıtlarına göre daha iri olan
çocukta epifizlerin erken kapanmasıyla
erişkin boy kısa kalır.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
31. Tanı
• LH,FSH ↑ GnRH uyarı testi ile LH ↑
• Pelvik USG; Pubertal boyutlarda uterus ve over
hacmi mevcuttur.
• MR
32. Tedavi
• GnRH analogları
• Normal puberte başlama yaşına kadar
(Kızlarda kemik yaşı 10-10.5, erkeklerde 11.5-
12.5 yaş) uygulanır
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
33. B)Gonadotropin Bağımsız (Periferal)
Erken Puberte
• Gonad (over, testis) veya adrenal kaynaklı
patolojilere bağlı seks steroidlerinin artışı
sonucu gelişir.
• Hipotalamus-hipofiz-gonad aksı aktive
olmadığı için gonadotropinler yükselmez.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
35. Gonadotropin Bağımsız (Periferal)
Erken Puberte
• Kızlarda artan östrojene bağlı meme dokusu
büyür ve genital gelişme olur. Östrojen
değişikliğine bağlı adet kanamaları görülebilir.
• Erkek çocuklarda periferal erken pubertede
genellikle testis boyutları büyümez. Testis
tümörlerinde tek taraflı düzensiz testis büyür.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
36. Tanı-1
• Öykü
• Fizik muayene (özellikle genital muayene ve
pubertal gelişim)
• Büyümenin değerlendirilmesi
• Kemik yaşı
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
37. Tanı-2
• Bazal pubertal hormonlar ve seks steroidleri
• FSH, LH
• LHRH uyarı testi
• Pelvik ultrasonografi
• Adrenal ultrasonografi(Gerekirse)
• Testis ultrasonografisi(Gerekirse)
• Hipofiz-hipotalamus MR
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
38. Tedavi
• Periferal erken pubertede tedavi nedene
yöneliktir.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
40. Normal Puberte Varyantları
Prematür Telarş (İzole Erken Meme Gelişimi)
Ergenliğin diğer belirtileri olmaksızın 8 yaşından
önce görülen izole meme dokusu gelişimidir.
Yaklaşık 1-2 yıl sonra kendiliğinden düzelir.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
41. Sebep?
• Patofizyolojik mekanizması halen kesin olarak
bilinmiyor.
• Çoğunlukla doğum sırasında ve doğum
sonrasında anneden emzirme yoluyla geçen
östrojenin yenidoğanda görülen fizyolojik
meme gelişiminin devamı şeklinde görülür.
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
42. Prematür Telarş
Sebep?
• Memenin östrojene karşı duyarlılığının artmış
olması,
• Overin folliküler kistleri tarafından geçici
östrojen salgılanması (kistlere bağlı östrojen çekilme
kanamaları görülebilir)
sonucu ortaya çıktığı ileri sürülmektedir.
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
43. Prematür Telarş
• Pubertenin diğer bulguları yoktur. Büyüme ve
kemik yaşı normal, overler prepubertal
boyutlardadır.
• Böyle çocuklarda kemik yaşı değerlendirmesi
kronolojik yaşa göre 2 standart deviasyon
içindeyse ileri tetkik yapılmaksızın izlenmesi
önerilir.
Rıchard D. Blondell, M.D., Mıchael B. Foster, M.D. Disorders of Puberty
www.aafp.org/afp/1999/0701/p209.html?printable=afp, Erişim tarihi 17/04/2013
44. KY’da Patolojik Olmayan (±2 SD)
Sapmalar
• 0-2 yaş ±6 ay
• 2-4 yaş ± 1 yıl
• 5 yaş-puberte ±2 yıl
• Puberte ± 2.5 yıl
Boyunağa Ö. Radyolojik olarak kemik yaşı tayini Klinik Pediatri,2002;1(2):81-85.
45. Prematür Telarş
• Yapılan çalışmalarda 2 yaş üstü prematür
telarş olan hastaların bir kısmında 8 yaş
civarında erken pubertenin diğer bulgularının
ortaya çıktığı kaydedilmiştir. Bu nedenle
hastaların gerçek erken puberteye dönüşüm
riskleri nedeniyle yakın izlemleri gerekir.
• Eğer meme büyümesi ile birlikte hızlı boy
uzaması, kemik yaşının ilerlemesi varsa erken
ergenlik yönünden araştırılmalıdır.
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
47. Prematür Adrenarş
• 6 yaş öncesi çocuklarda görülen izole pubik
kıllanmadır.
• Aksiller kıllanma eşlik edebilir.
• Somatik gelişmede geçici hızlanma olur.
• Plazma LH,FSH ve gonadal steroid düzeyleri
normal, adrenal kaynaklı androjenler hafif
yüksektir.
Rıchard D. Blondell, M.D., Mıchael B. Foster, M.D. Disorders of Puberty
www.aafp.org/afp/1999/0701/p209.html?printable=afp, Erişim tarihi 17/04/2013
48. Prematür Adrenarş
• Diğer puberte bulguları eşlik etmez ancak
başlangıçta geçici bir büyüme hızlanması
görülebilir.
• Buna bağlı olarak kemik yaşında minimal
ilerleme görülebilmekle birlikte erişkin final
boyunda bir kayıp söz konusu değildir.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
49. Prematür Adrenarş
• Benign bir durumdur.
• Ayırıcı tanısında hiperandrojenizme neden
olan konjenital adrenal hiperplazi, adrenal ya
da over kaynaklı tümör yer alır.
• Olguların bir kısmında ileri yıllarda PCOS,
obezite, insülin direnci, dislipidemi, metabolik
sendrom ve kardiyovasküler hastalıklara
yatkınlık olduğu bilinmektedir.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
51. Prematür Menarş;
• Kızlarda küçük yaşlarda seksüel matürasyon
olmaksızın izole siklik vajinal kanamadır.
• 1-2 yıl içinde kendiliğinden düzelir. Vajinal
kanama yapan diğer nedenler (Kanama diyatezleri,
vulvovajinit, tümörler, üretral prolapsus, travma , yabancı
cisim, erken puberte, cinsel istismar... gibi) mutlaka
ekarte edilmelidir.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
52. Prematür Menarş
• Takiplerde kanamanın düzeni, diğer püberte
bulgularının eşlik edip etmediği
değerlendirilmelidir.
• Olguların %25’inde altta yatan bir neden
bulunamaz.
• Bu çocuklar ilerde menarş, fertilite ve
menstrüasyon açısından problem yaşamazlar.
Cinaz P. Pubertal sorunlar;güncel pediatri dergisi 2007
http://www.guncelpediatri.com/tr/makale/3079/97/ Erişim tarihi:17/04/2013
54. Pubertal Jinekomasti
• Erkek çocuklarda meme dokusunun aşırı
gelişmesidir.
• Meme dokusunun gelişiminde etkin temel
hormonlar hiperplaziye neden olan östrojenler
ve progesterondur.
Özyazgan İ. Pubertal dönemde meme problemleri, Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S19-S30
55. • Jinekomastinin geleneksel olarak kabul edilen
temel nedenleri, gerçek veya rölatif östrojen
fazlalığı, östrojen klirens veya
metabolizmasında azalma,
• Androjen azlığı veya duyarsızlığı
• Memenin östrojen duyarlılığının artması
Özyazgan İ. Pubertal dönemde meme problemleri, Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S19-S30
56. • Pubertede artan androjenler östrojene
dönüşerek meme dokusunu büyütür.
Özyazgan İ.Pubertal dönemde meme problemleri, Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S19-S30
57. • Jinekomasti nedenleri için çeşitli
mekanizmalar ortaya konmuş olsa da en
büyük grubu hala nedeni ortaya konulamayan
idyopatik ve fizyolojik pubertal jinekomastiler
oluşturmaktadır.
Özyazgan İ.Pubertal dönemde meme problemleri, Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S19-S30
58. • Bazı çalışmalarda jinekomastili hastalarda
hormon düzeylerinin normal olduğu da
gösterilmiştir.
• Bu araştırmacılar meme dokusundaki
androjen reseptörlerinin duyarlılıklarının
azalmasının jinekomasti nedeni olabileceğini
ileri sürmektedir.
Özyazgan İ.Pubertal dönemde meme problemleri, Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S19-S30
59. • Jinekomasti kendiliğinden düzelir. Aşırı
büyüyen ve estetik olarak rahatsızlık
verenlerde cerrahi müdahale gerekebilir.
Özyazgan İ.Pubertal dönemde meme problemleri, Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S19-S30
60. • Jinekomasti meme glandının kendisinin
büyümesidir; meme glandı büyümesi olmadan
sadece yağ dokusu artışıyla karakterize olan
lipomasti ile karıştırılmamalıdır.
Özyazgan İ.Pubertal dönemde meme problemleri, Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S19-S30
62. Gecikmiş Puberte
• Kızlarda 13 yaşın bitmesine rağmen meme
tomurcuklanmasının başlamaması erkekte ise
14 yaşın tamamlanmasına rağmen testis
volümünün 4 ml’ye ulaşmamasıdır.
• Pubiste ya da aksillada kıllanma gerçek
ergenlik başlangıcı olarak değerlendirilmez.
Aycan Z. Puberte gecikmesi:Türk Pediatri Arşivi 2011
http://www.turkpediatriarsivi.com/tr/makale/1265/117/Tam-Metin Erişim tarihi 17/04/13
63. • Gecikmiş puberte hem ergenin kendisi hem de
ailesi için önemli bir stres kaynağıdır.
Aycan Z. Puberte gecikmesi:Türk Pediatri Arşivi 2011
http://www.turkpediatriarsivi.com/tr/makale/1265/117/Tam-Metin Erişim tarihi 17/04/13
64. Pubertal Duraklama
• Başlamış pubertenin ilerlememesidir. Kızda
meme gelişiminden itibaren 5 yıl içinde
menarşın olmaması, erkekte pubertal bulguları
izleyen 4.5-5 yıl içinde genital gelişme
tamamlanmamasıdır.
Aycan Z. Puberte gecikmesi:Türk Pediatri Arşivi 2011
http://www.turkpediatriarsivi.com/tr/makale/1265/117/Tam-Metin Erişim tarihi 17/04/13
65. • Gecikmiş puberte 3 ana neden ile
oluşmaktadır:
1- Yapısal puberte ve büyüme gecikmesi (en sık)
2- Hipogonadotropik hipogonadizm
3- Hipergonadotropik hipogonadizm
Aycan Z. Puberte gecikmesi:Türk Pediatri Arşivi 2011
http://www.turkpediatriarsivi.com/tr/makale/1265/117/Tam-Metin Erişim tarihi 17/04/13
66. 1)Yapısal(konstitüsyonel) Puberte Ve
Büyüme Gecikmesi
• Erkeklerde puberte gecikmesinin en sık
nedenidir. Genellikle ailede benzer öykü
bulunur.
• Gelişimin normal bir varyantı olarak kabul
edilir. Fizyolojik bir zamanlama kusurudur.
• Bununla birlikte gecikme çocukta ve ailede
önemli psikososyal sorunlara yol açar. Bu
nedenle tedavi gerektirebilir.
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
67. • Kemik yaşları takvim yaşından geri ancak boy
yaşı ile uyumludur.
• Bu çocukların boy büyüme temposu normal
büyüme eğrisine paralel gider. Pubertal yaşa
geldiklerinde boy sıçramasını zamanında
yapamadıkları için büyüme eğrilerindeki yerleri
3. persentil altına düşebilir
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
68. • Ancak gecikmeli olarak puberteye girdikten
sonra boy sıçraması yapıp ailesel hedef
boylarını yakalarlar.
Hatipoğlu N. Pubertal dönem ve sorunları ;Türk Aile Hek Derg 2012;16(Suppl):S1-S13
69.
70. Yapısal Puberte Ve Büyüme
Gecikmesi Tanı;
• Tanı için diğer nedenler ekarte edilmelidir.
• Kalp-damar, böbrek, sindirim, sinir, kas-iskelet
ve endokrin sistemlerle ilgili belirti ve bulgu
olmaması,
• Dengesiz beslenme öyküsü bulunmaması,
• Antropometrik ölçümler ve cinsel gelişmenin
yaşa göre geri olması dışında fizik muayenenin
normal olması
Aycan Z. Puberte gecikmesi:Türk Pediatri Arşivi 2011
http://www.turkpediatriarsivi.com/tr/makale/1265/117/Tam-Metin Erişim tarihi 17/04/13
71. Yapısal Puberte Ve Büyüme
Gecikmesi Tanı;
• Kemik yaşının takvim yaşına göre geri olması,
• Yıllık büyüme hızının ortalama 5 cm olması,
• Laboratuvar bulgularının normal
olması(CBC,TİT, sedim,sella
grafisi,hormonlar…vb)
• Aynı cinsiyetteki aile bireylerinde gecikmiş
puberte öyküsünün bulunması
Aycan Z. Puberte gecikmesi:Türk Pediatri Arşivi 2011
http://www.turkpediatriarsivi.com/tr/makale/1265/117/Tam-Metin Erişim tarihi 17/04/13
72. Tedavi
Düşük doz cinsiyet hormonları verilerek
pübertenin başlaması tetiklenebilir
Aycan Z. Puberte gecikmesi:Türk Pediatri Arşivi 2011
http://www.turkpediatriarsivi.com/tr/makale/1265/117/Tam-Metin Erişim tarihi 17/04/13
73. Gecikmiş puberte 3 ana neden ile oluşmaktadır:
1- Yapısal puberte ve büyüme gecikmesi (en sık)
2- Hipogonadotropik hipogonadizm
3- Hipergonadotropik hipogonadizm
Aycan Z. Puberte gecikmesi:Türk Pediatri Arşivi 2011
http://www.turkpediatriarsivi.com/tr/makale/1265/117/Tam-Metin Erişim tarihi 17/04/13
78. VAKALAR
1)Fatma Hanım 8 yaşındaki kızıyla aile
hekimine başvuruyor. Son günlerde kızının
sağ memesinde şişlik olduğunu fark etmiş.
Kızının ergenliğe erken girdiği konusunda
endişeli olan Fatma Hanım bu durumun
normal olup olmadığı hakkında görüşmek
istiyor.
79. 2)15 yıl, k hasta , adet görememe şikayetiyle
başvuruyor. Kız arkadaşlarının hepsinin adet
görmüş olması nedeniyle endişe duyan hasta bir
sorun olup olmadığını merak ediyor.
