More Related Content
Similar to หน่วยที่3การขยายพันธุ์พืช
Similar to หน่วยที่3การขยายพันธุ์พืช (20)
หน่วยที่3การขยายพันธุ์พืช
- 2. การขยายพันธุ์พชคือ
ื
อะไร
การขยายพันธุ์พืชหมายถึง การเพิ่ม
ปริมาณต้นพืชจากต้นแม่เพียงต้นเดียว ให้
มีจำานวนมากขึ้น โดยต้นพืชที่เกิดขึ้นใหม่
ยังคงมีคุณสมบัติ คุณลักษณะเหมือนต้น
เดิม
การขยายพันธุ์พืชแบ่งออกเป็น2
ลักษณะคือ การขยาย
พันธุ์โดยใช้เพศ และการขยายพันธุ์โดยไม่
- 3. การข ย ายพั น ธุ ์ โ ดยใช้ เ พศ คื อ
อะไร
คือการนำาเมล็ดของพืชไปเพาะหรือ
ปลูกเพื่อให้เกิดเป็นพืชต้นใหม่ หรือที่
1. การเพาะเมล็ด
เรียกว่าการเพาะเมล็(Seed) หมายถึง
การเพาะเมล็ด ดนั่นเอง
การนำาเมล็ดพันธุ์พืชที่ผานการคัดคุณภาพ
่
มาแล้ว นำามาปลูกไว้ในพื้นทีจำากัดที่เตรียม
่
ไว้โดยเฉพาะ เช่น กระบะเฉพาะ แปลง
เพาะ หรือภาชนะต่าง ๆ มีการดูแลรักษา
- 5. วิ ธ ี ก ารเพาะเมล็ ด ใน
กระบะเพาะ
1. ถ้าหากภาชนะเพาะ
มีช่องหรือรูขนาดใหญ่อาจจะ
ทำาให้ดินเพาะรั่วไหลออกมา
ควรใช้วสดุปิดทับ เช่น ใช้
ั
เศษ-กระถางแตกเศษอิฐหัก
อุดรู ถ้าเป็นภาชนะที่เป็น
กระบะพลาสติเพาะใส่ลไม้
2. นำาดิน กหรือลัง งในภาชนะให้เกือบ
เต็ม เกลีระดาษหนังรียบสมำ่าเสมอในระดับ
ควรใช้ก ่ยผิวดินให้เ สือพิมพ์
เดีดทับน ให้ดินเพาะอยู่ตำ่ากว่าขอบภาชนะ
ปิ ยวกั กระบะ
- 6. ดินที่ใช้เพาะควร
เป็นดินทีร่วนซุย โปร่ง มี
่
นำ้าหนักเบา ระบายนำ้าได้ดี
มีแร่ธาตุอาหารพืชบ้างพอ
สมควร โดยทั่วไปอาจจะ
ใช้ดินร่วนธรรมดาก็ได้
หรืออาจจะใช้ดนที่มีสวน
ิ ่
ผสมของวัสดุต่าง ๆ ใน
อัตราส่วนทีกำาหนด เช่น
่
ทรายหยาบ :
ขุยมะพร้าวในอัตรา 1:1
- 7. 3. นำาเมล็ดพันธุ์พืช
ที่ตองการปลูก หว่านหรือ
้
โรยลงบนผิวหน้าดินให้
กระจายกัน อย่างทั่วถึง
โรยทับด้วยดินเพาะเพียง
บาง ๆ พอกลบเมล็หน้า
4. ปิดทับผิว ด
ดินด้วยฟางแห้งหรือ
กระดาษหนังสือพิมพ์ (
เพื่อรักษาความชืน้
ภายในดินเพาะให้
- 8. ขยายพั น ธุ ์ พ ื ช แบบไม่ อ าศั ย เพศ
หมายถึงการนำาส่วนต่างๆของพืช ไป
ทำาให้เกิดราก เกิดยอด แล้วเจริญเติบโต
เป็นพืชต้นใหม่สามารถให้ผลผลิตต่อไปได้
การขยายพันธุ์พืชโยไม่ใช้เพศทำาได้
หลายวิธี เช่น การตัดชำา การตอน
กิง การทาบกิ่ง การติดตา การต่อกิ่ง
่
และ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยือ เป็นต้น
่
- 9. การขยายพั น ธุ ์ พ ื ช
โดยการปั กคือ การตัดส่วนหนึ่งส่วนใด
การปักชำา ชำ า
ของพืช เช่น ใบ กิงก้าน ลำาต้น หรือราก
่
ออกจากต้นเดิมไปเก็บไว้ในทีที่มีสภาพสิง
่ ่
แวดล้อมเหมาะสม ส่วนต่างๆ ของพืชดัง
กล่าวจะออกรากและแตกยอดเจริญเติบโต
ขันตอนการ
้
เป็นกชำพืชต้นใหม่ต่อไป
ปั ต้น าตัดกิงให้มีความยาว
1) ่
ประมาณ 6 – 10 นิ้ว (ขึ้น
อยูกับชนิดของพืช) ตัดให้
่
เป็นแผลทำามุมเฉียง 450 –
- 10. 2) การปักชำากิ่ง นำาส่วนของโคนกิ่ง
ปักลงไปในวัตถุปักชำาให้ลึกประมาณ ของ
ความยาวของกิง โดยให้รอยแผลตัดด้าน
่
ปลายของกิ่งเป็นแนวตั้งตรงเพื่อ
ป้องกันไม่ให้นำ้า
ขังบริเวณรอยแผล
ซึ่งจะช่วยลดการเน่า
การดูแได้ กษา กกิ่ง
ของกิ่ง ลรั การปั
ในระยะแรกๆควรจัดระยะให้ห่างกันพอน
ที่กงยังไม่ออกรากจำาเป็
ิ่
ต้ประมาณอย่า ้นในบริเวณที่ปักชำาให้สู
องรักษาความชื
งมากๆ เพื่อลดการสูญเสียนำ้านไป จะทำาให้
ให้ชด หรือแน่นเกิ จากการคายนำ้า
ิ
- 11. การตอนกิ ่ ง
คือ การทำาให้กิ่งหรือต้นพืชเกิดราก
ขณะติดอยู่กบต้นแม่ จะทำาให้ได้ต้นพืช
ั
ใหม่ ทีมีลักษณะทางสายพันธุ์ เหมือนกับ
่
ข้ต้นแม่ทุกประการ โดยมีขั้นตอนการปฏิบัติ
อดีของการตอนกิ่ง
ดังนี้ คงสภาพลักษณะพันธุ์เดิมทุก
1.
ประการ
2. การตอนจะแตกรากในปริมาณ
มากกว่าการปักชำา
3. เมื่อนำาไปปลูกอัตราการรอดตาย
- 12. ข้อเสียของการตอนกิ่ง
1. ไม่มีระบบรากแก้ว จึงทำาให้กิ่งตอนโค่น
ล้มได้ง่าย
2. กิงตอนมีขนาดใหญ่ การเคลื่อนย้ายไป
่
ปลูกทำาได้ลำาบาก
3. จำานวนกิ่งพันธุ์ที่ได้ต่อต้นน้อยกว่าการ
ปัเครืา งมือและอุปกรณ์ใน
กชำ ่อ
การตอนกิ่งตอนกิ่ง ารทียุ่งยากกว่าองมี ก
4. การตอนกิงมีวธีก
1) มีด
่ ิ ่
มีดตอนกิ่งจะต้
การปั
ชำา
ขนาดพอเหมาะ
5. ต้องใช้แรงงานมากและการดูแลมากยิง ่
เพื่อความสะดวกในการปฏิบัติงาน ที่นยมใช้ ิ
ขึ้น
- 13. 2) วัสดุทใช้ในการตอน
ี่
หรือวัตถุหมกิ่ง เพื่อให้กิ่ง
ุ้
ตอนได้รับความชื้นทีสูงพอ
่
เหมาะสมำ่าเสมอตลอดจน
ป้องกันแสงสว่าง วัสดุที่ ใช้
ในการหุ้มกิ่งตอนจะต้องมี
คุณสมบัติ อุมความชื้นได้ดี
้
3) ฮอร์โมนหรือสารเคมีทช่วยี่
สะอาด ไม่เป็นพิษแก่พืช เช่น
กระตุนการออกรากของกิ่ง กิ่งพืชบาง
้
ดินร่วน กาบมะพร้าว ขุย เวลานาน การ
ชนิดออกรากได้ยากและใช้
มะพร้าโมนหรือสารเคมีบางชนิดทา
ใช้ฮอร์ ว
- 14. ขันตอนในการตอนกิ่ง
้
1) การเลือกกิ่งตอน ควร
เลือกกิ่งทีมีอายุไม่มากหรือไม่
่
แก่จนเกินไป เพราะจะทำาให้
ออกรากได้เร็วขึ้น ซึงสังเกต
่
2) โดยกิ่งจะมีสเขียวปน
ได้ การทำาแผลหรือี
การควั่นกิ่ง
นำ้าตาล
การควันกิง เป็นวิธี
่ ่
ที่นยมปฏิบัติมากที่สด
ิ ุ
และเหมาะสมกับพืชทุก
ชนิดโดยเฉพาะพืชทีออก ่
- 16. 5.) วิธีการหุ้มกิ่ง นำาตุ้ม
ตอนไปหุ้มบริเวณรอยควัน ่
โดยเฉพาะให้เหนือบริเวณ
รอยควันด้านบน พยายาม
่
ดันกิงตอนให้เข้าไปอยู่กลาง
่
ถุงให้มากทีสุด ดึงชายถุง
่
พลาสติกที่ผาให้ซ้อนทับกัน
่
4.) เมื่อกิ่งตอนมีราก
งอกแทงผ่าด้วยเชือกฟาง
มัดให้แน่น นวัสดุ และ
เริ่มแก่เป็นสีเหลือง สี
นำ้าตาล ปลายรากมีสี
- 17. การทาบกิ่ง
คือ การทาบกิ่ง คือ
การนำาต้นพืชสองต้น ซึงมีระบบ
่
รากและส่วนยอดมาเชื่อมให้
เป็นต้นเดียวองการทาบกิ่ง เยือ
ประโยชน์ข โดยมีเซลล์เนื้อ ่
เป็นตัวเชื่อมประสาน นธุ์ที่มีลักษณะไม่ดีให้
1. ช่วยเปลี่ยนพั
เป็นพันธุ์ที่ดี
2. ได้พันธุ์พืชที่มีคุณภาพดีไปปลูก
3. ใช้กบพืชที่ขยายพันธุ์โดยวิธีอนๆ
ั ื่
ไม่ได้ผล
- 19. • การเตรียมกิ่ง
พันธุ์ดี
2.1 เลือกกิงพันธุ์ดี
่
ทีสมบูรณ์ แข็งแรง
่
2.2 เฉือนกิง ่
พันธุ์ดีให้เข้าเนื้อไม้
เฉียงขึ้นยาวประมาณ
2 นิ้ว ตัดส่วนเปลือกที่
- 20. 3. การประกบกิ่งพันธุ์ดีเข้ากับต้นตอ
3.1 สอดปลายกิ่งต้นตอที่เฉือนเตรียม
ไว้ให้เนื้อเยือเจริญตรงกับกิ่งพันธุ์ดี
่
3.2 พันด้วยแผ่นพลาสติกให้แน่น
3.3 ใช้เชือกผูกปากถุงตรึงกับโคนกิง่
พันธุ์ให้แน่น
- 21. 4. ประมาณ 6 - 7 สัปดาห์
แผลจะติดกันดี รากตุ้ม
ต้นตอจะงอกแทงผ่านวัสดุ
และเริ่มมีสนำ้าตาล ปลาย
ี
รากมีสีขาว และมีจำานวน
มากพอ จึงจะตัดได้
5. นำาลงถุงเพาะชำา
พร้อมปักหลัก คำ้ายัน
ต้น เพื่อป้องกันต้นล้ม
- 22. การ
การติดตา ดอการขยายพันธุ์พืชที่
ติ คืตา
นำาแผ่นตาเพียงตาเดียวจากกิ่งพันธุ์ดี ไป
ติดกับต้นตอในพืชประเภทเดียวกัน เพื่อให้
ตานั้นเจริญเติบโตเป็นยอดอ่อน และกิง ่
พันธุ์ดีต่อไป
ซึ่งอุธีการนี้ ติดักษณะคล้ายกับวิธี
วิ ปกรณ์ มีล ตา
การต่อกิง แต่มข้อดีกว่าคือ ทำาได้ง่ายกว่า
่ ี
ได้ต้นพันธุ์ดีมากกว่า และมีความเสียงตำ่า
่
มีดติดตา แถบพลาสติก
- 23. ประเภทของการติดตา
การติดตาแบ่งออกเป็น 4 ประเภทคือ
1. การติดตาแบบตัวที ( T budding)
การติดตาแบบตัวที (T) เป็นวิธีที่นยม
ิ
ใช้กับพวกไม้ดอก ได้แก่ กุหลาบ และไม้ผล
บางชนิด เช่น ส้ม พุทรา
2. การติดตาแบบเพลต (Plate
budding)
การติดตาแบบเพลตใช้ขยายพันธุ์กบ ั
พืชทีมีเปลือกหนาและเหนียว หรือวิธีนี้มัก
่
- 24. 3. การติดตาแบบแพตช์ (Patch
budding)
การติดตาแบบแพตช์ คือ วิธีการติดตา
ที่ทำาการแกะเปลือกต้นตอออกเป็นรูป
สีเหลี่ยมผืนผ้า แล้วใช้เปลือกตาของกิ่งพันธุ์
่
ดีทมีขนาดเท่ากันมาประกบแทนทีเปลือก
ี่ ่
ของต้นตอ
4. การติดตาแบบวิธีนี้มักจะใช้กับพืชที่
การติ ดตาแบบชิป (Chip budding)
เปลือกหนา ตาแบบวิวง ี้มักทำากับพันธุ์ไม้ที่
การติด เช่นมะม่ ธีน ยางพารา เป็นต้น
ลอกเปลือกออกได้ยาก และใช้ได้ผลดี กับ
- 25. ขันตอนการติดตา
้
แบบตัวทีมีดังนีนตอ
1. การเตรียมต้ ้
วิธีการกรีดต้นตอควร
กรีดตามความยาวของ
ต้นตอก่อน แล้วจึงกรีดตาม
ขวางเป็นรูปตัวที (T) พร้อม
กับพลิกใบมีดเล็กน้อยเพื่อ
2. การเตรียมแผ่นตา
เผยอเปลืตา คือ ส่วนของแผ่น
แผ่น อกออกจากเนือไม้ ้
เปลือกซึ่งมีตาพันธุ์ดีเพียง 1 ตา การ
เฉือนควรเฉือนแผ่นตาจากปลาย
- 26. 3. การประกบแผ่นตา
ให้สอดแผ่นตาอยูใต้่
เปลือกของต้นตอ โดยให้ตา
อยู่ตรงกึงกลางของรอยแผล
่
4. การพันแผ่นตา
วัสดุทใช้ คือ แผ่น
ี่
พลาสติกใส การพันจะต้อง
พันจากล่างขึ้นบนให้กระชับ
ติดกับต้นตอ คือพันไม่ให้
แน่นหรือหลวมเกิดไป
จนกว่าเนื้อเยือเจริญของตา
่
- 27. การต่อกิ่ง Grafting
การต่อกิง คือการนำา
่
กิ่งพันธุ์ดีไปต่อบนต้นตอ
ของพืชอีกต้นหนึ่ง เพื่อให้
เกิดเป็นยอดและกิ่งพันธุ์ดี
ขั้นตอนการต่อ
ต่อไป
กิ่ง
1. ก่อนต่อกิงต้อง
่
ตัดแต่งกิ่งต้นตอให้
โปร่งเพื่อความสะดวก
ในการทำางาน
- 28. 2. การตัดกิงพันธุ์
่
ดีตััดกัิั่งพัันธัุั์ดัีทัีั่สม
บัุรณั์ใหั้มัีตาตัิ
3. การเตรียมต้นตอ ดไปดั้วย
3-4 ตา
กรีดเปลือกต้นตอให้ขนานกันตามแนว
ยาวของกิ่ง ให้ยาวประมาณ2-3นิ้วแล้วใช้มี
กรีดตัดด้านบน
การกรีดต้นตอตัดขวางรอยกรีดลอกเปลือก
- 30. การประกบกิ่ง
พันธุ์ดี
นำากิงพันธุ์ดีประกบลงบนแผลของ
่
ต้นตอ โดยให้เปลือกชิดด้านใดด้านหนึ่ง
แล้วพันด้วยพลาสติกให้แน่น โดยควรพัน
จากด้านล่างขึ้นด้านบน เพื่อป้องกันนำ้าซึม
เข้า
ารประกบรอยแผล
การพันด้วยแถบพลาสติก
