1. บทที่ 2
สารรอบตัว
Teacher : Miss Thidarat Soyjak
The learning area of Science
Yasothonpittayakom school

2. กิจกรรม 2.1
ของแข็ง ของเหลว และแก๊ส

3. ตอนที่ 1
การเป่าลมในท่อแก๊ส การเปลี่ยนแปลงของเม็ดโฟม
เป่าลมอย่างช้า ๆ เบา ๆ เม็ดโฟมสั่น แต่อยู่กับที่และอยู่ชิดติดกัน
เป่าลมแรงขึ้นเม็ดโฟมสั่น เคลื่อนที่แยกห่างจากกันไปทั่วก้นภาชนะ
ปริมาตรเพิ่มขึ้นเล็กน้อย
เป่าลมแรงที่สุด เม็ดโฟมสั่น และฟุ้งกระจายแยกออก
จากกันอย่างรวดเร็วทั่วขวดพลาสติก

4. สรุป : ตอนที่ 1
- การเป่าลมอย่างช้าๆ เบาๆ ไปยังเม็ดโฟมเป็นแบบจาลองที่
แทนการจัดเรียงอนุภาคสารในสถานะของแข็ ง ทุกอนุภาค
สั่นสะเทื อนตลอดเวลาแต่อยู่ตาแหน่งเดิม และอนุภาคอยู่ชิด
ติดกัน มีแรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาคมาก ทาให้ของแข็งคง
รูปอยู่ได้

5. - การเป่ าลมแรงขึ้น ไปยังเม็ ด โฟมเป็ นแบบจาลองที่แทน
การจัดเรียงอนุภาคสารในสถานะของเหลว ทุกอนุภาคมี
การสัน ห่างกันเล็กน้อย มีการเคลือนตัวและกระจายอยู่ทั่ว
่ ่
กันภาชนะ จึงมีปริมาตรเพิ่มขึ้น ทาให้ความหนาแน่นและ
แรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาคน้อยกว่าของแข็ง

6. - การเป่าลมแรงที่สุด ไปยังเม็ด โฟมเป็นแบบจาลองที่แทน
การจัดเรียงอนุภาคสารในสถานะแก๊ส ทุกอนุภาคมีการ
เคลื่อนทีอยู่ตลอดเวลาอย่างรวดเร็ว ฟุ้งกระจายเต็มภาชนะ
่
ทาให้ความหนาแน่นและแรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาคน้อย
กว่าของเหลวและของแข็งมาก

7. - อนุภาคของสารในสถานะของแข็ง ของเหลว แก๊ส มีการ
จัดเรียงอนุภาค ระยะห่างระหว่างอนุภาค แรงยึดเหนี่ยว
ระหว่างอนุภาค และการเคลื่อนที่ของอนุภาคที่แตกต่างกัน
ทาให้สารมีสมบัติที่แตกต่างกัน สถานะและความหนานาน
เป็นสมบัติทางกายภาพของสาร

8. ตอนที่ 2
กิจกรรม การเปลี่ยนแปลงทีเกิดขึน/สิงทีสงเกต
่ ้ ่ ่ ั
พิจารณาลักษณะและ เป็นของแข็ง เป็นผลึกท่อนเล็กๆ สีม่วงเข้ม
รูปร่างด่างทับทิม เกือบดา มันวาว
ใส่เกล็ดด่างทับทิมในน้า เกล็ดด่างทับทิมจมที่ก้นบึกเกอร์ และที่
บริเวณรอบ ๆ เกล็ดด่างทับทิม จะเห็นสี
น้าเป็นสีม่วงเข้มแพร่กระจายคล้ายควัน
เคลื่อนที่ผสมกับน้าในบีกเกอร์อยู่ประมาณ
2-3 นาที แล้วสารละลายจะกลายเป็นสี
ม่วงทั้วทั้งบีกเกอร์ โดยไม่ต้องคนสาร

9. ตอนที่ 2
กิจกรรม การเปลี่ยนแปลงทีเกิดขึน/สิงทีสงเกต
่ ้ ่ ่ ั
เปิดฝาขวดที่มีสาลีชุบ ได้กลิ่นแอมโมเนียฟุ้งกระจายไปทั่วห้องอย่าง
สารละลายแอมโมเนีย รวดเร็ว แต่ไม่สามารถมองเห็นอนุภาคใดๆ
บรรจุอยู่ภายใน ในอากาศได้

10. - เกล็ ด ด่ า งทั บ ทิ ม เปรี ย บเที ย บได้ กั บ แบบจ าลอง
อนุภาคของแข็ง ที่คงรูปอยู่ได้
- ด่างทับทิมผสมกับน้า เปรียบเทียบได้กบแบบจาลอง ั
อนุภาคของเหลว
- ได้ กลิ่นแอมโมเนียฟุ้งกระจายอย่างรวดเร็ ว และ
มองไม่ เ ห็ น อนุ ภ าคใดๆ ในอากาศ เปรี ย บได้ กับ
แบบจาลองอนุภาคของแก๊ส
- อธิ บ ายสถานะของสารโดยใช้ แ บบจ าลองการ
จัดเรียงอนุภาคของสารตอนที่ 1

11. ? ของแข็งมีความหนานานมากกว่า
ของเหลวเสมอไปหรือไม่
- ไม่เสมอไป เพราะของแข็งอาจมีความหนาแน่น
น้อยกว่าของเหลวได้ เช่น ปรอท ทั้งนี้เป็นเพราะ
เป็นสมบัติเฉพาะตัวของสารที่มีมวลต่อปริมาตร
ต่างกัน

12. มวล
ความหนานแน่น =
ปริมาตร
𝒎
𝝆=
𝑽

13. ? เพราะเหตุใดน้าแข็งจึงลอยน้าได้
- เพราะสารที่มีความหนาแน่นต่ากว่าจะ
ลอยอยู่ บ นสารที่ มี ค วามหนาแน่ น
มากกว่า

14. ? ทาไมโคมจึงลอยอยู่ในอากาศได้
ในระดับสูงที่แตกต่างกัน
- เพราะความหนาแน่นของอากาศในแต่
ละระดับมีความแตกต่างกัน

15. ? ทาไมเรือที่ทาจากเหล็กจึงลอยที่
ผิวน้าได้
- มวลต่ อ ปริ ม าตรหรื อ ความหนาแน่ น
ของเรือน้อยกว่าน้า

16. ? ทาไมน้าที่ 80๐C จึงมีความหนาแน่น
น้อยกว่าน้าที่ 4 ๐C
- น้ าที่ อุ ณ หภู มิ สู ง ขึ้ น อนุ ภ าคจะมี
พลั ง งานจลน์ สู ง ด้ ว ย ท าให้ ร ะยะห่ า ง
ระหว่างอนุภาคมีมากขึ้น ความหนาแน่น
จึงน้อยลง

17. ? อุณหภูมิของสารเปลี่ยนแปลงมี
ผลต่อสารอย่างไร
- การจัดเรียงอนุภาคของสาร ระยะห่างระหว่าง
อนุ ภ าคโมเลกุ ล แรงยึ ด เหนี่ ย วระหว่ า งโมเลกุ ล
เปลี่ยนแปลงด้วย ทาให้ความหนาแน่นและสถานะ
ของสารเปลี่ยนแปลงไปด้วย

18. 2.2 ความร้อน

19. ? อุณหภูมิของน้าหนึ่งหยดกับอุณหภูมิของน้า
ร้อนในภาชนะเท่ากันหรือไม่เพราะเหตุใด
- โดยปกติจะเท่ากัน แต่เนื่องจากมีการถ่าย
โอนความร้อนจากน้ าสู่ หลอดแก้วและ
สิ่งแวดล้อม อุณหภูมิของน้าร้อนหนึ่งหยดจึงต่า
กว่าอุณหภูมิของน้าในภาชนะ

20. ? น้าร้อนหนึ่งหยดมีปริมาณความ
ร้อนน้อยกว่าน้าร้อนในภาชนะเพราะ
เหตุใด
- น้าร้อน 1 หยด มีอุณหภูมิและมวล
น้อยกว่าน้าในอ่าง

21. ? ทาไมเมื่อจุ่มมือลงในน้าร้อนทีให้ไว้ในภาชนะ
่
จึงรู้สึกร้อนมากกว่าน้าร้อน 1 หยด
- น้ าร้ อ นในภาชนะมี ป ริ ม าณความร้ อ น
มากกว่าน้าร้อน 1 หยด เมื่อมีการถ่ายโอน
ความร้อนมายังมือ ทาให้ร้สึกร้อนมากกว่า
ู

22. ? ร่างกายปกติมีอุณหภูมิ 37๐C
๐F
คิดเป็นกี่

23. 𝑪 𝑭−𝟑𝟐
=
𝟓 𝟗
𝟑𝟕 𝑭−𝟑𝟐
=
𝟓 𝟗
𝑭−𝟑𝟐
7.4=
𝟗
(7.4x9)+32= F
98.6 = F

24. 2.3 ผลของความร้อนที่มีต่อ
การเปลี่ยนแปลงของสาร

25. ? อากาศในขวดและลูกโป่งมีการเปลี่ยนแปลง
อย่างไรเมื่อได้รับความร้อนและสูญเสียความ
ร้อน
- เมื่อได้รับความร้อนอากาศจะขยายตัว และ
เมื่อสูญเสียความร้อนอากาศจะหดตัว

26. ? มวลของอากาศในสถานการณ์ดังกล่าวมี
การเปลี่ยนแปลงหรือไม่อย่างไร
- มวลอากาศในลูกโป่งไม่มีการเปลี่ยนแปลง
แต่การจัดเรียงตัวของอนุภาคของอากาศมีการ
เปลี่ยนแปลง

27. ? ความหนาแน่นของอากาศที่อุณหภูมิต่ากับที่
อุณหภูมิสูงกว่า แตกต่างกันอย่างไร
- ความหนาแน่ น อากาศที่ อุ ณ หภู มิ ต่ าจะ
มากกว่าที่อุณหภูมิสูง

28. ? ถ้าแก๊สสูญเสียความร้อน
ปริมาตรของแก๊สจะเป็นอย่างไร
- ลดลง

29. ? บอลลูนลอยอยู่ได้ในระดับความสูงทีแตกต่าง
่
กันได้อย่างไร
- ความหนาแน่นของอากาศในระดับต่างกัน
มีค่าแตกต่างกัน

30. ? ให้ยกตัวอย่างของแข็งที่ได้รับ
ความร้อนแล้วมีปริมาตรเพิ่มขึ้น
- เหล็ก คอนกรีต

31. ? สารต่าง ๆ เมื่อได้รับความร้อน
มากขึ้นอย่างต่อเนื่องไปเรื่อยๆ จะ
มีผลอย่างไรกับสถานะของสาร
- เปลี่ยนสถานะ

32. กิจกรรม 2.2
อุณหภูมิกับการเปลี่ยนสถานะ

33. จุดประสงค์
1. หาจุดหลอมเหลวของน้าแข็ง จุดเดือด
ของน้า
2. วั ด อุ ณ หภู มิ ข องน้ าระหว่ า งเปลี่ ย น
สถานะ และนาเสนอข้อมูล

34. วัสดุอุปกรณ์และสารเคมี
1. น้าแข็งทุบละเอียด 10 cm3
2. น้ากลั่น 5 cm 3
3. บีกเกอร์ขนาด 100 cm3 1 ใบ
4. เทอร์มอมิเตอร์ 1 อัน
5. ชุดตะเกียงแอลกอฮอล์พร้อมที่กั้นลม
และตะแกรงลวด 1 ชุด
6. ขาตั้งและที่จับหลอดทดลอง 1 ชุด

35. วิธีการทดลอง

36. ผลการทดลอง
เวลา (วินาที) อุณหภูมิ (๐C) การเปลียนแปลง
่
0 0 น้าแข็งละลายเล็กน้อย
30 0 น้าแข็งละลายมากขึ้น
60 0 น้าแข็งละลายมากขึ้นอีก
90 0 น้าแข็งละลายหมด
120 0 น้าแข็งละลายหมด
150 5 อุณหภูมิของน้าเพิ่มขึ้น
180 7 อุณหภูมิของน้าเพิ่มขึ้น

37. ผลการทดลอง
เวลา (วินาที) อุณหภูมิ (๐C) การเปลียนแปลง
่
210 15 อุณหภูมิของน้าเพิ่มขึ้น
240 23 อุณหภูมิของน้าเพิ่มขึ้น
270 35 อุณหภูมิของน้าเพิ่มขึ้น
300 50 อุณหภูมิของน้าเพิ่มขึ้น
330 65 อุณหภูมิของน้าเพิ่มขึ้น
360 80 น้าเริ่มเดือด อุณหภูมิของน้าเพิ่มขึ้น
390 94 น้าเดือด อุณหภูมิของน้าเพิ่มขึ้น

38. ผลการทดลอง
เวลา อุณหภูมิ การเปลียนแปลง
่
(วินาที) (๐C)
420 100 น้าเดือด อุณหภูมิน้าไม่เปลี่ยนแปลง น้ากลายเป็นไอ
450 100 น้าเดือด อุณหภูมิน้าไม่เปลี่ยนแปลง น้ากลายเป็นไอ
480 100 น้าเดือด อุณหภูมิน้าไม่เปลี่ยนแปลง น้ากลายเป็นไอ
510 100 น้าเดือด อุณหภูมิน้าไม่เปลี่ยนแปลง น้ากลายเป็นไอ
540 100 น้าเดือด อุณหภูมิน้าไม่เปลี่ยนแปลง

39. กราฟ

40. สรุปผลการทดลอง
ขณะที่น้าแข็งกาลังหลอมเหลว กราฟเป็นเส้นขนานกับ
แกนนอน และเมื่อน้าแข็งหลอมเหลวหมดแล้ว เส้นกราฟ
มี ลั ก ษณะชั น ขึ้ น เป็ น เส้ น ตรง เมื่ อ น้ าเดื อ ดเป็ น ไอน้ า
เส้นกราฟจะขนานกับแกนนอน ช่วงที่อุณหภูมิคงที่มี 2
ช่วง คือ ขณะที่น้าแข็งหลอมเหลว และขณะที่น้าเดือด
กลายเป็นไอน้า อธิบายได้ว่าความร้อนที่น้าได้รับถูกใช้ไป
ทาให้น้าแข็งเปลี่ยนสถานะเป็นน้า และน้าเปลี่ยนสถานะ
เป็นไอน้า อุณหภูมิจึงคงที่

41. ? น้าผสมน้าแข็งมีการเปลี่ยนแปลง
อุณหภูมิและสถานะอย่างไร
- ขณะที่ น้ าแข็ ง ก าลั ง หลอมเหลวเป็ น น้ า
น้ าแข็ ง จะเปลี่ ย นสถานะจากของแข็ ง เป็ น
ของเหลว แต่ อุณหภู มิจะไม่ เปลี่ยนแปลง คื อ
0 ๐C คงที่ จากนั้นเมื่อน้าหลอมเหลวอุณหภูมิ
จะสูงขึ้นเรื่อยๆ จนเท่ากับอุณหภูมิห้อง

42. ?จุดเดือดและจุดหลอมเหลว
เป็นสมบัติเฉพาะตัวของสารหรือไม่
- ใ ช่ เ ช่ น มี เ ท น มี จุ ด เ ดื อ ด แ ล ะ จุ ด
หลอมเหลวไม่เท่ากับโพรเพนและบิวเทน และ
ไม่เท่ากับสารอื่นๆ เช่น น้า แอลกอฮอล์

43. ? ตาราง 2.3 มีสารใดบ้าง
มี ส ถานะเป็ น ของแข็ ง ที่ อุ ณ หภู มิ
25 ๐C
- โซเดียม

44. ? ถ้าต้องการเก็บเอทิลอีเทอร์ที่
เป็ นของเหลวโดยให้ กลายเป็ นไอ
น้อยที่สุด ควรจะเก็บไว้ที่อุณหภูมิ
ประมาณเท่าไร เพราะเหตุใด
- ต่ากว่าจุดเดือด คือ 34.4 ๐C

45. ของเหลว
การแข็งตัว การควบแน่น
การระเหิด
ของแข็ง แก๊ส
การระเหิดกลับ

46. การระเหิด
ลูกเหม็น
การบูร หรือ แนพทาลีน
น้าแข็งแห้ง

47. การน้าความรู้เรื่องการเปลี่ยน
สถานะไปใช้ในชีวิตประจ้าวัน
การท้าไอศกรีม
การตกแต่งเวทีแสดงละคร ดนตรี
เครื่องท้าความเย็น

48. 2.4 การถ่ายโอนความร้อน

49. กิจกรรม 2.3
การพาความร้อนของน้า

50. จุดประสงค์
1. ทดลองและอธิบายการถ่ายโอนความ
ร้อนของน้า
2. อธิบายการพาความร้อนของน้า
3. ยกตัวอย่างการนาความรู้เรื่องการนา
ความร้อนไปใช้ประโยชน์

51. วัสดุอุปกรณ์และสารเคมี
1. ด่างทับทิม ช้อนเบอร์ 1
2. น้ากลั่น 250 cm 3
3. บีกเกอร์ขนาด 250 cm3 1 ใบ
4. เทอร์มอมิเตอร์ 2 อัน
5. ชุดตะเกียงแอลกอฮอล์พร้อมที่กั้นลม
และตะแกรงลวด 1 ชุด
6. ขาตั้งและที่จับหลอดทดลอง 2 ชุด

52. วิธีการทดลอง

53. ผลการทดลอง
เวลา อุณหภูมของน้า (๐ อุณหภูมของน้า
ิ ิ การเปลียนแปลงทีสงเกตได้
่ ่ ั
(วินาที) C) ที่กนบีกเกอร์ (๐C) ที่ผิวน้า
้
0 30 28 เกล็ดด่างทับทิมจมลงที่ก้นบีกเกอร์
30 32 29 เกล็ดด่างทับทิมละลายสารละลายมีสีม่วง
60 35 31 สีม่วงเคลื่อนที่ลอยขึ้น
90 38 35 สีม่วงเคลื่อนที่ลอยขึ้นเป็นทางยาว
120 40 38 สีม่วงเคลื่อนที่ลอยขึ้นถึงผิวบนแล้ววนลงมา
150 43 40 สีม่วงเคลื่อนที่วนลงมาแล้วขึ้นไปคล้ายวงกลม
และกระจายสารละลายเป็นสีชมพู

54. ผลการทดลอง
เวลา อุณหภูมของน้า (๐ อุณหภูมของน้า
ิ ิ การเปลียนแปลงทีสงเกตได้
่ ่ ั
(วินาที) C) ที่กนบีกเกอร์ (๐C) ที่ผิวน้า
้
180 45 43 สีชมพูเคลื่อนที่ลักษณะเดียวกับสีม่วง
เคลื่อนไปที่ผิวน้าและวนลงมาด้านล่าง
210 46 44 สีชมพูกระจายในสารละลายบางส่วน
240 49 48 สีชมพูกระจายในสารละลายเพิ่มขึ้น
270 50 49 สีชมพูกระจายในสารละลายส่วนใหญ่
300 51 51 สารละลายสีชมพูกระจายทั่วบีกเกอร์

55. สรุปผลการทดลอง
การกระจายสีของด่างทับทิมในน้ามีการเปลี่ยนแปลง สี
ของด่ า งทั บ ทิ ม จะเคลื่ อ นที่ จ ะเคลื่ อ นที่ จ ากก้ น บี ก เกอร์
ลอยตั ว สู ง ขึ้ น แล้ ววนกลั บมาที่ ก้ น บี กเกอร์ อี ก เพราะ
อนุภาคน้าที่พาสีของด่างทับทิมด้านล่างจะพาความร้อน
มาด้ ว ย ท าให้ อ นุ ภาคน้ าที่ อ ยู่ ร อบๆ มี ความหนาแน่ น
มากกว่า เข้าแทนที่อุณหภูมิของเทอร์มอมิเตอร์อันบนจึง
สูงขึ้น และสีของด่างทับทิมจะกระจายทั่วบีกเกอร์

56. กิจกรรม 2.4
การนาความร้อน

57. จุดประสงค์
1. ทดลองการถ่ า ยโอนความร้ อ นของ
โลหะ
2. อธิบายการนาความร้อนของโลหะ
3. ยกตัวอย่างการนาความรู้เรื่องการนา
ความร้อนไปใช้ประโยชน์

58. วัสดุอุปกรณ์และสารเคมี
1. เทียนขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1 เล่ม
1x15 cm
2. แผ่นอะลูมิเนียมขนาด 2x20 cm 1 แผ่น
3. ชุดตะเกียงแอลกอฮอล์พร้อมที่กั้นลม
และตะแกรงลวด 1 ชุด
6. ขาตั้งและที่จับหลอดทดลอง 1 ชุด

59. วิธีการทดลอง

60. ผลการทดลอง
หยดเทียนที่อยู่ใกล้เปลวไฟจะตกมาก่อน
ตามด้วยหยดเที ย นที่ อ ยู่ ไกลออกไป
ตามลาดับ

61. สรุปผลการทดลอง
หยดเทียนที่อยู่ใกล้เปลวไฟตกมาก่อน เนื่องจากความร้อน
ถ่ายโอนไปยังอนุภาคของอะลูมิเนียมที่อยู่ใกล้เปลวไฟก่อน
ทาให้ อนุ ภาคของอะลู มิเนี ยมสั่ นมากขึ้ น และไปชนกั บ
อนุภาคที่อยู่ติดกัน ทาให้อนุภาคที่อยู่ติดกันสั่นมากขึ้น ทา
ให้ความร้อนถ่ายโอนจากปลายด้านหนึ่งไปสู่ปลายอีกด้าน
หนึ่ ง ได้ โดยการสั่ น ของอนุ ภ าค เรี ย กการถ่ า ยโอน
พลังงานนี้ว่า การนาความร้อน

62. ? หยดเทียนมีการเปลี่ยนแปลง
อย่างไร เพราะเหตุใด
- ความร้อนจากโลหะอะลูมิเนียมจะถ่ายโอน
ความร้อนให้หยดเทียนหลอมละลายหยดลงมา
เพราะโลหะได้รับความร้อนจากแอลกอฮอล์ทา
ให้อนุภาคโลหะสั่นมากขึ้น แล้วชนกับอนุภาคที่
ติดกันสั่นมากขึ้นตามไปด้วย

63. ? อะลูมิเนียม ทองแดง เหล็ก
แก้ว วัสดุใดมีความสามารถในการนา
ความร้อนได้ดีกว่ากัน มีวิธีการตรวจสอบ
เพื่อหาคาตอบได้อย่างไร
- มากไปน้ อ ย คื อ ทองแดง อะลู มิ เ นี ย ม
เหล็ก แก้ว

64.  ฉนวนความร้อน คือ วัตถุที่นาความ
ร้อนได้น้อยมาก เช่น ไม้ พลาสติก
อากาศ
 ตัวกลาง คือ อนุภาคทีเป็นตัวส่งผ่าน
่

65. ตารางการนาความร้อนและฉนวน
ความร้อนของร้อน จากมากไปน้อย
ตัวน้าความร้อน ฉนวนความร้อน
เงิน สุญญากาศ
ทองแดง อากาศ
อะลูมิเนียม คอร์ก
เหล็ก แก้ว
ตะกั่ว น้า

66. กิจกรรม 2.5
การดูดซับความร้อนของ
วัตถุที่มีสีผิวต่างกัน

67. จุดประสงค์
1. ทดลองสีของวัตถุกับการรับพลังงานความร้อน
2. ทดลองการถ่ายโอนความร้อนโดยการแผ่รังสี
3. อธิบายการถ่ายโอนความร้อนโดยการแผ่รังสี
4. ยกตัวอย่างการแผ่รังสีไปใช้ประโยชน์

68. วัสดุอุปกรณ์และสารเคมี
1. แผ่นโลหะชนิดแข็ง 2 แผ่น มีขนาดเท่ากัน
แผ่นหนึ่งสีขาว และอีกแผ่นทาสีดา
มีที่ติดเทอร์มอมิเตอร์ตรงกลาง 2 แผ่น
2. เทอร์มอมิเตอร์ 2 อัน
3. หลอดไฟ 1 ดวง

69. วิธีการทดลอง

70. ผลการทดลอง
อุณหภูมิของ อุณหภูมิของ
แผ่นโลหะสีขาว แผ่นโลหะสีด้า
ต่้ากว่า สูงกว่า

71. สรุปผลการทดลอง
ความร้อนจากหลอดไฟเป็นความร้อนจากรังสีอิน
ฟาเรด เป็ น คลื่ น แม่ เ หล็ ก ไฟฟ้ า โลหะทั้ ง สองสี มี
ความสามารถในการดูดซับความร้อนจากรังอิน ฟาเรด
ได้ แตกต่ างกัน โลหะสีดาจะดูดซับความร้ อนได้ดีกว่า
โลหะสีขาว
การถ่ายโอนความร้อนโดยไม่มีตัวกลาง เรียกว่า
การแผ่รังสี

72. ? วิธีใดเปรียบได้กับการถ่ายโอนความร้อน
แบบการนา การพา และการแผ่รงสี ั
- แบบที่ 1 การนาความร้อน เพราะสิ่งของที่ส่งไปนั้น
ผู้ส่งไม่เคลื่อนที่
- แบบที่ 2 การพาความร้อน เพราะสิ่งของที่ส่งมี
ผู้นาไปส่งทาให้เคลื่อนที่ไป
- แบบที่ 3 การแผ่รังสี เพราะสิ่งของที่ส่งนั้น ไม่ได้
อาศัยตัวกลางในการส่ง

73. ? ความรู้เรื่องการนาและการพาความร้อน
นามาใช้ประโยชน์ในชีวิตประจาวันได้อย่างไร
- การติดเครื่องปรับอากาศในห้องทางาน
- การต้มน้าแบบขดลวด
- กระติกเก็บน้าร้อน

74. 2.5 การจัดกลุ่มสาร
ตามลักษณะเนื้อสาร
และขนาดของอนุภาค

75. สารเนือเดียว
คือ สารที่มีองค์ประกอบ และสมบัติของ
สารเหมือนกันทุกส่วน มองด้วยตาเปล่า
คล้ายเป็นสารเพียงชนิดเดียว อาจเป็น
สารเพียงชนิดเดียวหรือหลายชนิดก็
ได้ ได้แก่

76. • สารบริสุทธิ์ ( ธาตุ, สารประกอบ )
เป็นสารเพียงชนิดเดียวไม่มีสารอื่นเจือปน มีสมบัติ
เฉพาะตัวคงที่ และเมื่อสลายตัวให้สารใหม่มีสมบัติ
แตกต่างไปจากเดิม
• สารละลาย ( ของผสมเนื้อเดียว )
ประกอบด้วยตัวถูกละลาย และตัวทาละลายปนกัน
กลมกลืน มีสมบัติเปลี่ยนแปลงตามอัตราส่วนของตัวถูก
ละลายและตัวทาละลาย

77. • สารเนือผสม คือ สารที่มีเนื้อไม่กลมกลืนกันตลอด
้
(แต่อาจมองเห็นไม่ชัด)เกิดจากการผสมสารตั้งแต่
2 ชนิดขึ้นไปเข้าด้วยกัน ได้แก่
 สารคอลลอยด์
เกิดจากอนุภาคของสารขนาดเล็กๆ เส้นผ่านศูนย์กลางระหว่าง 10-7 ถึง
10-4 cm. กระจายปนอยู่ในตัวกลางได้โดยไม่ตกตะกอน สารทีมอนุภาคขนาด
่ ี
นี้สามารถผ่านกระดาษกรองได้ แต่ผ่านแผ่นเซลโลเฟนไม่ได้ เช่น นมสด วุ้น
เจลลี่ หมอก สเปรย์ เป็นต้น
สารแขวนลอย
คือ สารเนือผสมทีมอนุภาคองค์ประกอบขนาดใหญ่กว่า 10-4 cm. แขวนลอย
้ ่ ี
อยู่ในตัวกลาง เมื่อทิงไว้จะตกตะกอนได้เอง ไม่สามารถผ่านกระดาษกรอง
้

78. สมบัติทั่วไปของคอลลอยด์
1. เมื่อผ่านลาแสงเกิดปรากฏการณ์ Tyndall effect
2. อนุภาคมีการเคลือนที่แบบบราวน์เนียน
่
3. อนุภาคคอลลอยด์มประจุไฟฟ้า อาจเป็นบวกหรือลบก็ได้
ี
ซึ่งสามารถถูกดูดด้วยขัวไฟฟ้าตรงกันข้ามในสนาม
้
4. อนุภาคโดยทัวจะไม่ตกตะกอน เพราะมีการเคลือนที่
่ ่
ตลอดเวลา
5. อาจกล่าวโดยสรุป คอลลอยด์จะมีสมบัตเกียวกับแสง
ิ ่
การเคลื่อนทีและสมบัตทางประจุไฟฟ้า
่ ิ

79. ชนิดของคอลลอยด์
คอลลอยด์มีหลายชนิด มีชื่อเรียกต่างๆกัน ขึ้นอยู่กับสถานะ
อนุภาคกับสถานะของตัวกลาง
1 .แอโรซอล เป็นคอลลอยด์ที่มีสถานะอนุภาคเป็นของแข็ง
หรือของเหลวในสถานะของตัวกลางที่เป็นก๊าซ ตัวอย่างเช่น
เมฆ หมอก ฝุ่นละอองในอากาศ
2.เจล เป็นคอลลอยด์ที่มีสถานะอนุภาคเป็นของแข็งในสถานะ
ตัวกลางที่เป็นของเหลวตัวอย่างเช่น เยลลี่ วุ้น ยาสีฟัน แยม

80. ชนิดของคอลลอยด์
3. โฟม เป็นคอลลอยด์ที่มีสถานะของอนุภาคเป็นก๊าซ ใน
สถานะตัวกลางที่เป็นทั้งของแข็งและของเหลว ตัวอย่างเช่น
ฟองสบู่ ครีมโกนหนวด
4. อิมัลชัน เป็นคอลลอยด์ที่มีอนุภาคเป็นของเหลวแขวนลอยอยู่ใน
่
ตัวกลางที่เป็นของเหลว ซึ่งไม่ละลายเข้าด้วยกัน จึงต้องอาศัยสารอีก
ชนิดหนึ่งมาเป็นตัวกลางเชื่อมประสานของเหลวนั้นจนละลาย เท่ากัน
เป็นคอลลอยด์ ตัวเชื่อมนี้เรียกว่า อิมัลซิฟาย-เออร์ ตัวอย่าง อิมัลชั่น
เช่น น้ากับน้ามัน โดยมีสบู่เป็นตัวเป็นตัวเชื่อม

81. ชนิดของคอลลอยด์
5. อิมัลซิฟายเออร์ คือ สารที่เติม
ลงไปเพื่อทาหน้าที่เป็นตัวเชื่อม หรือประสาน
ของเหลวตั้งแต่สองชนิดขึ้นไป ให้อนุภาค
กระจายไปทั่วได้ เช่น สบู่ ผงซักฟอกไข่
แดง เคซิน และน้าดี

82. การเปรียบเทียบ สารละลาย คอลลอยด์ สารแขวนลอย
ตัวอย่างสาร สารละลาย CuSO4 นมสด นมสดผสมกรด
ลักษณะเนื้อสาร เนื้อเดียว เนื้อเดียว เนื้อผสม
ขนาดเส้นผ่าน น้อยกว่า 10-7 cm 10-7 ถึง 10-4cm มากกว่า 10-4cm
ศูนย์กลางของอนุภาค
การลอดผ่าน ได้ ได้ ไม่ได้
กระดาษกรอง
การลอดผ่านถุงเซล ได้ ไม่ได้ ไม่ได้
โลเฟน
ปรากฏการณ์ ไม่เกิด เกิด เกิด
ทินดอลล์

83. กิจกรรม 2.6
การตรวจสอบขนาดของ
เนื้อสาร

84. จุดประสงค์
1.สารวจ สังเกต อธิบายสมบัติและยกตัวอย่างสาร
แขวนลอย คอลลอยด์ และสารละลายที่ พ บใน
ชีวิตประจาวัน
2.ทดลองและเปรียบเทียบขนาดของอนุภาคสาร โดย
ใช้กระดาษกรองและเซลโลเฟน
3.จั ดกลุ่ มสารโดยใช้ อนุ ภาคสารเป็ นเกณฑ์ ในการ
จัดเป็นสารแขวนลอย คอลลอยด์ และสารละลาย

85. วัสดุอุปกรณ์และสารเคมี
1. น้าโคลนหรือน้าแป้งดิบ 20 cm3
2. นมสดหรือน้าแป้งสุก 20 cm 3
3. น้าหวานที่ใส่สี 20 cm3
4. บีกเกอร์ขนาด 50 cm3 3 ใบ
5. บีกเกอร์ขนาด 250 cm3 3 ใบ
6. กระดาษกรองขนาด 11cm 3 แผ่น
7. กระดาษเซลโลเฟนขนาด 10x10cm 3 แผ่น

86. วัสดุอุปกรณ์และสารเคมี
8. กรวยพลาสติก 1 อัน
9. ขวดรูปกรวยขนาด 250 1 อัน
10. แท่งแก้วคนสาร 1 อัน
11. ขาตั้งพร้อมที่จับ 1 ชุด
12. ยางรัดของ 3 เส้น
13. ช้อนตักสารเบอร์ 2 1 อันผ่น

87. วิธีการทดลอง

88. ผลการทดลอง
ผลที่สงเกต
ั
ลักษณะของเหลว
สารตัวอย่าง เมื่อกรองด้วยกระดาษกรอง เมื่อผ่านถุงเซล
ที่สังเกตได้
โลเฟน
น้าแป้งดิบ สีขาวขุ่น มีตะกอน มีตะกอนขาวติดอยู่บน น้าในบีกเกอร์ไม่
กระดาษกรอง และได้ เปลี่ยนแปลง
ของเหลวใส
น้าแป้งสุก ของเหลวขุ่น ไม่มีสารตกค้างบนกระดาษ น้าในบีกเกอร์ไม่
เล็กน้อย ไม่มี กรอง และได้ของเหลวขุ่น เปลี่ยนแปลง
ตะกอน เล็กน้อย
น้าหวาน ของเหลวใสมีสี ได้ของเหลวใสมีสีเดียวกับ น้าในบีกเกอร์มีสี
น้าหวาน เดียวกับน้าหวาน

89. สรุปผลการทดลอง
น้าแป้งดิบ สารแขวนลอย
น้าแป้งสุก คอลลอยด์
น้าหวาน สารละลาย

90. สาร เนือสารเป็นเกณฑ์
สารเนือเดียว คอลลอยด์ สารเนือผสม
สารละลาย สารบริสุทธิ์ สารแขวนลอย
ธาตุ สารประกอบ
โลหะ อโลหะ กึ่งโลหะ

91. สาร
ความบริสุทธิ์เป็นเกณฑ์
สารบริสุทธิ์ สารผสม
ธาตุ สารประกอบ สารเนือเดียว คอลลอยด์ สารเนือผสม
โลหะ อโลหะ กึ่งโลหะ สารละลาย สารแขวนลอย