1. Шинжлэх Ухаан Технологийн Их Сургууль
Компьютер Техник Менежментийн Сургууль
Маркетингийн Менежментийн
Профессорын баг
ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ӨГҮҮЛЭЛ
Сэдэв : Байгууллагын өөрчлөлтийн менежмент
Удирдагч:
Г. Батхүрэл, Доктор (Ph.D)
Гүйцэтгэсэн:........................................( З.Одмаа)
Улаанбаатар хот 2008

2. Байгууллагын өөрчлөлтийн менежмент
ХУРААНГУЙ
Ноос ноолуурын үйлдвэрийг хөгжүүлэх оновчтой, зөв,тууштай бодлого явуулснаар
эдийн засгийн салбарын бүтцээ сайжруулан улс орноо хөгжүүлэхэд уг салбар нь
тодорхой хувь нэмрээ оруулах өргөн боломжтой байна. Үүний тулд юуны өмнө ноос
ноолуурын салбарын тусгайлан урамшуулах, ээрмэлийн үйлдвэрүүдийг хөгжүүлэх,
бүрэн боловсруулсан ноолууран бүтээгдэхүүний экспортын үйлдвэржүүлэлтийн
идэвхитэй бодлогоор дэмжих шаардлагатай байна. Хамгийн гол асуудал нь
боловсруулах үйлдвэрүүдийн удирдлага тулгарч буй гадаад дотоод орчны нөхцөл
байдлыг урьдчилан харж, доривтой өөрчлөлт хийгээгүйгээс компаний үйл ажиллагаа
тасалдах аюул нүүрлээд байна. Тиймээс байгууллагын хэмжээнд болон түүний салбар
хэсгүүдэд удирдлага, ажлын арга барил, мөн нөхцөл байдлыг үр ашигтайгаар өөрчлөн
сайжруулж байгууллагын баттай оршин тогтнох суурийг бататгах шаардлагтай юм..
Түлхүүр үг
Хувьсал, төлөвлөлт, хөгжил, орчин, сайжруулалт

3. ОРШИЛ
Би энэхүү эрдэм шинжилгээний өгүүлэлээ Монголын ноолуурын боловсруулах сектор,
түүнд тулгарч буй асуудлууд болон тэдгээрийг хэрхэн өөрчлөлтийн менежментийн
тусламжтай шийдэж болох талаар бэлдсэн юм.
Монгол Улсын эдийн засагт ноолуурын салбар нь өндөр ач холбогдолтой. Энэ салбар
улсын нийт хүн амын гуравны нэгээс илүү хувийг ажил болон орлогын эх үүсвэрээр
хангадаг бөгөөд түүхий ноолуур, ноолууран бүтээгдэхүүн нь Монголын экспортын
бүтээгдэхүүн дотроос гуравдугаарт ордог. Эрч хүчтэй хөдөлгөөнтэй ноолуурын салбар
нь улс орны эдийн засгийн өсөлт, үйлдвэрлэлийн салбар, мал аж ахуй болон салбарын
хөдөлмөр эрхлэлт зэргийн өсөлтөд хувь нэмэр оруулах боломжтой. Гэвч манай
боловсруулах салбарын бүтэц хамгийн зохистой хэлбэрээс хол байна. Хэдий сүүлийн
хэдэн арван жилийн хугацаанд тус салбар нэлээд хэмжээний хөрөнгө оруулалт,
хөнгөлөлт, техникийн туслалцааг хүлээн авсан боловч өнөгийн байдлаар тус салбар
ихээхэн хүнд нөхцөлд байгаа. Сүүлийн жилүүдэд хэд хэдэн боловсруулах үйлдвэр
хаалга барьж, зарим нь үйлдвэрлэлийнхээ хэмжээг бууруулсан бөгөөд үйлдвэрлэгчид
хүчин чадлынхаа 50 хүрэхгүй хувийг л ашиглаж чадаж байна. Мөн Монголын түүхий
ноолуурын тэн хагас орчмыг нь Хятад улс руу хууль бусаар гарган боловсруулж байна.
хэрэв Монголд бэлтгэгддэг ноолуурыг бүгдийг нь Монголд бүрэн боловсруулж
сүлжмэл, нэхмэл бүтээгдэхүүн хийж экспортолвол экспортоос олох орлого дөрөв
дахин, үйлдвэрлэлийн салбарын ажил эрхлэлт хоёр дахин нэмэгдэх боломжтой.
Олон тооны боловсруулах үйлдвэрийн хувь заяа салбарын хувьд том асуултын тэмдэг
болоод байгаа. Ихэнх боловсруулах компаниуд нийтлэг хэд хэдэн бэрхшээлтэй тулгарч
байна. Тухайлбал: үйлдвэрлэлийн бүтээмж муу, ажиллах хүчний зардал өндөр, чанар
жигд биш, загвар зохион бүтээх чадвар хангалтгүй, экспортын зах зээл дээр
бүтээгдэхүүнээ борлуулах чадвар дутмаг байна. эдгээр үйлдвэрүүдэд үйлдвэрлэл,
ажилчдын мэргэжил, чадварыг сайжруулах сургалт, бүтээгдэхүүний чанар дизайн,
экспортын маркетинг зэрэг чиглэлээр техникийн туслалцааг тогтмол үзүүүлэх
шаардлагатай.
Эдгээр асуудлыг шийдвэрлэх нэг арга зам нь идэвхтэй өөрчлөлтийн бодлого явуулах
юм. Учир нь өөрчлөгдөн хувьсах зах зээлийн нөхцөлд байгууллага хөгжихийн тулд
өөрчлөгдөх ёстой. Өөрчлөлт хийхийн тулд юуны өмнө байгууллагын системийг
оношлох шаардлагатай бөгөөд хүчтэй болон сул талыг нь тодорхойлж асуудал чухам
аль хүрээнд байгааг нь тогтоох шаардлагатай. Учир нь дээрх системүүдийн алинд нь ч
асуудал нуугдаж байж болно. Оношилгоо хийснээр асуудлыг шийдвэрлэх арга замыг
сонгоно. Ингээд байгууллагын хөгжлийг аль нэгэн аргаар шийдвэрлэнэ. Цаашдаа
хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний үр дүнг үнэлж залруулга хийх эсвэл шинэ төлөвлөгөө,
шинэ арга хэмжээ авах болно. Ер нь байгууллагын өөрчлөлт гэдэг бол түүний гадаад
дотоод орчны янз бүрийн нөлөөллийг тухайн агшинд нь мэдэрч улмаар эрхэм
зорилгодоо амжилттай хүрэхийн тулд зайлшгүй хийгдэх ёстой цогц арга хэмжээ
төдийгүй өрсөлдөөнт нөхцөл орчны өөрчлөлтийг мэдэрсэнээр тухайн удирдагч
байгууллагын хэмжээнд болон түүний салбар хэсгүүдэд удирдлага, ажлын арга барил,
мөн нөхцөл арга байдлыг үр ашигтайгаар өөрчлөн сайжруулснаар уг байгууллагын
баттай оршин тогтнох явдлыг буюу өөрөөр хэлбэл байгууллагын хөгжлийг хангагч үйл
явц мөн гэж тодорхойлж болох юм1.
Амьдрал ямагт шинэ асууал дэвшүүлж, түүнийг байгууллага, хүмүүс өөр өрөөийн арга
барил, өнгө аясаар шийдвэрлэдэг. Энэ нь АСУУДАЛ-ШАЛТГААН-ҮЙЛДЭЛ-ҮР ДҮН
гэсэн ерөнхий зарчмаар хөгжил, өөрчлөлтийг давших хөдөлгөөний ороомог (Спираль)-

4. н дагуу явагдана. Гэхдээ аливаа асуудал нь дээр дурьдсан 4 шатлал бүхий нэг удаагийн
үйлдлээр бүрэн шийдэгдэхгүй. Нэг асуудлыг шийдвэрлэн ямар нэг үр дүнд хүрч байхад
өөр асуудал шинээр гарч ирж байдаг нь хөгжлийн тасралтгүй шинж чанарын
илэрхийлэл юм. Асуудлыг шийдвэрлэх нь өөрчлөлт хийнэ гэсэн хэрэг.
1. P – Асуудал (Problems)
R
P
R
R
A
A
.
.
.
.
. P
. P
.
.
.
.
P
.
.
A
C
C
.
.
.
.
.
.
C
2. C - Шалтгаан (Cause)
3. A - Үйлдэл (Action)
4. R – Үр лүн (Result)
Зураг 1. PRAC цикл
Өөрчлөхийн тулд асуудал үүсч тулгарахыг идэвхгүй хүлээх гэсэн үг бус харин шинэ
санаа дэвшүүлж, учир шалтгаан, нөхцөл байдлыг нь тодруулж, тодорхой арга хэмжээг
талавлан хэрэгжүүлж үр дүнд хүрч байх нь аливаа сөрөг үр дагавараас зайлсхийх,
хөгжил дэвшлийг хангах гол хандлага юм. Өөрөөр хэлбэл өөрчлөлт бүхэн бүхэн
хөгжил биш ба байнга сайжирч, эерэг үр дүнд хүрч цаашид давшиж дэвшиж байх нь
хөгжлийг хангах гол хандлага юм. Өөрчлөлтийн удирдлага гэдэг нь байгууллага гадаад,
дотоод орчны зүгээс өөрчлөгдөх нөлөөллийн хүчийг сайтар таньж улмаар хүлээн
зөвшөөрч, одоогийн төлөв байдлаас, ирээдүйн зорилтот төлөв байдалд чиглэсэн
удирдлагын үйл явц юм2.
Говь компанийн орчны судалгаа, түүнд хийгдэх өөрчлөлт , арга
хэмжээний зөвлөмж
Монголын ноолуурын боловсруулах салбарын хамгийн том цогц үйлдвэр нь Говь
корпораци. Говь корпораци нь ноос, ноолууран бүтээгдэхүүнийг хамруулан
үйлдвэрлэлийн нийт 85% -ийг экспортлодог. 15% орчмийг дотоод зах зээлд
нийлүүлдэг. Гол экспортын бараа нь бөмбөгөн ноолуур, ээрмэлийн утас, сүлжмэл, бүс
бараа юм3. Компанийн удирдлага тулгарч буй гадаад дотоод орчны нөхцөл байдлыг
урьдчилан харж, доривтой өөрчлөлт хийгээгүйгээс компаний үйл ажиллагаа тасалдах
аюул нүүрлээд байна. Үйлдвэр, түний тоног төхөөрөмж ерөнхийдөө хуучирсан, засвар
үйлчилгээ хангалтгүй, ажилчдын мэдлэг чадвар хангалтгүй, менежерийн чадвар сул,
бүтээмж доогуур, гарцын хэмжээ нь дэлхийн шилдэг туршлагад хүрэхгүй,
бүтээгдэхүүний загвар дизайн хуучирсан байна. Түүнчлэн тус үйлдвэрийн
бүтээгдэхүүний чанар доогуур байгаа бөгөөд энэ нь бүтээгдэхүнийх нь үнэ олон улсын
зах зээл дээр доогуур байдгаар илэрдэг.
Говь корпораци нь дэлхийн томоохон ноолуурын компаниудын нэг. Энэ компанийн
үйл ажиллагааг сайжруулах нь Монголын ноолуурын боловсруулах салбар хийгээд
эдийн засагт нэн тааламжтай юм. Тиймээс энэ компаний үйл ажиллагааг өөрчлөлт хийх
замаар сайжруулах боломжыг нээн илрүүлэх нь миний судалгааны ажлын гол зорилго
билээ.
Ер нь байгууллагын өөрчлөлтийн хэрэгцээ шаардлага нь байгууллагын дотоод гадаад
орчны нөлөө, шахалтаас урган гарч ирдэг. Том компани болон түүний салбарууд жилд

5. хамгийн багадаа гэхэд зөөлөн аядуу өөрчлөлт, 4-5 жил тутамд нэг эсвэл түүнээс илүү
дорвитой өөрчлөлтийг хийх ёстой. Ширээний ард суугаад тухайн асуудал тулаад ирэх
үед хариу арга хэмжээ авч байдаг менежерүүд их хэмжээний цагийг хөнгөн хуумгай
өөрчлөлт болон хариу өөрчлөлтөд зарцуулахад хүрдэг байна. Тиймээс шаардлагатай
өөрчлөлтүүдийг мэдрэх, тэднийг багцалж төлөвлөх нь илүү бүтээмжтэй.
Байгууллагад өөрчлөлтийг хэрэгжүүлэх үндсэн алхам нь дараах шаталсан үе шаттай
байдаг. Үүнд:
1. Шат
Байгууллагын өнөөгийн байдалд дүн шинжилгээ хийн оношилж, тулгамдсан
асуудлыг тодорхойлон, тэдгээрийн ач холбогдлоор нь шийдвэрлэх эрэмбэ
дарааллыг тогтооно.
2. Шат
Шилжилтийн үйл явцыг удирдана. Завсрын цохилт бүрийг удирдахын тулд
алхам тутамд үйл явцыг оношилж, тухайн шатанд тулгамдсан асуудлыг
тодорхойлно. Өөрчлөлтийн сайн үр дүнд хүрэхэд стратегийн сонголт чухал.
3. Шат
Ирээдүйн төлөв байдлаа тодорхойлно. Энэ шатанд өөрчлөлтийн дараах
байгууллагын хүрэх шинэ төлөв байдлыг таамаглан тодрхойлж, түүнд яаж,
ямар арга замаар шилжих болон өөрчлөлт шинэчлэлт яагаад хийгдсэн тэр нь
хүмүүст яаж нөлөөлсөн зэргийг тодорхой болгоно4.
Байгууллага оршин тогтнохын тулд ямагт гадаад орчиндоо дасан зохицож, дотроо
нэгдэл нягтралтай байх жамтай. Хамгийн гол нь байгууллагыг өөрчлөх бус, харин
өөрчлөгдсөн байдлыг хэрхэн хадгалах нь чухал юм.
Говь корпорацийн орчны судлагаа
Говь компанийн зорилтот зах зээлийг ерөнхийд нь дотоод гадаад гэж хоёр ангилж
болно. Монгол улсын байнгын оршин суугч буюу суурин хүн амын тоо 2007 оны
эцсээр 2,951,786 байна. Эндээс 1588900-гаад хүн хөдөлмөр идэвхитэй эрхэлдэг. Нийт
хүн амыг насны бүтцээр ангилбал: 19 хүртэл насны хүн ам нийт хүн амын 44,2%, 20-29
насны хүн ам 19,8%, 30-39 насны хүн ам 15,2%, 40-49 насны хүн ам 10%, 50-аас дээш
насны хүн ам 10,6%-ийг эзэлж байна1
Зураг 2. Монголын хүн амын насны бүтцийн ангилал
Эндээс Говь компанийн дотоод зорилтот зах зээл 19,8%+15,2%+10%+10,6%= 55,6%
буюу ойролцоогоор 1,641193 сая хүн. Харин гадаад зах зээлийн нийт хэмжээ нь эхний
ээлжинд нэхмэлийн хүрээлэнгийн гадаад харицааг ашиглаж европын холбооны улсууд

6. болох Франц, Герман, Англи мөн Канад зэрэгулсуудад гаргах зорилготой. Тайван,
Япон, ГонгКонг руу гаргах боломжтой.
Говь компанийн өөрчлөлтийн судалгаа, SWOT анализ:
1. Маркетинг
- Нэр хүн
- Ижил төрлийн
үйлдвэрлэлийн зах
зээлд эзлэх хувь хэмжээ
- Бүтээгдэхүүний чанар
Их сул тал
Чухал байдал
Сулавиар тал
Дундаж
Бага хүчтэй тал
Үзүүлэлтүүд
Хүч ихтэй тал
Гүйцэтгэл

Их
Дунд





2. Санхүү
- Ашигт ажиллагаа
- Санхүүгийн
тогтвортой байдал
- Хөрөнгийн эргэц
- НДШ, ЭМД-н дарамт








3. Үйлдвэрлэл
-Техник технологи
-Хүчин чадал
-Үйлдвэрлэлийн цар
хүрээ







4. Зохион байгуулалт
- Удирдлагын ур чадвар
- Боловсон хүчний ур
чадвар
- Уян хатан байдал
- Ажил хэрэгч хандлага
5. Хүний нөөц
-Ажиллагчдын ур
чадвар










Бага

7. -Ажиллагчдын
тогтвортой байдал
-Хариуцлага хүлээх
чадвар



Энэхүү шинжилгээнээс үзэхэд :

Салбарын нэр хүнд, зах зээлд эзлэх хувь хэмжээ зэрэг хухал хүчин зүйлсээрэ
давуу байдалтай байгаа бөгөөд энэхүү байдлаа ашиглан үйлдвэрлэлдээ өөрчлөлт
хийхэд хүчтэй түлхэц болно.

Тус компани ажиллагчдын ур чадвар, тэдний тогтвортой байдал зэрэг нь
одоогоор дундаж түвшинд байгаа ч салбарт тулгарч буй хүндрэлээс гарах, эдгээр
үзүүлэлтүүдийг сайжруулах арга хэмжээг тасралтгүй явуулах шаардлагатай байна.

Боловсон хүчний ур чадвар, техник технологи, удирдлагын ур чадвар,
ажилчдын хариуцлага хүлээх чадвар зэрэг үзүүлэлт сулавтар байгаа нь үйл
ажиллагаандаа нэн даруй хүчтэй бодлого зохицуулалт, арга хэмжээ авч явуулах
шаардлагатай гэдгийг харуулж байна.

Тус компанид хамгийн хурцаар тавигдаад байгаа, эн тэргүүний
шийдвэрлэвэл зохих асуудал нь ашигт ажиллагаа, үнийн хараат байдал, ажил хэрэгч
хандлага зэрэг юм. Энэхүү асуудлыг цаг алдалгүй шийдвэрлэх, засаж запруулах арга
хэмжээг нэн тэргүүнд чухалчлан үзэх нь зүйтэй.

8. №
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Боломж
Урт хугацааны хүчин чармайлтын дүнд
байгууллагын
стратегийн
үйл
ажиллагааг өөрчлөх.
Ажилчдынхаа ур чадварыг сайжруулах,
байнгын сургалт
Салбарт бий болоод байгаа хүндрэлийг
шийдвэрлэх чиглэлд Засгийн газраас
дорвитой хийж эхлээд байгаа байгаагийн
дотор
“Сүлжмэл
эдлэл,
оёмол
бүтээгдэхүүний
үйлдвэрлэлийн
тогтвортой ажиллагааг хангах зарим арга
хэмжээний тухай” Засгийн газрын 237-р
тогтоол,
“Оёмол,
сүлжмэл
бүтээгдэхүүний
үйлдвэрлэлийн
зориулалтаар байгаа сэлбэг хэрэгсэл,
түүхий эд, үндсэн ба туслах материалыг
нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас
чөлөөлөх тухай ”, “Түүхий эд, үндсэн ба
туслах материалыг гаалийн албан
татвараас чөлөөлх тухай” хуулиуд болон
АНУ, ЕХ-той худалдааны хөнгөлөлттэй
нөхцөл бүхий хэлэлцээр байгуулах
боломжийг эрэлхийлэх
Бүх
шатанд
идэвхжүүлэлтийг
нэмэгдүүлэх
Үйлчлүүлэгчдийг татах
Аюул
Дотоодын зах зээлд өрсөлдөгчдийн тоо
нэмэгдэж байна.
№
1.
Гадаад хөрөнгө оруулалт хумигдаж
байна.
БНХАУ
дэлхийн
худалдааны
байгууллагад элссэнтэй холбоотойгоор
2005 оноос худалдааны ижил нөхцлөөр
гадаад зах зээлд ажиллах болж байгаа нь
манай улсын хувьд бүрдсэн таатай
боломжуудыг багасгаж байна.
2.
Татвар, НДШ,ЭМД-н
4.
Байгууллагын
бүтцийг
өөрчлөх,
хүмүүсийн хооронлын болон харилцан
уялдаатай нэгжүүдийн хамаарал, хамтын
аиллагааг
Олон улсын зах зээлд өрсөлдөх
чадвартай үндэсний уламжлалт болон
шинэ
нэр
төрлийн
бүтээгдэхүүн
үйлдвэрлэж, экспортлох
Үйл ажиллагааны хандлагыг өөрчлөх,
шинэчлэх, сайжруулах
Шаардлагатай
техник,
технологид
шинэчлэлт хийх
Үүрэг хариуцлага, эрх мэдлийн тэнцлийг
хангах
Зах зээлд эзлэх хувь хэмжээгээ
нэмэгдүүлэх
Найдвартай,
шуурхай
хангамж
нийлүүлэлтийн боловсронгуй систем
бий болгох áîëãîõ;
Байгууллагын
соёлын
түвшинг
өндөржүүлэх, шинэ болон уламжлалт
хоёр системийн аль алиных нь сайн,
дэвшилттэй
зүйлүүдийг
зохистой
хослуулах замаар ажиллагааны дэг
журмыг оновчлох
Улс төрийн тогтворгүй байдал
6.
Хууль эрх зүйн зохицуулалт
7.
Нийгмийн соёлжилт
8.
Хамт олны сэтгэл зүйн уур амьсгалыг
эрүүлжүүлэх, ажиллах хүчнийг сэргээх
сэлбэх механизм, хөдөлгөгч хүч, цалн
хөлс, урамшууллын системийг өөрчлөн
сайжруулах
Өөрчлөлт шинэчлэлийг хэрэгжүүлэхэд
3.
Төр захиргааны болон Засгийн газрын 5.
харъяаны
байгууллагуудын
зүгээс
учруулж байгаа хүнд суртал, авилгалын
асуудал
үйлдвэрлэгч,
бикзнес
эрхлэгчдийн үйл ажиллагаанд саад
тотгор учруулж байна.
Бэлтгэн нийлүүлэгчидтэй харицахад 9.
үүсэх бэрхшээл
Дотоод орчны бусад хүчин зүйлс
10.
Мэдээлийн гажуудал
11.
12.
Газарзүйн хувьд гол зах зээлээс
алслагдсан байрлалтай, барааг тээвэрлэх
зардал өндөр бөгөөд хугацаа их алддаг
ба Монголоос хамгийн ойр усан замын
боомт гэхэд Хятадын боомт 1500 км
орчим алслагдсан.
13.

9. Дүгнэлт
Өөрийн хийсэн судлагаан дээр үндэслэн дүгнэхэд ажилчдын дунд чадварлаг боловсон
хүчин цөөхөн байгаа боловч, тэднийг зөв зохион байгуулж төрөл бүрийн урамшуулал
зэргээр сэтгэлийн дэм өгөх, ажилд хандах хандлагыг өөрчлөх зэрэг ажлуудыг үр дүнтэй
хийж чадвал тэдгээр нь бусаддаа ихээхэн нөлөөтэй ба бусдыгаа сургаад явчих
хэмжээний чадвартай манлайлагч ажилчид байдаг. Харин удирдлагын хувьд төдийлөн
манлайлагч байж чадах хэмжээний боловсон хүчингүй ба удирдлагын тал дээр нилээд
анхааралтай хандах нь зүйтэй. Ашиглаж буй тоног төхөөрөмжийн хувьд тоног
төхөөрөмжүүд нь тааруу, ашиглалт хангалтгүй, засвар үйлчилгээ сайн хийгдээгүй
бөгөөд түүнийг илүү сайн ашиглахын тулд ямар бүтээгдэхүүн бүтээж гаргаж болох
талаар тодорхой хэтийн зорилгогүй байна. гэхдээ олон улсын жишиг чанартай
бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд хэрэгцээтэй мэдлэг боловсролтой мэргэжлийн инженермеханикууд энэхүү тоног төхөөрөмжийг засаж янзлаад, засвар үйлчилгээг тогмол
хийвэл энэ тоног төхөөрөмжийг ашиглан дэлхийн чанарын стандартад хүрэх чанартай
бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх бололцоотой. Үйлдвэрлэл ба туршилт болон эрдэм
шинжилгээний бүх түвшинд ур чадварыг хөгжүүлж болно. Иймээс эдгээр хүчин чадлыг
ашиглах хүндрэлтэй асуудал нь тоног төхөөрөмжөөс хамааралгүй харин менежменттэй
холбоотой.
Компанийн зүгээс гадаадын зах зээлд дундын зуучлагчгүйгээр захиалга үйлдвэрлэх
өрсөлдөнө гэдэг нь :
Цаг хугацаа (захиалагчид далайд гарцтай ижил төрлийн үйлдвэрлэгчээс даруй 14
хоногын дараа захиалга очдог )
Тээврийн зардал, татвар
Материал түүхий эдийн зардал
Ажилчдын ур чадвар, олон улсын стандартад хүрсэн эсэх
Техник технологийн дэвшилтэт байдал гэх мэт олон зүйлээрээ дутагдалтай
байдагаас одоогын нөхцөлд боломжгүй гэж хэлэхэд болно.
Иймээс уг компани нь одоогийн нөхцөлд үйлдвэрийн үндсэн шугамууддаа үндэслэн
үйл ажиллагаандаа өөрчлөлт хийж, дотоодын зах зээлд өрсөлдөх чадвараа дээшлүүлэх
чиглэлээр ажиллавал илүү үр дүнтэй гэж үзэж байна.
Нөгөө талаас боловсруулалтын өндөр технологи болон нано технологи гэх мэтийг
туршин нэвтрүүлж эцсийн бүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулах, гадаад зах зээлээ
нарийвчлан судалж тухайн хэрэглэгчдийнхаа гоо зүй, амьдралын хэв маягт нийцсэн
дизайны шийдэл бүхий бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, зах зээлээ
өргөжүүлэх маркетингийн нарийн төлөвлөлт хийх интернет худалдааг өргөжүүлэх,
судалгаа хөгжлийн ажлын цаг алдалгүй хийж үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэн зах зээлд эзлэх
байр сууриа нэмэгдүүлэх боломж байгааг санаж байх шаардлагатай.

10. НОМ ЗҮЙ
1. Bernurd Burnes, “Managing Change” , (Хуудас 34-51)
2. Change management 101: A Primer (http://www.themanager.org/ )
3. A value chain analysis of the Mongolian cashmere industry, USA Agency of
International development project, 2005
4. Bernurd Burnes, “Managing Change” , (Хуудас 73-85)
5. Монголын статистикийн мэдээ 2007,

11. ТОВЧ НАМТАР
Миний бие Зоригт овогтой Одмаа 1988 оны 5-н сарын 15-нд Улаанбаатар хотод мэндэлсэн. МонголОросын хамтарсан 3-р дунд сургуульд бүрэн дунд боловсрол эзэмшсэн. Одоо Шинжлэх Ухаан
Технологийн Их Сургуулийн харъяа Компъютер Техник Менежментийн Сургуульд Маркетингийн
удирдлага мэргэжлийн ангид хоёр дахь жилдээ суралцаж байгаа. Гадаадын хөрөнгө оруулалттай
компанид менежерийн туслах, аялал жуулчлалын компанид хөтчөөр ажиллаж байсан. Компъютерийн
объект хандлагат программууд дээр ажиллах, явган аялал хийх, гэрэл зураг авах сонирхолтой.