TS. BÙI QUANG XUÂN TỔNG QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ

TS. BÙI QUANG XUÂN
buiquangxuandn@gmail.com
0913 183 168
TỔNG QUAN QLNN
VỀ KINH TẾ
LỚP THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ XI. NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 2011.
2. Học viện Hành chính. Giáo trình Quản lý nhà nước trên
các lĩnh vực kinh tế (dùng cho Đại học Hành chính). NXB
Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội 2011.
3. Trường Đại học Tài chính Kế toán, Quản lý tài chính nhà
nước, NXB Tài chính, Hà Nội 2004.
4. PGS.TS. Trần Đình Ty, Quản lý tài chính công. NXB Lao
động, Hà Nội 2003.
5. Bộ Tài chính. Đổi mới cơ chế quản lý tài chính đối với cơ
quan hành chính và đơn vị sự nghiệp. NXB Tài chính, Hà
Nội 2003.
2

KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
 là phương thức vận hành kinh tế lấy thị
trường để phân phối tài nguyên;
 lấy lợi ích vật chất, cung cầu thị trường
và mua bán giữa người mua và người
bán làm cơ chế khuyến khích vận động
kinh tế và phương thức vận hành kinh tế
– xã hội, phát huy tác dụng điều tiết hoạt
động kinh tế.

Đặc điểm của kinh tế thị
trường
 Quan hệ chủ yếu : mua –
bán theo cơ chế thị
trường
 Cá nhân có quyền tự do
(trong khuôn khổ) trong
quan hệ kinh tế
 Các cá nhân theo đuổi lợi
ích riêng của mình

Ưu điểm, hạn chế của kinh tế
thị trường

ƯU ĐIỂM KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
1. Tạo ra động lực mạnh mẽ để thúc
đẩy hoạt động sản xuất – kinh
doanh của các doanh nghiệp đạt
hiệu quả cao và thông qua phá sản
tạo ra cơ chế đào thải các doanh
nghiệp yếu kém, sản xuất kinh
doanh kém hiệu quả.

2.Huy động tối đa và
sử dụng có hiệu quả
mọi tiềm năng của xã
hội.

3. Tạo ra tính phản ứng nhanh
nhạy và thích ứng cao của
các doanh nhân trước các
thay đổi đối với nhu cầu và
các điều kiện KT trong nước
và quốc tế.

4. Buộc các doanh nghiệp phải
thường xuyên học hỏi, trau
dồi nâng cao năng lực sản
xuất kinh doanh nhằm đạt
hiệu quả kinh tế cao.

5. Tạo động lực thúc đẩy sự
phát triển nhanh chóng
của khoa học – công
nghệ, làm cho nền kinh tế
phát triển và đạt hiệu quả
ngày càng cao.

6.Đáp ứng các nhu cầu có thể
thanh toán được của xã hội
một cách tự động mà không
có bộ máy hoạch định nào
có thể thay thế được.

HẠN CHẾ - KTTT
 Nền kinh tế thị trường còn có nhiều hạn
chế bởi tính tự phát trong quyết định sản
xuất – kinh doanh của doanh nhân.

HẠN CHẾ - KTTT
 Do tính tự phát, nền kinh tế thị trường
thường có những biến động rất bất
thường (gọi là sự vận động có tính chu
kỳ) gây bất lợi và thiệt hại cho sự phát
triển của nền kinh tế.

HẠN CHẾ - KTTT
3. Nền kinh tế thị trường gắn với
tình trạng thất nghiệp và sự
phân hoá giàu nghèo ngày càng
tăng giữa các tầng lớp dân cư
trong xã hội, giữa các vùng
trong nước.

HẠN CHẾ - KTTT
4. Do theo đuổi lợi nhuận tối đa,
nhiều trường hợp các nhà kinh
doanh có những hành vi kinh tế
tiêu cực (hoạt động kinh tế tiêu
cực) gây thiệt hại cho thị
trường, cho nền kinh tế, cho xã
hội.

HẠN CHẾ - KTTT
5. Một số hoạt động của kinh tế thị
trường có nguy cơ xói mòn giá
trị đạo đức và đời sống tinh
thần, vi phạm pháp luật, phá
huỷ môi trường sinh thái, môi
trường văn hoá - xã hội.

Đặc điểm chủ yếu của nền
KTTT định hướng XHCN
HV CHINH TRI –HANH CHÍNH QG
QUẢN LÝ NN VỀ KINH TẾ

KTTT
1. Tổng lượng mua - bán vượt quá nửa
tổng lượng vật chất của xã hội
2. Người tham gia trao đổi hàng hoá
phải có quyền tự do nhất định trong:
lựa chọn nội dung sản xuất và trao
đổi, lựa chọn đối tác trao đổi và thoả
thuận giá cả trao đổi, tự do cạnh
tranh.

KTTT
3. Có cơ sở hạ tầng tối thiểu đảm bảo
ổn định
4. Lợi ích cá nhân là động lực trực tiếp,
nhưng nó không được xâm phạm
đến lợi ích của người khác và của
cộng đồng.
5. Vận động theo quy luật khách quan
của thị trường

Nền KTTT ở nước ta được định hướng XHCN nên
vừa phải đảm bảo yêu cầu của một nền KTTT hiện
đại, vừa thể hiện bản chất của CNXH: Thống nhất
mục tiêu kinh tế với các mục tiêu chính trị - xã hội
- nhân văn, nhưng đảm bảo:
 ĐẶC ĐIỂM CHỦ YẾU CỦA NỀN
KTTT ĐỊNH HƯỚNG XHCN

ĐẶC ĐIỂM CHỦ YẾU CỦA NỀN KTTT
ĐỊNH HƯỚNG XHCN
Nền kinh tế thị trường XHCN ở
Việt Nam là sự kết hợp giữa cái
chung cái phổ biến với cái riêng
cái đặc thù.
Cái chung đó là KTTT nó đựơc
thể hiện dưới các mặt sau:

Nền kinh tế chịu tác động hàng
ngày hàng gIờ của các quy luật
kinh tế khách quan như quy luật
giá trị, quy luật cung cầu quy
luật cạnh tranh chứ không phải
là nhữnc quy luật mang tính
hình thức trong mô hình kinh tế
cũ.

– Cơ chế thị trường là cơ chế
kinh tế tất yếu và chỉ thông qua
cơ chế thị trường mới liên các
nhà sản xuất riêng lẻ vào hoạt
động kinh tế của quốc gia. Cạnh
tranh là tất yếu để tồn tại của
doanh nghiệp

– Mỗi đơn vị kinh tế là một chủ
thể tự do tự chủ kinh doanh theo
pháp luật
– Kinh tế tư nhân có vai trò quan
trọng trong việc làm sống động
thị trường.

– Trong nền kinh tế thị trường
tiền tệ đóng vai trò rất quan
trọng .Đồng được phát huy đầy
đủ các chức năng của mình,
đồng tiền quốc gia từng bước
hòa nhập vào đồng tiền quốc tế

– Thị trường quốc gia là một thể
thống nhất không thể chia cắt
theo gianh giới hành chính, thị
trường quốc gia từng bước hội
nhập vào thị trường quốc tế

– Thị trường bao gồm
nhiều loại thị trường :
thị trường hàng hóa
dịch vụ , thị trường các
yếu tố sản xuất …

– Nhà nước điều tiết vĩ mô
nền kinh tế thông qua
pháp luật kinh tế , kế
hoạch hóa, các chính sách
kinh tế

Những đặc trưng cơ bản của
KTTT định hướng xã hội chủ
nghĩa ở nước ta
Quản lý nhà nước về kinh tế
ĐH CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI
KT VIỆT NAM

Về mục đích phát triển KTTT
định hướng XHCN
 Mục tiêu của nền KTTT
định hướng XHCN đó là:
phát triển kinh tế để xây
để đạt tới một xã hội giàu
mạnh, công bằng, dân
chủ văn minh.

Nền kinh tế thị trường gồm nhiều
thành phần trong đó kinh tế nhà
nước giữ vai trò chủ đạo
 Nước ta tồn tại 3 thành phần loại sở
hữu cơ bản: Sở hữu toàn dân, sở
hữu tập sở hữu tư nhân
 Trong nền KTTT nhiều thành phần ở
nước ta kinh tế nhà nước giữ vai trò
chủ đạo. Việc xác lập vai trò chủ đạo
của kinh tế nhà nước là vấn đề có
tính nguyên tắc và tạo ra sự khác
biệt với KTTT TBCN.

Trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN
thực hiện nhiều hình thức phân phối trong đó lấy
phân phối theo lao động là chủ yếu
 Để phù hợp với trình độ phát triển của
LLSX ở nước ta trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội chúng ta đã tồn tại nhiều
hình thức sở hữu khác nhau mà nó biểu
hiện trong nền kinh tế thị trường là sự tồn
tại của nhiều thành phần kinh tế.
 Mỗi hình thức sở hữu lại quy định một hình
thức phân phối đặc trưng của nó.
 Do đó trong nền KTTT định hướng XHCN
ở việt nam hình thành nhiều hình thức
phân phối khác nhau.

Cơ chế vận hành nền kinh tế là cơ
chế thị trường có sự quản lý của
nhà nước XHCN
 Nhà nước quản lý nền kinh tế thị
trường theo định hướng xã hội chủ
nghĩa ở nước ta là nhà nước pháp
quyền XHCN, là nhà nước của dân
do dân và vì dân
 Chúng ta vận hành nền kinh tế theo
cơ chế thị trường thì tất yếu phải
tuân theo những quy luật vốn có
của kinh tế thị trường

Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đồng
thời với bảo đảm công bằng xã hội
 Tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội là
những vấn đề gay cấn trong nền kinh tế thị
trường.
 Trong nền kinh tế thị trường của các nước
phương tây các nhà lý luận chỉ đề cao
nhân tố kinh tế và kỹ thuật của sự tăng
trưởng mà không chú ý thỏa đáng đến các
nhân tố xã hội và nhân tố con người. Họ
cho rằng tăng trưởng kinh tế và công bằng
xã hội là hai mục tiêu mâu thuẫn không thể
điều hòa.

Nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế mở
hội nhập
 Chúng ta thực hiện mở rộng quan hệ
quốc tế theo hướng đa phương hóa
đa dạng hóa các hình thức đối ngoại
gắn thị trường trong nước với thị
trường khu vực và thế giới.
 Tuy nhiên chúng ta mở cửa nhưng
trên cơ sở phát huy lợi thế so sánh
và không ngừng nâng cao sức cạnh
tranh của nền kinh tế giữ vững độc
lập và toàn vẹn lãnh thổ

CÁC CHỨC NĂNG
QUẢN LÝ KINH TẾ
CỦA NHÀ NƯỚC
36
0913 183 168

Định hướng sự phát triển kinh tế
là xác định con đường và hướng sự vận
động của nền kinh tế
nhằm đạt đến một đích nhất định (gọi là
mục tiêu)
căn cứ vào đặc điểm kinh tế, xã hội của
đất nước trong từng thời kỳ nhất định
(cách đi, bước đi cụ thể, trình tự thời gian
cho từng bước đi để đạt được mục tiêu).
37

KTTT nước ta là tất yếu nhưng vẫn
còn tồn tại nhiều mâu thuẫn
 Thứ nhất đó là mâu hay là
sự đầu tranh giữa hai mặt
đối lập.
 Thứ hai giữa mục tiêu là
xóa bỏ bóc lột với thực tiễn
là nền kinh tế chúng ta vẫn
còn tồn tại bóc lột lao động.

KTTT nước ta là tất yếu nhưng vẫn
còn tồn tại nhiều mâu thuẫn
 Thứ ba, một mặt phát triển
KTTT trong điều kiện xuất phát
từ sản xuất nhỏ thì xã hội chưa
tránh những yếu tố của KTTT
TBCN.
 Thứ tư đó là mâu thuẫn giữa lợi
ích cá nhân và lợi ích xã hội. Lợi
ích là một trong những động lực
của sự tăng trưởng kinh tế.

Tạo lập môi trường
cho sự phát triển
kinh tế

Tạo lập môi trường cho sự phát
triển kinh tế
•là tổng thể các yếu tố và điều
kiện khách quan, chủ quan; bên
ngoài, bên trong; có mối liên hệ
mật thiết với nhau, ảnh hưởng
trực tiếp hay gián tiếp đến việc
phát triển kinh tế và quyết định
đến hiệu quả kinh tế.

Các loại môi trường cần thiết cho
sự phát triển của nền kinh tế
MÔI
TRƯỜNG
kinh tế
pháp lý
chính trị
văn hoá
- xã hội
sinh thái
kỹ thuật
quốc tế
văn hoá
- xã hội

Những điều Nhà nước phải
làm để tạo lập các môi
trường
HV CHINH TRI –HANH CHÍNH QG
QUẢN LÝ NN VỀ KINH TẾ

Để tạo lập các môi trường, nhà nước
cần tập trung tốt các vấn đề sau:
 - Đảm bảo sự ổn định về chính trị và an
ninh quốc phòng, mở rộng quan hệ đối
ngoại trong đó có quan hệ kinh tế đối
ngoại.
 - Xây dựng và thực thi một cách nhất
quán các chính sách kinh tế – xã hội
theo hướng đổi mới và chính sách dân
số hợp lý.

- Xây dựng và không ngừng hoàn
thiện hệ thống pháp luật
- Xây dựng mới và nâng cấp cơ sở
hạ tầng bảo đảm điều kiện cơ bản
cho hoạt động kinh tế có hiệu quả:
giao thông, điện nước, thông tin, dự
trữ quốc gia…

- Xây dựng cho được một nền
văn hoá trong nền kinh tế thị
trường định hướng XHCN trên
cơ sở giữ vững bản sắc văn
hoá dân tộc và thừa kế tinh hoa
văn hoá của nhân loại.

 - Xây dựng một nền khoa học – kỹ thuật
và công nghệ tiên tiến cần thiết và phù
hợp, đáp ứng yêu cầu của sự phát triển
của nền kinh tế và sản xuất kinh doanh
của các doanh nghiệp, cải cách nền giáo
dục để đào tạo nguồn nhân lực có kỹ
thuật và trí tuệ phục vụ cho sự phát triển
kinh tế.

- Xây dựng và thực thi chính
sách và pháp luật về bảo vệ và
sử dụng có hiệu quả tài nguyên
thiên nhiên của đất nước, bảo
vệ và hoàn thiện môi trường tự
nhiên, sinh thái.

0913 183 168
ĐIỀU TIẾT SỰ HOẠT ĐỘNG
CỦA NỀN KINH TẾ
KHOA KINH TẾ QUẢN TRỊ - DNTU

Nhà nước điều tiết sự hoạt
động của nền kinh tế
 Nhà nước sử dụng quyền năng chi phối
của mình lên các hành vi kinh tế của các
chủ thể trong nền kinh tế thị trường,
 Ngăn chặn các tác động tiêu cực đến
quá trình hoạt động kinh tế,
 Ràng buộc chúng phải tuân thủ các qui
tắc hoạt động kinh tế đã định sẵn
 nhằm bảo đảm sự phát triển bình thường
của nền kinh tế.

Những việc cần làm để điều tiết
hoạt động của nền kinh tế.
 Xây dựng và thực hiện một hệ
thống chính sách với các công cụ
tác động của chính sách đó
 Bổ sung hàng hoá và dịch vụ cho
nền kinh tế trong những trường
hợp cần thiết.
 Hỗ trợ công dân lập nghiệp kinh tế

Kiểm tra, giám sát hoạt động
kinh tế
 Nhà nước xem xét, đánh giá
tình trạng tốt xấu của các hoạt
động kinh tế, và theo dõi, xét
xem sự hoạt động kinh tế
được thực thi đúng hoặc sai
đối với các quy định pháp luật

Những giải pháp chủ yếu thực hiện
kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế
1. Tăng cường chức năng giám sát của
Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp đối
với Chính phủ và các Uỷ ban nhân dân
các cấp trong quản lý nhà nước về KT.
2. Tăng cường chức năng kiểm tra của các
Viện Kiểm sát nhân dân, các cấp thanh
tra của Chính phủ và của Uỷ ban nhân
dân các cấp, cơ quan an ninh kinh tế các
cấp đối với mọi hoạt động kinh tế.

3. Nâng cao tinh thần trách nhiệm và chịu trách
nhiệm của những người lãnh đạo Nhà nước
4. Sử dụng các cơ quan chuyên môn trong nước
như kiểm toán nhà nước, các tổ chức tư vấn
kinh tế v.v…
5. Nâng cao vai trò kiểm tra, giám sát của nhân
dân, của các tổ chức chính trị xã hội, các cơ
quan ngôn luận, các cơ quan thông tin đại
chúng trong việc kiểm tra hoạt động kinh tế.

6. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp
luật về kiểm tra giám sát hoạt động kinh tế.
7. - Củng cố hoàn thiện hệ thống cơ quan kiểm
tra, giám sát của Nhà nước và xây dựng các cơ
quan mới cần thiết, thực hiện việc phân công
và phân cấp rõ ràng, nâng cao năng lực
chuyên môn và đạo đức của công chức trong
bộ máy kiểm tra và giám sát các hoạt động kinh
tế.

NHỮNG NGUYÊN TẮC TRONG QLNN VỀ
KINH TẾ
1. Nguyên tắc Tập trung dân
chủ.
2. - Nguyên tắc Quản lý theo
ngành, theo lãnh thổ.
3. - Nguyên tắc tăng cường
pháp chế XHCN trong quản
lý nhà nước về kinh tế

Phân biệt QLNN về
Kinh tế với quản trị
kinh doanh

Phân biệt QLNN về Kinh tế với quản trị
kinh doanh
• Về chủ thể quản lý: QLNN về kinh tế là
việc của Nhà nước, còn quản trị kinh
doanh là việc của doanh nhân.
• Về phạm vi quản lý: Nhà nước quản lý
toàn bộ nền kinh tế, quản lý tất cả các
doanh nhân, còn doanh nhân thì quản lý
doanh nghiệp của mình.

kinh doanh
• Về mục tiêu: chủ thể QLNN theo đuổi lợi
ích toàn dân, lợi ích cộng đồng, trong đó,
lợi ích kinh tế gắn liền hữu cơ với các loại
lợi ích khác. Chủ thể của quản trị kinh
doanh theo đuổi lợi ích của riêng mình, cơ
bản là lợi ích kinh tế, cụ thể là lợi nhuận
hoặc giá trị sử dụng nào đó.

kinh doanh
• Về phương thức, phương pháp quản
lý: Nhà nước áp dụng tổng hợp các
phương thức, phương pháp quản lý, trong
đó phương thức đặc trưng của QLNN là
cưỡng chế bằng quyền lực Nhà nước.
Trong khi đó, doanh nhân chủ yếu áp
dụng phương thức kích thích và thuyết
phục, được thực hiện trên cơ sở thoả
thuận dân sự.

kinh doanh
Về công cụ quản lý
• Công cụ chủ yếu trong quản lý nhà nước về kinh tế là:
đường lối phát triển kinh tế, chiến lược phát triển kinh
tế, kế hoạch phát triển kinh tế, pháp luật kinh tế, chính
sách kinh tế, lực lượng vật chất và tài chính của Nhà
nước.
• Các doanh nghiệp có công cụ quản lý chủ yếu là: chiến
lược kinh doanh, kế hoạch sản xuất – kỹ thuật – tài
chính, dự án đầu tư để phát triển kinh doanh, các hợp
đồng kinh tế, các quy trình công nghệ, quy phạm pháp
luật, các phương pháp và phương tiện hạch toán.

0913 183 168
CÁC PHƯƠNG THỨC
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
VỀ KINH TẾ

CÁC PHƯƠNG THỨC QUẢN LÝ
NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ
1. Phương thức cưỡng chế
1. Phương thức kích thích
2. Kích thích bằng lợi ích
vật chất và danh giá
1. Phương thức thuyết phục

Các công cụ
quản lý kinh tế

Các công cụ quản lý kinh tế
1. Công cụ thể hiện ý đồ, ý muốn
của chủ thể quản lý
2. Công cụ có tác dụng động lực
3. Công cụ thể hiện ý chí của Nhà
nước trong việc sử dụng các lực
nói trên vào việc gây áp lực, là hệ
thống chế độ, chính sách kinh tế
tài chính của Nhà nước
4. Công cụ sử dụng các công cụ
nói trên: là con người

Cơ chế
 Cơ chế chỉ sự diễn biến của quá
trình vận hành nội tại của một
hệ thống, trong đó có sự tương
tác giữa các yếu tố kết thành hệ
thống trong quá trình vận động,
nhờ đó hệ thống có thể vận
hành, phát triển theo mục đích
đã định.

Cơ chế kinh tế
 Thuật ngữ cơ chế được áp dụng vào
lĩnh vực kinh tế gọi là cơ chế kinh tế.
 Các yếu tố của cơ chế kinh tế có mối
quan hệ qua lại tương tác lẫn nhau,
như quan hệ cung-cầu, lãi suất tín
dụng, giá cả, cơ chế tương tác giữa
quan hệ sản xuất và lực lượng sản
xuất.
 Cơ chế tương tác giữa công - nông
nghiệp với nhau.

0913 183 168
Cơ chế quản lý
kinh tế

Cơ chế quản lý kinh tế
 Theo tầm rộng, là sự liên kết chuyển động
của cơ cấu hệ thống quản lý kinh tế, trong
đó có sự liên kết chuyển động của chủ thể
(A) và sự liên kết chuyển động của khách
thể (B), từ đó tạo nên sự chuyển động của
cả hệ thống kinh tế.
 Theo tầm hẹp, sự liên kết chuyển động của
hệ chủ thể tác động lên khách thể để tạo
nên sự chuyển động của khách thể

Đổi mới cơ chế quản lý kinh tế hiện nay so
với cơ chế kế hoạch hoá tập trung
 Đổi mới chức năng, nhiệm vụ
quản lý của Nhà nước
 Đổi mới phương thức, biện
pháp, công cụ quản lý
 Đổi mới đội ngũ công chức
 Đổi mới cơ cấu tổ chức bộ
máy quản lý nhà nước về kinh
tế

CHÚC THÀNH CÔNG
& HẠNH PHÚC
BUIQUANGXUAN
0913183168

TS. BÙI QUANG XUÂN TỔNG QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to TS. BÙI QUANG XUÂN TỔNG QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ

Similar to TS. BÙI QUANG XUÂN TỔNG QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ (20)

More from Bùi Quang Xuân

More from Bùi Quang Xuân (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

TS. BÙI QUANG XUÂN TỔNG QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ

Editor's Notes