AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİMDE ÖĞRETEN VE ÖĞRENEN ROLLERİ danışman DOÇ. DR. AGAH TUĞRUL KORUCU

1. Danışman: Doç. Dr.
AGAH TUĞRUL KORUCU
BEYDA ÖRKAY
18318271007

2.  Açık ve uzaktan öğretim, genellikle mektup,
radyo, televizyon, ses ve video konferans
sistemleri ile yapılmaktaydı. Günümüzde ise
internet tabanlı bilişim teknolojileri, açık ve
uzaktan öğretimde ağırlıklı olarak
kullanılmaktadır.
 Açık ve uzaktan öğretimde kullanılan her bir
araç, öğretmen ve öğrencilere yeni roller
yüklemekte ve beraberinde sorumluluklar
getirmektedir.

3.  Açık ve uzaktan öğretimde kullanılan
teknolojiye göre, edinilen roller de farklılık
göstermektedir.
 Günümüzde en çok bilişim teknolojileri tabanlı
öğretim şekli kullanıldığı için, roller de bu
doğrultuda şekillenmeye başlamıştır.

4. A) ÖĞRETEN ROLLERİ
 Yönlendirici: Öğrencileri online tartışmaya katılması için
teşvik eder. Motive eder ve cesaretlendirir.
 Geri Dönüt Verme: Öğreten, öğrenenlere geri dönüt
verir.
 Teknik Destek ve Yeterlilik: Uzaktan öğretim sistemine
hakimdir ve öğrencilere gerektiğinde teknik destek
sağlar.
 Pedagojik Uzman: İhtiyaç duyulan teknikleri geliştirir.
 Sosyal Yardımcı: Öğrenenlerin etkileşimine yardımcı
olur ve öğrencilerin dahil olmasını sağlar.
 Teşhis Uzmanı ve Yönlendirici: Öğreten, öğrenenlerin
görevlerini yapmaları için yardımda bulur.

5.  Grafik Tasarımcısı: Çoklu medya ögeleri
tasarlar.
 Değerlendirme Uzmanı: Öğrenciyi ve uzakten
öğretimi değerlendirir.
 Öğrenme Yöneticisi: Öğrenmeyi yönetir.
 Etkileşim Yöneticisi: Öğrenci-öğretmen ve
öğrenciler arasında etkileşim oluşmasını
sağlar.
 Ortam Tasarımcısı: Öğrenme ortamını tasarlar.
 Ders Yöneticisi: Öğrenme ortamlarını yönetir.

6. BERGEN’İN ÇEVRİMİÇİ ÖĞRETEN
ROLLERİ
 Berge için çevrimiçi rollerin kesin sınırları
yoktur. Yeni rollerin oluşabileceğini ve rollerin
farklı olabileceğini vurgulamıştır. Bergen’in
belirlediği dört ana öğretici rol vardır.

7. 1) Sosyal roller
 Açık ve uzaktan öğretimde yeni bir sosyal ortamda
öğretme ve öğrenme faaliyetleri yürütülmektedir.
Öğrencilerin bu yeni ortamı benimsemesi ve öğrenimi
rahat gerçekleştirebilmesini sağlamak öğretmenin
sosyal rolüdür.
 Program koordinatörü: Öğretmen uzaktan eğitim
programı ile ilgili bilgi sahibidir ve öğrencilere ihtiyaç
duyduğu bilgileri sunar.
 Çevrimiçi Öğrenme Topluluğu Lideri: Öğretmen,
öğrencilerin etkileşim içerisinde olmasına yardımcı olur,
gerektiğinde paylaşım ortamları oluşturur.

8. 2)Pedagojik Roller
 Öğreten, öğrenenlerin moral ve motivasyonunu üst düzeyde
tutmalıdır.
 Öğreten çevrimiçi rollere yönelik tasarımlar yapmalıdır.
 Öğreten yeni yöntemler geliştirebilmelidir.
 Öğretenin, öğretim etkileşimi oluşturmaları gerekir.
 Öğrenme Ortamı Tasarımcısı ve Etkileşim Oluşturucu: Öğreten,
tasarım yapar ve öğrencilerin etkileşimini arttırır.
 Öğretim Uzmanı: Uzaktan öğretim ile ilgili yeni yöntemleri takip
eder, mevcut imkanlarla öğretim yöntemlerini birleştirip kullanabilir.
 Ölçme-Değerlendirme Uzmanı: Öğreten, sürecinin değerlendirilmesi
için kurallar oluşturur ve değerlendirme araçlarını kullanır.

9. 3)Teknik Roller
 Öğreten, gerektiğinde öğrencilerine teknik destek
sağlamalıdır ve uzaktan öğretimde yer alan
teknolojileri kullanabilmelidir.
 Teknik Uzman: Öğretmen teknik problemlere
çözüm üretebilir.
 Medya Tasarımcısı: Öğretmen, ders için
materyaller ve içerikler geliştirir.
 Teknoloji Entegrasyon Uzmanı: Öğreten, öğretim
araçlarını uzaktan eğitim ortamına entegre hale
getirebilmelidir.

10. 4)Yönetimsel roller
 Öğreten, süreç ve öğretim faaliyetlerinin
yönetilmesi ve geliştirilmesi rollerini üstlenir.
Öğreten, öğrenme sürecini başarılı bir şekilde
yönetmelidir.
 Konferans Yöneticisi: Öğreten, online öğretimde
sınıf yönetimini sağlar ve öğrenme ortamında
eşitliği sağlar.
 Öğretim Planlayıcısı: Öğreten, dersi amaçlarına
uygun olarak dersleri organize eder ve planlar.

11. GUASCH VE ARKADAŞLARININ
ÇEVRİMİÇİ ÖĞRETEN ROLLERİ
 Guasch ve Arkadaşları çevrimiçi öğrenme
ortamlarında bu rollerin kullanılan
teknolojilere göre genişleyeceğini
belirtmişlerdir. 5 ana başlıkta bu rolleri
toplamışlardır.

12. TASARIM VE PLANLAYICI ROLLER
 Öğretmen, diğer öğretmenlerle işbirliği ve
planlamalar yapar, değerlendirmeleri ve süreci
tasarlar.
 Tasarım ve planlama süreci, açık ve uzaktan
öğretim ortamında öğrenme ve öğretme
faaliyetlerinden önce başlayan ve süreç içerisinde
devam eden öğrenme-öğretme süreci bittikten
sonra ise tasarım ve planlamalar için
değerlendirmeler yapılan bir roldür.

13. YÖNETİMSEL ROLLER
 Öğreten, öğrenme sürecini başarılı bir şekilde
yönetir. Yapmış olduğu planlamaları iyi yönetir,
öğrenme faaliyetlerini ve hedeflerini
gerçekleştirerek snıfları kontrol eder

14. SOSYAL ROLLER
 Öğretmen, öğrencilerin kendi aralarında
etkileşim kurabilmelerini sağlar.
 Bu rol oldukça önemlidir çünkü bu rol
sayesinde öğrenciler daha rahat hisseder ve
ifade ederler.

15. TEKNOLOJİK ROLLER
 Tüm araştırmacılar bu rolün önemini
vurgulamışlardır. Bu rolde öğretmen,
teknolojik araçları öğretme sürecinde
rahatlıkla kullanır ve öğrencilerinin
kullanmasında da destek olur.

16. ÖĞRETİCİ ROLLER
 Bu rol öğretmenin öğretmen yeterlilikleri,
konuya olan hakimiyeti ve becerileri ile
ilişkilidir. Öğretenin, anlattığı alan ve öğrettiği
bilgiler ile ilgili temel bilgi sahibi olması
beklenir.

17. ABDULLA’NIN ÇEVRİMİÇİ ÖĞRETEN
ROLLERİ
 Bergen’in öğreten rolleri ile paralellik gösterir.
Berge’den farklı olarak, zihinsel rollerde
öğretenin sürekli kendini geliştirmesi ve
becerilerinin yüksek tutmasının gerekliliğinden
bahseder.

18. GOODYEAR VE ARKADAŞLARININ
ÖĞRETEN ÇEVRİMİÇİ ROLLERİ
 Goodyear ve arkadaşları, öğretinin sahip
olması gereken 8 rol belirlemişlerdir. (İçerik
Yöneticisi, Teknoloji Uzmanı, Tasarımcı, Sistem
Yöneticisi, Süreç Yöneticisi, Danışman,
Değerlendirme Uzmanı, Araştırmacı)
 Diğer araştırmacıların öğretende yer alması
gereken rol olarak bildirmedikleri sistem
yöneticisi rolü özellikle vurgulanmaktadır.
Ayrıca araştırmacı rolü de vurgulamışlardır.

19. B) ÖĞRENEN ROLLERİ
 Öğrenen rolleri, kullanılan teknoloji, bilginin
sunuluş şekli gibi özelliklere bağlı olarak
değişebilir.Bunun yanında farklı öğrenme
tarzlarından dolayı, öğrenen rollerini tanımlamak
da güçtür.
 Öğrenenlerin en sık karşılaştığı problem, sosyal
topluluk hissi oluşturamamalarıdır.
 Açık ve uzaktan öğrenme ortamlarında
öğrenenlerin rolleri ve durumu topluluğun
bütünlüğü açısından çok önemlidir.

20.  Bride ve Beers iki temel öğrenen rolü
tanımlamışlardır.
 Kendi Kendine Öğrenen Birey: Öğrenenler, eş
zamanlı öğrenme aktiviteleri dışında öğrenme
ve araştırma becerilerine sahip olmalıdır.
 Öğrenme Grubu Üyesi: Öğrenenler, çevrimiçi
ortamlarda yer alan öğrenme faaliyetlerine
katılmalı, etkileşim halinde olmalı ve
tartışmalarda yer almalıdır.

21.  Öğrenenler, öğretim sürecinde aktif
olmalılardır. Bireysel ve grup çalışmalarında rol
almalılardır.
 Farklı fikirleri kabullenip tartışabilmelidir.
 Arkadaşlarıyla ve çevresindeki öğretmenlerle
iletişim kurabilmeli ve ihtiyaç duyduğunda
iletişime geçebilmelidir.

22. KAYNAKÇA
 PEGEM AKADEMİ - AÇIK VE UZAKTAN
ÖĞRENME