LITERATURE

1. Θεκαηνγξαθία Β΄Λπθείνπ
http://evpatera.blogspot.com/
Σελίδα 1
ΘΔΜΑ 5ν
Δηζαγσγηθά: Ο Λπζίαο γελλήζεθε ζηελ Αζήλα πεξίπνπ ην 445
π.Φ. Ήηαλ γηνο ηνπ Κέθαινπ ηνπ Σπξαθόζηνπ θαη εγγνλόο ηνπ
Λπζαλία. Δίρε αδειθνύο ηνλ Πνιέκαξρν θαη ηνλ Δπζύδεκν. Ο
παηέξαο ηνπ πείζηεθε από ηνλ θίιν ηνπ Πεξηθιή, ηνλ δηάζεκν
πνιηηηθό, λα αθήζεη ηελ παηξίδα ηνπ θαη λα εγθαηαζηαζεί κόληκα
ζηελ Αζήλα, όπνπ θαη έδεζε σο κέηνηθνο ηξηάληα ρξόληα αζθώληαο
ην επάγγεικα ηνπ αζπηδνπνηνύ.
Τν έξγν ηνπ Λπζία έρεη ζεκαληηθή ηζηνξηθή αμία. Παξέρεη
πνιύηηκεο γλώζεηο γηα ηελ εζσηεξηθή πνιηηηθή θαηάζηαζε ηεο
Αζήλαο ηελ πεξίνδν από ην ηέινο ηνπ Πεινπνλλεζηαθνύ κέρξη θαη
ηνπ Κνξηλζηαθνύ πνιέκνπ (404-393 π.Φ.) εηδηθόηεξα δε γηα ηελ επνρή ησλ
Τξηάθνληα. Οη πιεξνθνξίεο ηνπ Λπζία είλαη αμηόπηζηεο θαη εληζρύνπλ ή
ζπκπιεξώλνπλ εθείλεο ηνπ Ξελνθώληα, ηνπ Αξηζηνηέιε θαη ηνπ Γηνδώξνπ.
http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2720/Ritorika-Keimena_B-Lykeiou-
AnthrSp_html-empl/index1_00.html
Κείκελν:
[1] Πνιινί κνη προζειειύζαζηλ, ὦ ἄλδξεο δηθαζηαί, ζαπκάδνληεο ὅηη ἐγὼ ηῶλ
ζηηνπωιῶλ ἐλ ηῇ βνπιῇ θαηεγόροσλ, θαὶ ιέγοληεο ὅηη ὑκεῖς, εἰ ὡο κάιηζηα αὐηνὺο
ἀδηθεῖλ ἡγεῖζζε, νὐδὲλ ἧηηνλ θαὶ ηνὺο πεξὶ ηνύηωλ πνηνπκέλνπο ‹ηνὺο› ιόγνπο
ζπθνθαληεῖλ λοκίδεηε. ὅζελ νὖλ ἠλάγθαζκαη θαηεγνξεῖλ αὐηῶλ, πεξὶ ηνύηωλ πξῶηνλ
εἰπεῖλ βούιοκαη.
[2] ἖πεηδὴ γὰξ νἱ πξπηάλεηο ἀπέδοζαλ εἰο ηὴλ βνπιὴλ πεξὶ αὐηῶλ, νὕηωο ὠξγίζζεζαλ
αὐηνῖο, ὥζηε ἔιεγόλ ηηλεο ηῶλ ῥεηόξωλ ὡο ἀθξίηνπο αὐηνὺο ρξὴ ηνῖο ἕλδεθα
παξαδνῦλαη ζαλάηῳ δεκηῶζαη. ἡγνύκελνο δὲ ἐγὼ δεηλὸλ εἶλαη ηνηαῦηα ἐζίδεζζαη πνηεῖλ
ηὴλ βνπιήλ, ἀλαζηὰο εἶπνλ ὅηη κνη δνθνίε θξίλεηλ ηνὺο ζηηνπώιαο θαηὰ ηὸλ λόκνλ,
λνκίδωλ, εἰ κέλ εἰζηλ ἄμηα ζαλάηνπ εἰξγαζκέλνη, ὑκᾶο νὐδὲλ ἧηηνλ ἡκῶλ γλώζεζζαη ηὰ
δίθαηα, εἰ δὲ κεδὲλ ἀδηθνῦζηλ, νὐ δεῖλ αὐηνὺο ἀθξίηνπο ἀπνιωιέλαη.
Λπζίαο, Καηὰ ηῶλ ζηηνπωιῶλ, (1-2)

2. Θεκαηνγξαθία Β΄Λπθείνπ
http://evpatera.blogspot.com/
Σελίδα 2
Δξσηήζεηο
1. Να γίλεη ζπληαθηηθή αλάιπζε.
2. Να κεηαθξαζηεί ην θείκελν.
3. θαηεγνξεῖλ, ἡγνύκελνο, πξνζειειύζαζηλ: λα γίλεη ρξνληθή αληηθαηάζηαζε
4. δηθαζηήο, ζηηνπώιεο, ζπθνθαληώ, ῥήησξ, ἄθξηηνο: λα βξεζεί ε εηπκνινγία
ησλ ιέμεσλ.
5. Τηλεο: λα αλαγλσξηζζεί γξακκαηηθά θαη λα γξάςεηε ηηο πιάγηεο πηώζεηο ζηνλ
εληθό θαη πιεζπληηθό αξηζκό ζην γέλνο πνπ βξίζθεηαη.
6. Θαπκάδσ, ιέγσ, ἀδηθῶ, ἡγνῦκαη: γηα θαζέλα από ηα ξήκαηα απηά λα γξαθνύλ
ηξία νκόξξηδα ζηα λέα ειιεληθά.
7. Να βξείηε ηνπο ππνζεηηθνύο ιόγνπο ηνπ θεηκέλνπ θαη λα πξνζδηνξίζεηε ην
είδνο ηνπο.
Μεηάθξαζε
[1] Ήξζαλ θαη κε βξήθαλ πνιινί, άλδξεο δηθαζηέο, πνπ εμέθξαδαλ ηελ έθπιεμή ηνπο
γηα ην γεγνλόο όηη εγώ θαηεγνξνύζα ζηε βνπιή ηνπο ζηηνπώιεο, θαη πνπ έιεγαλ όηη
εζείο, λαη κελ κπνξεί λα πηζηεύεηε όηη απηνί είλαη απηαπνδείθησο έλνρνη, ηελ ίδηα
ζηηγκή σζηόζν ζεσξείηε ζπθνθάληεο όζνπο κηινύλ γη᾽ απηνύο. Δπηζπκώ ινηπόλ
θαηαξράο λα ζαο εμεγήζσ πώο αλαγθάζηεθα λα ηνπο θαηεγνξήζσ.
[2] Όηαλ νη πξπηάλεηο παξέπεκςαλ ηελ ππόζεζε ζηε βνπιή, ήηαλ ηέηνηα ε νξγή
ελαληίνλ απηώλ, ώζηε θάπνηνη από ηνπο αγνξεηέο έιεγαλ όηη πξέπεη λα παξαδνζνύλ
ρσξίο δίθε ζηνπο Έλδεθα γηα εθηέιεζε. Δπεηδή ζεώξεζα όηη είλαη επηθίλδπλν λα
εζίδεηαη ε βνπιή ζε ηέηνηεο πξαθηηθέο, ζεθώζεθα θαη είπα όηη, θαηά ηε γλώκε κνπ,
πξέπεη λα θξηζνύλ νη ζηηνπώιεο ζύκθσλα κε ηνλ λόκν. Δίρα ηελ άπνςε όηη, αλ έρνπλ
θάλεη πξάμεηο πνπ επηζύξνπλ ηελ πνηλή ηνπ ζαλάηνπ, εζείο δηόινπ ιηγόηεξν από εκάο
ζα απνδώζεηε δηθαηνζύλε, αλ πάιη δελ έρνπλ δηαπξάμεη θαλέλα αδίθεκα, δελ πξέπεη
λα ζαλαησζνύλ ρσξίο δίθε.

3. Θεκαηνγξαθία Β΄Λπθείνπ
http://evpatera.blogspot.com/
Σελίδα 3
Τα είδε ησλ ππνζεηηθώλ ιόγσλ
Α. Οη ππνζεηηθνί ιόγνη αλάινγα κε ηνλ ηξόπν εηζαγσγήο θαη εθθνξάο ηεο
ππόζεζεο θαη ηελ έγθιηζε ηεο απόδνζεο δηαθξίλνληαη ζε έμη είδε κε αληίζηνηρεο
ζεκαζίεο.
α) 1ν είδνο: To πξαγκαηηθό
ΥΠΟΘΔΣΗ ΑΠΟΓΟΣΗ
«εἰ» + νξηζηηθή θάζε ρξόλνπ
(κηθξ. αλ + νξηζηηθή)
θάζε έγθιηζε, εθηόο από δπλεηηθή
νξηζηηθή
(κηθξ. ε αληίζηνηρε έγθιηζε)
π.ρ. Δἰ ζενί ηη δξῶζηλ αἰζρξόλ, νὐθ εἰζὶλ ζενί.
Όηαλ ε ππόζεζε θαη ε απόδνζε εθθέξνληαη κε νξηζηηθή κέιινληα ηόηε ν
ππνζεηηθόο ιόγνο εθθξάδεη ην πξαγκαηηθό κε ζεκαζία πξνζδνθώκελνπ. Σ’ απηήλ
ηελ πεξίπησζε ε ππόζεζε εθθξάδεη θάηη ην αλεπηζύκεην θαη ε απόδνζε δειώλεη όηη
ζα επαθνινπζήζεη νπσζδήπνηε ην πξνζδνθώκελν, πνπ απνηειεί ηξόπνλ ηηλά έλα
είδνο πξνεηδνπνίεζεο ή θαη ζπλαηζζεκαηηθήο παξόξκεζεο.
β) 2ν είδνο: To κε πξαγκαηηθό ή αληίζεην ηνπ πξαγκαηηθνύ
ΥΠΟΘΔΣΗ ΑΠΟΓΟΣΗ
«εἰ» + νξηζηηθή ηζηνξηθνύ ρξόλνπ
(κηθξ. αλ + νξηζηηθή παξαηαηηθνύ ή
ππεξζπληειίθνπ)
δπλεηηθή νξηζηηθή (νξηζηηθή ηζηνξηθνύ
ρξόλνπ + δπλεηηθό «ἂλ»)
(κηθξ. ζα + παξαηαηηθόο ή
ππεξζπληέιηθνο)
π.ρ. Ταῦηα νὐθ ἂλ πξνέιεγελ, εἰ κὴ ἐπίζηεπελ ἀιεζεύζεηλ.
Τν δπλεηηθό «ἂλ» κπνξεί λα παξαιείπεηαη από ηελ απόδνζε ζηηο πεξηπηώζεηο πνπ
ππάξρεη:
α) παξαηαηηθόο απξόζσπσλ ξεκάησλ ή εθθξάζεσλ (ἔδεη, ἐρξῆλ, πξνζῆθε, +
απαξέκθαην)
β) παξαηαηηθόο ή αόξηζηνο ησλ ξεκάησλ θηλδπλεύσ, κέιισ, βνύινκαη +
απαξέκθαην
γ) ξεκαηηθό επίζεην ζε –ηένο + ἦλ,
δ) δπλεηηθόο ξεκαηηθόο ηύπνο (= απαξέκθαην ή κεηνρή + ἄλ).

4. Θεκαηνγξαθία Β΄Λπθείνπ
http://evpatera.blogspot.com/
Σελίδα 4
γ) 3ν είδνο: Τν πξνζδνθώκελν
ΥΠΟΘΔΣΗ ΑΠΟΓΟΣΗ
«ἐάλ», «ἄλ», «ἢλ» + ππνηαθηηθή
(κηθξ. αλ + ππνηαθηηθή)
νξηζηηθή κέιινληα ή κειινληηθή
έθθξαζε
(κηθξ. νξηζηηθή κέιινληα)
π.ρ. Ἐὰλ κὲλ ηνίλπλ ηνὺο ἀγλῶηαο θνιάδεηε, νὐδεὶο ἔζηαη ηῶλ ἄιισλ βειηίσλ.
α) Ωο κειινληηθή έθθξαζε κπνξεί λα ζεσξεζεί ε ππνηαθηηθή, ε δπλεηηθή
επθηηθή, ε επρεηηθή επθηηθή, ε πξνζηαθηηθή, ηα απξόζσπα ξήκαηα κε
ππνθείκελν ηειηθό απαξέκθαην, ηα ξεκαηηθά επίζεηα ζε -ηένο, -ηόο, ελεζηώηαο κε
ζεκαζία κέιινληα, αόξηζηνο κε ζεκαζία κέιινληα, παξαθείκελνο κε ζεκαζία
κέιινληα, δεπηεξεύνπζα πξόηαζε, ηειηθή κεηνρή.
δ) 4ν είδνο: Aόξηζηε επαλάιεςε ζην παξόλ – κέιινλ
ΥΠΟΘΔΣΗ ΑΠΟΓΟΣΗ
«ἐάλ», «ἄλ», «ἢλ» + ππνηαθηηθή
(κηθξ. αλ + ππνηαθηηθή ή θάζε θνξά
πνπ + νξηζηηθή)
νξηζηηθή ελεζηώηα ή γλσκηθόο
κέιινληαο, γλσκηθόο αόξηζηνο,
παξαθείκελνο κε ζεκαζία ελεζηώηα
(κηθξ. νξηζηηθή ελεζηώηα)
π.ρ. Ἢλ ἐγγὺο ἔιζῃ ζάλαηνο, νὐδεὶο βνύιεηαη ζλῄζθεηλ.
ε) 5ν είδνο: Aπιή ζθέςε ηνπ ιέγνληνο
ΥΠΟΘΔΣΗ ΑΠΟΓΟΣΗ
«εἰ» + επθηηθή
(κηθξ. αλ + νξηζηηθή)
δπλεηηθή επθηηθή (επθηηθή όισλ ησλ
ρξόλσλ εθηόο από κέιινληα + δπλεηηθό
«ἂλ»)
(κηθξ. νξηζηηθή κέιινληα ή είλαη
δπλαηόλ λα, κπνξώ λα, ζα κπνξέζσ λα
+ ππνηαθηηθή)

5. Θεκαηνγξαθία Β΄Λπθείνπ
http://evpatera.blogspot.com/
Σελίδα 5
Σηελ απόδνζε ζπαληόηεξα κπνξεί λα ππάξρεη νξηζηηθή αξθηηθνύ ρξόλνπ, επρεηηθή
επθηηθή, πξνζηαθηηθή, δπλεηηθό απαξέκθαην, δπλεηηθή κεηνρή
ζη) 6ν είδνο: Αόξηζηε επαλάιεςε ζην παξειζόλ.
ΥΠΟΘΔΣΗ ΑΠΟΓΟΣΗ
«εἰ» + επθηηθή (επαλαιεπηηθή)
(κηθξ. θάζε θνξά πνπ + νξηζηηθή
παξαηαηηθνύ)
παξαηαηηθόο (ζπαλίσο κε ην ἄλ),
νξηζηηθή ανξίζηνπ, (ζπαλίσο ρσξίο ην
ἄλ), ππεξζπληέιηθνο κε ζεκαζία
παξαηαηηθνύ
(κηθξ. νξηζηηθή παξαηαηηθνύ)
Βηβιηνγξαθία-Γηθηπνγξαθία
 Α. Β. Μνπκηδάθεο, Σπληαθηηθό ηεο Αξραίαο Ειιεληθήο, Α΄ Β΄ Γ΄ Γεληθνύ
Λπθείνπ, ΥΠΑΙΘ.
 Θ. Σαικαλιήο, Α. Μπηηζηάλεο, Σπληαθηηθό ηεο Αξραίαο Ειιεληθήο, Αζήλα,
ρ.ρ.
 Μ.Φ. Οηθνλόκνπ, Γξακκαηηθήο ηεο Αξραίαο Ειιεληθήο Γπκλαζίνπ –Λπθείνπ
ΥΠΑΙΘ, ΟΔΓΒ.
 https://www.greek-language.gr
 http://ebooks.edu.gr/ebooks/v2/allcourses.jsp
 http://ebooks.edu.gr/ebooks/