Nota Tasawwur Islam / Pengajian Islam

2. Definisi seni
 Art yg bermaksud kecekapan &
kebolehan iaitu dlm segala usaha
penciptaan bentuk2 atau karya yg
memberi kesenangan estetika.
 Dr sudut bahasa ia bermaksud
halus, tipis, enak didengar, indah &
karya yang diciptakan dengan
bakat

3. Definisi seni
 Dr sudut istilah ialah keindahan yg dapat
menggerakkan jiwa, kemesraan serta
kebahagiaan dan menolak perasaan
dendam, cemas & benci dlm kehidupan.
 Seni ialah segala yg halus dan indah dan
menyenangkan hati & perasaan manusia
samada ia adalah ciptaan Allah atau yg
dihasilkan oleh fikiran, kemahiran,imaginasi &
perbuatan manusia.

4. Pembahagian seni
a) Seni melalui pendengaran. Ex. Muzik, puisi,
prosa & seni suara.
b) Seni melalui penglihatan. Ex. Seni lukis,hias
& seni reka
c) Seni melalui pembacaan. Ex. Puisi, prosa,
cerpen
d) Seni melalui pendengaran & penglihatan.
Ex. Drama, teater, filem & pentomen

5. Konsep tauhid dan kesenian Islam
 Kesyumulan Islam membenarkan umat
Islam untuk berimaginasi dan berkreativiti
dalam pemikiran mereka. Mereka disaran
menggunakan kekuatan imaginasi dan
kreativiti sebagai anugerah dan amanah
daripada Allah yang perlu dijaga dalam
batasan yang dibenarkan oleh syariat
Islam.
 Hadith Rasulullah SAW yg bermaksud, “Allah
itu indah & suka kpd keindahan”

6.
Konsep tauhid dan kesenian Islam
 Kesenian Islam diasaskan kepada konsep
tauhid, iaitu berpaksikan kepada agama
dan bersumberkan wahyu.
 Apabila tauhid dijadikan asas dalam
kesenian, maka seni haruslah menjurus
kepada pengabdian diri kepada Allah
SWT. Kesenian juga harus tunduk untuk
mencari keredhaan Allah Ta’ala.

7.
Konsep tauhid dan kesenian Islam
 Seniman Islam melihat kegiatan
kesenian sebagai medan untuk
menjelmakan prinsip yang tidak
pernah berubah, iaitu mengakui
keagungan Allah.

8. Konsep tauhid dan kesenian Islam
 Justeru tiada pemisah antara seni dan agama.
Apatah lagi kesenian Islam lebih berpihak
kepada unsur keintelektualan berbanding unsur
emosi. Ia juga mengandungi mesej kerohanian
supaya manusia sentiasa mendampingi Tuhan.

9.
Konsep tauhid dan kesenian Islam
 Seni dibentuk untuk melahirkan seseorang yang
benar-benar baik dan beradab.
Motif berseni haruslah bermatlamatkan perkara-
perkara makruf, halal dan berakhlak serta
menjauhi perkara-perkara mungkar.
Semua aktiviti kesenian mesti ditundukkan
kepada tujuan terakhir iatu ketakwaan dan
mencapai keredhaan Allah.

10. PERANAN, PRINSIP DAN FUNGSI KESENIAN ISLAM
 Seniman yang hendak
menghasilkan kesenian Islam,
perlulah memahami hakikat ajaran
Islam kerana ajaran itulah yang
hendak disampaikan menerusi
karya

11. BIDANG KESENIAN ISLAM
 Seni bina & rekabentuk bangunan
- seni utk mendirikan bangunan, reka bentuk
& reka letak yg dibina manusia samada yg
diperbuat dr kayu, batu / marmar.
- Salah satu ciri ketinggian sesuatu tamadun
bangsa diukur dr kepakaran & kehalusan
hasil seni binanya.
- Ia memainkan peranan penting dlm Islam
selari pembinaan masjid yg berperanan sbg
pusat peribadatan, kegiatan politik, ekonomi
& sosial.

12. BIDANG KESENIAN ISLAM
- Al-Quran menceritakan ketinggian
pencapaian ketamadunan kerajaan Iram
tetapi menerima kemusnahan atas kehendak
Allah krn ketidakseimbangan antara
pembangunan fizikal & rohaniah.
- “Adakah kamu tidak perhatikan bagaimana
Tuhanmu berbuat terhadap kaum Ad? Iaitu
penduduk Iram yg mempunyai bangunan-
bangunan yg tinggi”

13. Ciri-ciri utama seni bina Islam
 Adanya ruang kemasukan cahaya ke dlm
bangunan
 Berlandaskan kpd ciri ketauhidan kpd Allah
 Adanya unsur pemisahan ruang antara lelaki
& perempuan
 Bersesuaian dgn iklim & keadaan setempat
 Ciri2 keselamatan dlm jangka masa panjang

14. Perkembangan seni bina dlm
Islam
 Zaman Rasulullah SAW
- Bermula dgn pembinaan masjid Quba’ dan
seterusnya masjid Nabawi di Madinah.
- Beliau juga terlibat di dlm pembinaan
semula Kaabah yg runtuh akibat banjir &
pembinaan kubu dlm perang Khandaq.
- Ini beerti Rasulullah SAW adalah pencetus
kpd perkembangan seni bina Islam.

15. Perkembangan seni bina dlm Islam
 Zaman Sahabat
- Masjid dibina pd zaman sahabat dgn
mengekalkan ciri seni pembuatan masjid
zaman Rasulullah SAW & dihiasi dgn khat,
ukiran dan hiasan dalaman.
- Perkembangan seterusnya adalah dgn
terciptanya unsur menara sebagai tempat
melaungkan azan. Menara pertama pd tahun
45H serentak pembinaan masjid di Basrah.

16. Zaman Bani Umayyah
 Seni pembinan masjid terus berkembang dgn
pembinaan mihrab di masjid nabawi
 Kubah mula diperkenalkan pd zaman Abdul Malik b
Marwan
 Terbinanya kota bagi mempertahankan negara dari
serangan musuh
 Kota pertama ialah kota Damsyik yang dijadikan
sebagai pusat pemerintahan
 Pembinaan hospital & klinik diberi keutamaan

17. Perkembangan seni bina dlm Islam
 Zaman Bani Abbasiyyah
- merupakan zaman kemuncak keagungan
seni bina Islam
- pembinaan masjid diteruskan sehingga
terdapat 15,000 masjid yg kaya dgn nilai
kesenian Islam telah didirikan di seluruh
wilayah Islam
- pembinaan istana juga kaya dgn hasil seni
khat & ukiran & x dapat ditandungi kesenian
istana Rome & Parsi. Antaranya istana al-
Zahab (istana emas) di Baghdad

18. Perkembangan seni bina dlm Islam
- Pada zaman Harun Al-Rashid sebuah pusat
perkembangan ilmu pengetahuan di Baghdad
telah dibina yg dikenali sebagai Baitul
Hikmah.
- Juga dibina kem tentera (rusafah) yg
lengkap dgn prasarana bg menjaga
keselamatan dalam & luar negeri.
- selain itu bandar2 besar yg tersergam indah
juga banyak diwujudkan.

19. Kaligrafi
 Bahasa – garisan indah
 Istilah – ilmu yg memperkenalkan
huruf2 tunggal, letaknya & cara2
merangkainya yg menjadi tulisan yg
tersusun.
 Ia lahir serentak dgn penurunan wahyu
pertama yg dicatatkan di pelepah
tamar, daun kayu & tulang binatang.

20. Kaligrafi
 Pada zaman Saidina Ali, Kufah muncul
sebagai pusat perkembangan seni khat.
 Antara kepentingannya;
- menyebarkan syiar Islam
- alat penyebaran dakwah Islam
- menjadi alat mencapai matlamat
keseimbangan dunia & akhirat
- memperindah & meninggikan maruah diri,
keluarga & masyarakat
- memperkukuhkan ekonomi umat Islam

21. Jenis-jenis khat
 Khat Kufi
 Dicipta di Kufah, Hurufnya bersegi dan
biasa digunakan untuk menghias
bangunan masjid, gedung
pemerintahan, kubah atau menara azan.
 Khat Thuluth
 Digunakan untuk hiasan seperti dalam
mushaf Uthmani, nama buku atau kitab.

22. Jenis-jenis khat
 Khat Nasakh
 Diperindahkan oleh Ibnu Muqlah. Banyak
digunakan untuk menulis buku-buku
akademik kerana ia mudah dibaca, jelas
dan tidak mengelirukan.
 Khat Farisi
 Dikembangkan di Parsi. Hurufnya
berbentuk condong sedikit ke kanan.
Digunakan untuk penulisan buku-buku
sastera, nama dan tajuk karangan pada
majalah dan surat khabar.

23. Jenis-jenis khat
 Khat Riq’ah
 Biasa digunakan dalam surat menyurat
dan menyalin nota kuliah oleh pelajar
universiti.
 Khat Diwani
 Diwani beerti catatan atau antologi
karangan. Ia berasal daripada khat
riq’ah dan biasa digunakan untuk hiasan
& surat rasmi seperti surat perjanjian dan
penghargaan.

24. Jenis-jenis khat
 Khat Diwani Jali
 Ia lebih indah dan mempunyai nilai
estetik. Khat ini lebih rumit, dipenuhi
tanda syakal dan sering digubah dalam
bentuk-bentuk menarik seperti perahu,
ikan dan burung.
 Khat Rayhani
 Hampir menyerupai khat thuluth Cuma ia
lebih lebar dan panjang serta
mempunyai tanda syakal.

25. Perkembangan khat di Malaysia
 Perkembangan khat di M’sia serentak
dgn perkembangan Islam ke Tanah
Melayu oleh pedagang Arab.
 Ia dikenali sebagai tulisan jawi
 Khat tertua dijumpai ialah Batu Bersurat
Trengganu yg bertarikh 1303m & batu
nisan Syed Ahmad Mukhtar Ibn Marfu
Talani

26. Seni Persuratan
 Meliputi syair, puisi, prosa, pidato,
risalah & qasidah. Ia wujud sejak
sebelum kedatangan Islam.
Sebelum Islam ia bercirikan
asabiyah, kejian, pujian dan cinta.
Bahasa yang digunakan indah
tetapi tidak dapat menandingi
ketinggian bahasa al-Quran.

27. Seni Persuratan
 Kedatangan Islam telah mengubah
bentuk seni persuratan kerana ia
dipengaruhi oleh uslub al-Quran. Tema
puisi juga telah berubah menggunakan
tema jihad, memuji Rasulullah SAW dan
kebesaran Islam. Begitu juga dengan
pidato, usaha menyebarkan dakwah
memerlukan pidato yang menarik,
disertai dengan seni bahasa yang fasih
untuk menarik minat pendengar.
Rasulullah merupakan tokoh agung
pidato, sahabat baginda dan panglima

28. Seni Persuratan
 Pada zaman kerajaan Bani Umayyah,
pidato turut memainkan peranan
membangkitkan semangat jihad dan
meninggikan martabat kabilah. Antara
tokoh pidato ialah khalifah, gabenor,
panglima dan pembesar.
 Pada zaman kerajaan Abbasiyyah,
muncul sasterawan yang
memperkenalkan aliran baru dalam puisi
samada menyentuh isi, uslub, tema
ataupun sasarannya.

29. Seni suara, lagu dan bunyi
 Tiada perkataan Arab yang boleh
diertikan dengan istilah muzik. Perkataan
Ghina bermakna menyanyi, sama’
mendengar, Zikir mengingat Tuhan dan
Lahw hiburan yang melalaikan.
 Kejuruteraan seni bunyi terbahagi
kepada dua,
 a) Sah mengikut syara’
 b) Kontroversi mengikut syara’

30. Kejuruteraan bunyi yang sah
 ♦ Pembacaan berlagu al-Quran
 ♦ Seni bunyi yang diterima mengikut
budaya Islam
 Ex. Azan, Talbiyah, Tahmid, Syair
 ♦ Jenis muzik keluarga dan
keramaian
 Ex. Nyanyian menidurkan anak, nyanyian
lagu isteri, muzik majlis kahwin, keramaian
keluarga dan agama.

31. Kejuruteraan bunyi yang sah
 ♦ Jenis-jenis muzik seperti lagu
kafilah
 Ex. Muzik pekerjaan untuk meningkatkan
motivasi kerja, minat produktiviti.
 ♦ Tabl Khanah
 Ex. Muzik pancaragam tentera untuk
meningkatkan semangat jihad.

32. Kejuruteraan bunyi yang
kontroversi
 ♦ Vokal berirama bebas
 ♦ Lagu bertingkah serius spt
rock
 ♦ Muzik yang berkaitan
dengan asal sebelum Islam atau
bukan Islam
 ♦ Muzik yang bersekali dengan
kegiatan terkutuk

33. Kriteria ahli muzik
  Memahami matlamat dan tujuan
untuk mendapatkan keredhaan Allah.
  Akhlaknya mestilah
melambangkan peribadi yang murni,
menjaga disiplin diri, waktu dan Majlis
persembahannya.
 Mestilah tidak mengganggu matlamat
Islam yang lebih tinggi spt solat,
tanggungjawab rumahtangga dll.

34. Kriteria ahli muzik
  Tempat penglibatan mestilah
sesuai dengan mesej muzik.
  Keseronokan bermuzik tidak
menyebabkan audien atau teman
seangkatannya mengabaikan
tanggungjawab agama dan sosial.
  Alat muzik yang bertali adalah
dilarang.
  Menjaga batasan-batasan aurat
dan akhlak.