Монголын Уул Уурхайн Яамны сайд Д. Ганхуяг

1. Улаанбаатар хот
2013 он

2. Нүүрсний салбарын өнөөгийн байдал
Монгол орны хувьд нүүрс нь эрчим хүч,
төмөрлөгийн үйлдвэрлэл болон
шингэрүүлсэн хийн түлшний түүхий эд
төдийгүй манай улсын эдийн засгийн
хөгжилд чухал нөлөөтэй үнэт баялаг юм.

3. Манай улсын нүүрсний геологийн таамаг нөөц 173.3
тэрбум тонн, цаашдаа өсөх магадлалтай 21.5 гаруй
тэрбум тонн нүүрсний нөөцийг урьдчилсан болон
нарийвчилсан хайгуулын үр дүнгээр тогтоосон.
Нийт 15 сав газрын хүрээнд 300 гаруй орд, илрэл
байгаа бөгөөд манай орон нүүрсний нөөцөөр дэлхийд
эхний 10 орны тоонд багтдаг бөгөөд нэг хүнд ногдох
хэмжээгээр дэлхийд тэргүүлэх байранд ороод байна.
Нүүрсний салбарын өнөөгийн байдал

4. 2012 оны байдлаар шинээр улсын нөөцөд 4.9 тэрбум тонн
нүүрсний нөөц бүртгэгдсэн байна.
Монгол улсын нүүрсний нөөц
(таамаг нөөц 173,3 тэрбум тн)

5. Нүүрсний салбарын өнөөгийн байдал
2012 оны жилийн эцсийн байдлаар уул уурхайн салбар нь
Уул уурхай
18,6
Бусад
81,4
Уул уурхай
87,7
Бусад
12,3
Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн Экспортын нийт бүтээгдэхүүн

6. Нүүрсний салбарын өнөөгийн байдал
2012 онд Монгол Улс 31.1 сая тн нүүрс
олборлож, үүнээс 20.5 сая тн нүүрсийг
экспортлосон бөгөөд улсын төсөвт 828.5
тэрбум төгрөгийн орлого оруулсан байна.

7. Өнөөдөр нүүрсний салбарт төрийн өмчит “Эрдэнэс
тавантолгой” болон төрийн өмч давамгайлсан “Багануур” ХК,
“Шивээ-Овоо” ХК, орон нутгийн өмч давамгайлсан
“Тавантолгой”, “Баянтээг”, “Могойн гол” ХК-иуд, дотоодын
болон гадаадын хөрөнгө оруулалттай “Энержи ресурс” ХХК,
“Таван толгой” ХК, “МАК” ХХК, “Чинхуа-МАК-Нарийнсухайт”
ХХК, “Саусгоби Сэндс” ХХК, “Си Өү Эй Эл” ХХК, “МоЭнКо”
ХХК, “Чингэсийн хар алт” ХХК зэрэг идэвхитэй үйл ажиллагаа
явуулж байгаа 60 орчим аж ахуйн нэгж нүүрс олборлон
борлуулж байна. Одоогийн байдлаар 20 гаруй ААН нүүрсээ
түүхийгээр болон баяжуулж экспортод гаргаж байна.
Нүүрсний салбарын өнөөгийн байдал

8. Өнөөгийн байдлаар нүүрс олборлогч уурхайнуудад нийт 10,0
мянга орчим ажиллагсад ажиллаж байгаа бөгөөд үүнээс 170
орчим нь гадаадын иргэд байна.
Нүүрсний салбарын өнөөгийн байдал
Нийт ажилтны тоо: 9530 хүн
Үүнээс: Эмэгтэй 1773 хүн
Гадаадын иргэн 164 хүн
Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн арга
хэмжээнд төлөвлөсөн зардал
31361.93 сая.төг
Нийт ажлын байрны тоо 3979 байр
Нийт уул уурхайн тоног төхөөрөмжийн тоо 1936 ширхэг

9. Нүүрсний уурхайнуудад ашиглагдаж байгаа тоног
төхөөрөмжүүдийн 20 хувь нь ОХУ-д үйлдвэрлэгдсэн,
80 гаруй хувь нь АНУ, Япон, Герман, БНСУ, БНХАУ-ын
техник тоног төхөөрөмж ашиглаж байна. Үүнд
Катерпиллер, Лиебхер, Кавасаки, Хитачи, Хюндай,
Хино зэрэг дэлхийд нэртэй компанууд орж байна.
Нүүрсний салбарын техник, технологийн ба өнөөгийн түвшин

10. Монгол улсын нүүрс олборлолт /мян.тн/
10607,3
13326,4
25253,1
32994
31139,1
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
2008 он 2009 он 2010он 2011 он 2012 он
Нийт олборлолт

11. Монгол улсын нүүрсний хэрэглээ
Цахилгаан, дулааны үйлдвэрлэлийн ба ахуйн зориулалтын нүүрсний хэрэгцээг улсын болон хувийн хэвшлийн
нүүрсний уурхайнуудаас хангаж байдаг. Нүүрсний хэрэглээний бүтцийг дараах графикаас үзүүлбэл:
Дулааны
цахилгаан
станцад
79%
Үйлдвэр,
барилга
3%
Тээвэр,
холбоо,
0.8%
Хөдөө аж
ахуй,
0.1%
Орон сууц,
нийтийн
аж ахуй, айл
өрх,
9.4%
Бусад
7%

12. Монгол улсын нүүрсний экспорт 2008 – 2012 онуудад
/мян. тн/
5123
7550,5
18241,0
22526,0
20500
0
5000
10000
15000
20000
25000
2008 он 2009 он 2010 он 2011 он 2012 он
Тайлбар: 2012 оны байдлаар 20.5 сая.тн нүүрс экспортод борлуулсан нь
өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 91.1%-тай байна.

14. Монгол улсын нүүрсний аж үйлдвэрийн салбарын нүүрсний
хэрэглээний 2013-2025 он хүртэлх тойм /мян.тн/
Тэнцэл
2012
гүйцэтгэлээр
2013 2014 2015 2020 2025
Эрчим хүчний хэрэглээ 5910.5 7061.5 106360 11717.0 13000.0 15000.0
Аж үйлдвэр барилга 324.0 348.4 373.0 397.6 521.0 630.0
Тээвэр холбоо 147.0 150.0 153.0 156.0 171.0 210.0
Өрх, орон сууц,
нийтийн аж ахуй
525.0 530.0 535.0 540.0 565.0 610.5
Боловсруулах үйлдвэр 600.0 700.0 800.0 900.0 1400.0 1600.0
Экспорт 20000.0 33000.0 40000.0 50000.0 65000.0 75000.0

15. Төлөвлөж байгаа нүүрс боловсруулах
үйлдвэрүүдийн хүчин чадал
1. Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын “УХАА ХУДАГ”-ийн нүүрс
баяжуулах үйлдвэр – 15 сая тонн/жилд
2. Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын “Эрдэнэс таван толгой” ХК-
ийн нүүрс баяжуулах үйлдвэр – 20 сая тонн/жилд
3. Ховдын аймгийн Дарви сумын “МОН ЭН КО” ХХК – 300.000
тонн/жилд металлургийн кокс
4. Дорноговь аймгийн Даланжаргалан сумын Элдэвийн уурхай “МАК”
ХХК-ийн хагас коксын үйлдвэр – 75.000 тонн/ жилд
5. Улаанбаатар хотын “НАКО” ХК-ийн хагас коксын үйлдвэр – 50.000
тонн/жилд үйлдвэрүүд байна.

16. Нүүрсний салбарт төрөөс баримтлах бодлого
НҮҮРСНИЙ НӨӨЦИЙН УДИРДЛАГЫН ХҮРЭЭНД
 Нүүрсний нөөц баялгийг Монгол улсын эдийн засгийн
бүсүүдэд хувааж, тухайн бүс нутгийн болон нүүрсний
шинж чанараас хамааруулан уг нөөцийг хэзээ, хэрхэн
эдийн засгийн эргэлтэнд оруулахыг аж ахуйн нэгжүүдтэй
ярилцан тодорхойлж байна.

17. Нүүрсний салбарт төрөөс баримтлах бодлого
 Нүүрснээс олон улсын стандартад нийцсэн хамгийн
сүүлийн үеийн технологиор байгалийн шатдаг хийтэй
адил түвшиний чанартай хийн үйлдвэрийг хөгжүүлж
эрчим хүчний түлшний хэрэгцээгээ хангах боломжтой
байна.
 Нүүрсний ордуудын ашиглалтаас орсон нийт орлогын
тодорхой хувийг улсын хэмжээнд нүүрсний геологийн
судалгааны ажилд зориулж, улсын нүүрсний нөөцийг
өсгөн нэмэгдүүлэх бодлогыг баримтална

18. Нүүрсний салбарт баримтлах бодлого
ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ХҮРЭЭНД:
 Нүүрсний салбарын гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулалтыг
дэмжиж, цаашдын хөгжлийн зорилтыг түүнд үндэслэн хэрэгжүүлнэ.
Монгол улсын нүүрсний салбарт дотоодын ба гадаадын хөрөнгө
оруулагчдад хууль эрх зүй, бизнесийн ижил тэгш боломжийг олгох
бодлого баримтлана .
 Кокс-хими, нүүрс-химийн үйлдвэрлэл хөгжүүлэх, гадаад зах зээлд
эрэлт хэрэгцээ ихтэй эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх байгаль
орчинд хор нөлөө багатай технологийг дэмжинэ.
 Нүүрсний салбар, дэд бүтцэд хөрөнгө оруулсан хөрөнгө
оруулагчдад хууль эрх зүй, эдийн засаг, бизнесийн таатай орчин
бүрдүүлнэ.

19. Нүүрсний салбарт баримтлах бодлого
НҮҮРСНИЙ ЭКСПОРТЫН ХҮРЭЭНД:
 Монгол улсаас дэлхийн зах зээлд экспортлох гол
нэрийн бүтээгдэхүүн нь нүүрс бөгөөд нүүрсний
боловсруулалт, худалдаа, арилжааг олон улсын нийтлэг
жишиг стандартад нийцүүлнэ.
 Боловсруулаагүй, түүхий нүүрсний экспортыг
бууруулах, баяжуулж чанарыг сайжруулан, хагас
боловсруулсан болон эцсийн бүтээгдэхүүний экспортыг
нэмэгдүүлэх бодлогыг баримтлана.

20. Нүүрсний салбарт баримтлах бодлого
 Дэлхийн зах зээлийн нүүрсний үнэтэй тэнцэхүйц үнээр
нүүрсээ борлуулахын тулд худалдан авалтанд
өрсөлдөөн бий болгоход чиглэсэн төмөр зам зэрэг шинэ
тээвэр, ложистикын бодлогыг баримтлан ажиллана.
 Нүүрсний салбарт экспортын нэгдсэн нэг цонхны
бодлогогыг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд “Нүүрсний
бирж” хөтөлбөр боловсруулж эрх зүйн орчныг бий
болгоно.

21. Нүүрсний салбарт баримтлах бодлого
ХУУЛЬ ЭРХ ЗҮЙН ОРЧНЫ ХҮРЭЭНД
 Нүүрсний аж үйлдвэрийн салбарт бизнесийн үйл ажиллагаа
эрхлэх дотоод, гадаадын хөрөнгө оруулагчдад санхүү, хөрөнгө,
үнэ тариф, татварын адил тэгш байх зарчмыг мөрдүүлнэ.
 Бодлогыг үр ашигтай хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрдүүлэхийн
тулд холбогдох хууль, дүрэм, журам, заавар, стандартуудыг
судлан үзэж, бодлогын үзэл баримтлалд нийцүүлэн
боловсронгуй болгох ажлыг зохион байгуулна.

22. Монгол улсын эдийн засагт нүүрсний салбар
тэргүүлэх байр эзэлж цаашид өсөх бүрэн
боломжтой, олон улсын түвшинд өрсөлдөх
чадвартай хамгийн чухал салбар болж байна.
Энэ салбарыг хөгжүүлэхийн тулд шинэ шийдэл
бүхнийг тухайлбал техник, технологи, менежмент,
хөрөнгө оруулалтыг дэмжиж ажиллана.

23. Ажлын амжилт хүсье
Баярлалаа
“Coal Mongolia-2013” чуулга уулзалтанд оролцогч та бүхэн
Монгол Улсын нүүрсний салбарыг хөгжүүлэхэд шинэлэг,
оновчтой, олон санал, санаачлага гаргана гэдэгт
итгэлтэй байна.