ว่าด้วย ผู้พิลาปถึงกาม พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภการประเล้าประโลมภรรยาเก่า (ของภิกษุรูปหนึ่ง) จึงตรัสเรื่องนี้ ดังนี้. เรื่องปัจจุบันได้กล่าวไว้แล้วใน บุปผรัตตชาดก เรื่องอดีตจักมีแจ้งใน อินทริยชาดก

1. 1
กามวิลาปชาดก
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๑
๗. กามวิลาปชาดก (จากพระไตรปิฎก ลาดับเรื่องที่ ๒๙๗)
ว่าด้วยผู้เพ้อถึงกาม
(บุรุษผู้ที่ถูกเสียบอยู่บนปลายหลาวเห็นกาบินมาทางอากาศ
เรียกกามาเพื่อจะส่งข่าวถึงภรรยาสุดที่รัก จึงกล่าวว่า)
[๑๓๙] นกผู้มีปีกเป็นยานพาหนะบินได้สูง
ขอท่านช่วยบอกภรรยาของข้าพเจ้า ผู้มีขาอ่อนประดุจลาต้นกล้วยให้ทราบด้วย
เมื่อนางไม่รู้จักรอคอยข้าพเจ้าเป็นเวลานาน
[๑๔๐] นางเองเป็นคนโหดร้าย ยังไม่รู้ว่าหลาวนี้เขาปักไว้
เพื่อเสียบประจานข้าพเจ้า ก็จะโกรธ
ความโกรธของนางย่อมทาให้ข้าพเจ้าเดือดร้อน
แต่หลาวในที่นี้ไม่ทาให้ข้าพเจ้าเดือดร้อนเลย
[๑๔๑] หอก เกราะ และแหวนวงเล็กๆ ที่ทาด้วยทองเนื้อห้า อนึ่ง
ผ้าแคว้นกาสีอันมีเนื้อละเอียด ข้าพเจ้าได้เก็บไว้ที่หัวนอน
ขอนางผู้มีความต้องการด้วยทรัพย์ จงยินดีด้วยทรัพย์ที่มีประมาณเท่านี้เถิด
กามวิลาปชาดกที่ ๗ จบ
----------------------------
คาอธิบายเพิ่มเติมนามาจากบางส่วนของอรรถกถา
กามวิลาปชาดก
ว่าด้วย ผู้พิลาปถึงกาม
พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน
ทรงปรารภการประเล้าประโลมภรรยาเก่า (ของภิกษุรูปหนึ่ง) จึงตรัสเรื่องนี้ ดังนี้.
เรื่องปัจจุบันได้กล่าวไว้แล้วใน บุปผรัตตชาดก
เรื่องอดีตจักมีแจ้งใน อินทริยชาดก
แต่ในที่นี้
ราชบุรุษทั้งหลายทาให้บุรุษนั้นเร่าร้อน เสียบประจานไว้บนหลาวทั้งเป็นๆ
บุรุษนั้นนั่งอยู่บนหลาวนั้น เห็นกาบินมาทางอากาศ
ไม่อนาทรถึงเวทนาทั้งที่แรงกล้าเห็นปานนั้น
เมื่อจะเรียกกานั้นมาเพื่อจะส่งข่าวสารถึงภรรยาผู้เป็ นที่รัก
จึงได้กล่าวคาถาเหล่านี้ว่า :-
ดูก่อนนกผู้มีปีกเป็นยาน บินทะยานไปในเวหา บินไปในอากาศอันสูง
ท่านช่วยบอกภรรยาของข้าพเจ้าผู้มีลาขา เสมอด้วยต้นกล้วยให้ทราบด้วยว่า

2. 2
ข้าพเจ้าถูกเสียบอยู่บนหลาว ภรรยาที่รักของข้าพเจ้านั้น
เมื่อไม่ทราบข่าวคราวอันนี้ จักทาการรอคอยข้าพเจ้าตลอดกาลนาน.
ภรรยาของข้าพเจ้านั้นยังไม่รู้ว่าหลาวและหอกนี้เขาวางไว้เพื่อเสียบปร
ะจาน นางเป็นคนดุร้าย ก็จะโกรธข้าพเจ้า ความโกรธแห่งภรรยาของข้าพเจ้านั้น
จะทาข้าพเจ้าให้เดือดร้อนไปด้วย
แต่หลาวนี้มิได้ทาให้ข้าพเจ้าเดือดร้อนในที่นี้เลย.
หอกและเกราะนี้ข้าพเจ้าเก็บไว้ที่หัวนอน อนึ่ง
แหวนก้อยที่ทาด้วยทองคาเนื้อสุก และผ้าแคว้นกาสีเนื้ออ่อน
ข้าพเจ้าเก็บไว้ที่หัวนอน ขอภรรยาที่รักของข้าพเจ้าผู้มีความต้องการทรัพย์
จงยินดีด้วยทรัพย์นี้เถิด.
บุรุษนั้นคร่าครวญอยู่อย่างนี้นั่นแล ก็ตายไปบังเกิดในนรก.
พระศาสดา
ครั้นทรงนาพระธรรมเทศนานี้มาแล้ว จึงทรงประกาศสัจจะทั้งหลาย แล้วทรงประ
ชุมชาดก. ในเวลาจบสัจจะ ภิกษุผู้กระสันจะสึก ดารงอยู่ในโสดาปัตติผล.
ภรรยาในครั้งนั้น ได้มาเป็ น ภรรยาในครั้งนี้
เทวบุตรผู้เห็นเหตุการณ์นั้น คือ เราตถาคต ฉะนี้แล.
จบ อรรถกถากามวิลาปชาดกที่ ๗
-----------------------------------------------------