1. МОНГОЛ УЛСЫН НҮҮРСНИЙ ЭКСПОРТЫН
ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Улаанбаатар, 2014.08.04
Илтгэгч:ЛхамаасүрэнгийнРаднаасүрэнУУЯ-ныСБТГ- ынТБХ-ийндарга

2. o
Нөөц баялаг
o
Нүүрсний салбарыг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл
o
Дэд бүтэц
o
2014 оны нүүрсний экспортын төлөвлөгөө
o
Нүүрсний дотоодын хэрэглээ
АГУУЛГА

3. Ашигт малтмалНөөц(2013) Дэлхийн хэмжээнд
Алт(мян.тн)
Цайр(сая тн)
Төмөр(тэрбум тн)
Газрын тос(тэрбумбаррель)
Зэс(сая тн)
Нүүрс (тэрбум тн)
Шатдаг занар (тэрбум тн)
2.5
1.7
1.2
2.4
117
175.5
788
Эхний 10
3
Хайлуур жонш(сая.тн)
3.8
Эхний 10
Эхний 10
МонголынЗүүнболонТөвийнбүсхарьцангуйсайнсудлагдсан.ХаринХангайнболонБаруунбүсийгсудалснаартомоохонхэмжээнийордуудыгнээхболомжтой.
Улсын нөөцийн бүртгэлд ашигт малтмалын 1950 орд, 8150 илрэл бүртгэгдээд байгаагаас 300 орчим ордыг ашиглаж байна.
Эхний 10

4. НҮҮРСНИЙ НӨӨЦ, БАЯЛАГ
Алт35.5%
Бар/м20.3%
Гянтболд2.1%
Жонш12.2%
Нүүрс17.3%
Төмөр4.1%
Бусад8.5%
Ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн бүтэц, ашигт малтмалын төрлөөр, 2013оны эцсээр
Бүс
Нүүрс%
Нийт судлагдсан талбай
Төвийн
71.5
95,1%
Зүүн
23.6
Баруун
2.9
4,9%
Хангайн
2.0
Тайлбар: -Дэлхийднүүрснийнөөцөөрөөэхний10-тордог. -Баруунболонхангайнбүсийннөөцсудлагдаагүйбайгааньхарагдажбайна
Геологийннөөц175,5тэрбумтонн,
Баталгаажсаннөөц26,8тэрбумтонн.

5. НҮҮРСНИЙ САЛБАРЫГ ХӨГЖҮҮЛЭХ ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ
Уул уурхайн яамнаас нүүрсийг дараах үндсэн 4 чиглэлээр хөгжүүлэн экспортлох зорилт тавьж байна. Үүнд:
ТүүхийгээрэкспортлохЭрчимхүчүйлдвэрлэх
БоловсруулахУгаахбуюубаяжуулах

6. ТҮҮХИЙГЭЭР ЭКСПОРТЛОХ
14,177.1
11,720.4
8,260.2
12,628.7
14,374.5
10,374.6
0.0
2,000.0
4,000.0
6,000.0
8,000.0
10,000.0
12,000.0
14,000.0
16,000.0
Олборлолт
Борлуулалт
Экспорт
Олборлолт
Борлуулалт
Экспорт
2013 оны 1-7 сар
2014 оны 1-7 сар
мян.тн
Тайлбар:Оныэхнээс7сарынбайдлаар12628,7мян.тннүүрсолборлож14374,5мян.тннүүрсборлуулсанаас10374,6мян.тннүүрсГаалийнмэдээгээрэкспортондгаргаадбайна.
Өнгөрсөнонымөнүетэйхарьцуулбалолборлолт89,1%,борлуулалт122,6%,экспорт125,6%-ийнүзүүлэлттэйбайна.
Нүүрсэкспортлогчтомоохонажахуйнэгжийнтөлөөлөлд“Эрдэнэставантолгой” ХК, “Тавантолгой” ХК, “МонголынАлт(МАК)” ХХК, “СаусгобиСэндс” ХХК, “Энержиресурс” ХХК, “Чинхуа-МАК-Нарийнсухайт” ХХК- уудзүйёсоороржбайна.Түүнчлэн Гашуун сухайт боомтоор 59.75%, Шивээхүрэн боомтоор 36.28% гарсан бөгөөд нийт нүүрсний экспортын 96% дээрх хоёр боомтоор гарсан байна.

7. НҮҮРСИЙГ БАЯЖУУЛАХ
2011 онд нийт олборлосон нүүрсний 6.8%-ийг боловсруулж байсан бол 2012 онд 19%, 2013 онд 32.2%-ийг боловсруулсан байна.
“Энержи Ресурс” ХХК-ийн нүүрс баяжуулах үйлдвэр 2013 оны 10 дугаар сард бүрэн хүчин чадлаараа (15 сая тонн/жил)ашиглалтанд орсон нь нүүрсний нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд томоохон байр эзэлж байна.

8. НҮҮРСИЙГ БОЛОВСРУУЛАХ
CTL:НүүрсшингэрүүлэхтөсөлхэрэгжүүлэхээрБагануурЭнержиКорпорэйшнХХК,CTLMongoliaХХК,МАКХХК,ЦэцэнсМайнингХХК4компаниажиллажбайна.
SNG:Засгийнгазрын74тогтоолындагууУулуурхайняамныдэргэдТөслийннэгжийгбайгууланажиллуулжбайна.
Нүүрсийггүнболовсруулжшатдагхий,хагаскокс,экологийнцэвэртүлшгарганавахчиглэлээрШарынголЭнерго,НАКОтүлш,БаялагЭрдэнэЦом,ХөхЧоно,БэрэнГруппзэрэголонбайгууллага,компаниудэрчимтэйүйлажиллагааявуулжбайна.
НӨАТболонгаалийналбантатвараасчөлөөлөхтухайхууль(2013.06.07)
o
Газрынтосныбүтээгдэхүүнийггазрынтос,занарболоннүүрснээсүйлдвэрлэлийнаргааргарганавахтөслийнхүрээндимпортоороруулжбайгаатехнологийнтоногтөхөөрөмж,сэлбэгболонтусгайзориулалтынбарилгынматериалыггаалийнболонНӨАТ-аас2018онхүртэлчөлөөлсөн.

9. ЭРЧИМ ХҮЧ ҮЙЛДВЭРЛЭХ
•
Монголулсдотоодыннийтцахилгаанэрчимхүчнийхээ80%-ийгнүүрснээсгарганавдагбөгөөддулаанхангамжийгбараг100%нүүрсээрхангажбайна.2013ондДЦС-д5.9саятонннүүрсхэрэглэсэнбайна.
•
Монголорныэрчимхүчнийнүүрсээрбаялагбөгөөдүүнийгзөвзохистойашиглах,уурхайгтүшиглэнэрчимхүчүйлдвэрлэхтөслүүдхэрэгжихшатандааявжбайна.2024онгэхэдшинээр17-20саятонннүүрсхэрэглэхДЦС-дашиглалтадорохтөлөвбайна.

10. ДЭД БҮТЭЦ, ТЭЭВЭР
54$
135 $
24 $
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Нүүрснийтээвэрлэлтийгнэмэгдүүлжөртгийгбууруулахзорилгоордараахиажлуудыгхийжгүйцэтгээдбайна.Үүнд:
•
"ЭрдэнэсМонгол"ХХК-ийнмэдэлдЭнержиресурсХХК-ийнбарьсанавтозамыгавсан.ТТордоосГашуунсухайтбоомтхүртэлх
•
Боомтынтөмөрзамынажлыгэрчимжүүлэхүүднээс2014оны3дугаарсарын21-нийөдрийнЗасгийнгазрынхуралдаанаар“Гашуунсухайтынтөмөрзам”ХХК-ийгбайгуулахшийдвэргаргасан.Засгийнгазрынтогтоолыгхэрэгжүүлэхүүднээс2014оны4сарын7-ныөдөр“Гашуунсухайтынтөмөрзам”хамтарсанкомпанибайгуулагдсан.
•
2014оны1сарын18-ныөдрийнЗасгийнгазрынхуралдаандШивээхүрэнбоомтодбоомтынтөмөрзамхүртэлтуузандамжуулагчбарихтухайасуудлыгтанилцуулсанбөгөөд2014оны2дугаарсардЕрөнхийСайдынзахирамжаарШивээхүрэнбоомтодбоомтынтөмөрзамхүртэлтуузандамжуулагчбарихасуудлыгсудлахажлынхэсэгбайгуулагданажиллажбайгаа.
Төмөрзамболонтуузандамжуулагчзэрэгөртөгбагатайтээврийнтехнологийгнэвтрүүлсэнээртээвэрлэххүчинчадалнэмэгдэхийнзэрэгцээтээвэрлэлтийнзардалбуурчманайнүүрснийэкспортыгөрсөлдөхчадварэрсдээшлэхюм.

11. 2014 ОНЫ НҮҮРСНИЙ ЭКСПОРТЫН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ
Хөөт
Олборлолт:0.2 сая тн
Экспорт: 0.1 сая тн
Сайн хөөвөр
Олборлолт:0.6 сая тн
Экспорт: 0.5 сая тн
Баянцогт-1Олборлолт:0.3сая тн Экспорт: 0.2 сая тн
Айл баян
Олборлолт:0.9 сая тн
Экспорт: 0.8 сая тн
Баруун ноён-1
Олборлолт:0.2сая тн
Экспорт: 0.1 сая тн
Хөшөөт
Олборлолт:1.0 сая тн
Экспорт: 0.8 сая тн
Нарийн сухайт
Олборлолт:8.9 сая тн
Экспорт: 8.1 сая тн
Тавантолгой
Олборлолт:21.5 сая тн
Экспорт: 19.4 сая тн
Тайлбар:
•
Экспортыннийтхэмжээг31.4сая.тн–оортөлөвлөснөөсоныэхний7сарынбайдлаар10.6саятннүүрсэкспортоорборлуулсанбайна.
•
Монголынкоксжихнүүрснийэкспортынхувьд2013ондГашуунсухайтбоомтоор59.75%,Шивээхүрэнбоомтоор36.28%гарсанбөгөөднийтнүүрснийэкспортын96%дээрххоёрбоомтооргарсанбайна.

12. НҮҮРСНИЙ ДОТООДЫН ХЭРЭГЛЭЭГ ХАНГАГЧ УУРХАЙНУУД
Баруун бүс-4: Зээгт шар хоолойХар тарвагатайНүүрстхотгорХотгор
Хангайн бүс-8:
Өвөрчулуут
Хотгор
Эрээний ихэр уул
Баянтээг
Могойн гол
Жлчиг булаг
Нүүрстэйн ам
Улаан Овоо
Төвийн бүс-4: БагануурШарын голГалбаян-1Шивээ Овоо
Говийн бүс-4:
Элдэв
Тэвшийн говь
Таван толгой /орон нутаг/
Зүүн бүс-3:
Адуунчулуу
Талбулаг
Бэрх уул
Тайлбар: Ивэвхитэй үйл ажиллагаа явуулж
буй 23 уурхай байна.

13. НҮҮРСНИЙ ДОТООДЫН ХЭРЭГЛЭЭ, БҮТЭЦ
Дулааны цахилгаан станц79%
Үйлдвэр, барилга 3.0%
Тээвэр, холбоо 0.8%
Хөдөө аж ахуй 0.1%
Орон сууц, нийтийн аж ахуй, айл өрх9.5%
Бусад 7%
Монгол улсын нүүрс дотоодын хэрэглээ, мян.тн /2008-2013/
Нүүрсний хэрэглээний бүтэц 2013
2008 он
2009 он
2010 он
2011 он
2012 он
2013 он
Нийт
5474.9
5556.6
7055
7464.5
8399.6
8887.9
ДЦС-ууд
4652.6
4477.9
5028.4
4997.5
5496
5944.1
Бусад салбар, айл өрх
822.3
1078.7
2026.6
2467
2903.6
2943.8
Мян.тн
Тайлбар:
•
Монголулсдотоодыннийтцахилгаанэрчимхүчнийхээ80%-ийгнүүрснээсгарганавдагбөгөөддулаанхангамжийгбараг100%нүүрсээрхангажбайна.
•
Газарнутагтом,дэдбүтцийнсулхөгжсөнзэрэгшалтгааныулмаасдотоодынзахзээлийнхувьдөрсөлдөөнийнөхцөлхязгаарлагдмал,нүүрснийүнэчөлөөтбустөрийнзохицуулалттайбайна.
62.3%
53.4%
36.3%
28.8%
1.4%

14. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа