De invoering van de herziene kwalificatiestructuur én een nieuw waarderingskader zijn veranderingen die bij veel scholen vragen oproepen over de examinering. Wat mag nu wel en wat mag nu niet? Marleen van de Wiel van het Servicepunt examinering mbo geeft u aan de hand van een aantal casussen praktische handvatten voor examinering in tijden van verandering.

1. Marleen van de Wiel
Servicepunt examinering mbo
examineringmbo@mbodiensten.nl
www.examineringmbo.nl
EXAMINERING
Examinering en
herziene kwalificatiedossiers:
wat mag er nu wel en niet?

3. Examinering:
een metronetwerk
van mogelijkheden

4. Examinering:
een rijdende trein

5. Diplomering:
het doel
Examinering en diplomering:
• Afsluiting opleiding
• Erkenning van kwaliteiten
• Vergelijkbaar en waardevol
• Toegang tot arbeidsmarkt
• Beginnend
beroepsbeoefenaar
 valide examens op basis van kwalificatiedossier!

6. Examinering:
veel regeldruk

7. Examinering:
kaders en wet- en regelgeving
• Herziene Kwalificatiedossiers
• WEB en
Examen Kwalificatiebesluit
– beroepsgerichte examens
– generieke examens
– loopbaan & burgerschap
– oordeel beroepspraktijk
– (keuzedelen)
• Toezichtskader
Onderwijsinspectie

8. Invoering herziene dossiers:
rijdende trein?
De trein rijdt,
de standaarden voor examenkwaliteit blijven gelijk:
• Examencommissie waarborgt
deugdelijke examinering en diplomering.
• Exameninstrumentarium
sluit aan op uitstroomeisen
voldoet aan
toetstechnische eisen.
• Examenproces van
afname en beoordeling
is deugdelijk.

9. Invoering herziene dossiers:
rijdende trein?
De trein rijdt,
de standaarden voor examenkwaliteit blijven gelijk:
• Examencommissie waarborgt
deugdelijke examinering en diplomering.
• Exameninstrumentarium
sluit aan op uitstroomeisen
voldoet aan
toetstechnische eisen.
• Examenproces van
afname en beoordeling
is deugdelijk.

10. Examencommissie
Concept nieuw waarderingskader
De examencommissie stelt op onafhankelijke en deskundige wijze
vast of studenten op juiste gronden vrijstellingen krijgen en certificaten en/of het
diploma ontvangen. De examencommissie vergewist zich met gepaste
grondigheid van de volledigheid van het examendossier. De
examencommissie bewaakt de kwaliteit van het exameninstrumentarium en het
examinerings- en diplomeringsproces. De examencommissie waarborgt in
alle fases de deskundigheid van de bij de examinering betrokken
personen. Zij monitort en analyseert de afname en beoordeling en ziet zo nodig
toe op de realisatie van verbetermaatregelen. De instelling betrekt de
bevindingen van de examencommissie(s) hierover in haar verantwoording
over de kwaliteit van het examenproces en de examinering in een openbaar,
jaarlijks verslag dat tevens (voor wat betreft de hoofdpunten) wordt
opgenomen in het jaarverslag.

11. Nieuwe wetgeving examencommissies (2016):
• samenstelling van de examencommissie:
– één docent
– één extern lid
– belangenverstrengeling moet voorkomen worden
• aanscherping taken examencommissie (o.a.):
– kwaliteit examenproces borgen
– vaststellen examens
– diplomabeslissing
– vrijstellingen verlenen
– verantwoording met (examen)verslag
Examencommissie

12. Onderzoek Kracht van de Examencommissie:
• georganiseerde onafhankelijkheid
– verbinden en onderscheiden
– wisselwerking tussen de lagen
• gelegitimeerd zijn
– transparante examenorganisatie
– gesteund worden
• kwaliteitsverbetering
– kwaliteitsbewustzijn
Examencommissie

13. Invoering herziene dossiers:
rijdende trein?
De trein rijdt,
de standaarden voor examenkwaliteit blijven gelijk:
• Examencommissie waarborgt
deugdelijke examinering en diplomering.
• Exameninstrumentarium
sluit aan op uitstroomeisen
voldoet aan
toetstechnische eisen.
• Examenproces van
afname en beoordeling
is deugdelijk.

14. Exameninstrumentarium
Concept nieuw waarderingskader
Het exameninstrumentarium dekt de eisen van het
kwalificatiedossier. De examenvormen passen bij de taakcomplexiteit.
Het instrumentarium maakt evenwichtige waardering mogelijk en doet
recht aan de kerntaken, werkprocessen en overige vereisten uit het
kwalificatiedossier. De cesuur ligt op het niveau waarop de student aan de
eisen voldoet. Het beoordelingsvoorschrift maakt objectieve beoordeling
mogelijk.

15. • Dekt de eisen van het kwalificatiedossier
= essentie van het beroep (≠ %)
– uitvoerbaarheid (context of inhoud)
– representatieve keuze (wat is belangrijk voor beroep?)
– relevante keuze (juiste niveau, inhoud en complexiteit)
• Vakkennis en vaardigheid
– geïntegreerd (verantwoorden)
– apart (weging aansluiten, geen compensatie theorie-praktijk)
• Basis en profiel
– clustering examens is vrij, wel oordeel per kerntaak!
Exameninstrumentarium

16. Examinering van keuzedelen
Exameninstrumentarium
Kwalificatie (basis+ profiel) Keuzedelen
Examineren Examineren
Oordeel per kerntaak Oordeel per keuzedeel
Beoordeling woord of cijfer Beoordeling woord of cijfer
Telt mee
voor slaag-/zakregeling
Telt nog (nog) niet mee
voor slaag-/zakregeling
Onder toezicht onderwijsinspectie Onder toezicht onderwijsinspectie

17. Invoering herziene dossiers:
rijdende trein?
De trein rijdt,
de standaarden voor examenkwaliteit blijven gelijk:
• Examencommissie waarborgt
deugdelijke examinering en diplomering.
• Exameninstrumentarium
sluit aan op uitstroomeisen
voldoet aan
toetstechnische eisen.
• Examenproces van
afname en beoordeling
is deugdelijk.

18. Afname en beoordeling
Concept nieuw waarderingskader
De afnamecondities en beoordelingen zijn voor studenten gelijkwaardig. De
condities doen recht aan de context van het toekomstig beroep; onderdelen van
het examen vinden in de (reële) beroepspraktijk plaats. Het
beroepenveld is bij de examinering betrokken. De beoordeling levert
betrouwbare uitkomsten op, vindt deskundig plaats en is gericht op een
passende balans in vereiste kennis, houding en
vaardigheden. De beoordelingswijze is tijdig voor studenten beschikbaar en
voor alle betrokkenen transparant en eenduidig.

19. • Kwaliteit beoordeling in de (reële) beroepspraktijk:
– betrouwbaar (herhaalbaarheid)
– valide (meten wat je wilt meten)
– transparant (zicht op uitvoering en beoordeling)
– acceptatie exameninstrument (assessoren/beoordelaars)
– hubo
• Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid
– rol beoordelaar versus rol begeleider
– ‘meer ogen’ is optie, geen eis
– gebruik ‘vertaling/verduidelijking’ van exameneisen
– deskundigheid beoordelaars
Afname en beoordeling

20. Examinering:
een rijdende trein

21. Examinering:
keuzes maken

22. Examinering:
keuzes maken!
Zelf onderbouwde keuzes maken:
• Inkoop of zelf construeren?
– ben je betrokken bij constructie of –vaststelling?
– zijn je examenconstructeurs deskundig?
• Exameninstrumenten:
– welke keuzes maak je voor de herziene dossiers?
– waar examineer je?
• Examenorganisatie:
– waar beleg je taken?
– hoe organiseer je onafhankelijkheid?

23. Examinering
maak gebruik van
de mogelijkheden

24. Examinering =
samenwerking
• Servicepunt examinering mbo
– gevalideerde publicaties per examenthema
– info- en kennisdelingsbijeenkomsten examinering
• Servicepunt
Invoering Herziene Kwalificatiestructuur
– informatie herziene kwalificatiestructuur
– goede voorbeelden en projectopbrengsten
• Bedrijfstakgroepen MBO Raad
• Examenleveranciers

25. Servicepunt examinering mbo
www.examineringmbo.nl