ทรงพระเจริ ญ
ความรูเบื้องต้นเกียวกับงาน
         ้           ่
              เกษตร
สาระการเรียนรู้
• ความหมายของการเกษตร
• ความสำาคัญของการเกษตร
• ความหลากหลายทางชีวภาพ และ
  การเกษตรที่ยั่งยืน
• แนวทางสร้างความหลากหลายทาง
สาระ
    การเกษตรเป็คัอาชีพหลักของ
           สำ า น ญ
ประเทศไทย เพราะคนไทย ส่วนใหญ่
ประกอบอาชีพเกษตรกรรม จึงทำาให้
การเกษตรมีความสำาคัญเป็นอย่างยิง ต่อ
                                   ่
     นันาประเทศ าเป็นทีจะต้องรู้เกี่ยว
การพัฒ กเรียน จึงจำ     ่
กับอาชีพการเกษตรไว้บ้าง เพื่อทีจะได้
                                 ่
ตระหนักเห็นความสำาคัญของอาชีพนี้
และมีความภาคภูมิใจที่ได้เกิดมาเป็นคน
ไทย ประเทศที่พัฒนาความเจริญรุงเรือง
                               ่
ความหมายของ
 การเกษตร
      การเกษตร ตรงกับคำาในภาษา
อังกฤษว่า Agriculture     ซึ่งมาจากคำาว่า
Agri แปลว่าทุ่ง หรือ ดิน ส่วน Culture
หมายถึงการปลูกหรือการปฏิบัติ
     สรุป หมายถึง การปฏิบัติทเกี่ยวกับ
                             ี่
การใช้ทดิน เพื่อการปลูกพืช
         ี่                  การเลี้ยง
สัตว์ และการทำาประมง โดยอาศัยความรู้
      ความชำานาญ ประสบการณ์ ตลอด
จนอาศัยทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อให้เกิด
ความสำ า คั ญ ของการเกษตร
   การเกษตรมี
ความสำาคัญต่อการ
ดำารงชีวตของ
         ิ
มนุษย์ทั้งทาง ตรง
และทางอ้อม
และรู้จักการการใช้
ประโยชน์จากพืช พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ในชีวต ประจำยวัน พระราชพิธาีต่อไปนี้แล้ว
      ิ นักเรีา นดู ทรงเกี่ยวข้ ว
อย่างมากมาย วาการเกษตรสำาคัญหรือ
 บอกครูหน่อยซิ ่
พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ




     วันพืชมงคล หมายถึง วันที่กำาหนด
พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เป็น
พระราชพิธีเก่ามาแต่โบราณที่เสริมสร้าง
ขวัญและกำาลังใจแก่เกษตรกรของชาติ
กิจกรรมวันพืชมงคล
ความสำาคัญของ   การเกษตรมี
ดังนี้
1.ใช้เป็นปัจจัยสีในการดำารง
                 ่
  ชีวิต                        ได้แก่
                              อาหาร
เครื่องนุ่ง
  ห่ม
ทีอยู่
  ่
 อาศัย
ยารักษา     ต้นบอระเพ็
 โรค        ดมาสกัดและ
            แยกสารออก
            ฤทธิ์ยบยั้ง
                   ั
            เชื้อ HIV-1
            ได้สำาเร็จ



          “ตง ฉง ซ่า เถ่า"
          มหัศจรรย์สมุนไพร
                 จีน
          http://www.nsm.or.th/modules.php?
2. เป็นอาชีพหลักและสร้างรายได้ให้แก่
เกษตรกร
3. เป็นแหล่งวัตถุดิบป้อนโรงงาน
อุตสาหกรรม
4. เป็นปัจจัยส่งเสริมธุรกิจ และบริการอื่นๆ
   




   




   




   




   


 ต้นอโกรนีม่า 
   




   




   
5. เป็นแหล่งรายได้ทสำาคัญในการพัฒนา
                   ี่
ประเทศ
6. เป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
การเกษตรมี ก ี ่ ป ระเภทครั บ
มี 4 ประเภทดังนี้
ประเภทที1. กสิกรรม (การปลูกพืช)
        ่
    พืชมีมากมายหลาชนิดแตกต่างกันออก
ไป ตามลักษณะและวิธีการแบ่ง แต่ใน
ทางการเกษตรได้แบ่งพืชออกเป็น 3 ชนิด
1.1 พืชสวน
คือ
    หมายถึงพืชที่ปลูกในเนื้อที่จำากัด ต้องมี
การดูแลเป็นอย่างดี ถึงจะให้ผลตอบแทน
1.2 พืช
 ไร่
      หมายถึง พืชที่ปลูกโดยใช้พื้นที่มากๆ
มีการเจริญเติบโตเร็ว ไม่ต้องการดูแลมาก
นัก ส่วนใหญ่เป็นพืชล้มลุก มีอายุ
ตั้งแต่2เดือน ถึง 1ปี หรือมากกว่า ส่วนใหญ่
เป็นพืชที่มีความสำาคัญทางเศรษฐกิจ และ
ชีวตประจำาวัน ได้แก่ ข้าว ข้าวโพด อ้อย
    ิ
      พืชไร่ทปลูกในประเทศไทยสามารถจัด
             ี่ บ ฝ้าย มันสำาปะหลัง เป็นต้น
ถั่วต่างๆ ยาสู
แยกเป็นกลุ่มตามลักษณะการนำาไปใช้
ประโยชน์ได้ดังนี้
1. ธัญพืช หมายถึงพืชล้มลุกชนิดต่างๆที่ปลูกเพือ
                                             ่
นำาเมล็ดมาเป็นอาหารของคนและสัตว์ เช่น ข้าว
ข้าวโพด ข้าวฟ่าง ข้าวสาลี เป็นต้น
2. ถั่ว หมายถึงพืชตระกูลถั่วชนิดต่างๆที่ให้
เมล็ดเป็นอาหาร เช่น ถั่วเขียว ถั่วเหลือง
ถั่วลิสง เป็นต้น
3. พืชอาหารสัตว์ หมายถึงพืชทีใช้กิ่ง ใบ
                                 ่
ลำาต้น เป็นอาหาร    แก่สตว์เลี้ยง อาจจะ
                        ั
อยู่ในรูปพืชสด พืชแห้ง หรือพืชหมัก ก็ได้
เช่น พืชตระกูลถั่ว หญ้า ข้าวโพด ข้าว
ฟ่าง เป็นต้น

  หญ้าเนเปียร์          ถั่วฮา
                        มาต้า


   ถั่วไมยราบ          หญ้ารูซี่
4. พืชเส้นใย หมายถึงพืชที่ให้เส้นใยมาใช้
ประโยชน์ โดยเฉพาะอย่างยิงอุตสาหกรรม
                         ่
สิงทอ เช่น ฝ้าย ป่าน ปอ เป็นต้น
  ่
5. พืชให้นำ้าตาล หมายถึง พืชที่สามารถ
นำาส่วนใดส่วนหนึ่งมาผลิตนำ้าตาลได้ เช่น
 อ้อย ชูการ์บีท เป็นต้น




    Suga
6. พืชนำ้ามัน หมายถึงพืชทีสามารถนำาไป
                            ่
แปรรูปเป็นนำ้ามัน นำามา ใช้ประโยชน์ได้ เช่น
ถั่วเหลือง ละหุง ทานตะวัน งา สบู่ดำา เป็นต้น
               ่



     ลูกสบู่ดำา




                            เมล็ดละหุ่ง
7. พืชให้นำ้ายาง หมายถึงพืชทีปลูกแล้ว
                              ่
ให้นำ้ายางที่นำามาใช้ประโยชน์ได้ เช่น
ยางพารา สน เป็นต้น
8. พืชที่ใช้เป็นยารักษา
โรค หมายถึงพืช
สมุนไพรชนิดต่างๆ ที่มี
คุณสมบัติรักษาโรคได้
เช่น      ยูคาลิปตัส ฟ้า   มะแว้ง
ทะลายโจร เป็นต้น




           ฟ้าทลายโจร
9. พืชเครืองเทศ
          ่
หมายถึงพืชที่มี
คุณสมบัติในการ
ปรุงแต่งกลิ่นอาหาร
 เช่น พริกไทย
กระเทียม กานพลู      กานพลู
ดีปลี เป็นต้น
10. พืชให้สี
หมายถึงพืชที่
มีคุณสมบัติ
ให้สเพื่อ
     ี
ทำาสีย้อม
เช่น มะเกลือ มะเกลือหมัก   มะเกลือ
 ขมิ้น อัญชัน
 เป็นต้น
11. พืชหัว หมายถึงพืชที่มีลำาต้นใต้ดินทำา
หน้าทีสะสมอาหาร ซึ่งนำามาเป็นอาหารได้
เช่น เผือก กลอย สาคู มันฝรั่ง เป็นต้น
12. พืชทีใช้รากเป็นประโยชน์ หมายถึง พืช
         ่
ที่รากสะสมอาหารนำา มาใช้ประโยชน์ได้
เช่น มันเทศ มันสำาปะหลัง มันแกว เป็นต้น
13. พืชประเภท
กระตุ้นประสาท
หมายถึง พืชที่มี
คุณสมบัติช่วย
กระตุ้นระบบประสาท
 ถ้าดื่มหรือกินมากๆ
อาจทำาให้ติดได้
เช่น ชา กาแฟ
ยาสูบ เป็นต้น
2. ปศุสตว์ (อาชีพการเลียงสัตว์)
        ั               ้
      หมายถึงอาชีพการเกษตรที่เกียวข้อง
                                  ่
 กับการเลี้ยงสัตว์ต่างๆ โดยเฉพาะสัตว์ทมี
                                       ี่
 ความสำาคัญทางเศรษฐกิจ เช่น การเลี้ยง
 สุกร การเลี้ยงไก่ การเลี้ยงโค เป็นต้น
  การเลี้ยงสัตว์แบ่ง
   ออกเป็นประเภท
     ต่างๆได้ดังนี้
1. สัตว์เลี้ยงเพื่อใช้
บริโภค เช่นสุกร โค
2. สัตว์เลี้ยงเพื่อใช้แรงงาน เช่น ม้า โค
กระบือ เป็นต้น




3. สัตว์เลี้ยงเพื่อใช้ผลิตภัณฑ์ แปรรูป เช่น
จระเข้ แกะ กวาง
4. สัตว์เพื่อความสวยงาม เพลิดเพลิน
เช่น แมว กระต่าย ไก่ฟ้า



5. สัตว์เลี้ยงเพื่อใช้ประโยชน์ในการทดลอง
ทางวิทยาศาสตร์ เช่น ลิง หนูตะเภา
เป็นต้น
3. อาชีพประมง (การเลียงสัตว์นำ้า)
                     ้
       หมายถึงอาชีพที่เกี่ยวข้องกับการ
เพาะเลี้ยงสัตว์นำ้าประเภทต่างๆ เช่นการ
เลี้ยงปลา การเลี้ยงกุ้ง การเลี้ยงหอย
 การประมงแบ่งออกตามลักษณะแหล่งนำ้า
เป็นต้น
 ได้ 3 ประเภทคือ
1. การประมงนำ้าจืด
หมายถึงการ ทำา
ประมงในแหล่งนำ้าจืด
ได้แก่      การจับปลา
ในแม่นำ้า การเลี้ยงปลา
2. การประมงนำ้าเค็ม หรือการประมง
ทะเล ได้แก่ การจับปลาทู การจับ
ปลาหมึก การเลี้ยงปลาเก๋า การเลี้ยงหอย
มุก เป็นต้น

    3. การประมงนำ้ากร่อย หมายถึงการ
ประมงในบริเวณเชื่อมต่อระหว่างพื้นทีทะเล
                                     ่
และนำ้าจืด ได้แก่การเลี้ยงกุงกุลาดำา
                            ้
  การเลี้ยงปลานวลจันทร์ทะเล เป็นต้น
4. ป่ า
ไม้ หมายถึงพื้นที่ทมีไม้ยืนต้น หรือพืช
                    ี่
หลากหลายชนิดขึ้นปกคลุมอย่างหนาแน่น
      หรือป่าทีคนเราปลูกขึ้นมาใหม่ เพื่อ
               ่
ทดแทน หรือเพิ่มจากเดิม ต้นไม้ที่มีความ
สำาคัญทางเศรษฐกิจ ได้แก่ สัก เต็ง รัง
     การปลูกป่าไม้
เป็นต้น
ไม่ใช่เพื่อนำา
ผลผลิตมาใช้เพียง
อย่างเดียว แต่ยัง
ช่วยป้องกันนำ้าท่วม
หลักการทำาการเกษตรที่
ยั่งยืน
1.เพิ่มความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ดิน
     1.1 การปลูกพืช ร่วมการเลี้ยงสัตว์ ซึ่ง
  มีผลพลอยได้คือ               ปุ๋ยคอก
  1.2 ไม่เผาเศษพืชในแปลงเกษตร ควร
  นำาเศษพืชคลุมดินไว้ และนำาไปทำาปุ๋ย
  หมักเพื่อบำารุงดิน
2. ลดการระบาดของแมลงศัตรูพืช
 การปลูกพืชอย่างหลากหลาย ทำาให้มี
 แมลงมาอาศัยอยู่หลายชนิด และจะเป็น
 ตัวหำ้า ตัวเบียน ซึ่งกันและกัน
3.รักษาความชุ่มชื้นในดิน และในอากาศ
 ควรมีการปลูกพืชหลายๆระดับ ในพื้นที่
 เพื่อคลุมหน้าดินเอาไว้ ลดการระเหย
 ของนำ้าในดิน
4. เป็นแหล่งอาหารของมนุษย์ทหลาก
                           ี่
หลาย
      ควรทำาการปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์อย่าง
หลากหลาย เพื่อใช้เป็นแหล่งอาหารใน
1.มีการกระจายผลผลิตและรายได้
ชีวตประจำาวัน
    ิ
   การปลูกพืชหมุนเวียนหลายชนิดทำาให้
   เกษตรกรมีรายได้ตลอดทั้งปี ไม่ต้องรอ
   พืชชนิดใดชนิดหนึ่ง
6. เพิ่มประสิทธิภาพของผลผลิต
    มีการจัดสรรพื้นที่เพื่อใช้ประโยชน์
แนวทางสร้างความหลากหลายทางชีวภาพ
  ในไร่นา
• สร้างพื้นที่ป่าขึ้นในพื้นทีการเกษตร
                             ่
• ผสมผสานระหว่างการปลูกพืชและเลี้ยง
  สัตว์
• เพิ่มความหลากหลายของพืชทีปลูก
                           ่
• การเลี้ยงสัตว์แบบผสมผสาน
ความหลากหลายทางชีวภาพและการเกษตร
 ทียั่งยืน
   ่
     ในระบบนิเวศของประเทศไทยเราประกอบ
ด้วยสิงมีชีวตอย่างหลากหลาย ซึ่งมีความ
        ่   ิ
สัมพันธ์กันอย่างยังยืน มีการเกื้อกูลซึงกัน
                  ่                   ่
และกัน ทำาให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์พืช
เจริญงอกงาม
       แต่ปัจจุบันมนุษย์ได้ทำาการปรับเปลี่ยน
วิธีการทำาการเกษตร ทำาให้ธรรมชาติเสีย
ความสมดุล ทำาให้เกิดปัญหาตามมา

หน่วยที่1ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการเกษตร