ddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd

1. Ақмола облысы
Степногорскқаласы
№1 Ақсу орта мектебі
Дайындықтобыныңтәрбиешісі: Шапейқызы Жайнағалам
Тақырыбы «5-6 жастағы баланың жеке қабілеті мен
дарындылығын дамыту»
Мектеп жасына дейінгі балаларды дамыту мәселесі ұлттық даму
стратегиясымен тығыз байланысты мемлекеттік саясаттың ажырамас бөлігі
болыптабылады. Бала — біздің болашағымыз. Олай болса, мектепке дейінгі
тәрбиелеу мен оқыту баланың ғана емес, еліміздің де жарқын болашағының
кепілі. Ол – үздіксіз білім берудің алғашқы деңгейі. Сондықтан, мектепке
дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың негізгі мақсаты – баланың жеке басының
қалыптасуы мен дамуы болып отыр.
Бағдарламаның мазмұны баланың жеке жас ерекшелігінің
мүмкіншіліктерін ашуға, бала тұлғасын жан-жақты дамытуға, жалпы
адамдық, ұлттық құндылықтарға негізделген білім жүйесін
қалыптастыруға, әлеуметтік ортада оң қатынастарға қабілетті шығармашыл
тұлғаны дайындауға бағытталған мектепке дейінгі ересек жас балаларын
тәрбиелеу мен оқытудың мақсаттарын шешуді көздейді.Осы мақсатта
бүгінгі таңда 5-6 жастағы балаларға «Біз мектепке барамыз» бағдарламасы
бойынша білім берілуде. Жалпы бағдарлама 5 бөлімнен тұрады.
«Қатынас» білім беру саласында
Байланыстырып сөйлеуін, мектепке дейінгі ересек жастағы балалардың
тілдік әрекетке жеке қабілеттерін, мазмұнды диалог пен монолог құра білу
іскерлігін, сауат ашу және жазуды меңгеруге дайындау мақсатында тілдік
шығармашылығын көрсетуге бағытталған жұмыстардың мазмұны мен
міндеттері қарастырылады. Сондықтан сабақ барысында балалардың
дарындылығын, қабілетін арттыру үшін әртүрлі тапсырмалар
пайдаланамын. Мысалы:Суреттердегізаттарды ата.Сөзқай дыбыстан
басталса, сол сөздің суретін төмендегі әріптердің қатарына жапсыр.
(1тапсырма)
Тапсырманы орындау барысында бала әр суретті атап, «сөз қай
дыбыстан басталады» және «А» дыбысынан басталатын суретті «А» әрпіне
жапсыра отырып, әріп таңбасын есіне сақтайды. Сөз қандай дыбыстан
басталып тұрғанын ажыратып, дыбысты дұрыс айтқызу арқылы, есту

2. қабілеті дамиды және дыбысты айту барысында дұрыс тыныс алу тәртібін
үйренеді. Ал жапсырма сабағы әр сабағы өте қызықты өтеді.
Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығы артып, зейіні қалыптасады,
ептілікке, саусақ бұлшықеттерінің дамуына өте үлкен үлес қосады.
Дарынды балалар үшін тек кітаптағы тапсырмалармен ғана шектеліп
қоймай, қосымша карточкалар, тапсырмалар, ойындар жүргіземін. Мысалы,
жаңа тақырыпқа сай берілген суреттердегі сөздерді буынға бөліп,
дыбыстық талдау жасалынады. Сұрақтарға жауап беру, әңгіме құрастыру
арқылы баланың тілі дамиды, ойлау қабілеті, қиялы, сөздік қоры
молайтылады. Мектепалды даярлық тобында балалармен 5-10 минуттық
дидактикалық ойындар жүргіземін. Дайындалған карточкалармен ойын
ойнату арқылы («Мұғалім», «Дүкенші», «Сен білесіңбе?» ойыны т.б)
балалардың тіл байлығы, әртістік қабілеті дамиды. Ойнау барысында
тапсырмалардың ішінен өзінің мүмкіншілігіне қарай тапсырманы алып,
қайталау, түсіндіру, сұрақ қою арқылы берілген материал есте сақталынады
және өз-ара қатынасы қалыптасады.
«Суретті өлеңдерді» жаттау арқылы баланың тілі дамиды, зейіні
артады, жаңа сөздер үйренеді. Оқулықта «Өлеңді жаттап алыңдар» деп
берілген тапсырмаларды мен «Суретті кестеге» түсіріп, бірнеше рет
қайталанады. «Суретті кесте» сол қалпында тақпақтада балалардың көз
алдарында ілулі тұрады. Кез – келген уақытта (үзіліс кезінде, сабақ кезінде)
қайталау арқылы балалар жаттап алуға мүмкіншілік береді. Бұл әдісті
практика жүзінде бірнеше жыл қолданып келемін және жақсы нәтиже
беретіне көзім жетті.
Сондай – ақ дарынды балаларға арналған, баланың жалпы білімін
тексеру үшін шағын тест жинағын құрастырып, ұсынып отырмын.
1. Тестжұмысының сұрақтары:
1. Көкөністі тап, сурет астындағы дөңгелекті боя.
2. Үй құсынтап, сурет астындағы дөңгелекті тап.
3. Көктем мезгіліне сәйкес суретті тап, сурет астындағы дөңгелекті боя.
4. Үй жануары бар суретті тап, астындағы дөңгелекті боя.
5. Ұшатын көлік түрін тап, сурет астындағы дөңгелекті боя.
6. «Ұстаздар мерекесіне» байланысты суретті тап, сурет астындағы
дөңгелекті боя.
(Тапсырманы мұғалімоқып тұрады, албалалар дұрыссұрақтыбояп
отырады)

3. Сұрақтарды тапсырмағасай өзгертуге де болады.
1. Жемістің суретін тап, сурет астындағы дөңгелекті боя.
2. Жан –жануарларды салыстыр, қайсысы артық.
3.Қыс мезгіліне қатысты суретті тап, сурет астындағы дөңгелекті боя.
4. Кеміргіш жануарды тап, сурет астындағы дөңгелекті боя.
5. Сумен жүретін көлікті тап, сурет астындағы дөңгелекті боя .
6.Қазақ халқының төл мерекесін байланысты суретті тап, сурет
астындағы дөңгелекті боя.
7. «Мақтақыз» ертегісіне сай суретті тап, сурет астындағы дөңгелекті
боя.
Карточкалар « Буындап оқы»

4. Логика
лық
тапсыр
ма
«Таным»білім берусаласында
(Қарапайым математикалық ұғымдардықалыптастыру, құрастыру,
қоршаған ортамен танысу,экология)
Мектепке дейінгі ересек жастағы балалардың көңілін заттардың саны
мен қоршаған орта құбылыстарына аударту негізінде математикалық
ойлауын қалыптастыру.
Зейін, ес, түйсік, шығармашылық қабілеттерін, қиялын, ойлау
вариативтілігі сияқты танымдық үдерістерін дамыту;
Қарапайым математикадан мысалға бір тапсырманы алып қарастырсақ,
тапсырмадан балалар бірнеше ұғымдармен танысады, түсті ажырата біледі,
үлкен – кіші, биік - аласа ұғымдарымен, геометриялық пішіндермен;
үшбұрыш, сопақша, шаршы, дөңгелек, тіктөртбұрыш сияқты пішіндерді
ажырата алуға үйренеді. Сондай – ақ тапсырма логикалық ойлауды қажет
етеді, яғни баланың логикалық ойлау қабілеті дамиды.Балалар зейін қойып
орындайтын тапсырманың бірі – жапсырма. Тапсырма: «Сары үлкен үйге
сары үлкен сопақшаны жапсыру керек» Тапсырма өте ұтымды жан - жақты
етіп алынған, балалардың ойлау қабілетін арттыруға арналған.
са- ғат со-ра су-ла
ы-дыс ыс-қыр ы-рым
жұл-дыз жо-ра жұ-ма
ұ-я ұ-ру ұр- пақ
шаң-ғы оң-ғар
е-сек ер-тең ер-мек

5. Әр сабақта қосымша тапсырмаларды қолданамын және сол тапсымалар
келесі тақырып өткенге дейін ілулі, не үстел үстінде жаюлы тұрады. Себебі
5 - 6 жастағы бала тез қабылдап, тез ұмытып қалатынын ескеріп, бала өзі
қалаған уақытында тапсырманы алып, жазып, сызып немесе бір-біріне
көрсетіп, сұрап отырады. Осындай жұмыс барысында балалар бір-біріне
көмектесіп, еліктеп, түсініксіз жерін сұру арқылы жаңа материал есте
сақталынады.
- «Не артық?», «Бір сөзбен қалай атаймыз?», «Пайдасы қандай? деген
сұрақтар қою арқылы өсімдіктер, жануарлар туралы баланың түсінігі
кеңейтіледі. Далаға, қоршаған ортаға серуенге шыққан кезде баланың
бұрын байқамаған табиғат құбылыстармен және жан – жануарлармен
таныстырып, одан алған әсерлерімен бөліседі. Сұрақ-жауап арқылы
баланың тілі дамиды, көзбен көрген затты, құбылысты бала сөзбен айтып
жеткізуге тырысады. Осындайортадабала ашылып, табиғатпен, адамдармен
байланысып, жақсы қарым – қатынас қалыптасады.
- «Себетке берілген санға сәйкес, соншама құлпынайды сал», «Сан
құрамын анықта», «Сана және жаз» сияқты тапсырмаларды сабақ
барысында жиі-жиі балаларға орындатса және бұл тапсырманы орындау
әдісін үйреткен соң, баларды топқа бөліп, осындай тапсырманы ойын
арқылы жаңа материалды қаншалықты түсінгенін тексеруге болады.
Тапсырма:«Он санының құрамын анықтап торкөзге жаз».
«Шығармашылық» білім берусаласы.
9 +
7 +
6 +
5 +
4 +
3 +
2 +
1 +

6. Мақсаты: мектепке дейінгі ересек жастағы балаларды өнер әлеміне баулу,
эстетикалық талғамын, шығармашылық құзыреттілігі мен қиялдау қабілетін
дамыту, жан құбылысын, сезімі мен ойын көркем түрде жеткізе білу
талпынысын жетілдіру.
«Сурет салу», «мүсіндеу», «жапсыру», «музыка» пәндерінде бала
ойлану, қиялдану, әңгімелеу кезінде шығармашылық қабілеті дамиды.
Мысалы: «Суретті өзің жалғастыр», «Көркемде», «Жапсыруды өз қиялың
бойынша аяқта», «Мүсіндеуді өзің жалғастыр» деген тапсырмалар баланы
еркіндікке, қиялдауға, ойлануға және өзінің ішкі дүние көрінісін көркем
түрде көрсетуге мүмкіндік береді. «Не себепті осылай аяқтадың?» - деген
сұраққа жауап іздейді, шығармашылыққа жетелейді.
«Денсаулық»білім берусаласы. (Дене шынықтыру, валеология)
Мақсаты: денсаулық сақтау құзіреттілігін қалыптастыру. Өз денсаулығына
саналы көзқарасын тәрбиелеу, денсаулықтың адамға табиғаттың берген
басты құндылығы екенін түсіну, қозғалыс белсенділігін дамыту және
физиологиялық қасиетін қалыптастыру.
Бұл бөлімде баланың салауатты өмір салтын ұстануға, дене
шынықтыру жаттығулар, дидактикалық ойындарғ әр сабаққа не істеу керек
екенін нақты етіп көрсетілген.
Ойымды қорытакеле, «Біз мектепке барамыз» бағдарламасы 12 жылдық
білім беруге дайындау үшін өте тиімді құрастырылған деп ойлаймын. Мен
бұл бағдарламаны құптаймын.