Door Johan de Jong (ROCvA/ROCvF): In augustus van dit jaar is een aantal scholen vrijwillig gestart met één of meerdere opleidingen in de herziene structuur. Zo ook het ROC van Amsterdam/ROC Flevoland. Vandaag delen zij de eerste ervaringen.

1. Wanneer je de ruimte krijgt..
(vooral van jezelf)
pop up MBO City 30/11/2015

2. werken aan onderwijsvernieuwing
vanaf december 2014:
voorlopers
verkenningen m.b.t. keuzedelen
ontwerpen in domein
afstemming met deelnemers-
administratie en EduArte

3. voorlopers per 2015-2016:
Domein techniek en procesindustrie: Vliegtuigonderhoud 3 en 4
Domein media en vormgeving: Media redactie 4
Domein transport en mobiliteit: Coördinator Havenlogistiek 3
en LDV 4
Veiligheid en sport: Sport- en bewegingsleider
niveau 2
Horeca en Bakkerij: Facilitaire dienstverlening
niveau 2
Zorg en welzijn: All round grimeur (niveau 4)
Zorg en welzijn: Artiest (niveau 4)
Zorg en welzijn: Onderwijsassistent (4)
Medewerker kinderopvang (3)
Pedagogisch werk (4)
Sociaal Cultureel Werk (4)

4. ontwerpen in domein, ontwikkelen in team
vanaf januari 2015
grof ontwerp domein
vanaf september 2015
fijn ontwerp onderwijsteam
vanaf augustus 2016
uitvoering en bijstelling onderwijsteam

5. opdracht ontwerpteams
Bij het werken in de ontwerpteams is de lijn ‘Waarom-Hoe-Wat’ als startpunt
genomen. Elk ontwerpteam is gestart met de essentie/bedoeling van het onderwijs.
Vanuit de bedoeling zijn vervolgens stappen gezet naar de “leefomgeving” waarin
docent, student en beroepspraktijk zich tot elkaar verhouden.
Op basis van de ontwerpopdracht is er in de ontwerpteams gewerkt aan het
opstellen van kaders (het hoe en wat) die richtinggevend zijn voor de
ontwikkelteams die in de ontwikkelfase aan zet zijn. Daarbij is een onderscheid
gemaakt tussen resultaten die worden geformuleerd als bindende kaders en
resultaten die worden geformuleerd als adviezen.

6. opdracht ontwikkelteams
in deze fase gaan ontwikkelteams onder regie van het MBO College (11) aan de slag
met de uitwerking van de resultaten van de domein ontwerpteams. Deze fase
biedt de mogelijkheid om het MBO College en de teams een eigen profiel te
geven.
• teamvisie
• pedagogisch-didactisch concept
• onderwijsprogramma:
beroepsgerichte producten,
generieke producten (Nederlands, rekenen, MVT, L&B),
keuzedelen
• handleiding BPV
• studiehandleidingen

7. voorlopers per 2015-2016: welke ?
Domein techniek en procesindustrie: Vliegtuigonderhoud 3 en 4
Domein media en vormgeving: Media redactie 4
Domein transport en mobiliteit: Coördinator Havenlogistiek 3
en LDV 4
Veiligheid en sport: Sport- en bewegingsleider
niveau 2
Horeca en Bakkerij: Facilitaire dienstverlening
niveau 2
Zorg en welzijn: All round grimeur (niveau 4)
Zorg en welzijn: Artiest (niveau 4)
Zorg en welzijn: Onderwijsassistent (4)
Medewerker kinderopvang (3)
Pedagogisch werk (4)
Sociaal Cultureel Werk (4)
Ieder team zijn eigen ontwikkeling

8. Vliegtuigonderhoud: even kennis maken
+ 500 studenten
+ 40 docenten (veel uit de praktijk, bv. van defensie/Fokker)
Locatie MBO College Airport in Hoofddorp
In 2013: noodzaak herinrichting opleiding bij bedrijven, studenten,
docenten
Kenmerken:
• versnipperd met afzonderlijke vakken/eilandjes (theorie opgedeeld,
theorie los van praktijk, docenten los van elkaar)
• voortijdig schoolverlaten is te hoog
• ontevreden studenten (5,5 in 2013)
• ontevreden bedrijven, onvoldoende BPV plaatsen
In 2013-2014 start met: waarom? en wat?
In 2014-2015: hoe?
In 2015-2016: uitvoering en bijstelling

12. Vliegtuigonderhoud: in ‘15-’16:
• Team opereert vanuit één visie
• Leertaken afgeleid van de beroepspraktijk, ontwikkeld door KLM en
docenten met onderwijskundige ondersteuning
• Onderwijs met: hoorcolleges, werkcolleges, excursies, praktijk,
ondersteunende vakken en zelfstandig leren
• Er staat een Boeing 737 in onze hangar
• Studieloopbaanbegeleiding ondersteunt m.b.t. vorderingen
• Herkenbaar en motiverend voor studenten
• Voorlopige resultaten:
minder schoolverlaters
hogere tevredenheid studenten (6.5 in juni 2015)
• Voortbouwen op de stappen die zijn gezet: met elan en gedrevenheid
voor het vak

13. Even voorstellen:
Team
Pedagogisch werk, onderwijsassistent, sociaal cultureel werk
• MBO College West
• + 500 studenten totaal
• + 45 Docenten werken in 2 deelteams:
• pw 3 en 4 en onderwijs assistent
• pw 3 en 4 en sociaal cultureel werk
• Domeinontwerp: in een bewegende wereld van beroepen, werken vanuit
integrale opdrachten met ondersteunde leeractiviteiten in
onderwijseenheden
• ontwikkeling lesmateriaal in ontwikkelteams van het domein
• uitvoering in MBO College West, ook in MBO College Almere en in MBO
College Noord
• in 2015-2016 start met 7 groepen in West
• de eerste onderwijsperiode (van de 4) moet nog geëvalueerd worden

14. De integrale ‘levensechte’ opdracht
is leidend voor het leerproces
op school en in de praktijk (BPV)
(is dus ook BPV opdracht)
(Project, prestatie, hele taak)
Integrale opdracht is levensecht voor het beroep en
betreft:
dienst leveren
of
product maken
zoals de beroepspraktijk dat vraagt of gebruikt
aangepast aan ontwikkelniveau van de student
beginner, gevorderd of vakbekwaam
ondersteunende leeractiviteiten betreffen:
• het verwerken van de theoretische informatie
• het oefenen/trainen van de psychomotorische
en/of interactieve vaardigheden
• het ontwikkelen van de beroepshouding
per periode
3 leereenheden van 60 uur = 180 uur
verdeeld over BOT en BPV
bestaande uit
een integrale (beroepsechte) opdracht
en het daarbij horende ondersteunende
onderwijs
leerlijnen taal NL, rekenen en Engels niveau 4
leeractiviteiten loopbaan en burgerschap
loopbaanbegeleiding
beroepsvormende leereenheden
levensechte opdrachten
Sluiten aan op wat in de praktijk van het werk van een
student/beroepsbeoefenaar noodzakelijk is om te doen.
Praktijksituaties sturen het aanbod van theorie en
vaardigheidslessen.
Appèl op de emotie bij het leren, dit versterkt het leren van
cognitieve, sociale en instrumentele vaardigheden en
kenniselementen.

16. Ontwikkelorganisatie:
• faciliteiten in het team: ontwikkeluren, coördinatie bij sleutelfiguren
• sleutelfiguren hebben helicopterview: kijken naar samenhang en
vanuit ontwikkeling van student tot professional
• het werkveld (m.n. kinderopvang) is betrokken via de integrale opdrachten
• per leereenheid is er een vakgroep die coördineert (lesmateriaal, nakijken)
• opmerkingen van studenten worden verwerkt: concretere omschrijving van
opdracht en concrete feedback op voortgang
• er is tijd en ruimte in het team:
benutten expertise van collega’s en kennis uit het werkveld
serieus en kritisch naar elkaar ten behoeve van het leren van de student
samenwerken, kennisdelen en co creëren
• nieuwe BPV vormen: Buurtverbinding (interdisciplinaire teams in de wijk)
en Landlustlab

17. Team: luchtvaartdienstverlening
• MBO College Airport
• + 1000 studenten
• het docententeam is in subteams gesplitst
• het LDV team maakt met een deelteam deel uit van de ‘ontregel pilot’ van
ROCvA en ROCvF vanaf augustus 2014
• ‘verdraaid goed onderwijs’ staat centraal: het gaat om de relatie docent –
student
• het nieuwe onderwijsprogramma in kleiner verband gestart
met voor-voorloper per augustus 2014
• onderwijsprogramma opgebouwd volgens thema’s (4 weken), ontleend aan ‘de
bijdrage aan de reis van klant’
bv.: ‘passenger information and assistance’, ‘safety and security’
• 10 groepen eerste jaars volgen in 2015-2016 het programma volgens de
herziene kwalificatiestructuur, opgehangen aan de thema-opbouw

18. de ruimte pakken
De ruimte pakken
• het eigenaarschap van het onderwijs ligt bij het team
• het leren van de student centraal:
leren in het perspectief van de beroepspraktijk
• docenten leren hun ruimte te pakken en ervaren het
plezier van het ontwikkelen van
een nieuwe opleiding door hun ‘discipline’
los te laten
• jezelf tijd en ruimte gunnen
• leiding leert los te laten, andere vragen:
• hoe organiseren we kennisdeling?
• hoe benutten we alle talenten van onze
docenten?
• hoe kunnen studenten het beste leren &
zich ontwikkelen?
• een ‘hitteschild’ op welke regels?