HISTORY

1. Ι΢ΣΟΡΙΑ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΙ΢ΜΟΤ Γ΄ ΛΤΚΔΙΟΤ
1
ΥΔΙΡΑΦΔΣΗ΢Η ΚΑΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩ΢Η (1844-1880)
1. ΣΟ ΢ΤΝΣΑΓΜΑ ΣΟΤ 1844
Σκηνή από καθενείο ηηρ Αθήναρ. Οι Έλληνερ ήδη από ηην ίδπςζη ηον κπάηοςρ έδεισναν ένηονο
ενδιαθέπον για ηην πολιηική και ηα καθενεία ηηρ ππωηεύοςζαρ ήηαν ο σώπορ διεξαγωγήρ ένηονων
πολιηικών ζςζηηήζεων. (Αθήνα, Εθνικό Ιζηοπικό Μοςζείο)
Η επαλάζηαζε ηεο 3εο Σεπηεκβξίνπ 1843 έδξαζε θαηαιπηηθά ζηε
δηακόξθσζε ησλ πνιηηηθώλ πξαγκάησλ. Οη πνιηηηθέο θαη ηδενινγηθέο
αληηιήςεηο ησλ θνκκάησλ εθθξάζηεθαλ κε κεγαιύηεξε ζαθήλεηα θαη
ηα θόκκαηα άξρηζαλ λα παίδνπλ ελεξγόηεξν ξόιν ζηελ πνιηηηθή δσή
ηεο ρώξαο. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ ζπδεηήζεσλ γηα ην ζύληαγκα έγηλαλ
ζαθέζηεξεο νη κεηαμύ ηνπο δηαθνξέο Πάλησο, θαη ηα ηξία θόκκαηα
ηάρζεθαλ ππέξ ηνπ ζπληάγκαηνο. Αθόκε θαη ην ξσζηθό ζεώξεζε ηελ
ςήθηζε ζπληάγκαηνο σο κνλαδηθή ιύζε, αθνύ δελ ήηαλ δπλαηόλ λα
αλαηξαπεί ν Όζσλ. Τν δεηνύκελν ινηπόλ θαηά ηε δηαδηθαζία
δηακόξθσζεο ηνπ ζπληάγκαηνο ήηαλ ν πεξηνξηζκόο ησλ εμνπζηώλ ηνπ
βαζηιηά.
Η δπλακηθή παξνπζία ησλ θνκκάησλ ζηελ πνιηηηθή δσή ηεο ρώξαο
απνδεηθλύεηαη θαη από ην γεγνλόο όηη νη ηξεηο εγέηεο ηνπο δηεύζπλαλ
ηηο εξγαζίεο ηεο Δζλνζπλέιεπζεο θαηά ην 1843-1844. Οη εγέηεο απηνί
θαηόξζσζαλ λα απνθύγνπλ ηηο αθξαίεο ζέζεηο, λα επηβιεζνύλ ζηηο
ξηδνζπαζηηθέο νκάδεο ησλ θνκκάησλ ηνπο θαη λα πάξνπλ από θνηλνύ
απνθάζεηο γηα ηηο ζπληαγκαηηθέο ξπζκίζεηο. Οη θνκκαηηθέο παξαηάμεηο
ζπκθώλεζαλ ζηελ αλάγθε λα θαηνρπξσζνύλ ζπληαγκαηηθά νξηζκέλα
ζεκειηώδε δηθαηώκαηα: ε ηζόηεηα απέλαληη ζην λόκν, ε
H Διιάδα ησλ
δύν ηαρπηήησλ
απξνεηνίκαζηε
γηα ηηο εμειίμεηο
Νηπκέλνη σο
Άγγινη –Γάιινη
…εηξσλεία
Ο ξόινο ηεο
Δπαλάζηαζεο
ηεο 3ε
Σεπηεκβξίνπ
ζηε
δηακόξθσζε
ησλ
πνιηηηθώλ
πξαγκάησλ
Τν
ζύληαγκα
ηνπ 1844

2. Ι΢ΣΟΡΙΑ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΙ΢ΜΟΤ Γ΄ ΛΤΚΔΙΟΤ
2
απαγόξεπζε ηεο δνπιείαο, ην απαξαβίαζην ηνπ νηθνγελεηαθνύ
αζύινπ, ε ειεπζεξία γλώκεο θαη ηύπνπ, ε πξνζηαζία ηεο
ηδηνθηεζίαο, ε δσξεάλ εθπαίδεπζε. Όινη νη αληηπξόζσπνη
ζπλεηδεηνπνίεζαλ όηη ππήξραλ αμίεο θαη δηθαηώκαηα πνπ έπξεπε λα
πξνζηαηεπηνύλ από ηελ απζαηξεζία ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο. Μηα
αδπλακία ήηαλ ην όηη δελ θαηνρπξώζεθε ζπληαγκαηηθά ηο δικαίωμα
ηου ζυνέρχεζθαι και ζυνεηαιρίζεζθαι, πξάγκα πνπ κπνξνύζε λα θέξεη
εκπόδηα ζηε ζπγθξόηεζε θνκκαηηθώλ κεραληζκώλ.
Σην ζύληαγκα θαζνξίζηεθαλ θαη νη βαζηιηθέο εμνπζίεο. Μεηαμύ ησλ
ζπνπδαηόηεξσλ ήηαλ ε ζπκκεηνρή ηνπ βαζηιηά ζηελ άζθεζε ηεο
λνκνζεηηθήο εμνπζίαο θαη ε αξρεγία ηνπ θξάηνπο θαη ηνπ ζηξαηνύ.
Όκσο, θακία πξάμε ηνπ δελ είρε ηζρύ ρσξίο ηελ πξνζππνγξαθή ηνπ
αξκόδηνπ ππνπξγνύ.
Με άιιεο δηαηάμεηο,
α) θαηνρπξσλόηαλ, κε ειάρηζηνπο πεξηνξηζκνύο, ην δηθαίσκα ηεο
θαζνιηθήο ςεθνθνξίαο10 γηα ηνπο άλδξεο, ξύζκηζε πνπ απνηεινύζε
παγθνζκία πξσηνπνξία,
β) νξηδόηαλ ε εθινγηθή δηαδηθαζία, ζύκθσλα κε ηελ νπνία νη εθινγείο
κπνξνύζαλ λα δώζνπλ ζεηηθή ςήθν ζε όζνπο ππνςεθίνπο ήζειαλ,
ζπκπιεξώλνληαο ςεθνδέιηηα, αθόκε θαη δηαθνξεηηθώλ Σπλδπαζκώλ,
γ) πξνβιεπόηαλ ε ύπαξμε Βνπιήο θαη Γεξνπζίαο. Οη γεξνπζηαζηέο ζα
δηνξίδνληαλ από ηνλ βαζηιηά θαη ζα δηαηεξνύζαλ ην αμίσκά ηνπο
ηζόβηα. ΢πληαγκαηηθή πξόβιεςε γηα ηα θόκκαηα δελ ππήξμε. Ο
θαλνληζκόο ηεο Βνπιήο πξνέβιεπε όηη ε ζύλζεζε ησλ
θνηλνβνπιεπηηθώλ επηηξνπώλ ζα γηλόηαλ κε θιήξσζε. Απηό
αλαγθαζηηθά νδεγνύζε ηηο παξαηάμεηο ζε δηαβνπιεύζεηο θαη, νξηζκέλεο
θνξέο, ζε ζπλαίλεζε.
Ση γλσξίδεηε γηα ην δηθαίσκα θαζνιηθήο ςεθνθνξίαο θαη πνηα ε
ζεκαζία ηεο ( α+β +αξρή ηεο ηειεπηαίαο παξαγξάθνπ ηνπ βηβιίνπ).
Τν δηθαίσκα ηεο θαζνιηθήο ςεθνθνξίαο δεκηνύξγεζε λένπο όξνπο γηα
ηελ πνιηηηθή θαη θνκκαηηθή δξάζε, θαζώο αλνίρηεθε επξύ πεδίν γηα ηε
ζπκκεηνρή πνιηηώλ θαη θνκκάησλ ζην δεκόζην βίν θαη δηεπθνιύλζεθε
ε δηεθδίθεζε ζπκθεξόλησλ. Ίζσο νη θηιειεύζεξεο πνιηηηθέο δηαδηθαζίεο
θαη ε ιεηηνπξγία θνκκάησλ λα ήηαλ πξντόλ κηαο κηθξήο πνιηηηθήο
εγεηηθήο νκάδαο, λα κελ αληαπνθξίλνληαλ ζηηο αλάγθεο ηεο ειιεληθήο
θνηλσλίαο θαη λα αλαπηύρζεθαλ θαηά κίκεζε δπηηθώλ πξνηύπσλ, ηα
νπνία ζηελ εθαξκνγή ηνπο παξακνξθώζεθαλ ιόγσ ηνπ κηθξνύ βαζκνύ
Δμνπζίεο
βαζηιηά
Η θαζνιηθή
ςεθνθνξία
θαη ε
εθινγηθή
δηαδηθαζία
Βαζηιηθέο
εμνπζίεο
Απνπζία
ζπληαγκαηη
θήο
πξόβιεςεο
Η ζεκαζία
ηνπ
ζπληάγκαηνο
ηνπ 1844
ζηελ εμέιημε
ηνπ
θνηλνβνπιεπ
ηηζκνύ

3. Ι΢ΣΟΡΙΑ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΙ΢ΜΟΤ Γ΄ ΛΤΚΔΙΟΤ
3
αλάπηπμεο ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο. Όκσο, αλεμάξηεηα από ηηο
επηδξάζεηο δπηηθώλ πξνηύπσλ, ν θνηλνβνπιεπηηζκόο ζηελ Διιάδα
ξίδσζε θαη αθνινύζεζε ηνπο δηθνύο ηνπ δξόκνπο, γηα λα αληαπνθξηζεί
ζηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο, ηα πξνβιήκαηα θαη ηα αηηήκαηα ηεο
ειιεληθήο θνηλσλίαο. Δμάιινπ, γηα ηελ πνιηηηθή ελεξγνπνίεζε
κεγάισλ ηκεκάησλ ηνπ πιεζπζκνύ θαη γηα ηε ζηαδηαθή ζπγθξόηεζε
ελόο θξάηνπο δηθαίνπ, δελ ζα αξθνύζε κηα δηαδηθαζία κίκεζεο. Τα
θόκκαηα απνηεινύζαλ αλαγθαηόηεηα ηεο επνρήο θαη
αληαπνθξίλνληαλ ζηηο αλάγθεο ησλ αλζξώπσλ πνπ ηα ζπγθξόηεζαλ.
Πάλησο, ηα θόκκαηα απηήο ηεο πεξηόδνπ δελ κπνξνύλ λα
ραξαθηεξηζηνύλ κε ζεκεξηλνύο όξνπο (αξηζηεξά - δεμηά,
πξννδεπηηθά-ζπληεξεηηθά).
Πεγή ζρ. Βηβιίνπ
Λακβάλνληαο ππόςε ην πεξηερόκελν ηνπ παξαζέκαηνο θαη ηηο
πιεξνθνξίεο ηνπ βηβιίνπ ζαο λα ζρνιηάζεηε ηελ άπνςε: «... Ο
εθινγηθόο Νόκνο ηνπ 1844 ... ήηαλ ην πξννδεπηηθόηεξν εθινγηθό
λνκνζέηεκα ηεο επνρήο ηνπ».
10. Ο Δθινγηθόο Νόκνο θαζηέξσλε ηελ εθινγή ησλ βνπιεπηώλ κε
πιεηνςεθηθό ζύζηεκα δύν γύξσλ, πνπ ζα δηεμαγόηαλ κε άκεζε, ζρεδόλ
θαζνιηθή, θαη κπζηηθή ςεθνθνξία. Γηθαίσκα ςήθνπ δηλόηαλ ζηνπο πνιίηεο
(άξξελεο) ειηθίαο 25 εηώλ ζπκπιεξσκέλσλ, «έρνληαο πξνζέηη ηδηνθηεζίαλ
ηηλά εληόο ηεο επαξρίαο, όπνπ έρνπζη ηελ πνιηηηθήλ δηακνλήλ ησλ, ή
εμαζθνύληαο ελ απηή νπνηνλδήπνηε επάγγεικα, ή αλεμάξηεηνλ
επηηήδεπκα».Δμαηξνύληαλ: «α) Οη δηαηεινύληεο ππό αλάθξηζηλ επί
θαθνπξγήκαηη, β) Οη πξνζθαίξσο ή δηα παληόο ζηεξεζέληεο θαηά
ζπλέπεηαλ δηθαζηηθήο απνθάζεσο ηνπ δηθαηώκαηνο ηνπ ςεθνθνξείλ, γ) Οη
ζηεξνύκελνη ηεο ειεπζέξαο δηαρεηξίζεσο ηεο πεξηνπζίαο ησλ.»
Νηθεθόξνο Γηακαληνύξνο: ΙΔΔ,ΙΓ', 112.

4. Ι΢ΣΟΡΙΑ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΙ΢ΜΟΤ Γ΄ ΛΤΚΔΙΟΤ
4
Η επαλάζηαζε ηεο 3εο Σεπηεκβξίνπ. Γηαθξίλεηαη έθηππνο ν Γεκήηξηνο
Καιιέξγεο (Μνπζείν ηεο Πόιεσο ησλ Αζελώλ-Ίδξπκα Βνύξνπ-Δπηαμία, Αζήλα)
Η Πιαηεία Σπληάγκαηνο ηελ 3ε Σεπηεκβξίνπ 1843

5. Ι΢ΣΟΡΙΑ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΙ΢ΜΟΤ Γ΄ ΛΤΚΔΙΟΤ
5
Λάβαπο των επαναστατών τηρ 3ηρ Σεπτεμβπίος...
Η έξωση τος Όθωνα

6. Ι΢ΣΟΡΙΑ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΙ΢ΜΟΤ Γ΄ ΛΤΚΔΙΟΤ
6
Έθηαθην παξάξηεκα ηεο εθεκεξίδαο Αηώλ γηα ην θίλεκα ηεο 3εο Σεπηεκβξίνπ 1843.

7. Ι΢ΣΟΡΙΑ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΙ΢ΜΟΤ Γ΄ ΛΤΚΔΙΟΤ
7
ΔΡΜΗΝΔΤΣΙΚΑ ΢ΥΟΛΙΑ
Δπαλάζηαζε 3εο ΢επηεκβξίνπ 1843: πξόθεηηαη γηα ηελ επαλάζηαζε ζηελ νπνία
πξνβαίλνπλ νη πνιηηηθνί εθθξαζηέο ησλ μεληθώλ θνκκάησλ πνπ δξνπλ ζηνλ ειιαδηθό
ρώξν, εθθξάδνληαο ηελ αληίζεζή ηνπο ζηελ «απνιπηαξρηθή» άζθεζε ηεο εμνπζίαο
από ην βαζηιηά Όζσλα. Η ίδηα δξα θαηαιπηηθά ζηε δηακόξθσζε ησλ πνιηηηθώλ
πξαγκάησλ, ελώ νη πνιηηηθέο θαη ηδενινγηθέο αληηιήςεηο ησλ θνκκάησλ εθθξάζηεθαλ
κε κεγαιύηεξε ζαθήλεηα. Παξάιιεια, ηα θόκκαηα αξρίδνπλ λα παίδνπλ ελεξγόηεξν
ξόιν ζηελ πνιηηηθή δσή ηεο ρώξαο. Η επίδξαζε ηεο επαλάζηαζεο δηαθξίλεηαη θαη
από ηηο ζπδεηήζεηο γηα ην ζύληαγκα, ζηηο νπνίεο έγηλαλ ζαθέζηεξεο νη κεηαμύ ηνπο
δηαθνξέο. Πάλησο, θαη ηα ηξία θόκκαηα (ξσζηθό, γαιιηθό, αγγιηθό) ηάρζεθαλ ππέξ
ηνπ ζπληάγκαηνο. Σηηο ζπδεηήζεηο πνπ αθνινπζνύλ ηεο επαλάζηαζεο δεηνύκελν ήηαλ
ν πεξηνξηζκόο ησλ εμνπζηώλ ηνπ βαζηιηά.
Δζλνζπλέιεπζε: είλαη ε Βνπιή ή αιιηώο Κνηλνβνύιην. Η Βνπιή αζθεί ηε
λνκνζεηηθή εμνπζία, εθόζνλ βαζηθή αξκνδηόηεηά ηεο είλαη ε ςήθηζε λόκσλ. Σε
εηδηθέο σζηόζν πεξηζηάζεηο ε Βνπιή είρε σο έξγν ηε δεκηνπξγία ζπληάγκαηνο ή ηελ
αλαζεώξεζε νξηζκέλσλ άξζξσλ ηνπ
Γηθαίσκα ζπλέξρεζζαη θαη ζπλεηαηξίδεζζαη: είλαη ην δηθαίσκα ησλ πνιηηώλ λα
ζπγθεληξώλνληαη θαη λα δεκηνπξγνύλ πνιηηηθνύο ζπλεηαηξηζκνύο – θόκκαηα.
΢ρόιην: κε ην δηθαίσκα ηνπ ζπλέξρεζζαη επηηξέπνληαη νη δεκόζηεο ζπγθεληξώζεηο ζε
ππαίζξην ρώξν, ελώ κε ην δηθαίσκα ηνπ ζπλεηαηξίδεζζαη δίλεηαη ε δπλαηόηεηα ζηνπο
πνιίηεο λα ζπληζηνύλ ελώζεηο ή κε θεξδνζθνπηθά ζσκαηεία. Η κε παξαρώξεζε
απηνύ ηνπ δηθαηώκαηνο παξεκπνδίδεη θαη ην ζρεκαηηζκό θνκκάησλ, εθόζνλ απηά
απνηεινύλ πνιηηηθά ζσκαηεία, αιιά θαη ηηο πνιηηηθέο νκηιίεο, εκπνδίδνληαο έηζη ηα
θόκκαηα λα έξζνπλ ζε επαθή κε ην εθινγηθό ζώκα.
Γεξνπζία: ήηαλ έλα ζώκα απνηεινύκελν από 27 κέιε, ηα νπνία δηνξίδνληαλ από ην
βαζηιηά. Η Γεξνπζία καδί κε ηε Βνπιή αζθνύζαλ ηε λνκνζεηηθή εμνπζία.
Κνηλνβνπιεπηηζκόο: είλαη ην πνιηηηθό ζύζηεκα θαηά ην νπνίν ε θπβέξλεζε πξέπεη
λα έρεη ηελ εκπηζηνζύλε ηεο πιεηνςεθίαο ησλ βνπιεπηώλ πνπ εθιέρηεθαλ από ην
ιαό. Δίλαη απηνλόεην όηη ν θνηλνβνπιεπηηζκόο πξνϋπνζέηεη ηελ ύπαξμε
θνηλνβνπιίνπ, βνπιεπηώλ, εθινγηθνύ λόκνπ θαη δηθαηώκαηνο ςήθνπ ησλ πνιηηώλ.

8. Ι΢ΣΟΡΙΑ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΙ΢ΜΟΤ Γ΄ ΛΤΚΔΙΟΤ
8
Καζνιηθή ςεθνθνξία: είλαη ε ςεθνθνξία πνπ θαηνρπξώζεθε κε ην Σύληαγκα ηνπ
1844 κε ειάρηζηνπο πεξηνξηζκνύο θαη αθνξνύζε ζηνλ αλδξηθό πιεζπζκό. Πξόθεηηαη
γηα άκεζε, ζρεδόλ θαζνιηθή θαη κπζηηθή ςεθνθνξία, δηθαίσκα πνπ δηλόηαλ ζε
άξξελεο ειηθίαο 25 εηώλ. Η ξύζκηζε απηή απνηεινύζε παγθόζκηα πξσηνπνξία θαη
δεκηνύξγεζε λένπο όξνπο ζηελ πνιηηηθή θαη θνκκαηηθή δξάζε, θαζώο αλνίρηεθε
επξύ πεδίν γηα ηε ζπκκεηνρή πνιηηώλ θαη θνκκάησλ ζην δεκόζην βίν θαη
δηεπθνιύλζεθε ε δηεθδίθεζε ζπκθεξόλησλ.
Δξσηήζεηο
1. Πώο επεξέαζε ε επαλάζηαζε ηεο 3εο
Σεπηεκβξίνπ 1843 ηε δηακόξθσζε ησλ
πνιηηηθώλ θνκκάησλ;
2. Πνηα δηθαηώκαηα ζπκθώλεζαλ νη πνιηηηθέο παξαηάμεηο λα θαηνρπξσζνύλ
ζπληαγκαηηθά;
3. Πνηα είλαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πνιηηεύκαηνο ηεο Διιάδαο κε βάζε ην
ζύληαγκα ηνπ 1844;
4. Πώο δηακνξθώζεθαλ νη βαζηιηθέο εμνπζίεο βάζεη ηνπ ζπληάγκαηνο ηνπ 1844;
5. Πνηεο ήηαλ νη πνιηηηθέο ζπλέπεηεο ηεο θαηνρύξσζεο ηνπ δηθαηώκαηνο ηεο
θαζνιηθήο ςεθνθνξίαο;

9. Ι΢ΣΟΡΙΑ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΙ΢ΜΟΤ Γ΄ ΛΤΚΔΙΟΤ
9
ΘΔΜΑΣΑ
ΘΔΜΑ 1.Λακβάλνληαο ππόςε ην πεξηερόκελν ησλ παξαζεκάησλ θαη ηηο
πιεξνθνξίεο ηνπ ζρνιηθνύ βηβιίνπ λα αλαιύζεηε ην πεξηερόκελν ηεο θξάζεο: «παξά
ην ζπληεξεηηθό ηνπ ραξαθηήξα, ζην Σύληαγκα ηνπ 1844 ππήξραλ θαη θηιειεύζεξα
ζηνηρεία».
ΠΗΓΗ 1
Τελ 8 Ννεκβξίνπ 1843 ζπλήιζελ ε «ηεο Γ΄ Σεπηεκβξίνπ ελ Αζήλαηο Δζληθή
Σπλέιεπζηλ». Ο Όζσλ, θεξύζζσλ ηελ έλαξμηλ ησλ εξγαζηώλ απηήο, δηεδήισζε ηελ
αληίιεςηλ όηη ην θαηαξηηζζεζόκελνλ Σύληαγκα έπξεπε λα είλαη πξντόλ ζπκθσλίαο
κεηαμύ απηνύ θαη ησλ αληηπξνζώπσλ ηνπ ιανύ: «Σρεδηάδνληεο ην Σύληαγκα ηεο θνηλήο
εκώλ παηξίδνο, έιεγελ ν ΌΘσλ, αο κε θεηδσιεπζώκελ πεξί ηαο πξνο αιιήινπο
παξαρσξήζεηο... Αο ζπλνκνινγήζσκελ πξνο άιιεινπο ζπλζήθελ, ηεο νπνίαο ε
ζθνπηκόηεο λα θέξε ηα ερέγγπα ηεο δηαλνκήο απηήο θαη δηαξθείαο». Δμ’ άιινπ, νηνλεί
απνινγνύκελνο, εβεβαίσλελ όηη είρνλ ήδε ηεζή «δηάθνξνη ειεύζεξνη ζεζκνί, ζθνπόλ
έρνληεο λα πξνπαξαζθεπάζσζη ηελ εηζαγσγήλ ηνπ ηειεησηηθνύ Σπληάγκαηνο». Η
Σπλέιεπζηο, απαληώζα εηο ηνλ ιόγνλ ηνπ ζξόλνπ, απεδέρζε ηελ αληίιεςηλ πεξί ηνπ
Σπληάγκαηνο σο ζπλζήθεο «κεηαμύ Έζλνπο θαη βαζηιέσο, κειινύζεο λα θαζηεξώζε
ακεηαζαιεύησο ησλ Διιήλσλ ηα δηθαηώκαηα θαη ηνπ Θξόλνπ ηα πξνλόκηα», ππέκλεζε
δε αθ’ ελόο κελ όηη «ην Έζλνο, θαζ’ όιελ ηελ δηάξθεηαλ ηνπ ηεξνύ ππέξ ηεο
αλεμαξηεζίαο ηνπ αγώλνο θαζηέξσζελ επαλεηιεκκέλσο εηο ηαο πξάμεηο ησλ
Σπλειεύζεώλ ηνπ ηαο εζλσθειείο αξράο θαη εγγπήζεηο ηνπ ζπληαγκαηηθνύ
πνιηηεύκαηνο», θαη αθ’ εηέξνπ όηη «ε ελέξγεηα ησλ από ηεο θαζηδξύζεσο ηεο βαζηιείαο
ειεπζέξσλ δηαηάμεσλ... εθηλδύλεπε λα ραιαξσζή έλεθα ιππεξώλ πεξηζηάζεσλ» θαη όηη
«κόλνλ ην ζπληαγκαηηθόλ πνιίηεπκα ζέιεη δώζεη δσήλ θαη κνληκόηεηα εηο απηάο». Αη
παξάγξαθνη απηαί πξνζεηέζεζαλ κεηά δσεξάλ ζπδήηεζηλ, θαζ’ ελ εηνλίζζε όηη «ην
ζπληαρζεζόκελνλ πνιίηεπκα εθπεγάδεη από θεθηεκέλνλ εζηθόλ δηθαίσκα θαί δελ είλαη
εμ’ εθείλσλ, ηα νπνία ρνξεγνύζηλ νη εγεκόλεο ησλ ιαώλ θαη έρνπλ δηθαίσκα επνκέλσο
λα αλαθαιέζσζη» (Πξαθηηθά, ζ. 73). ... Τν Σύληαγκα ηνπ 1844 ζπλεηάγε θαηά ην
πιείζηνλ επί ηε βάζεη ηνπ Γαιιηθνύ Σπληάγκαηνο (Charte) ηεο 14 Απγνύζηνπ 1830 θαη
ηνπ Βειγηθνύ ηεο 7 Φεβξνπαξίνπ 1831, ρσξίο λα κεηαθέξε θαη ηελ πεξί ιατθήο
θπξηαξρίαο δηάηαμηλ ηνπ ηειεπηαίνπ ηνύηνπ. Γελ πεξηέιαβελ εμ’ άιινπ δηαηάμεηο πεξί
αλαζεσξήζεσο, νύησο ώζηε νηαδήπνηε κεηαβνιή δελ ήην δπλαηή άλεπ ζπκπξάμεσο ηνπ
βαζηιέσο.
Α. Σβώινπ, Τα Διιεληθά Σπληάγκαηα, 76-77.
ΠΗΓΗ 2
΢ΤΝΣΑΓΜΑ ΣΗ΢ ΔΛΛΑΓΟ΢
Δλ νλόκαηη ηεο αγίαο θαη νκννπζίνπ θαη αδηαηξέηνπ Τξηάδνο Πεξί ζξεζθείαο Άξζξνλ
1. Η επηθξαηνύζα ζξεζθεία εηο ηελ Διιάδα είλε ε ηεο Αλαηνιηθήο Οξζνδόμνπ
Δθθιεζίαο, πάζα δε άιιε γλσζηή ζξεζθεία είλε αλεθηή θαη ηα ηεο ιαηξείαο απηήο
ηεινύληαη αθσιύησο ππό ηελ πξνζηαζία ησλ Νόκσλ, απαγνξεπνκέλνπ ηνπ
πξνζειπηηζκνύ θαη πάζεο άιιεο επεκβάζεσο θαηά ηεο επηθξαηνύζεο ζξεζθείαο. Πεξί
δεκνζίνπ δηθαίνπ ησλ Διιήλσλ Άξζξνλ 3. Οη Έιιελεο είλε ίζνη ελώπηνλ ηνπ Νόκνπ θαη

10. Ι΢ΣΟΡΙΑ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΙ΢ΜΟΤ Γ΄ ΛΤΚΔΙΟΤ
10
ζπλεηζθέξνπζηλ αδηαθξίησο εηο ηα δεκόζηα βάξε, αλαιόγσο ηεο πεξηνπζίαο ησλ · κόλνη
δε νη πνιίηαη Έιιελεο είλε δεθηνί εηο όια ηα δεκόζηα επαγγέικαηα. Πνιίηαη είλαη όζνη
απέθηεζαλ ε απνθηήζσζη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πνιίηνπ θαηά ηνπο Νόκνπο ηνπ
Κξάηνπο. Άξζξνλ 4. Η πξνζσπηθή ειεπζεξία είλαη απαξαβίαζηνο· νπδείο θαηαδηώθεηαη,
ζπιιακβάλεηαη, θπιαθίδεηαη, εηκή νπόηαλ θαη όπσο ν Νόκνο νξίδε. Άξζξνλ 5. Δθηόο
ηεο πεξηπηώζεη ηνπ απηνθώξνπ εγθιήκαηνο νπδείο ζπιιακβάλεηαη, νπδέ θπιαθίδεηαη,
εηκή δη’ αηηηνινγεκέλνπ δηθαζηηθνύ εληάικαηνο, ην νπνίνλ πξέπεη λα θνηλνπνηεζή θαηά
ηελ ζηηγκήλ ηεο ζπιιήςεσο ή πξνθπιαθίζεσο. Άξζξνλ 6. Πνηλή δελ επηβάιιεη άλεπ
Νόκνπ, νξίδνληνο πξνεγνπκέλσο απηήλ. Άξζξνλ 7. Έθαζηνο, ή θαη πνιινί νκνύ έρνπζη
ην δηθαίσκα λα αλαθέξσληαη εγγξάθσο εηο ηαο Αξράο, ηεξνύληεο ηνπο Νόκνπο ηνπ
Κξάηνπο. Άξζξνλ 8. Η θαηνηθία εθάζηνπ είλαη άζπινο, νπδεκία θαη’ νίθνλ έξεπλα
ελεξγείηαη, εηκή όηαλ θαη όπσο ν λόκνο δηαηάζζε. Άξζξνλ 9. Δλ Διιάδη νύηε πσιείηαη
νύηε αγνξάδεηαη άλζξσπνο. Αξγπξώλεηνο ή δνύινο παληόο γέλνπο θαη πάζεο ζξεζθείαο
είλαη ειεύζεξνο, άκα παηήζε επί ειιεληθνύ εδάθνπο. Άξζξνλ 10. Παο ηηο δύλαηαη λα
δεκνζηεύε πξνθνξηθώο ηε, εγγξάθσο θαη δηα ηνπ ηύπνπ ηνπο ζηνραζκνύο ηνπ, ηεξώλ
ηνπο λόκνπο ηνπ Κξάηνπο. Ο ηύπνο είλαη ειεύζεξνο θαη ινγνθξηζία δελ επηηξέπεηαη. Οη
ππεύζπλνη ζπληάθηαη, εθδόηαη θαη ηππνγξάθνη εθεκεξίδσλ δελ ππνρξενύληαη εηο
νπδεκίαλ ρξεκαηηθήλ πξνθαηαβνιιήλ ιόγσ εγγπήζεσο. Οη εθδόηαη εθεκεξίδσλ ζέινπλ
είζζαη πνιίηαηΈιιελεο.
Άξζξνλ 11. Η αλσηέξα εθπαίδεπζηο ελεξγείηαη δαπάλε ηνπ Κξάηνπο· εηο δε ηελ
δεκνηηθήλ ζπληξέρεη θαη ην Κξάηνο θαηά ην κέηξνλ ηεο αλάγθεο ησλ δήκσλ. Έθαζηνο
έρεη ην δηθαίσκα λα ζπζηαίλε εθπαηδεπηηθά θαηαζηήκαηα, ζπκκνξθνύκελνο κε ηνπο
Νόκνπο ηνπ Κξάηνπο.
Άξζξνλ 12. Οπδείο ζηεξείηαη ηεο ηδηνθηεζίαο ηνπ εηκή δηα δεκόζηνλ αλάγθελ,
πξνζεθόλησο απνδεδεηγκέλελ, όηαλ θαη όπσο ν λόκνο δηαηάζζε, πάληνηε δε
πξνεγνπκέλεο απνδεκηώζεσο.
Άξζξνλ 13.Αη βάζαλαη θαη ε γεληθή δήκεπζηο απαγνξεύνληαη.
Άξζξνλ 14.Τν απόξξεηνλ ησλ επηζηνιώλ είλε απαξαβίαζηνλ. Πεξί ζπληάμεσο ηεο
Πνιηηείαο
Άξζξνλ 15. Η λνκνζεηηθή εμνπζία ελεξγείηαη ζπλάκα ππό ηνπ Βαζηιέσο, ηεο Βνπιήο
θαη ηεο Γεξνπζίαο.
Άξζξνλ 20. Η εθηειεζηηθή εμνπζία αλήθεη εηο ηνλ Βαζηιέα, ελεξγείηαη δε δηα ησλ παξ’
απηνύ δηνξηδνκέλσλ ππεπζύλσλ Υπνπξγώλ.
Άξζξνλ 21. Η δηθαζηηθή εμνπζία ελεξγείηαη δηα ησλ δηθαζηεξίσλ, αη δε δηθαζηηθαί
απνθάζεηο εθηεινύληαη ελ νλόκαηη ηνπ Βαζηιέσο. Πεξί ηεο Βνπιήο
Άξζξνλ 59. Η Βνπιή ζύγθεηηαη εθ Βνπιεπηώλ, εθιεγνκέλσλ ησλ ερόλησλ δηθαίσκα
πξνο ηνύην πνιηηώλ, θαηά ηνλ πεξί εθινγήο Νόκνλ.
Άξζξνλ 60. Οη Βνπιεπηαί αληηπξνζσπεύνπζη ην Έζλνο θαη όρη κόλνλ ηελ επαξρίαλ ππό
ηεο νπνίαο εθιέγνληαη.
Α. Σβώινπ, Τα Διιεληθά Σπληάγκαηα, 153, 155, 161.