Download luận án tiến sĩ với đề tài: Tác động của hội nhập quốc tế tới bất bình đẳng thu nhập nông thôn – thành thị tại Việt Nam, cho các bạn có thể tham khảo

1. i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u khoa
h c ñ c l p c a tôi. Các thông tin, s li u trong lu n án là
trung th c và có ngu n g c rõ ràng c th . K t qu nghiên
c u trong lu n án chưa t ng ñư c công b trong b t kỳ công
trình nghiên c u nào khác.
Tác gi Lu n án
Nguy n Th Thanh Huy n

2. ii
L I C M ƠN
Lu n án này là k t qu nghiên c u nghiêm túc c a tác gi b ng s n l c và c
g ng c a b n thân. Tuy nhiên, ñ hoàn thành Lu n án, tác gi ñã nh n ñư c nhi u s
ñ ng viên và giúp ñ c a nhi u ngư i.
Trư c h t, tác gi xin ñư c g i l i c m ơn ñ n ch ng và con gái cùng các thành
viên trong gia ñình luôn ñ ng viên, chia s công vi c và t o ñi u ki n cho tác gi
hoàn thành Lu n án ñúng th i h n.
Tác gi Lu n án xin ñư c g i l i c m ơn các Th y cô giáo ñã luôn quan tâm
dìu d t, cung c p các ki n th c chuyên môn trong quá trình th c hi n ñ tài này. Xin ñư c
chân thành c m ơn Cô giáo hư ng d n PGS.TS Phan Th Nhi m và Th y giáo TS Nguy n
Văn Thành ñã khích l , ñ ng viên và hư ng d n tác gi th c hi n Lu n án.
ð th c hi n thành công ñ tài này, tác gi lu n án ñã nh n ñư c nhi u s quan
tâm, chia s và giúp ñ c a nhi u Th y, Cô, ñ ng nghi p và ñ c bi t là s chia s
nhi t tình c a PGS.TS Ngô Th ng L i, TS. Nguy n Th Minh, PGS.TS Lê Qu c H i,
TS Lê Trung Kiên, TS Nguy n Vi t Cư ng, TS Tô Trung Thành.
Tác gi xin ñư c c m ơn ñ n các c u sinh viên Ths T Minh Quang và Nguy n
Văn Hi u ñã h tr tác gi Lu n án v m t ch nh s a các l i k thu t in n, trình bày.
Tác gi cũng xin ñư c g i l i c m ơn ñ n các ñ ng nghi p ñang công tác t i
khoa Môi Trư ng và ðô Th ñ c bi t b môn Kinh t và Qu n lý ðô th tr c thu c
khoa, khoa K Ho ch và Phát tri n. Nhân d p này, tác gi cũng ñư c xin g i l i cám
ơn ñ n các cán b Vi n ðào t o Sau ð i H c, Trư ng ð i H c Kinh T Qu c Dân ñã
luôn ñ ng viên và t n tình h tr , t o ñi u ki n cho các nghiên c u sinh hoàn thành
Lu n án ñư c ñúng ti n ñ .
Tác gi Lu n án
Nguy n Th Thanh Huy n

3. iii
M C L C
TRANG PH BÌA
L I CAM ðOAN .........................................................................................................i
L I C M ƠN..............................................................................................................ii
M C L C...................................................................................................................iii
DANH M C T VI T T T.....................................................................................vi
DANH M C B NG..................................................................................................vii
DANH M C HÌNH....................................................................................................ix
L I M ð U..............................................................................................................1
CHƯƠNG 1 CƠ S LÝ LU N NGHIÊN C U TÁC ð NG C A H I NH P
QU C T ð N B T BÌNH ð NG THU NH P NÔNG THÔN – THÀNH TH 9
1.1.B t bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành th ...............................................9
1.1.1.M t s khái ni m .............................................................................................9
1.1.2.ðo lư ng b t bình ñ ng .................................................................................10
1.1.3.M t s quan ñi m lý lu n v b t bình ñ ng nông thôn – thành th ...............13
1.1.4.T ng quan nghiên c u th c nghi m ..............................................................18
1.2.Tác ñ ng c a h i nh p qu c t t i b t bình ñ ng thu nh p nông thôn –
thành th ...................................................................................................................22
1.2.1.Khái ni m và ño lư ng h i nh p ...................................................................22
1.2.2. nh hư ng c a h i nh p qu c t t i b t bình ñ ng thu nh p:.......................25
1.2.3.T ng quan nghiên c u tác ñ ng c a h i nh p qu c t t i b t bình ñ ng thu
nh p nông thôn – thành th .....................................................................................29
1.3.Gi thuy t nghiên c u lu n án ......................................................................34
CHƯƠNG 2 B T BÌNH ð NG THU NH P NÔNG THÔN – THÀNH TH
VI T NAM TRONG QUÁ TRÌNH H I NH P QU C T ................................41
2.1.Quá trình h i nh p kinh t qu c t t i Vi t Nam..........................................41
2.1.1.Giai ño n t 1990 ñ n năm 1997...................................................................41
2.1.2. Giai ño n t năm 1998 ñ n 2006..................................................................45

4. iv
2.1.3.Giai ño n t 2007 ñ n nay.............................................................................50
2.2.Th c tr ng b t bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành th t i Vi t Nam...53
2.2.1.Ngu n s li u.................................................................................................53
2.2.2.Cơ c u thu nh p nông thôn – thành th Vi t Nam .........................................54
2.2.3. B t bình ñ ng thu nh p chung Vi t Nam ..................................................57
CHƯƠNG 3 PHÂN TÍCH VÀ ðÁNH GIÁ TÁC ð NG C A H I NH P
QU C T T I B T BÌNH ð NG THU NH P NÔNG THÔN – THÀNH TH
T I VI T NAM ........................................................................................................82
3.1. Các y u t h i nh p kinh t qu c t tác ñ ng t i b t bình ñ ng thu nh p
nông thôn – thành th t i Vi t Nam ......................................................................82
3.1.1. M i quan h c a xu t nh p kh u t i b t bình ñ ng thu nh p nông thôn –
thành th ..................................................................................................................82
3.1.2.M i quan h ñ u tư tr c ti p nư c ngoài t i b t bình ñ ng thu nh p nông
thôn – thành th .......................................................................................................83
3.1.3. Chính sách Nhà nư c trong ñi u ki n h i nh p nh hư ng t i b t bình ñ ng
thu nh p nông thôn – thành th . ..............................................................................85
3.2.ðánh giá h i nh p qu c t t i b t bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành
th t i Vi t Nam b ng mô hình kinh t lư ng. .....................................................93
3.2.1.Gi i thi u mô hình kinh t lư ng d ng s li u m ng ....................................93
3.2.2.Bi n s và phương pháp tính các bi n s s d ng trong mô hình nghiên c u97
3.2.3. K t qu h i qui và gi i thích.......................................................................101
3.3.ðánh giá chung ...............................................................................................112
3.3.1.ð c trưng c a l c lư ng lao ñ ng ...............................................................112
3.3.2.Chi n lư c ñ u tư c a Nhà nư c .................................................................117
CHƯƠNG 4 M T S G I Ý CHÍNH SÁCH GI M B T BÌNH ð NG THU
NH P NÔNG THÔN – THÀNH TH T I VI T NAM.....................................127
4.1.Tóm t t k t qu ñã th c hi n chương trư c.............................................127
4.2.ð nh hư ng v n ñ gi m b t bình ñ ng trong nh ng năm t i ..................127

5. v
4.3. M t s g i ý gi i pháp h n ch b t bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành
th Vi t Nam trong nh ng năm t i .....................................................................131
4.3.1.Nhóm gi i pháp liên quan ñ n thúc ñ y xu t kh u các m t hàng nông s n,
th công m ngh và d t may...............................................................................131
4.3.2. Nhóm gi i pháp liên quan ñ n ña d ng hóa thu nh p nông thôn ............133
4.3.3.Nhóm gi i pháp liên quan ñ n ñ u tư..........................................................135
4.3.4.Nhóm gi i pháp liên quan ñ n ñ c ñi m h gia ñình ..................................138
K T LU N..............................................................................................................142
TÀI LI U THAM KH O ......................................................................................143
PH L C.................................................................................................................151

6. vi
DANH M C T VI T T T
Ký hi u Di n gi i
ADB Ngân hàng phát tri n Châu Á
CIEM Vi n Nghiên c u Qu n lý kinh t Trung ương
CMKT Chuyên môn k thu t
CNH-HðH Công nghi p hóa - Hi n ñ i hóa
ðTMSDC ði u tra m c s ng dân cư
ðTNN ð u tư tr c ti p nư c ngoài
FDI ð u tư tr c ti p nư c ngoài
GDP T ng s n ph m qu c n i
ICOR T l v n trên s n lư ng tăng thêm
IMF Qu ti n t qu c t
KNNK Kim ng ch nh p kh u
KNXK Kim ng ch xu t kh u
LLLð L c lư ng lao ñ ng
NHNN Ngân hàng nhà nư c
NK Nh p kh u
NSNN Ngân sách nhà nư c
NSTW Ngân sách Trung ương
ODA Vi n tr phát tri n chính th c
TCTK T ng c c Th ng kê
TLTS Tích lũy t i s n
TNBQ Thu nh p bình quân
TT-NT Thành th - nông thôn
USD ðô la M
VHLSS Kh o sát m c s ng h gia ñình
VND Vi t Nam ñ ng
WTO T ch c Thương m i Th gi i
XK Xu t kh u
XNK Xu t nh p kh u

7. vii
DANH M C B NG
B ng 1.1. Chú thích các bi n s d ng trong mô hình (1) ...........................................34
B ng 1.2. Chú thích các bi n s d ng trong mô hình (3) ...........................................35
B ng 1.3. Chú thích các bi n s d ng trong mô hình (4) ...........................................36
B ng 1.4. Chú thích các bi n s d ng trong mô hình (7,8) ........................................39
B ng 2.1: T c ñ tăng GDP và các ngành ch y u (%)..............................................42
B ng 2.2. Thu nh p bình quân ñ u ngư i/tháng (ñơn v tính: nghìn ñ ng/tháng) .....44
B ng 2.3: Thu nh p bình quân ñ u ngư i m t tháng c a t ng nhóm (1000ñ/tháng).44
B ng 2.4: Kho ng cách giàu nghèo c a Vi t Nam (s l n)........................................45
B ng 2.5. M t s ch tiêu phát tri n kinh t t ng h p Vi t Nam................................47
B ng 2.6: Tình hình xã h i giai ño n 1999-2006 phân theo thành th , nông thôn. ....49
B ng 2.7. M t s ch tiêu phát tri n kinh t t ng h p c a Vi t Nam ........................51
B ng 2.8: Thu nh p bình quân nhân kh u 1 tháng chia theo 5 nhóm thu nh p, thành
th - nông thôn (ñơn v tính: 1000ñ)............................................................................52
B ng 2.9. C u trúc thu nh p gi a nông thôn – thành th : năm 1998 và 2010 ............55
B ng 2.10. Chênh l ch chi tiêu c a các nhóm ngũ phân v trong dân s (%) .............58
B ng 2.11. Thu nh p bình quân ñ u ngư i và chênh l ch thu nh p...........................59
B ng 2.12. T l h nghèo phân theo vùng (%) .........................................................60
B ng 2.13. H s GINI phân chia theo vùng tính theo thu nh p ................................61
B ng 2.14. Nghèo khu v c thành th và nông thôn Vi t Nam qua các năm............62
B ng 2.15. Chi tiêu và thu nh p bình quân ñ u ngư i (ñ ng)...................................67
B ng 2.16. Ch s b t bình ñ ng Theil T (ño b ng thu nh p).....................................68
B ng 2.17. B t bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành th phân chia theo vùng ........70
B ng 2.18. Chênh l ch thu nh p nông thôn - thành th theo ho t ñ ng kinh t ..........72
B ng 2.19. T l thay ñ i b t bình ñ ng thu nh p thành th - nông thôn theo ho t
ñ ng kinh t .................................................................................................................73
B ng 2.20. B t Bình ñ ng thu nh p thành th - nông thôn theo ngh nghi p.............75
B ng 2.21. T l thay ñ i b t bình ñ ng thu nh p thành th - nông thôn theo ngh nghi p ..76

8. viii
B ng 2.22. Chênh l ch thu nh p nông thôn – thành th theo dân t c .........................78
B ng 2.23. T l thay ñ i chênh l ch thu nh p nông thôn – thành th theo dân t c...78
B ng 2.24. Chênh l ch thu nh p nông thôn – thành th theo trình ñ giáo d c........79
B ng 2.25. T l thay ñ i Chênh l ch thu nh p nông thôn – thành th theo trình ñ
giáo d c .......................................................................................................................80
B ng 3.1. T giá h i ñoái th c, danh nghĩa h u d ng và thu n (tr c p).................90
B ng 3.2. T l b o h th c t ñ i v i các ngành Vi t Nam năm 2003 và 2009 ....92
B ng 3.3. Chú thích các bi n s d ng trong mô hình (7,8) ........................................98
B ng 3.4. Phân lo i các nhóm t nh theo m c ñ h i nh p........................................100
B ng 3.5. K t qu ư c lư ng mô hình 6.1 (mô hình tác ñ ng c ñ nh và mô hình tác
ñ ng ng u nhiên).......................................................................................................102
B ng 3.6. K t qu ư c lư ng mô hình 7 (mô hình tác ñ ng c ñ nh và mô hình tác
ñ ng ng u nhiên) v i các t nh h i nh p sâu..............................................................110
B ng 3.7. K t qu ư c lư ng mô hình 7 ñ i v i các t nh h i nh p trung bình (mô
hình tác ñ ng c ñ nh (fixed effect) và tác ñ ng ng u nhiên (random effect)..........111
B ng 3.8. K t qu ư c lư ng mô hình 7 ñ i v i các t nh h i nh p y u (mô hình tác
ñ ng c ñ nh (fixed effect) và tác ñ ng ng u nhiên (random effect)........................112
B ng 3.9. T tr ng LLLð chia theo trình ñ h c v n cao nh t ñ t ñư c, thành
th /nông thôn và các vùng kinh t - xã h i, 1/4/2010................................................113
B ng 3.10. T tr ng LLLð ñã qua ñào t o CMKT và t ñ i h c tr lên chia theo gi i
tính, thành th /nông thôn và các vùng kinh t - xã h i, 1/4/2010 .............................115
B ng 3.11. ð u tư cho nông nghi p giai ño n 2000-20001 (%) .............................117
B ng 3.12. GDP, Lao ñ ng, ñ u tư xã h i, hi u qu v n ñ u tư gi a công nghi p-
nông nghi p c a Vi t Nam........................................................................................119
B ng 3.13. Các d án Công nghi p l n Vi t Nam giai ño n 2000-2010 ..............122
B ng 3.14: V n ñ u tư nư c ngoài dành cho nông nghi p (ñơn v tính: %)...........123
B ng 4.1. Chu n nghèo c a Vi t Nam và c a Ngân hành Th gi i năm 2004-2010128
B ng 4.2 T l nghèo theo các vùng c a Vi t Nam t 2004-2010(%).....................129

9. ix
DANH M C HÌNH
Hình 1.1. ðư ng Lorenz và h s Gini.......................................................................11
Hình 1.2. Khung kh phân tích ñánh giá nh hư ng c a h i nh p kinh t qu c t ñ n
b t bình ñ ng thu nh p ..................................................................................................1
Hình 2.1: Chênh l ch chi tiêu nông thôn – thành th ..................................................64
Hình 2.2: Chênh l ch thu nh p nông thôn – thành th ................................................66
Hình 3.1. M i quan h gi a xu t kh u/GDP và Theil T(thu nh p) năm 2010 ...........82
Hình 3.2. M i quan h gi a nh p kh u/GDP và Theil T năm 2010...........................83
Hình 3.3. M i quan h gi a FDI/GDP và Theil T năm 2010 ....................................84
Hình 3.4. T tr ng giá tr hàng xu t kh u giai ño n 1995 - 2010..............................86
Hình 3.5. T tr ng giá tr hàng nh p kh u giai ño n 1995 - 2010..............................87
Hình 3.6. T giá h i ñoái danh nghĩa và th c h u d ng (t năm 2000-2010) ...........89
Hình 3.7. T tr ng c a l c lư ng lao ñ ng ñã qua ñào t o chia theo thành th /nông
thôn và gi i tính, 1/4/2010........................................................................................116
Hình 3.8 T tr ng l c lư ng lao ñ ng có trình ñ t ñ i h c tr lên chia theo thành
th /nông thôn và gi i tính..........................................................................................116

10. 1
L I M ð U
1. Ý nghĩa nghiên c u
M t s nhà kinh t h c phát tri n cho r ng b t bình ñ ng là m t trong nh ng
nguyên nhân d n ñ n tăng trư ng kinh t . Kaldor (1955-1956) [63]và Lewis (1954)
[66] cũng cho r ng b t bình ñ ng là ngu n g c c a ti t ki m và ti t ki m là nhân t
thúc ñ y ñ u tư và ti t ki m. Tuy nhiên m t s nghiên c u g n ñây cho th y nh
hư ng c a b t bình ñ ng ñ n tăng trư ng l i là m i quan h ngư c chi u, b t bình
ñ ng càng cao thì nh hư ng càng không t t ñ n tăng trư ng (Alessina và Rodrik
1994 , Person và Jabellina 1994) [34],[78]. Benabou (1996)[41] cũng ñưa ra m t s
nghiên c u v m i quan h b t bình ñ ng và tăng trư ng kinh t cho th y k t qu
tương quan cũng ngư c chi u.
Bên c nh ñó công b ng cũng r t quan tr ng cho vi c xoá ñói gi m nghèo.
Các nhà kinh t t i Ngân hàng th gi i cho r ng tăng trư ng kinh t s làm gi m
nghèo ñói. ði u này dư ng như s hi u qu hơn ñ i v i nh ng nư c mà phân ph i
thu nh p bình ñ ng (Ngân hàng Th gi i, 1999)[87]. Trong cu c nghiên c u kh o
sát các h gia ñình t 44 nư c, các nhà kinh t c a Ngân hàng th gi i phát hi n
th y r ng “N u qu c gia nào có s phân ph i thu nh p bình ñ ng thì nh hư ng c a
tăng trư ng kinh t ñ n xoá ñói gi m nghèo s g p năm l n so v i qu c gia mà phân
ph i thu nh p b t bình ñ ng”(Ngân hàng Th gi i,1999).[87]
Bên c nh tăng trư ng kinh t và xoá ñói gi m nghèo, b t bình ñ ng có ý
nghĩa vai trò l n trong n ñ nh xã h i. Do v y m i qu c gia ñ u ph n ñ u vì m c
tiêu phát tri n, ñây là m t s m nh mà b t c qu c gia nào cũng ph i th c hi n.
M c dù ti n b v kinh t là m t c u ph n cơ b n c a phát tri n, nhưng ñó không
ph i là ñi u duy nh t. S dĩ như v y là vì phát tri n không ch ñơn thu n là m t hi n
tư ng kinh t . M c tiêu cu i cùng c a nó không ch d ng l i khía c nh v t ch t và
tài chính c a cu c s ng con ngư i. S phát tri n kinh t c a m t nư c d a trên cơ
s h n ch và xoá b n n nghèo ñói, b t bình ñ ng và th t nghi p trong b i c nh
c a m t n n kinh t ñang tăng trư ng. Chúng ta có th th y, trên th c t n u như

11. 2
qu c gia nào mà l i ích c a ngư i giàu và ngư i nghèo tương ñ i ngang nhau thì
qu c gia ñó ch c ch n có ít xung ñ t và cũng như ít x y ra n i chi n hơn.
Nh n th c ñư c t m quan tr ng c a bình ñ ng trong tăng trư ng kinh t ,
gi m nghèo ñói và n ñ nh xã h i. Do v y, ngay t nh ng ngày ñ u ñ c l p năm
1945, Chính ph Vi t Nam ñã nh n th c ñư c quan tr ng c a bình ñ ng trong tăng
trư ng kinh t , gi m nghèo ñói và n ñ nh xã h i. Vi t Nam tăng trư ng kinh t
k t h p v i công b ng xã h i ñã tr thành nguyên t c c a s phát tri n. ð i h i VII
ð ng C ng S n Vi t Nam ñã xác ñ nh: Tăng trư ng kinh t ph i g n li n v i ti n
b công b ng xã h i ngay trong t ng bư c ñi và trong su t quá trình phát tri n. T o
ñi u ki n cho m i ngư i ñ u có cơ h i phát tri n và s d ng t t năng l c c a mình.
Thu h p d n kho ng cách v trình ñ phát tri n v i m c s ng gi a các vùng, các
dân t c và các t ng l p dân cư. Tuy nhiên, tăng trư ng kinh t trong hai th p k qua
l i kéo theo s gia tăng b t bình ñ ng khi mà ch s Gini tăng t 3.2 (năm 1993) lên
3.5(năm 1998), 3.9(năm 1999), 4.2(năm 2002) và 4.13(năm 2004) và năm 2010 ñã
là 4.3 (Theo ñi u tra m c s ng dân cư năm 2010) [29]. S gia tăng b t bình ñ ng
này ch y u gây ra b i s gia tăng chênh l ch thu nh p, nghèo ñói. C th thu nh p
bình quân ngư i/ tháng thành th cao g p hơn 2.2 l n so v i nông thôn. T l chi
tiêu gi a hai khu v c này cũng cho k t qu tương t . Như v y, chênh l ch thu nh p
gi a nông thôn và thành th là nguyên nhân ch y u d n ñ n s gia tăng b t bình
ñ ng Vi t Nam trong nh ng năm qua.
Nh n th c ñư c v n ñ này, t nh ng năm 1997, chính ph Vi t Nam ñã
d ch chuy n ñ u tư t thành th sang nông thôn và t p trung phát tri n nông nghi p.
ð c bi t năm 1998, phát tri n nông nghi p, nông thôn ñã tr thành m t chương
trình ngh s l n c a Chính ph . Không ch có chính ph mà các t ch c qu c t
Vi t Nam (Ngân hàng Th gi i, chương trình phát tri n Liên hi p Qu c ) r t quan
tâm ñ n v n ñ này. Cùng v i vi c gia nh p T ch c Thương M i Th Gi i (WTO),
n n kinh t Vi t Nam ñã có nhi u bi n ñ i. Nh ng bi n ñ i này ñem l i nhi u cơ
h i cũng như nhi u thách th c hơn. Kh năng ti p c n và bi n cơ h i ñ các ñ i
tư ng có thu nh p th p t n d ng l i th tương ñ i ñ c i thi u v th kinh t c a

12. 3
mình, làm gi m m c ñ b t bình ñ ng c a toàn xã h i, nhưng cũng có th là y u t
ti m năng cho s gia tăng kho ng cách giàu nghèo trong xã h i khi các ñ i tư ng
này không t n d ng ñư c các l i th này. Vì th n l c trên c a Chính ph v n ti p
t c c n thi t ñ ñ m b o quá trình h i nh p kinh t không làm gia tăng kho ng cách
giàu nghèo trong xã h i. Câu h i ñ t ra ñây là: ñ quá trình h i nh p không làm
gia tăng s b t bình ñ ng trong xã h i, chúng ta nên làm gì và làm như th nào? ðây
là câu h i l n, và m c tiêu c a lu n án là th c hi n nghiên c u th c nghi m nh m
xác ñ nh các kênh mà qua ñó quá trình h i nh p kinh t qu c t có th tác ñ ng lên
s b t bình ñ ng trong thu nh p.
Lý thuy t kinh t ñã ch ra m i liên quan gi a thương m i qu c t - m t th
hi n c a m c ñ h i nh p kinh t qu c t - và m c ñ b t bình ñ ng trong thu nh p.
Ch ng h n các lý thuy t kinh t v thương m i qu c t d a trên mô hình tân c ñi n
c a Heckscher-Ohlin và ñ nh lý Stolpher-Samuelson cho r ng trao ñ i thương m i
thông qua h i nh p kinh t s giúp làm tăng trư ng kinh t và làm gi m kho ng
cách giàu nghèo trong n i b n n kinh t c a các nư c ñang phát tri n. Kỳ v ng ñó
ñư c d a trên nguyên lý l i th tương ñ i: trong n n kinh t m thì lao ñ ng trình
ñ th p các nư c ñang phát tri n s tr nên khan hi m hơn m t cách tương ñ i và
do ñó s có cơ h i tăng thêm thu nh p c a mình.
Tuy nhiên th c t l i không x y ra như v y và ñi u này ñã ñư c ch ra trong
nhi u nghiên c u th c nghi m. Ch ng h n ngư i ta th y r ng, trong khi h i nh p
kinh t mang l i cho n n kinh t Trung Qu c kho ng 40 t ñôla m i năm thì thu
nh p c a nh ng ngư i nghèo nông thôn Trung Qu c gi m ñi kho ng 6-7% m i
năm (Xiaofei Tian: 2008, tr5)[88]. ðây là m t v n ñ l n không ch Trung Qu c mà
còn cho c các nư c ñang trên ñư ng h i nh p như Vi t Nam. T i sao h i nh p kinh
t l i làm tăng thêm kho ng cách giàu nghèo và b ng con ñư ng nào? Câu h i này
c n ñư c phân tích k lư ng ñ có các chính sách phù h p trong vi c xây d ng n n
kinh t phát tri n n ñ nh và b n v ng.

13. 4
Các nghiên c u v tác ñ ng c a h i nh p kinh t lên m c ñ b t bình ñ ng
trong thu nh p ñã ñư c nghiên c u khá nhi u, trên th gi i cũng như Vi t Nam.
Các k t lu n cho th y b ng ch ng th c nghi m v m i quan h ch t ch gi a hai
y u t này. Tuy nhiên các k t lu n thu ñư c t nghiên c u này ch ñưa ra ñư c c nh
báo v s thay ñ i trong b t bình ñ ng trong thu nh p trong quá trình h i nh p kinh
t trên phương di n vĩ mô, mà không ñưa ra các lý gi i là h i nh p kinh t tác ñ ng
lên b t bình ñ ng qua các kênh nào. Và do ñó không ñưa ra ñư c các gi i pháp
trong vi c gi m thi u m c ñ b t bình ñ ng trong xu th h i nh p kinh t qu c t .
Rõ ràng h i nh p kinh t m ñư ng cho t do hóa thương m i, làm c u n i
cho vi c chuy n giao công ngh và thúc ñ y s c nh tranh gi a các doanh nghi p.
H i nh p kinh t cũng t o ñi u ki n thu n l i cho các lu ng v n ñ u tư tr c ti p
nư c ngoài (FDI) - m t kênh quan tr ng trong vi c ph bi n công ngh m i cũng
như trình ñ qu n lý tiên ti n. ði u này t o cơ h i cho các tác nhân tham gia kinh t
trong vi c s d ng m t cách hi u qu hơn các ngu n l c s n có c a mình: v n, tri
th c và s c lao ñ ng. Tuy nhiên các tác nhân kinh t , v i ñi u ki n khác nhau v
v n, trình ñ qu n lý và trình ñ lao ñ ng, s ph n ng khác nhau v i s thay ñ i do
h i nh p kinh t mang l i. Th c t cho th y trong quá trình phát tri n kinh t có
nh ng ñ i tư ng / cá nhân không ñ ñi u ki n ñ h i nh p v i s phát tri n chung
và d dàng b b rơi ngoài cu c chơi. ði u này d n ñ n s thay ñ i trong b c tranh
kinh t theo t nh/ vùng mi n c a m t nư c. Hi u qu s d ng ñ u vào s khác nhau,
ti n b công ngh và do ñó năng su t lao ñ ng cũng khác nhau. T t c ñi u này ñ u
có nh hư ng t i m c ñ b t bình ñ ng trong kinh t gi a các h gia ñình.
H i nh p qu c t cùng v i s t do hóa thương m i và nh ng dòng ch y ñ u
tư l n vào trong nư c, các vi n tr và ngu n ti n chuy n v t nư c ngoài cũng gây
ra nh ng thay ñ i ñáng k cho xã h i, và nh ng tác ñ ng c a nó ch c ch n là r t
không ñ ng ñ u. Giá c có liên quan và cơ c u c u s thay ñ i r t nhi u, và s có
nh ng ngư i nhanh chóng n m b t ñư c nh ng cơ h i m i và nh ng ngư i s b t t
h u l i ñ ng sau. Nh ng ngư i có khi u kinh doanh và có ñư c các kh năng c n
thi t s có ñư c thu nh p kh ng l , trong khi ñó nh ng ngư i v n ñư c l i t ch

14. 5
ñ bao c p trư c ñây nay l i tr thành nghèo khó. Nh ng ngư i tr tu i v i t m
b ng ñ i h c và kh năng s d ng ti ng Anh và kh năng tin h c rõ ràng ñư c trang
b t t hơn nh ng công nhân và nông dân ñang ph i v t l n ki m s ng trong môi
trư ng kinh t m i. ð gi m b t b t bình ñ ng không c n thi t, chính ph nên ki m
ch th trư ng và toàn c u hóa. M t chính sách t t là chính sách có th giám sát và
ñưa ra ñư c nh ng quy ñ nh t t cho ti n trình chuy n ñ i ñ ng th i cũng ñưa ra
ñư c nh ng gi i pháp ñ gi i quy t các v n ñ xã h i do tăng trư ng mang l i. Như
v y h i nh p kinh t tác ñ ng t i b t bình ñ ng thông qua nhi u phương di n và
lu n án s t ng bư c ư c lư ng các tác ñ ng này.
Trong nghiên c u này, lu n án s phân tích nh hư ng t ng h p c a h i nh p
kinh t qu c t thành các kênh khác nhau, ñánh giá tác ñ ng c a các kênh này lên
b t bình ñ ng trong thu nh p. ði u này không ch giúp ñơn thu n ñánh giá tác ñ ng
mà còn ñưa ra cơ s c th giúp các nhà ho ch ñ nh chính sách trong vi c x lý v n
ñ b t bình ñ ng thu nh p trong quá trình h i nh p. Nh m m c ñích trên, tác gi ñi
sâu nghiên c u lu n án v i tiêu ñ “Tác ñ ng c a h i nh p qu c t lên b t bình
ñ ng thu nh p nông thôn – thành th t i Vi t Nam”.
2. M c tiêu, ph m vi và ñ i tư ng nghiên c u c a lu n án
2.1. M c tiêu
Th nh t: Xem xét h i nh p kinh t có tác ñ ng t i b t bình ñ ng kinh t
nông thôn – thành th t i Vi t Nam hay không?
Th hai: T p trung phân tích ñ tìm ra nguyên nhân gây ra b t bình ñ ng v
thu nh p gi a nông thôn và thành th .
2.2. Ph m vi
+ Ph m vi vùng
Lu n án s phân tích ph m vi c nư c, tuy nhiên khi th c hi n h i qui lu n
án s ph i phân tích theo các t nh. Lý do l a ch n phân tích theo t nh là (i) các t nh
thư ng ch a ñ ng ñ c trưng riêng, ch ng h n như vi c ñi u hành n n kinh t , vi c

15. 6
th c hi n các ch trương chính sách liên quan ñ n kinh t , ngu n tài nguyên và
ngu n nhân l c… ð c bi t s khác bi t trong ch trương và năng l c trong vi c ti p
c n các cơ h i do h i nh p kinh t mang l i. Các s khác bi t này có th làm cho
k t qu phân tích thi u chính xác và kém phong phú n u vi c phân tích d ng m c
toàn b n n kinh t .
(ii) T nh là ñơn v nh nh t mà ta có th thu th p ñư c s li u v giá tr t ng
s n ph m, v n, lao ñ ng, dân s , xu t nh p kh u, ñ u tư tr c ti p nư c ngoài và các
bi n s liên quan khác.
(iii), Vi c s d ng s li u t nh thay vì s li u c nư c cho phép kích thư c
m u tăng lên ñáng k , và do ñó ñ tin c y c a các ư c lư ng thu ñư c t mô hình
cũng như các suy di n th ng kê s d ng các giá tr ư c lư ng này ñư c tăng lên.
+ Ph m vi th i gian: Th i gian t 2002 ñ n nay. Th nh t, do b s li u ñi u
tra m c s ng dân cư ti n hành kh o sát ñ u tiên 1992. Th hai, c i cách kinh t b t
ñ u t năm 1986, tuy nhiên ñ có s li u t ng h p v xu t nh p kh u, t ng s n
ph m trong nư c, ñ u tư tr c ti p nư c ngoài ñ ph c v cho vi c phân tich ñ nh
lư ng thì ch t p h p ñ y ñ ñư c t năm 2002 tr l i ñây. Do v y, lu n án s phân
tích s li u t 2002 ñ n nay
2.3. ð i tư ng
• Nghiên c u b t bình ñ ng thu nh p gi a nông thôn – thành th t i Vi t
Nam
• Nghiên c u m c ñ b t bình ñ ng thu nh p nông thôn - thành th .
• Nghiên c u m c ñ các nhân t gây ra b t bình ñ ng thu nh p nông thôn
– thành th
• Vai trò chính sách h i nh p c a Nhà nư c có tác ñ ng gì ñ n nhân t này.
• ðánh giá tác ñ ng h i nh p kinh t nh hư ng t i b t bình ñ ng thu nh p
gi a nông thôn- thành th .

16. 7
3. Câu h i nghiên c u
ð gi i thích ñư c b t bình ñ ng gi a nông thôn và thành th , và xem xét h i
nh p kinh t có nh hư ng ñ n b t bình ñ ng thu nh p nông thôn - thành th c n tr
l i câu h i sau:
Li u h i nh p kinh t qu c t có ph i là nguyên nhân gây ra b t bình
ñ ng thu nh p gi a nông thôn - thành th t i Vi t Nam hay không?
ð tr l i câu h i này, chúng ta c n ti p t c tr l i các câu h i sau:
a) Nguyên nhân nào gia tăng b t bình ñ ng thu nh p gi a nông thôn – Thành
th t i Vi t Nam?
b) M c ñ chênh l ch nông thôn và thành th hi n nay là bao nhiêu?
c) M c ñ các nhân t gây ra chênh l ch nông thôn – Thành th là bao
nhiêu? Vai trò c a Nhà nư c có tác ñ ng gì ñ n nhân t này?
4. Phương pháp lu n
Trư c h t lu n án s d ng phương pháp phân tích t ng h p và h th ng hoá
các v n ñ lý lu n v b t bình ñ ng nông thôn - thành th và m i quan h v i h i
nh p qu c t b ng cách khái quát hóa l i lý thuy t cũng như th c nghi m nghiên
c u v v n ñ này.
Th hai lu n án s s d ng phương pháp th ng kê, mô t ñ ñánh giá th c
tr ng b t bình ñ ng nói chung và b t bình ñ ng nông thôn - thành th t i Vi t Nam
trong b i c nh h i nh p qu c t b ng các s li u thu th p ch y u t các ngu n
công b chính th c.
Ngoài hai phương pháp trên lu n án s s d ng phương pháp phân tích ñ nh
lư ng ñ h i qui các bi n, lư ng hóa các nhân t tác ñ ng t i b t bình ñ ng thu
nh p nông thôn – thành th t i Vi t Nam c th b ng các ph n m m Excel, Stata..,
ñ t ñó lu n án s ñưa ra các g i ý chính sách phù h p.

17. 8
5. Nh ng ñóng góp chính c a Lu n án
Lu n án ñã ch m i quan h v h i nh p qu c t thông qua các kênh ñ u tư, hàng
hóa, công ngh thông tin và ño lư ng b ng các bi n tương ng như ñ u tư tr c ti p
nư c ngoài(FDI)/t ng thu nh p qu c n i, xu t nh p kh u/GDP, t l s h s d ng
internet lên b t bình ñ ng thu nh p nông thôn –thành th t i Vi t Nam trong năm
qua. C th , tác ñ ng tích c c ñ n b t bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành th t i
Viêt Nam là giá tr xu t kh u hàng hóa/GDP, b i vì xu t kh u t o ra thu nh p cho
ngư i lao ñ ng, ñ c bi t Vi t Nam có ñ c ñi m xu t kh u ph n l n là hàng nông
s n và hàng hóa s d ng nhi u lao ñ ng như d t may, giày da ... nh ng ngành này
s làm tăng thu nh p cho ngư i dân nông thôn và h n ch chênh l ch thu nh p gi a
nông thôn – thành th . Ngư c l i, m t s nhân t như FDI/GDP và t l h s d ng
internet tác ñ ng tiêu c c ñ n b t bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành th t i Vi t
Nam, nguyên nhân chính là do cơ s h t ng khu v c thành th c a Vi t Nam
ñư c ñ u tư t t hơn nông thôn. Bên c nh ñó, lu n án cũng ch ra m i quan h gi a
nhân t c th c a ch h như trình ñ h c v n ñ n b t bình ñ ng thu nh p nông
thôn – thành th . Qua nh ng phát hi n th c t , lu n án ñưa ra các g i ý gi i pháp,
chính sách phù h p ñ gi m b t b t bình ñ ng nông thôn – thành th t i Vi t Nam
trong nh ng năm t i.
6. K t c u c a Lu n án
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n và các ph l c Lu n án ñư c chia làm 4 chương:
Chương 1: Cơ s lý lu n nghiên c u tác ñ ng c a h i nh p qu c t ñ n b t
bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành th
Chương 2: B t bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành th t i Vi t Nam trong
quá trình h i nh p qu c t
Chương 3: Phân tích và ñánh giá tác ñ ng c a h i nh p qu c t t i b t bình
ñ ng thu nh p nông thôn – thành th t i Vi t Nam
Chương 4: M t s g i ý chính sách gi m b t chênh l ch thu nh p nông thôn –
thành th t i Vi t Nam

18. 9
CHƯƠNG 1
CƠ S LÝ LU N NGHIÊN C U TÁC ð NG C A H I
NH P QU C T ð N B T BÌNH ð NG
THU NH P NÔNG THÔN – THÀNH TH
1.1.B t bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành th
1.1.1.M t s khái ni m
1.1.1.1. ðô th
ðô th (thành th ): Theo thông tư s 31/TTLD ngày 20 tháng 11 năm 1990
c a liên B Xây D ng và ban t ch c cán b c a Chính ph như sau: ðô th là ñi m
t p trung dân cư v i m t ñ cao, ch y u là lao ñ ng phi nông nghi p, có cơ s h
t ng thích h p, là trung tâm t ng h p hay trung tâm chuyên ngành có vai trò thúc
ñ y s phát tri n kinh t - xã h i c a c nư c, c a m t mi n lãnh th , m t t nh, m t
huy n ho c m t vùng trong t nh ho c trong huy n.[9]
Theo Ngh ñ nh s 42/2009/Nð-CP ngày 07/5/2009 [6] c a Chính ph qui
ñ nh ðô th c a nư c ta là các ñi m dân cư t p trung v i các tiêu chí c th sau:
Các tiêu chu n cơ b n ñ phân lo i ñô th ñư c xem xét, ñánh giá trên cơ s
hi n tr ng phát tri n ñô th t i năm trư c li n k năm l p ñ án phân lo i ñô th ho c
t i th i ñi m l p ñ án phân lo i ñô th , bao g m:
Th nh t: Ch c năng ñô th
Là trung tâm t ng h p ho c trung tâm chuyên ngành, c p qu c gia, c p vùng
liên t nh, c p t nh, c p huy n ho c là m t trung tâm c a vùng trong t nh; có vai trò thúc
ñ y s phát tri n kinh t - xã h i c a c nư c ho c m t vùng lãnh th nh t ñ nh.
Th hai: Quy mô dân s toàn ñô th t i thi u ph i ñ t 4 nghìn ngư i tr lên.

19. 10
Th ba: M t ñ dân s phù h p v i quy mô, tính ch t và ñ c ñi m c a t ng
lo i ñô th và ñư c tính trong ph m vi n i thành, n i th và khu ph xây d ng t p
trung c a th tr n.
Th tư: T l lao ñ ng phi nông nghi p ñư c tính trong ph m vi ranh gi i n i
thành, n i th , khu v c xây d ng t p trung ph i ñ t t i thi u 65% so v i t ng s lao ñ ng.
Th năm: H th ng công trình h t ng ñô th g m h th ng công trình h
t ng xã h i và h th ng công trình h t ng k thu t:
a) ð i v i khu v c n i thành, n i th ph i ñư c ñ u tư xây d ng ñ ng b và
có m c ñ hoàn ch nh theo t ng lo i ñô th ;
b) ð i v i khu v c ngo i thành, ngo i th ph i ñư c ñ u tư xây d ng ñ ng b
m ng h t ng và b o ñ m yêu c u b o v môi trư ng và phát tri n ñô th b n v ng.
Th sáu: Ki n trúc, c nh quan ñô th : vi c xây d ng phát tri n ñô th ph i
theo quy ch qu n lý ki n trúc ñô th ñư c duy t, có các khu ñô th ki u m u, các
tuy n ph văn minh ñô th , có các không gian công c ng ph c v ñ i s ng tinh th n
c a dân cư ñô th ; có t h p ki n trúc ho c công trình ki n trúc tiêu bi u và phù h p
v i môi trư ng, c nh quan thiên nhiên.
1.1.1.2. B t bình ñ ng thu nh p gi a nông thôn - thành th
B t bình ñ ng thu nh p nông thôn – thành th có th nhìn nh n như là s
khác bi t v thu nh p th c t gi a các nhóm dân cư c a hai khu v c này. N u s sai
l ch càng ít thì m c ñ b t bình ñ ng càng th p và ngư c l i.
1.1.2.ðo lư ng b t bình ñ ng
Theo cách ti p c n qui mô các nhà kinh t và th ng kê thư ng s p x p các
cá nhân theo m c thu nh p tăng d n, r i chia t ng dân s thành các nhóm. M t
phương pháp thư ng ñư c s d ng là chia dân s thành 5 nhóm có qui mô như nhau
theo m c thu nh p tăng d n, r i xác ñ nh xem m i nhóm nh n ñư c bao nhiêu ph n
trăm c a t ng thu nh p (ngũ phân v ). N u thu nh p ñư c phân ph i ñ u cho các gia
ñình, thì m i nhóm gia ñình s nh n ñư c 20% thu nh p. N u t t c thu nh p ch t p

20. 11
trung vào m t vài gia ñình, thì hai mươi ph n trăm gia ñình có thu nh p cao nh t s
nh n t t c thu nh p, và các nhóm gia ñình khác không nh n ñư c gì. Khi ño lư ng
m c ñ b t bình ñ ng, m t cách áp d ng khá hi u qu cách ñ nh lư ng này là tính
ch tiêu t l thu nh p bình quân c a nhóm 20% h gia ñình giàu nh t v i thu nh p
bình quân c a nhóm 20% h gia ñình nghèo nh t.
M t cách ti p c n khác ñ phân tích s li u th ng kê v thu nh p cá nhân là
xây d ng ñư ng Lorenz trong ñó tr c hoành bi u th ph n trăm dân s có thu
nh p, còn tr c tung bi u th t tr ng thu nh p c a các nhóm tương ng. ðư ng chéo
ñư c v t g c t a ñ bi u th t l ph n trăm thu nh p nh n ñư c ñúng b ng t l
ph n trăm c a s ngư i có thu nh p. Nói cách khác, ñư ng chéo ñ i di n cho s
“công b ng hoàn h o” c a phân ph i thu nh p theo qui mô: m i ngư i có m c thu
nh p gi ng nhau. Còn ñư ng cong Lorenz bi u th m i quan h ñ nh lư ng th c t
gi a t l ph n trăm c a s ngư i có thu nh p và t l ph n trăm thu nh p mà h
nh n ñư c. Như v y, ñư ng cong Lorenz mô ph ng m t cách d hi u tương quan
gi a nhóm thu nh p cao nh t v i nhóm thu nh p th p nh t. ðư ng Lorenz càng xa
ñư ng chéo thì thu nh p ñư c phân ph i càng b t bình ñ ng.
1.
2.
Hình 1.1. ðư ng Lorenz và h s Gini
Ngu n: [ 25 , tr138]
Trên cơ s ñư ng Lorenz các nhà th ng kê kinh t thư ng tính h s GINI,
m t thư c ño t ng h p ñư c s d ng r ng rãi v s b t bình ñ ng. Ch s này ñư c
%dân s
Thu
nh p
100
80
60
40
20
20 40 60 80

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52889
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562