More Related Content
Similar to Η διαμόρφωση νέων δεδομένων κατά την Επανάσταση
Similar to Η διαμόρφωση νέων δεδομένων κατά την Επανάσταση (20)
More from Evangelia Patera
More from Evangelia Patera (20)
Η διαμόρφωση νέων δεδομένων κατά την Επανάσταση
- 1. ΙΣΟΡΙΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
Η δηακόξθσζε λέσλ δεδνκέλσλ θαηά ηελ Δπαλάζηαζε
Όζν νη Έιιελεο ήηαλ ππόδνπινη, ζε γεληθέο γξακκέο ηεξνύζαλ θνηλή ζηάζε απέλαληη
ζηνλ θαηαθηεηή. Όηαλ άξρηζε ε εθδίσμε ησλ Σνύξθσλ, άξρηζαλ νη ζπγθξνύζεηο
κεηαμύ ησλ κέρξη ηόηε νκνλννύλησλ.
Σν βαζηθόηεξν δήηεκα αθνξνύζε ην πνηνο θαη πώο ζα δηαρεηξηδόηαλ ηελ εμνπζία.
Μηα ζεηξά γεγνλόησλ, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δηακόξθσζε δηαθνξεηηθώλ απόςεσλ γηα
ην δήηεκα απηό, νδήγεζαλ ζ’ έλα πξνζηάδην δηακόξθσζεο ησλ πξώησλ πνιηηηθώλ
θνκκάησλ.
Σα γεγνλόηα απηά ζπλδένληαη κε ηελ θάζνδν ηνπ Γεκεηξίνπ Τςειάληε ζηελ
επαλαζηαηεκέλε Πεινπόλλεζν, σο πιεξεμνπζίνπ ηνπ αδειθνύ ηνπ Αιεμάλδξνπ,
Γεληθνύ Δπηηξόπνπ ηεο Φηιηθήο Δηαηξείαο, κε ζθνπό ηελ αλάιεςε ηεο εγεζίαο ηεο
Δπαλάζηαζεο. Όηαλ ν Γεκ. Τςειάληεο έθηαζε ζηελ Ύδξα, νη Πεινπνλλήζηνη είραλ
ήδε νξίζεη από κόλνη ηνπο θπβεξλεηηθά όξγαλα ηνπηθήο εκβέιεηαο. Ο Τςειάληεο
ζέιεζε λα επηβάιεη έλα δηθό ηνπ «Γεληθό Οξγαληζκό ηεο Πεινπνλλήζνπ», πνπ ζα ηνπ
επέηξεπε λα ζπγθεληξώζεη ηε ζηξαηησηηθή θαη πνιηηηθή εμνπζία ζηα ρέξηα ηνπ. Οη
πξόθξηηνη δελ ην απνδέρζεθαλ θαη κε δπζθνιία απνζνβήζεθε ε ζύξξαμε.
Η αληίζεζε κεηαμύ ησλ δύν πιεπξώλ δελ είρε σο αληηθείκελν κόλν ην πνηνο ζα
θαηείρε πξαγκαηηθά ηελ εμνπζία, αιιά αθνξνύζε θαη ηε δνκή ηνύ ππό ίδξπζε
θξαηηθνύ νξγαληζκνύ. Ο Τςειάληεο πξόηεηλε ηε δεκηνπξγία ζπγθεληξσηηθνύ
ζπζηήκαηνο δηαθπβέξλεζεο, ώζηε λα εμαζθαιηζηνύλ νη νηθνλνκηθνί πόξνη γηα ηε
ζπλέρηζε ηνπ αγώλα θαη ε πεηζαξρία ζην ζηξάηεπκα. Θεσξνύζε όηη νη ηνπηθηζηηθέο
ηάζεηο απνηεινύζαλ εκπόδην γηα ηελ νξγάλσζε ηνπ Αγώλα. Οη πξόθξηηνη, έρνληαο
δηαθνξεηηθέο επηδηώμεηο, ήζειαλ λα είλαη όινη ππεύζπλνη γηα όια. πγθξνηήζεθαλ
ινηπόλ νη πξώηεο παξαηάμεηο.
Σν «Πξνζσξηλόλ Πνιίηεπκα» ηεο Δπηδαύξνπ, ην πξώην ζύληαγκα ηεο
Δπαλάζηαζεο, ςεθηζκέλν από ηελ Α΄ Δζλνζπλέιεπζε, έδσζε ην 1822 ιύζε ζην
πξόβιεκα ηεο εγεζίαο ηνπ Αγώλα, κε ηνλ αληηαπνιπηαξρηθό ραξαθηήξα ηνπ θαη ηε
ζέζπηζε πνιπαξρηθήο εμνπζίαο. Ο Αιέμαλδξνο Μαπξνθνξδάηνο θαηόξζσζε λα
γίλεη ξπζκηζηήο ηεο θαηάζηαζεο, έρνληαο εμαζθαιίζεη γηα ηνλ θύθιν ηνπ θαη γηα ηνπο
πξνθξίηνπο ηελ εμνπζία, ελώ αγλνήζεθαλ ν Κνινθνηξώλεο θαη ν Τςειάληεο.
Έηζη δεκηνπξγήζεθε ξήγκα ζηηο ζρέζεηο κεηαμύ ζηξαηησηηθώλ θαη πξνθξίησλ.
ηε Β΄ Δζλνζπλέιεπζε ηνπ Άζηξνπο, ην 1823, ν αληαγσληζκόο γηα ηελ εμνπζία
πήξε κεγάιεο δηαζηάζεηο. πγθξνηήζεθαλ δύν ηζρπξά θόκκαηα, ησλ πξνθξίησλ θαη
ησλ θιεθηνθαπεηαλαίσλ. Οη ηειεπηαίνη είραλ απνθηήζεη κεγάιε δύλακε κεηά ηηο
πξώηεο πνιεκηθέο επηηπρίεο. Σε δύλακή ηνπο απηή πξνζπάζεζαλ λα εθκεδελίζνπλ νη
πξόθξηηνη, ππνζηεξίδνληαο όηη ε εγεζία ηεο επαλάζηαζεο αλήθεη ζε εθείλνπο πνπ
μέξνπλ λα θάλνπλ πνιηηηθνύο ρεηξηζκνύο. Οη θιεθηνθαπεηαλαίνη αληέηεηλαλ όηη ε
εμνπζία αλήθεη ζ’ εθείλνπο πνπ δηεμάγνπλ ηνλ πόιεκν.
Οη πξόθξηηνη θαηόξζσζαλ λα ζπγθεληξώζνπλ ηελ εμνπζία ζηα ρέξηα ηνπο,
θαηαιακβάλνληαο εθείλνη ηηο θπβεξλεηηθέο ζέζεηο. Αθνινύζεζε δηραζκόο, θαζώο
θπξηάξρεζαλ νη πξνζσπηθέο θηινδνμίεο, ην θαηξηαζηηθό θαη ηνπηθηζηηθό πλεύκα.
Ο δηραζκόο εμειίρζεθε ζε εκθύιην πόιεκν θαηά ην πξώην εμάκελν ηνπ 1824. Μεηά
ηελ επηθξάηεζε ησλ πξνθξίησλ, ε δηακάρε ηειείσζε κε ακλεζηία. Σν δεύηεξν
εμάκελν ηνπ 1824 δεκηνπξγήζεθαλ λέα αληηκαρόκελα ζηξαηόπεδα, ηα νπνία
ζπγθξνηήζεθαλ κε ηνπηθηζηηθά θξηηήξηα. Σν έλα απνηεινύζαλ Πεινπνλλήζηνη
ύγθξνπζε
Τςειάληε
–πξνθξίησλ
Βαζηθό ζέκα
δηαθσλίαο ε
δηαρείξηζε
εμνπζίαο θαη
ε δνκή ηνπ
θξαηηθνύ
νξγαληζκνύ
Οη απόςεηο
ηνπ
Τςειάληε
θαη ησλ
Πξνθξίησλ
Α΄
Δζλνζπλέιεπζε
Ρπζκηζηήο
Μαπξνθνξδάηνο
Β΄
Δζλνζπλέ
ιεπζε
Οη δύν
θάζεηο ηνπ
εκθπιίνπ
Πξηλ ην 1821 -
θνηλή ζηάζε
απέλαληη ζηνλ
θαηαθηεηή.
- 2. ΙΣΟΡΙΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
πξόθξηηνη θαη ζηξαηησηηθνί, θαη ην άιιν Τδξαίνη θαη πεηζηώηεο,
ππνζηεξηδόκελνη από Ρνπκειηώηεο νπιαξρεγνύο. Ο δεύηεξνο εκθύιηνο πόιεκνο,
πξσηνθαλήο ζε αγξηόηεηα, ηειείσζε κε λίθε ησλ λεζησηώλ. Καηά ην 1825, ζην
ζηξαηόπεδν ησλ ληθεηώλ άξρηζε λα δηακνξθώλεηαη ην κειινληηθό αγγιηθό (ππό ηνλ
Μαπξνθνξδάην) θαη ην γαιιηθό (ππό ηνλ Κσιέηηε) θόκκα. Γύξσ απ’ απηά ηα
θόκκαηα, θαζώο θαη από έλα ηξίην, ην ξσζηθό, ζπζπεηξώζεθαλ νη πιεξεμνύζηνη
ζηελ Γ΄ Δζλνζπλέιεπζε.
Η ύπαξμε ησλ πξώησλ θνκκάησλ ήηαλ πιένλ δεδνκέλε. Απηό άιισζηε θαίλεηαη
θαη από ηελ θίλεζε ηνπ Καπνδίζηξηα λα επαλδξώζεη έλα ζπκβνπιεπηηθό όξγαλν,
ην «Παλειιήληνλ», κε αληηπξνζώπνπο θαη ησλ ηξηώλ παξαηάμεσλ, πξνθεηκέλνπ λα
εμαζθαιηζηεί εζσηεξηθή εηξήλε. Σα πξώηα ηξία ειιεληθά θόκκαηα νλνκάζηεθαλ ην
θαζέλα (από ηνπο αληηπάινπο ηνπ) κε ην όλνκα κίαο κεγάιεο Γύλακεο. Σν όλνκά
ηνπο ππνλννύζε όηη επξόθεηην γηα θέληξα εμππεξέηεζεο ησλ ζπκθεξόλησλ ησλ
Γπλάκεσλ απηώλ ζηνλ ειιεληθό ρώξν. Έρεη ππνζηεξηρζεί όηη ηνλ ππξήλα απηώλ
ησλ θνκκάησλ απνηεινύζαλ επλννύκελνη ησλ μέλσλ πξνμελείσλ ζηελ Οζσκαληθή
απηνθξαηνξία, γύξσ από ηνπο νπνίνπο ζπζπεηξώζεθαλ θαη άιινη, νη νπνίνη
πξνζδνθνύζαλ λα εμαζθαιίζνπλ κεηεπαλαζηαηηθά εύθνιε πξνζσπηθή αλέιημε θαη
πξνζηαζία από ηνπο αληηπάινπο. Η άπνςε όκσο απηή δελ επηβεβαηώλεηαη από ηα
γεγνλόηα. Η ζηάζε ησλ θνκκάησλ δελ δηακνξθσλόηαλ από ηηο επηινγέο ησλ
Γπλάκεσλ αιιά από ηηο επηδηώμεηο ζρεηηθά κε ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεηώπηδε ην
ππό δεκηνπξγία θξάηνο, νη νπνίεο ήηαλ ζπρλά αληίζεηεο πξνο ηηο επηδηώμεηο ησλ
Γπλάκεσλ.
Οη ηέζζεξηο θνηλσληθέο νκάδεο ζπκκεηείραλ ζηηο πνιηηηθέο εμειίμεηο θαηά ηελ
Δπαλάζηαζε:
Γ΄ Δζλνζπλέιεπζε-δηακόξθσζε
θνκκάησλ αγγιηθό (Μαπξνθνξδάηνο),
γαιιηθό (Κσιέηηεο), ην ξσζηθό
αγ
Καπνδίζηξηαο
Παλειιήληνλ
Απνηίκεζε
ησλ
θνκκάησλ
Οη πξνεζηνί θαη ν αλώηαηνο θιήξνο ζε θάζε
επαξρία, πνπ ήηαλ νη εγεηηθέο νκάδεο θαη ζηελ
νζσκαληθή πεξίνδν. Οη πξνεζηνί ήζειαλ λα
ζπλερίζνπλ λα δηνηθνύλ θαη λα ειέγρνπλ ηηο
επαξρίεο. Οη πην ηζρπξνί απ’ απηνύο ζα
απνηεινύζαλ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε.
Οη νπιαξρεγνί
ηεο Δπαλάζηαζεο.
Η δύλακή ηνπο
κεγάισζε κε ηνλ
πόιεκν θαη ήζειαλ
λα ζπκκεηέρνπλ
ζηελ εξουσία.
Οη λένη πνιηηηθνί παξάγνληεο, νη εηεξόρζνλεο πνιηηηθνί. Απηνί ήηαλ
Φαλαξηώηεο, έκπνξνη, ιόγηνη από άιια κέξε ζηελ Οζσκαληθή
Απηνθξαηνξία, ηα Δπηάλεζα θαη ηελ Δπξώπε, πνπ πήγαλ ζηηο
επαλαζηαηεκέλεο πεξηνρέο γηα λα πάξνπλ κέξνο ζηελ Δπαλάζηαζε.
Ήζειαλ έλα θξάηνο κε ηζρπξή δηνίθεζε θαη θηιειεύζεξνπο ζεζκνύο.
Οη κεγαιέκπνξνη θαη νη
θαξαβνθύξεδεο ηνπ
Αηγαίνπ, νη πξνεζηνί
δειαδή από ηα λεζηά.
Τπνζηήξηδαλ έλα
ζύγρξνλν θξάηνο κε
ηζρπξή δηνίθεζε, γηαηί
πίζηεπαλ όηη απηό ζα
κπνξνύζε λα δηαρεηξηζηεί
θαιύηεξα ηα νηθνλνκηθά
ζηελ επαλαζηαηεκέλε
Διιάδα. Πίζηεπαλ επίζεο
όηη κηα ηζρπξή θεληξηθή
δηνίθεζε ζα έδηλε
ρξήκαηα γηα λα ζπληεξεί
θαη λα εμνπιίδεη ηα
θαξάβηα.
- 3. ΙΣΟΡΙΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
Γνκή θαηαθηεκέλεο θνηλσλίαο
ΟΙ ΑΡΥΗΓΟΙ ΣΩΝ ΔΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΣΩΝ
Ι. Κσιέηηεο (γαιιηθό) Α. Μαπξνθνξδάηνο (αγγιηθό) Α. Μεηαμάο (ξσζηθό)
Παηξηαξρείν
Φαλαξηώηεο
Πξνεζηνί
Έκπνξνη,
θαξαβνθύξεδεο
Κιέθηεο -Αξκαηνινί
Ναύηεο θη εξγαδόκελνη ζην εκπόξην
Αγξόηεο – θηελνηξόθνη
- 4. ΙΣΟΡΙΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
ΠΗΓΈ
Πεγή: Ο Κνινθνηξώλεο κηιά ζε αγσληζηέο πνπ απεηινύζαλ πξνθξίηνπο
Έιιελεο!
Είκαη θη εγώ ζύληξνθόο ζαο. Αιιά πξώηα λα κε αθνύζεηε πνπ ζα ζαο κηιήζσ. […]
Γηαηί ζέινπκε λα ράζνπκε ηελ παηξίδα καο ζθνηώλνληαο ν έλαο ηνλ άιιν; Εκείο
εζεθώζακε η’ άξκαηα γηα ηνπο Τνύξθνπο θαη αθνπζηήθακε ζηελ Επξώπε όηη
ζεθσζήθακε νη Έιιελεο γηα ηνπο ηπξάλλνπο [...]. Αλ ζθνηώζνπκε ηνπο πξνεζηνύο, ηη ζα
καο πνπλ ηόηε; Θ’ αθνπζζή ζ’ όινλ ηνλ θόζκνλ θαη ζα καο πνπλ ηα βαζίιεηα όηη ηνύηνη
δελ ζεθώζεθαλ γηα ηελ παηξίδα θαη ηελ ειεπζεξίαλ ηνπο, αιιά γηα λα ζθνησζνύλε
ζπλαηνί ηνπο [ελλ. αλακεηαμύ ηνπο]. […] Θα καο πνύλε Καξκπνπλάξνπο, ξέκπεινπο θη
αθαηάζηαηνπο θαη θαλέλαο δελ ζα καο βνεζήζε […]
Γ. Κόθθηλνο, Η Ειιεληθή Επαλάζηαζηο, Αζήλα 1959-1960, η. 1, 479-480.
Πεγή: Η Α' Δζλνζπλέιεπζε
...ζπλήιζνλ εηο Δπίδαπξνλ νη πξώηνη λνκνζέηαη ηεο Διιάδνο. Οη δε λεώηεξνη, νη
επηπρήζαληεο λ' αλνίμσζη ηνπο νθζαικνύο πξνο ήιηνλ κε ζθνηηδόκελνλ ππό λεθώλ
δνπιείαο, λα παηήζσζη γελ ειεπζέξαλ, λ' αλαπλεύζσζηλ αέξα ειεύζεξνλ, απηνί νη
θιεξνλνκήζαληεο ην αλεθηίκεηνλ δηθαίσκα ηνπ ζπλέξρεζζαη θαη ζπλδηαιέγεζζαη θαη
ζπδεηείλ, αδπλαηνύζη λα θαληαζζώζη ηνλ έμαιινλ ελζνπζηαζκόλ ηνπ έζλνπο, όηε
κεηά ηπξαλλίαλ ηεηξαθνζίσλ ζρεδόλ εηώλ ζπλήξρεην δη' αληηπξνζώπσλ ίλα βνπιεπζή
θπξηαξρηθώο πεξί ησλ νηθείσλ ζπκθεξόλησλ. Οη δ' επηδήζαληεο δηεγνύλην όηη δάθξπα
έξξενλ από ησλ νθζαικώλ πάλησλ, θαη σο ελ ηε εκέξα ηεο Αλαζηάζεσο
αληαπεδίδνλην αζπαζκνί.
Νηθόιανο Γξαγνύκεο, Ιζηνξηθνί Αλακλήζεηο, Αζήλα 1973, η. 1, 30-31.
Δξγαζία: Λακβάλνληαο ππόςε ην παξάζεκα πνπ αθνινπζεί λα εμεγήζεηε ηνπο
ιόγνπο γηα ηνπο νπνίνπο νη δηάθνξεο θνηλσληθέο νκάδεο ηάρζεθαλ ή όρη κε ηελ
επαλάζηαζε.
Παξάιιεια κε ηηο πνιεκηθέο επηρεηξήζεηο νη επαλαζηαηεκέλνη άξρηζαλ λα νξγαλώλνπλ
ην λέν θξάηνο, λα δεκηνπξγνύλ δειαδή λένπο πνιηηηθνύο ζεζκνύο. Έηζη ζα έθαλαλ
πξαγκαηηθόηεηα ην ζηόρν ηεο Επαλάζηαζεο λα θπβεξλεζνύλ κόλνη ηνπο. Παξάιιεια ζα
ζπληόληδαλ θαιύηεξα ηνλ πόιεκν θαη ζα κπνξνύζαλ λα βξνπλ πην εύθνια ρξήκαηα γηα
ηηο αλάγθεο ηνπ. Δε ζπκθσλνύζαλ όκσο όινη νη Έιιελεο γηα ην λέν εζληθό θξάηνο πνπ
ζα νξγάλσλαλ θαη ηνπο ζεζκνύο πνπ έπξεπε λα θηηάμνπλ. Από ηε κηα ππήξραλ
αληηζέζεηο αλάκεζα ζηηο δηάθνξεο πεξηνρέο. Από ηελ άιιε νη δηάθνξεο θνηλσληθέο
νκάδεο είραλ δηαθνξεηηθέο επηδηώμεηο. Δύν ήηαλ νη θύξηεο απόςεηο: Η κηα ήζειε έλα
απνθεληξσκέλν θξάηνο, όπνπ νη ληόπηνη άξρνληεο θαη ν αλώηαηνο θιήξνο ζα
δηαηεξνύζαλ πνιιά από ηα πξνλόκηα πνπ είραλ θαη πξηλ. Η άιιε ήζειε έλα
ζπγθεληξσηηθό θξάηνο κε θηιειεύζεξνπο ζεζκνύο, όπσο απηνί πνπ ππήξραλ ζε αξθεηά
επξσπατθά θξάηε.
http://museduc.gr/docs/Istoria/C/LAI_K03_K04.pdf