Graffitibeleid op maat van jouw
gemeente
Graffiti en street art duiken al jaren op in het
straatbeeld. Gehaat of verguisd, geroemd of
bejubeld: iedereen heeft er wel een mening over.
Maar wat kan je als stad of gemeente organiseren
op vlak van graffiti? Waar liggen de kansen?
Graffiti vzw geeft je inzicht, tips en good practises.
Van kleinschalige initiatieven tot een uitgebouwd
integraal en geïntegreerd graffitibeleid, op maat
van de straat en jongeren. Van repressie en verwijdering
tot legalisering en artistieke creaties in
het straatbeeld.
7. Sint Niklaas (theoretisch kader project)
Beleidsvisie stad gebaseerd op evenwaardigheid van drie grote luiken:
- Curatie: beleid gericht op het ‘straatbeeld’;
prioriteit = consequent en snel verwijderen van graffiti
- Repressie: beleid gericht op ongewenste graffiti;
prioriteit = doorprikken van anonimiteit d.m.v. database
- Preventie/educatie: beleid gericht op gewenste graffiti.
prioriteit = - stimuleren van kunst binnen het straatbeeld;
- opwaarderen concentratiezones ongewenste graffiti;
- ontraden/fysiek onmogelijk maken ongewenste graffiti.
8. 3.2 Geïntegreerde aanpak
• Veel diensten betrokken
• Graffiteurs niet passeren / laten vertegenwoordigen
• Wie trekt? Welk mandaat?
• Verschillende brillen geeft interessante discussies
• Ieder zijn rol en duidelijke taak
• Constructief en positief <> kat en muis
• Evenwicht!
• Overleg en afstemming, geen eilanden
10. 3.4 Graffitibeleid = lokaal
• Lokale context primeert
• probleem of fenomeen?
• Beleid of niet?
• Samenwerking met andere gemeenten: voor- en nadelen
• + Klein fenomeen groter aanpakken
• + Delen van middelen
• + Jongeren niet gebonden gemeentegrenzen
• + Kritische kijk op eigen gemeente
• - Meer overleg
• - verschillende visies, financiën, inbreng
• - gedeelde verantwoordelijkheden?
11. 3.5 Stappenplan
1. Beleidsvoorbereidend onderzoek en analyse
2. Evaluatie en besluitvorming – zorgen voor politiek draagvlak
3. Partners bepalen, eventueel werkgroep oprichten,
overlegmomenten (of als eerste?)
4. Visietekst - afsprakennota
5. Sporen bepalen waarop het beleid zal steunen + rolverdeling
6. Acties opzetten – implementatie beleid
7. Evaluatie bij elke fase
8. Borging en bijsturing
12. 3.6 Duurzaamheid
• “Werking van de legale zone is niet gekend”
• “Netwerk valt weg”
Ingrijpen!
• Werkgroep (jaarlijks, per kwartaal, …?)
• Verantwoordelijkheid bij jongeren
• Linken aan: speelruimtebeleid, werking jeugdhuis, lokale
initiatiefnemers (vzw’s, academie, …)
• Draaiboeken, beeldenbank, fiches
• Letterlijk duurzame resultaten (onderhoud muren ed)
25. 5. Graffitibeleid opstarten: eunk?
• Trajecten: focus op het proces
• Participatief
• Vanuit visie op jongeren
• Exposure: gericht op breder publiek
26. 5.1“We hebben maar 5 graffiteurs”
Over graffiti, jeugdwerk en competenties: een boeiende mix
Graffiti-initiatieven geven kansen aan jongeren.
Doelgroep: Breder dan enkel graffiteurs
Competenties
- Ideale uitlaatklep om zich op een creatieve manier te uiten
- Leer, oefen- en presenteerkansen
- Sociale vaardigheden, doorzettingsvermogen, creëren van je identiteit,
scheppen van zelfvertrouwen
- Maar ook: ondernemerschap, projectmanagement, communicatieskillz, …
27.
28. 5.2 Win Win
• Koppelen aan diverse vormen van (jeugd)cultuur (muziek, online,
urban sports gegeven, festival, jeugdruimte, exporuimte, ….)
• Vaak niet georganiseerde jongeren buiten reguliere jeugdwerk bereikt
• Handig medium om kansengroepen laagdrempelig te bereiken
• Voeling houden met brede basis van jongeren
• Houdt je kritisch t.a.v. je eigen werking en kijk op jongeren
• Minder werk hier bij organisatie, meer tijd naar ondersteuning
• Groter bereik, bij jong én oud
29. -> die positieve kant van jeugdcultuur benadrukken!
-> Vanuit een visie op jongeren en jeugdcultuur
-> omgeving creëren waar dit kan (fysieke en psychische
ondersteuning)
-> Maar eerst: prospectie!!
30. 5.3 In contact komen
• Meer dan workshops of een oproep
• Algemene bekendheid en laagdrempeligheid -> profileren!
• Graffiti gekoppeld aan een event
• Spreek je eigen voelsprieten aan
• Privacy – wantrouwen
• Vertrouwen
• Au serieux nemen
• Duidelijke verwachtingen stellen
31. • Het potentieel is bepalend! (aantal
graffiteurs, beginsituatie)
• Beginsituatie: starten vanuit wat de
jongere zelf wil leren <-> eigen
doelstellingen
• Niet iedereen is gelijk: Anciens
betrekken
• Samenwerkingskader afspreken
• Van daaruit gemeenschappelijke,
realistische doelen afspreken
32. 5.4 Acties
• En daaraan acties koppelen en wat hun rol daarin zal zijn:
• WORKSHOPS
• JAM
• Legale plekken
• Opdrachten (privé – openbaar)
• Graffiti-event
• Graffiti-tour
• Atelierwerking
• (Pop up) tentoonstelling
• …
• Rol als jeugdwerker, beleids: coachend, faciliterend -> engagement
• Motiverend werken, snel tot resultaat komen
33. Traject Pigment
2015:
• Graffiti-jam Hoeilaartse jeugdcentrum Koldam
• Workshopreeks in Tervuren
• Voorbereiding grote jam (promo, logistiek, …)
• Jam oktober (workshops, muziek, bar, …)
http://pigmentdebrug.tumblr.com/
34. 2016:
• Opening legale zones Tervuren
• Legale opdrachten en kleine jams
• Legale zone in Overijse
47. 8. Aan de slag (40’)
1. Beleidsvoorbereidend onderzoek en analyse
2. Evaluatie en besluitvorming – zorgen voor politiek draagvlak
3. Partners bepalen, eventueel werkgroep oprichten,
overlegmomenten (of als eerste?)
4. Visietekst - afsprakennota
5. Sporen bepalen waarop het beleid zal steunen + rolverdeling
6. Acties opzetten – implementatie beleid
7. Evaluatie bij elke fase
8. Borging en bijsturing
48. • Vanuit welke doelstellingen start je?
• Welk initiatief past er dan best bij?
• Hoe ga je jongeren betrekken?
• Waar en hoe haal jij je graffiteurs?
• Wie betrek je nog allemaal? (skateboard ontwerp, tatoeëerders,
grafisch ontwerpers, academie, …)
• Welke troeven heeft jouw gemeente voor een geslaagde actie/beleid?
• Welke uitdagingen /obstakels heeft jouw gemeente voor een geslaagde
actie/beleid?
Stel per 2 of 3 jouw graffiti-initiatief voor aan de groep
49.
50. Wat doet Graffiti vzw voor jou?
• Ondersteuning in dit traject
• Praktisch organisatie
• Opstarten werkgroep
• Lezing voor bestuur
• …
51. Referenties
• Arno Arnauts en Erik Richart, stad Antwerpen
• Lezarts Urbains Brussel (FR)
• Wallin’ – Rick Molyneux
• Ben Holderbeke – jeugddienst Hoeilaart
• Sandra Rottiers, stad Gent
Editor's Notes
Wat zijn?....
Writers – graffiteurs – taggers
Graffiti artiesten
Street artist / straat kunstenaar
Kunstenaar
In de eerste plaats jongeren : MAAR: clichebeeld van man tussen 16 en 25 klopt niet meer
Ook vrouwen – oudere graffiteurs met kinderen
Vanuit
Integrale benadering: continu aandacht voor zowel preventie als repressie, daders als slachtoffers
Geïntergreerde aanpak: samenwerking van alle betrokken actoren om te komen tot een gezamenlijke probleemoplossing. Alle initiatieven worden op elkaar afgestemd en gecoördineerd. Op die manier kan je een fenomeen vanuit een zo ruim mogelijke context aanpakken in al zijn facetten
Vb Antwerpen geven: stuurgroep opgestart, maar draait niet goed.
Quote p. 99 stad Gent
Meer uitleg zie boek
Trajecten: focus op het proces
Participatief
Vanuit visie op jongeren
Exposure: gericht op breder publiek
Kanttekening: hier enkel of vooral Graffiti vzw projecten geschetst, al dan niet met jeugdconsulenten. Lokaal gebeurt al heel wat, maar focus hier ligt vooral op hoe je jongren kan betrekken.
Dark verhaal
De term graffiti is een containerbegrip. Er zijn heel wat soorten en vormen van graffiti. Elk met een eigen inhoud, achtergronden en motieven. Naamgraffiti, tags, politieke graffiti, pieces, street art, toiletgraffiti…? Op welke graffiti richt het initiatief of beleid zich? Zorg voor duidelijkheid.
Graffi ti is een complex fenomeen dat wijdverspreid is: van grootsteden tot kleine gemeenten.
Problematiseer de aanwezigheid van graffi ti niet onmiddellijk.
Overlast is een subjectief gegeven.
Zie bepaalde graffi ti ook als onderdeel van jeugdcultuur of zelfs als vorm van straatkunst.
Werk vanuit een duidelijke visie op jongeren en graffiti.
Probeer de wereld van jongeren en hun drijfveren voor graffiti echt te vatten
en niet te denken in stereotypen of vanuit vooroordelen.
Gebruik hun expertise en start projecten vanuit jongeren.
Want als het over graffiti gaat, weten jongeren vooral zelf goed wat ze willen doen.
Durf hen verantwoordelijkheid te geven.
Het is dan ook de taak van de overheid om binnen de wettelijke normen en budgetten ruimte vrij te maken voor jongereninitiatieven.
Luister naar alle betrokkenen, in het bijzonder naar buurtbewoners en graffiteurs en maak daarna duidelijk welk beleid je wilt voeren en waarvoor je staat. Praat niet enkel over graffiti en graffiteurs, maar ook met graffiteurs, ga op zoek naar hen of zorg dat ze bij jou komen. Steek je voelsprieten uit om hen te bereiken. Neem hen au sérieux. Wees echt en eerlijk: wie vertrouwen geeft, krijgt vertrouwen. Werk mee aan een genuanceerde informatieverspreiding en beeldvorming over graffiti naar alle doelgroepen, jong en oud.
Pasklare antwoorden liggen niet voor de hand. Probeer niet zomaar enkele ideeën uit dit boek uit zonder te checken wat er lokaal leeft en welke standpunten er heersen. Van het streven naar propere straten tot zuurstof voor een aantrekkelijk jeugdbeleid. Gluren bij de buren mag, maar vertaal het beleid en de acties naar de lokale context. Maatwerk werkt.
Je hoeft niet per se iets rond graffiti te organiseren omdat het hip en cool is.
Of een volledig beleidsplan uitwerken omdat er plots enkele tags opduiken.
Het komt er op neer om de lokale context goed na te gaan, te blijven checken en (desnoods) bij te sturen.
Een zuivere anti-graffitifilosofie die via verwijderingen en repressie de strijd aanbindt tegen graffiteurs heeft vaak geen zin
en stimuleert het kat-en-muisspel.
Een integraal en geïntegreerd graffitibeleid met een evenwichtige mix van educatief-artistieke,
repressieve en curatieve maatregelen kan meer succes hebben omdat het rekening houdt met alle betrokken partijen.
Degelijke informatie over graffiti en de voordelen van deze benadering is de beste reactie op mogelijke kritiek.
Graffiti komt al eeuwen voor, blijft evolueren en zal altijd aanwezig zijn. Hiphopgraffiti en street art veroveren de wereld. Politieke graffiti duikt op bij tal van maatschappelijke onrusten. Een goed afgestemd beleid houdt rekening met verschillende soorten graffiti en graffiteurs. The good is minstens even belangrijk als the bad and the ugly.
Verken de spelers in het lokale graffitiverhaal, netwerk,
breng hen samen en laat een neutrale partij coördineren.
Zorg voor duidelijke afstemming, taakverdeling en vermijd rolverwarring.
Zet de uitgangspunten van een integraal graffitibeleid altijd voorop om discussies te vermijden.
Maak tijd voor voldoende formele overlegmomenten en informele contacten tussendoor.
Ook kleine gemeenten en eenmansdiensten kunnen integraal werken.
Een graffitibeleid hoeft niet te bestaan uit een arsenaal aan verwijderingsmachines en het organiseren van grote events.
Een integrale kijk en goede afspraken tussen diensten liggen aan de basis.
Graffitiprojecten kunnen ook met kleine budgetten opgezet worden.
Blijf voeling houden met de lokale context.
Check trends en evoluties en zorg voor voldoende flexibiliteit om je initiatieven of beleidsopties aan te passen:
van nieuwe ongewenste tags tot de hipste vormen van street art of guerillamarketing door bedrijven.
Laat je inspanningen de mist niet ingaan door personeelswissels, maar borg je kennis en geef die door.