(Be)spreekuur - 18 april 2024 - afdracht maandelijks of jaarlijks

1. (Be)spreekuur
afdracht beslag:
maandelijks of
jaarlijks?
Sandra van de Grift, Ahmed Ajjaji & Jouke In der Maur
18 april 2024

2. Agenda
• Programma Verbinden Schuldendomein
• Aanleiding
• Afwegingen bij volledige uitkering
• Afdracht bij aanvullende uitkering
• Specifieke situaties
• Consequenties voor toekomstige & lopende beslagen
• Veelgestelde vragen
• Ondersteuning VNG

3. Programma verbinden schuldendomein
• Gemeenten ondersteunen bij de maatschappelijke opgave om inwoners
met financiële zorgen te helpen
• Basis: (dynamische) routekaart Financiële Zorgen
• Deelprojecten:
• ondersteuning bij de implementatie, uitvoering en/of optimalisatie van
de wetten in het schuldendomein, waaronder de gewijzigde Wgs en de
Wvbvv
• preventie van schulden - financiële educatie en life events -
• jongeren
• ondernemers met financiële zorgen
• het versterken van de informele infrastructuur
• en het bieden van handvatten en ondersteuning zodat gemeenten bewezen
effectieve interventies kunnen implementeren en zorgen voor duurzame
oplossingen

4. Wvbvv 01-01-2021
• Wet vereenvoudiging beslagvrije voet per 01-01-2021 van kracht
• Nieuw systeem moest:
• transparant en uitvoerbaar zijn, ook in massale processen;
• mensen een reëel minimum bieden, waardoor zij in de (basale) kosten van
levensonderhoud kunnen voorzien;
• een evenwichtige balans bieden tussen de belangen van schuldeiser en
schuldenaar; en
• voorkomen dat een significante groep mensen in geval van beslag bij voorbaat geen
enkel verhaal biedt (doordat zij over geen enkele afloscapaciteit beschikken omdat
zij een inkomen hebben onder de beslagvrije voet).
• Beslagruimte altijd minimaal 5% van totale netto inkomen
• MvT 3.8: “Gemeenten kunnen zelf bepalen hoe ze de uitvoering
inrichten” (SZW: ‘belang inwoner voorop’ (2021))

5. Uitspraak RB en Kamervragen (2023)
• Eigen afweging gemeenten op basis van MvT 3.8 onveranderd
• Maar; een recente uitspraak en de antwoorden op de Kamervragen
maken duidelijk
• welke overwegingen meespelen bij deze keuze,
• hoe de afdracht van beslag en de reservering van vakantiegeld zich tot
elkaar verhouden, en
• welke wijze van afdracht de voorkeur heeft.
• Dus; nader invulling gegeven aan ‘belang inwoner’ (bestaansminimum +
zoveel mogelijk aflossen)

6. Gevolgen uitspraak + antwoorden Kamervragen
• Gemeenten houden -conform de MvT- de vrijheid om te kiezen voor
maandelijks of jaarlijks afdragen
• Beslagvrije voet dient op maandbasis gerespecteerd te worden (ook bij
verrekening)
• Voorkeur voor jaarlijks afdragen i.v.m. innings- en verdelingskosten (belang
inwoner), mits VT daartoe toereikend is
• In specifieke situaties maandelijks afdragen wenselijk / noodzakelijk,
bijvoorbeeld:
• LBIO kinderalimentatie
• Aanvullende bijstand op inkomen met VT / hoger inkomen dan norm (b.v.
inkomensvrijlating)
• Dus:
1. Jaarlijks afdragen + maandelijks vakantiegeld reserveren*
2. Maandelijks afdragen + maandelijks vakantiegeld uitbetalen

7. Afwegingen bij volledige uitkering

8. Geen jaarlijkse afdracht mogelijk (dus: optie 2)
• LBIO alimentatie
• Reservering vakantiegeld (5% van uitkering) is onvoldoende voor
afdracht beslag (5% van totale netto inkomen) bij:
• Aanvullende uitkering op inkomen met vakantiegeld*
• Inkomensvrijlating e.d. (afdracht is meer dan 5%)
• Of bvv gegarandeerd is, verschilt per situatie:
a. De inwoner heeft ander inkomen inclusief vakantiegeld + de gemeente betaalt het
vakantiegeld maandelijks uit = de beslagvrije voet wordt gerespecteerd
b. De inwoner heeft ander inkomen exclusief vakantiegeld + de gemeente betaalt het
vakantiegeld maandelijks uit = de inwoner komt onder beslagvrije voet (inwoner verwijzen
naar andere inkomensverstrekker, geen garantie)
• Aanvullende bijstand onvoldoende voor 5% afdracht?
• Beslaglegger wijkt af van beslagvolgorde
• Gemeente is niet (langer) de derde-beslagene
• Op verzoek maandelijks vakantiegeld uitbetalen

9. Afdracht bij aanvullende uitkering op inkomen met VT

10. Reserveren afdracht o.b.v. maandelijkse uitkering?
• LET OP: reservering afdracht o.b.v. maandelijkse uitkering is niet
mogelijk, want:
• Maandelijkse opeisbaarheid (PW, art. 45 lid 1)
• Verdeling door CDW i.v.m. maandelijkse opeisbaarheid (Wvbvv)
• Verschil optie 1 handelingskader: vakantiegeld niet maandelijks
opeisbaar
• Verschil optie 2 handelingskader: directe afdracht per maand, waardoor
verdeling in die maand plaats kan vinden

11. Specifieke situaties
• Verrekening: bvv van toepassing (m.u.v. schending inlichtingenplicht in
verband met een bestuurlijke boete / inkomensverrekening)
• Wisselende inkomsten(-bronnen)
• Inwoner krijgt gedurende het jaar ander inkomen onder norm: maandelijks afdragen
+ VT uitbetalen, reeds gereserveerd vakantiegeld uitbetalen aan beslaglegger
• Inwoner gaat gedurende het jaar weer een volledige uitkering ontvangen: mogelijk
omzetten naar jaarlijkse afdracht
• Inwoner krijgt inkomen boven norm: uitkering (en beslag) stopt, reeds gereserveerd
vakantiegeld uitbetalen aan beslaglegger
• Inwoner valt terug in de uitkering: na 30 dagen nieuwe uitkering + nieuw beslag
• Inwoner heeft sterk wisselend inkomen (soms boven en soms onder norm): aan
beslaglegger om af te wijken van de beslagvolgorde
• Expliciet verzoek inwoner: afstemming met inwoner en eventueel
professional i.v.m. bestaanszekerheid / rondkomen, en direct
terugdraaien op verzoek. Risico = andere stappen.

12. Consequenties
• Lopende beslagen waar nodig omzetten naar jaarlijkse afdracht of
maandelijkse afdracht i.c.m. uitbetalen vakantiegeld (en eerder
gereserveerd vakantiegeld naar inwoner, over de maanden waarin
beslag op de ‘oude’ manier werd afgedragen)
• Toekomstige beslagen op basis van 2 opties uitvoeren (en eerder
gereserveerd vakantiegeld naar beslaglegger)
• In beide gevallen informeren van inwoner en beslaglegger:
• de manier van afdragen
• de uitbetaling of reservering van het vakantiegeld
• consequenties
• evt. andere mogelijkheden
• Monitoren manier van afdragen bij wijzigen situatie inwoner

13. Veelgestelde vragen
• Hoe te handelen bij inwoners met beslag, wanneer zij gedurende het
jaar soms wel en soms niet ander inkomen genereren?
• Hoe reageren inwoners op niet ontvangen vakantiegeld en hoe ga je
daar als gemeente mee om?
• Zijn gemeenten aansprakelijk voor de innings- en verdelingskosten als
zij kiezen voor (standaard) maandelijkse afdracht?
• Hoe gaan beslagleggers om met jaarlijkse afdracht?
• Wat zijn de (on-)mogelijkheden in de software?

14. Samenvattend
• De afwegingen die meespelen bij de keuze voor manier van afdragen
zijn:
a. Altijd beslagvrije voet op maandbasis respecteren
b. Belang van inwoner: bestaansminimum (zie a.) én zo snel mogelijk
aflossen
c. Wettelijke kaders deze én overige wetgeving

15. Ondersteuning VNG
• Ondersteuning VNG:
• Handelingskader: https://vng.nl/sites/default/files/2023-
08/handelingskader_afdracht-maandelijks_of_jaarlijks.pdf
• Q&A: https://vng.nl/artikelen/wet-vereenvoudiging-beslagvrije-voet-wvbvv
• Nieuwsbrief: https://vng.nl/artikelen/nieuwsbrief-schulden
• SlideShare: https://www.slideshare.net/VNGRealisatie/presentations
• Mail: schulden@vng.nl
• Telefoon: 070 - 373 82 32
• Uitwisselen andere gemeenten: https://forum.vng.nl/ (Sociaal Domein –
Armoede en Schulden)

16. Vervolg
• Bespreekuren / samenwerksessies: zie agenda VNG-website
• Nieuwsbrief schulden
• Forum
• Leveranciersoverleg -> eind april?
• Vervolg op uitvoeringsscan (augustus 2023): evaluatie & terugkoppeling
SZW -> termijn?

17. Vragen?