Sunuda 13. Bölüm: e-EĞİTMEN konusu yer almaktadır.

1. 13. BÖLÜM
e-EĞİTMEN

2. İÇİNDEKİLER
01
Öğretim Sürecinde
Farklılaşma
02 e-Eğitmenin Görevleri
03
Etkili Öğretim ve
e-Eğitmen
04 e-Eğitmenin Nitelikleri
05 e-Eğitmenin Yeterlikleri
06
Performansın Gözlenmesi
ve Ödevin Önemi
07 Uzaktan Öğretme
08 İstenmeyen Davranışlarda
Alınabilecek Önlemler
09
e-Eğitmenler İçin Bazı
Öneriler
10 Sonuç
07 Uzaktan Öğretme
08
İstenmeyen Davranışlarda
Alınabilecek Önlemler
01
Öğretim Sürecinde
Farklılaşma
02 e-Eğitmenin Görevleri
03
Etkili Öğretim ve
e-Eğitmen
04 e-Eğitmenin Nitelikleri
05 e-Eğitmenin Yeterlikleri
09
e-Eğitmenler İçin Bazı
Öneriler
10 Sonuç
07 Uzaktan Öğretme
08
İstenmeyen Davranışlarda
Alınabilecek Önlemler

3. 13.1. Öğretim Sürecinde Farklılaşma
E-Öğrenme yöntemi sınıf ortamındaki dersten
çok farklıdır. Sınıf ortamındaki öğrencilerin anlık
tepkilerini gözlemleme, anlaşılmayan noktaları
hemen açıklama, öğrencileri tanıma ve yüz yüze
iletişim gibi olaylar internet ortamında sınırlıdır.
Uzun yıllar e-öğrenme ve uzaktan eğitimde en
yoğun eleştiriyi alan konu, yüz yüze iletişim
olanağının kısıtlanması olmuştur. Bu durum
görüntülü konferanslarla aşılmaya çalışılmaktadır.

4. E-Öğrenme süreci teknolojilerle olabildiğince etkin hale getirilmeye çalışılsa da
sınıf ortamındaki gibi internet ortamında da eğitmene çok büyük sorumluluklar
düşmektedir. Bu sorumluluklar için eğitmenin rolleri de farklılaşmaktadır. Hatta
eş zamanlı ve farklı zamanlı araçların kullanımında bile farklılık göstermektedir.
İyi bir e-eğitmen olabilmek için hem farklı konularda bilgilenmek, hem de
deneyim kazanmak çok önemlidir. (Stephenson, 2001)

5. E-Eğitmenlerin rolü içeriği aktarmak değil, ortamı yönetmek ve öğrencileri
yönlendirmektir.
Bu nedenle rolleri;
Rehber
(Guide)
Moderatör
(Moderator)
Yönlendirici
(Facilitator)

6. 13.2. E-Eğitmenin Görevleri
Hangi konuların hangi hafta
işleneceği, dersin içeriği, yapılacak
etkinlikler, ödevlerin nasıl yapılacağı,
değerlendirme ölçütleri, notlandırma
kriterleri gibi konular hakkında
öğrenciler ders öncesinde
bilgilendirilmelidir.
Öncesinde
Sınav, proje ve ödev teslim
tarihleri, sohbet saatleri, tartışma
konuları ve toplantı tarihleri gibi
zaman planları yapılmalıdır.
İçeriğin nasıl sunulacağı ve
erişilebileceği açıklanmalıdır.
Öğrencilerin ulaşması beklenen
okuma ve araştırma ödevleri, sunular,
sınav soruları, projeler gibi tüm
öğretim materyalleri öğrencilerin
erişimine açılmalıdır.
Öğretim yöntem ve tekniklerinin ne
zaman, nasıl ve hangilerinin kullanılacağı,
proje ve etkinliklerin detayları gibi konular
önceden yapılandırılmalı, ders akışı
hazırlanmalıdır.

7. Her türlü olası probleme karşı hemen
müdahale edebilmek için e-eğitmenin
sürekli aktif olması ve süreci
gözlemlemesi gerekir.
Sırasında
İçeriği zengileştirmek için öğretim
materyallerini sohbetlerle, beyaz tahta
gibi unsurlarla desteklemeli ve eğitim
süresini etkili kullanabilmelidir.
Eş zamanlı ve amacına ulaşan
tartışma ortamları hazırlamak,
yönetmek ve zamanı etkili
kullanmak önemlidir.
Süreci sürekli yakından takip etmeli, ödev
ve projelerde değerlendirmeler yaparak
öğrencilere zamanında dönütler
vermelidir.
Ders sürecinde öğrencilerin
ilgilerini kontrol etmeli, gerektiğinde
motive edici farklı uygulamalar
geliştirmelidir.
Öğrencilerin sorularını yanıtlayarak
teknik, kuramsal ve uygulama
boyutlarında destek sağlaması da
beklenmektedir.

8. Ders boyunca etkileşimin
sürekliliğini sağlamak
önemlidir.
Ders sürecinde şekilde
görüldüğü gibi temel olarak
etkileşimin altı türü
gözlenmektedir.

9. Görsel öğretim materyallerini etkili bir
şekilde kullanmak, derse aktif katılımı
sağlamak gerekir.
Sırasında
Öğrencilerin öğretim içeriğiyle etkileşim
kurarak öğrenmeleri bireysel olarak
izlenir ve gerektiğinde yönlendirmeler
yapılarak destek sağlanır.
Eğitmen-öğrenci etkileşiminde
çoğunlukla teknolojik araçlarla (e-
posta, sanal sınıf, sohbet, forum,
konferans) destek sağlanır.
Eğitmen-içerik etkileşimi; eğitmenin
içeriğini hazırlaması, güncellemesi veya
hazır olanı aktarması sürecinde
kullanmasıdır.
İçerik-içerik etkileşimi en farklı olandır.
Öğrencilerin verilerinden farklı çıkarımlar
yapan yazılımlar devreye girer. Toplanan
verilerden yola çıkılarak her öğrenciye uygun
öğretim materyali seçmesi sağlanır.
Öğrenci-öğrenci etkileşimi, tüm
öğrencilerin tartışmalara katılımıyla veya
gruplar arasında sohbetlerle gerçekleşir.
Eğitmen-içerik etkileşimi; eğitmenin içeriğini
hazırlaması, güncellemesi veya hazır olanı
aktarması sürecinde kullanmasıdır.
Eğitmen-eğitmen etkileşimi; eğitmenlerin kendi
aralarında pedagojik, donanımsal bilgilerini
paylaşmasıdır.

10. E-eğitmen sürece ilişkin
değerlendirmeler yaparak not verir
ve dersin sonunda öğrencilerin
akademik başarısını belirler.
Sonrasında
Öğrenci başarısı dışında; dersin
etkililiği, öğretim materyalleri, öğretim
yöntem ve teknikleri ve değerlendirme
yaklaşımları gibi farklı boyutları da
değerlendirmelidir.
Gerekli değişimler için öğrenci
görüşleri de önemli rol
oynamaktadır.
Bu değerlendirmeler sonucunda
gerekirse yönetim ve kurumsal
değişimler de yapılmalıdır.

12. Problem çıkması durumunda öğrencinin, e-eğitmeninin
yardım edeceğini bilmesi önemlidir. Bu nedenle e-eğitmenin
davranışları örnek alınabilir olmalıdır. Öğretim ortamı, e-
eğitmen yönetimde ve öğrenci merkezde olacak şekilde
düzenlenmelidir.
Bilim ve Sanat Olarak Öğretim: Etkin öğretim için
bilinenlerin kişisel özelliklerle bütünleştirilmesi ve e-
eğitmenin heyecanlı, yaratıcı ve sempatik olması gerekir.
Böylece öğretim hem bilimsel hem sanatsal yönden
gerçekleşir.
Etkin Öğretim Ortamı Yaşantısı: e-eğitmenin öncelikli
görevi güvenli ve düzenli bir öğretim ortamı oluşturmaktır.
e-eğitmenin rolleri

13. Öğretimin niceliği: E-eğitmenin dürüst, titiz, planlı
olması öğrencileri de motive eder. E-eğitmen, öğretim
ortamında heyecan uyandıracak bazı davranışlar (akıcı
konuşma-yazma, fıkra ve karikatür gibi dikkat çekici
öğeler kullanma, merak uyandıran sorular sorma…)
sergileyebilir.
Aktif Öğrenme ve Öğretme: Öğrencilerin aktif katılımı
başarıyı arttırdığından , içerik de buna göre
düzenlenmelidir. Etkin öğretim e-eğitmenin, öğrencilerin
bilgi ve becerileri doğrultusunda öğretim tekniklerini
uygulamasıyla gerçekleşir.
Öğretimin Niteliği: Eğitim içeriği ne çok basit ne de çok
zor bir şekilde aktarılmalıdır. İçerik öğrencileri motive
edecek, sürekli çalışma halinde olmasını sağlayacak,
destekleyecek ve vazgeçmemelerini sağlayacak
nicelikte olmalıdır. E-eğitmenin rolü problem çözme ve
yönlendirmedir.

14. 13. 4. e-Eğitmenin Nitelikleri
Her şeyden önce konusuna hâkim olmalı ve gençlik sorunlarıyla yakından ilgili
İnsan ilişkilerinde başarılı, empati sahibi, demokratik ortam oluşturma yeteneği
Konu içeriği, insan gelişimi, öğrenme, pedagoji konularında uzman
Kendini yönlendirebilen ve üst düzey düşünme becerisine sahip öğrenci yetiştiren
Öğrencinin öğrenmesini ve okul kalitesini arttıracak şekilde değişen durumlara bilgisini
uyarlayabilen

16. Açık kurallarla öğretim ortamının uyumlu bütünlüğünün
sağlanması. Öğrencilerin akademik başarılarının izlenmesi,
uyum gösteren öğrencilere destek olunması.
1-Öğretim Ortamı Yönetimi
E-eğitmenin uygulayacağı öğretim etkinlikleri, öğrencinin
çevresiyle yakın iş birliği içinde olmasını gerektirebilir. E-
eğitmen meslektaşlarıyla iş birliği yaparak fikir alış verişinde
bulunabilir.
2-İş Birliği
Ders süresince uygulanacak etkinliklerin önceden hazırlanmış
olması gerekir. Hazırlık aşamasında süreç tüm boyutlarıyla
düşünülmeli.
3-Etkileşim

17. 13. 5. e-Eğitmenin Yeterlikleri
Teknolojik Roller
Öğretim
Tasarımı Rolleri
Bireysel Roller
İdari Roller
Pedagojik Roller
Değerlendirme
Rolleri
Sosyal Roller

18. 13. 6. Performansın Gözlenmesi ve Ödevin Önemi
Ödev ve proje gibi çalışmalar, öğrenci ve eğitmen
arasında köprü kurmak ve iletişim sağlamak için kilit
noktadır. Bu çalışmalar öğrenciler arasında ve
öğrencilerin içerik ile etkileşimini sağlamada önemli rol
oynar. Öğrenci ve programın başarısını
değerlendirilmede yine önemli bir bileşendir.
Doğru seçilmiş konulara dayandırılan ve anlamlı
öğrenme ile sonuçlanan ödev ve proje yapılan
derslerden elde edilen öğrenci başarısı, tek bir
değerlendirme yöntemine dayandırılmış derslere göre
çok daha fazladır (Moore ve Kearsley, 2005).

20. İnternet çoğu zaman teknik sorunların
yaşanmasına sebep olmaktadır. Farklı teknolojik
altyapılarla sınırlı sayıda öğrencinin katıldığı
görüntülü ve sesli konferanslar etkili bir şekilde
gerçekleştirilebilmektedir. Bu iletişim
teknolojilerinin kullanıldığı ortamlarda etkili ders
işlenebilmesi için, e-eğitmenin etkili yönetim
becerileri konusunda donanımlı olması gerekir.

21. Kişisel mesajlar e-posta gibi
bireysel araçlar yoluyla
iletilmelidir.
Tartışma sonunda her öğrenci
süreç içerisindeki başarısına
ilişkin güçlü ve zayıf yönleri
konusunda bilgilendirilmelidir.
Earth
Saturn
Venus
Olabildiğince çok öğrenciye
söz hakkı vermeye çalışın.
Etkili Bir Ortam İçin E-eğitmenlere İpuçları (Moore Ve Kearsley, 2005) :
Saturn
Venus
Olabildiğince çok öğrenciye
söz hakkı vermeye çalışın.
Gereken sıklıkta gelinen noktaya
ilişkin özet içeren mesajlar
göndermeye çalışın
Gönderilen mesaj sayısını kontrol
edin. Bir şube bir hafta boyunca
kaç mesaj göndermeli, içeriği
başarı ölçütü için önemli mi diye
bakılmalı.
Mesajların uzunluğunu kontrol
edin. Her bir mesaj yalnızca bir
tek bir konu hakkında olmalı.
Olabildiğince çok öğrenciye söz
hakkı vermeye çalışın.

22. Her farklı araç ve ortam için yeni
kurallar oluşturulması ve farklı
yaklaşımlar uygulanması gerekir.
İşbirliğine dayalı çalışmalarda
öğrencileri gruplandırın.
Saturn
Venus
Olabildiğince çok öğrenciye
söz hakkı vermeye çalışın.
Saturn
Venus
Olabildiğince çok öğrenciye
söz hakkı vermeye çalışın.
Tabi ki bir e-eğitmenin yapması
gerekenler bunlarla sınırlı
kalamaz.
Forum ve sohbet gibi ortamlara
katılırken, uyulması gereken
kuralları önceden belirtin.
Tartışma ve ders paylaşımı amaçlı
etkinlikleri değerlendirme
kapsamına alın.
Güncel yazılımların sağladığı
teknolojik olanakları etkin
kullanın.

23. 13. 8. İstenmeyen Davranışlarda Alınabilecek Önlemler
Sosyal öğrenme ortamlarında istenmeyen
davranışlar ortaya çıkabilir. Birçoğu önemsiz
olup grup içerisinde tolere edilebilirken bazı
durumlarda e-eğitmenin ya da yönlendiricinin
müdahalesi gerekebilir. Yönlendiriciden
sorunları özel olarak çözmesi ve diğerlerini
rahatsız etmemesi beklenir. Daha sonra
davranışın ortaya çıkmasının nedenleri
araştırılmalı ve öğrenciden davranışını
düzeltmesi istenmelidir.

26. 13. 9. e-Eğitmenler İçin Bazı Öneriler (Watkins, 2007) :
E-Öğrenme süreci;
öğrenci merkezli ve teknoloji
destekli olsun.
Öğrencilerin sahip olmasını
istediğiniz bilgi donanımına
göre kazanımları belirleyin.
Öğrenci performansına
odaklanın.
Ödev ve etkinlikler
kazanımlarla tutarlı ve
öğrencilere dönüt sağlayacak
şekilde olsun.
1
3
Bilgi ve becerileri
değerlendirirken teknolojiden
yararlanın.
5
2
4
Öğrencilerin e-öğrenme
süreçlerine destek ve yol
gösterici olun.
6

27. Katılım sağlayıcı etkinlikler
düzenleyin, beklediğiniz
davranışlar için model olun.
Katılım için açık ve belirli
kurallar koyun. Etkili iletişim
yaklaşımlarını kullanın.
Etkinlikleri çeşitlendirin,
öğrencileri teşvik edin, ödevler
yoruma dayalı olsun.
Samimi ve düzeyli bir ortam
oluşturun, dilin doğru
kullanımını teşvik edin, önemli
yerleri sıkça tekrarlayın.
1
3
Öğrencilere zamanında dönüt
verin, soruları detaylı
cevaplayın.
5
2
4
Verdiğiniz dersler için bir
şablon oluşturun, planlı ve
düzenli çalışın.
6

28. 13. 10. Sonuç
Sanal öğrenme süreçlerini yönetmek sınıf ortamına göre daha
zor ve emek isteyen bir süreçtir. Bu süreçte hem öğrencileri çok
iyi tanımanız hem de onların motivasyonunu ve ilgilerini sürekli
kılacak bir öğrenme ortamı oluşturmanız beklenir. Alan bilgisini
çeşitli materyallerle destekleyip, tartışma ve grup çalışmalarını
izlemek ve yönlendirmek dışında daha az aktif olan öğrencilerle
bireysel olarak ilgilenmek gerekir.
Kısacası e-eğitmen olmak normal sınıf ortamına kıyasla pek
çok açıdan farklılık gösterir. Ancak teknoloji desteğiyle daha
etkin bir öğrenme ortamı oluşturmak kolaylaşmıştır.

29. Kaynakça
• Kaynak olarak kullandığımı kitap : E-Öğrenme, Yasemin Gülbahar