EMİNE MELİKE GÜRBÜZ SINIF ÖĞRETMENLİĞİ DOÇ.DR.AGAH TUĞRUL KORUCU

1. EMİNE MELİKE GÜRBÜZ
SINIF ÖĞRETMENLİĞİ 3/A
AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİMDE ÖĞRETEN VE ÖĞRENEN
ROLLERİ
Danışman: DOÇ. DR. AGAH TUĞRUL KORUCU

2. • Başarılı ve etkili bir uzaktan eğitim sürecinin yürütülmesinde kuşkusuz en
önemli paylardan birisi öğreticilere aittir. Geleneksel sınıfta da öğrenme ve
öğretme sürecinin lideri veya rehberi olan öğretici, uzaktan eğitim sürecinde
de bu rollerini sürdürebilmeli ve hatta bu rollerini dijitalleştirmelidir. Bu
bağlamda uzaktan öğreticinin uzaktan eğitim sürecinde 7 farklı rolü vardır. Bu
roller; teknolojik, yönetimsel, değerlendirici olarak, öğretim tasarlayıcısı,
kolaylaştırıcı, pedagojik ve sosyal rollerdir.
UZAKTAN EĞİTİMDE ÖĞRETİCİNİN ROLLERİ

3. Şimdi uzaktan öğreticinin sergilemesi gereken bu rolleri detaylı olarak inceleyelim.

4. 1)TEKNOLOJİK ROLLER
•Öğretim Yönetim Sistemi
•ÖYS platformunun yeterliliklerini ve sınırlarını bilmeli
•ÖYS’ ye gelişmiş dosya (grafik, ses, video vs.) yükleme (upload) özelliğini
kullanabilmeli, gerektiğinde dosyaları güncelleyebilmeli
•ÖYS platformunda kullanılabilecek kaynakların farkında olabilmeli
•Platformda bulunan ÖYS araçlarını (group, calendar, forum, quiz, wiki, note)
ders içi etkinliklerde kullanabilmeli
• Teknik
•Temel düzeyde teknik sorunları (ses, dosya vb.) çözebilmeli
•Mikrofon, kamera, kulaklık vb. cihazların çalışır durumda olduğunu ders öncesi
kontrol etmeli

5. •Uygun Teknoloji Seçimi
•Yeni teknolojileri araştırabilmeli
•Uzaktan bir derste kullanılan teknolojilerde yetkin olabilmeli
•Uygun teknolojik kaynakları uzaktan eğitimde kullanabilmeli
•Öğrenciler üzerinde farklı teknolojik kaynakların bıraktığı etkilerin farkına
varabilmeli
Kaynak Sağlayıcı
•Basit ve özgün kaynaklar (doküman, web sayfaları vs.) düzenleyebilmeli
•Fikri mülkiyet, medya ve kopyalama haklarına içerik seçiminde dikkat etmeli
(İntihal)

6. 2)YÖNETİMSEL ROLLER
•Zaman Yönetimi
•Ders planlaması yapabilmeli
•Ders etkinliklerini takvimsel olarak ayarlayabilmeli
•Ders içi etkinliklere ayrılacak süreyi belirleyebilmeli
•Değerlendirme zamanlamasını belirleyebilmeli
•Haftalık gerçekleştirilecek aktivitelerin zaman aralığını belirlemeli
• Ders Yönetimi
•Derse katılan öğrencilere ders ile ilgili kuralları hatırlatmalı
•Ders içinde dersle ilgisiz ifade veya soruları önleyebilmeli
•Etik kuralları ders içerisinde uygulayabilmeli
• Kurumsal
•Kurum misyonunu ve ilkelerini bilmeli

7. 3)DEĞERLENDİRİCİ ROLLER
•Değerlendirmeye Yönelik Roller
•Uygun değerlendirme kriterleri belirlemeli
•Alternatif ölçme tekniklerini uygulayabilmeli
•Ders içeriğini kapsayıcı ve düşünme becerilerini geliştirici sorular sormalı
•Ödev rehberi hazırlayabilmeli
•Kendisini, programı ve içeriği değerlendirmeli
•Puanlamayı etik kurallara göre yapmalı ve sonuçları kaydetmeli

8. 4)ÖĞRETİM TASARLAYICI ROLLER
•Ders İçeriği
•Dersin öğrenme hedeflerini tanımlar ve hedeflere uygun öğretim
faaliyetleri geliştirmeli
•Ders öncesi, ders esnası ve ders sonrası görevleri belirlemeli
•Beklenen sorumlulukları, ödevleri ve değerlendirme ölçütlerini
içeren izlence paylaşmalı
•Uzaklığın etkisini azaltmaya yönelik önlemler (diyalog, tartışma,
grup çalışmaları vs.) almalı ve uygun içerik sağlamalı
•Var olan teknolojik imkânları göz önünde bulundurarak, minimum
müdahale gerektiren etkili bir ders tasarımı yapabilmeli
• Ders Materyalleri
•Ders hedeflerine yönelik materyal ve etkileşim ortamı belirlemeli
•Basit ve özgün materyaller (doküman, web sayfaları vs.)

9. 5)KOLAYLAŞTIRICI ROLLER
•Öğrenmeyi Kolaylaştırma
•Gerçek hayattan örnekler vererek öğrencilerin konuyu anlamasını
kolaylaştırmalı
•Öğrencilerin farklı öğrenme biçimlerini desteklemeli
•Katılımcıların ders içeriğiyle ilgili paylaşımda bulunmasını teşvik etmeli (Anlık
sorular, fikir paylaşımları vs.)
•Öğrencilere kılavuzluk (scaffolding) ederek uygun geribildirimler verebilmeli
• Tartışmayı Kolaylaştırma
•Demokratik bir tartışma ortamının varlığını korumalı
•Tartışma ortamda fikir paylaşımını destekleyecek dönütler vermeli
•Tartışmayı konu kapsamına göre yönlendirebilmeli

10. 6)PEDAGOJiK ROLLER
•İletişim
•Öğrencilerin demografik özelliklerine uygun iletişim kurmalı (ırk,cinsiyet vb.
ayrımları desteklememeli )
•Öğrencilere ulaşabilmek için mümkün olan tüm iletişim kanallarını (e-posta,
mesaj vb.) kullanmalı
•Eşzamanlı iletişim araçlarını da (Skype vs.) etkili kullanabilmeli
•Öğrencilere açık ve anlaşılır bir yol haritası sunabilmeli
•Kişisel
•Öğretimi eleştirel olarak analiz edebilmeli
•Kişisel inançlarının farkında olarak gerektiğinde değiştirebilmeli
•Çevrimiçi öğrenme ve öğretme işleminin bileşenlerini anlayabilmeli
•Konu alanı bilgisini güncel tutar. (Öğrenmeye açıklık)
•Kişisel ve mesleki gelişimini organize edebilmeli

11. •Öğrenme-Öğretme Süreci
•Öğrenci merkezli yaklaşımı ders içinde yansıtmalı
•Öğrenci merkezli öğrenme etkinliklerini kullanabilmeli
•Öğrencilere özdenetim duygusu altında araştırma ortamı
sunabilmeli
•Öğrenme türleriyle ilgili bilişsel süreçlerin farkında olmalı
•İşbirlikçi, aktif ve yansıtıcı öğrenmeyi desteklemeli
•Öğrencilerin bilgi ve becerileri nasıl kazandığını bilmeli
•Öğrencilerin yaşam becerileri kazanmalarına yardımcı olmalı

12. 7)SOSYAL ROLLER
•Sosyal Roller
•Ders içerisinde topluluk duygusu geliştirmeye yardımcı olmalı
•Öğrenciler arası etkileşimi artırıcı etkinlikler (işbirliği, grup çalışmaları vs.)
düzenlemeli
•Kültürel farklılıkları minimize ederek ve ders içi insani ilişkileri güçlendirmeli
•Oluşabilecek ders içi çatışmaları dostça çözebilmeli
•Öğrencileri destekleyici mesajlar gönderebilmeli

13. UZAKTAN EĞİTİMDE ÖĞRENCİNİN ROLLERİ
•Uzaktan eğitimde öğrenciler temel bileşenlerden biridir. Tüm
öğrenciler;
kendi üzerlerine düşen gizli ve açık rolleri oynamaktadırlar.
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte bireylerin öğrenme, stil, süre
ve metotlarda değişmektedir. Uzaktan eğitim de üç tür etkileşim
vardır. Bu üç etkileşim:
a) 1.Öğrenci –İçerik etkileşimi
b) 2.Öğrenci -Eğitmen etkileşimi
c) 3.Öğrenci –Öğrenci etkileşimi
• Uzaktan eğitim, öğretmenlerin rehberliğinde gerçekleşen
öğrencilerin kendi yöntemlerini, hedeflerini,

14. •Öğrencilere okulda ve uzaktan eğitim bazı roller düşmektedir. Bu roller
öğrencilerin eğitimleri boyunca gerçekleştirmeleri beklenen davranışlardır.
Uzaktan eğitimde öğrenci rollerine ilişkin deneysel araştırmalar yok denecek
kadar azdır. Türkiye’de gerçekleştirilen araştırmalar yeterli değildir. Bunun yanı
sıra yurt dışında öğrenci rolleri ile ilgili yapılmış birçok araştırma mevcuttur.
Schrum ve Honh(2002) uzaktan etiğimde öğrenci rollerini şöyle tanımlamıştır;
• Öğrenim araçlarına erişen
• Teknolojiyi kullanabilen
• Çalışma şekil ve alışkanlıkları
• Öğrencinin amaç ve hedefleri
• Yaşam Tarzı
• Kişisel özellik ve karakter temaları

15. • Yapılan araştırmalar sonucunda uzaktan eğitimde 12 tane öğrenci
rolü tanımlanmıştır. Bunlar;

16. Psikolog
• Bu roldeki öğrenci, ders ile ilgili psikolojik sorunlarına, ihtiyaçlarına yardımcı
olmakla yükümlüdür. Öğrencileri uzaktan eğitim öğrencisi olmaları onların
ihtiyaçları ve psikolojik problemleri ile ilgilenmeyecekleri anlamına
gelmemektedir. Öğrenciler birbirlerinin psikolojik sorunlarına ve ihtiyaçlarına
iletişim teknolojilerini kullanarak çözebilirler.
Öğretici
• Uzaktan eğitimde öğretici rolünde öğrenci, başka öğrencilerle iletişim kurarak
diğer öğrencilerinin öğrenmelerini destekleyici bir etken olmalıdırlar.
Öğrenciler birbirleriyle iletişim kurarak birbirlerinin eksik yönlerini
tamamlamaktadırlar.

17. Teknoloji Uzmanı
• Bu roldeki öğrenci, yeni çıkan teknoloji araçlarından haberdar olmalı ve ihtiyaç
halinde bu teknolojileri uzaktan eğitimde kullanabilmelidir. Ayrıca teknoloji
uzmanı rolündeki öğrenci öğretmenleri ve arkadaşları ile iletişim kurabilmek
için uygun olan bilişim teknolojilerinin kullanması gerekmektedir.
Teknisyen
• Uzaktan eğitimde teknisyen rolü, herhangi bir teknik aksaklıkta problemi
çözebilme yetkisine sahip olmasıdır. Öğrencinin özellikle iletişim ve içerik
sunumu ile ilgili karşılaşılabilecek sorunlarda, çözüm üretebilecek teknik
bilgiye sahip olması gerekir. Öğrencinin problemi kendisi bulup çözmelidir.

18. Site Eğitmeni
• Uzaktan eğitimde öğrencinin site eğitmeni rolünde, öğrenci web sitesinin içeriğiyle
ilgili gereken bilgiyi öğrenmesi ve kendini güdüleyerek ederek düzenli olarak sisteme
giriş yapması yer almaktadır.
Sosyalleşme Uzmanı
• Bu uzaktan eğitim rolünde ise, öğrencilerin birbirleriyle etkileşim içinde olmalıdırlar.
Uzaktan eğitimde öğrencilerde eğitim kurumuna aidiyet duygusu geleneksel eğitim
kadar gelişkin değildir. Sosyalleşme uzmanlığı rolü bu safhada ön plana çıkmaktadır.
Araştırmacı
• Uzaktan eğitimde araştırmacı rolünde öğrenci, ders yılın boyunca sorulara açıklayıcı
ve doğru cevaplar verebilmek için üstüne düşen roldür. Yaptığı araştırmanın
kaynaklarının doğrulunu da kontrol etmelidir.
Lider
• Uzaktan eğitimde öğrencinin lider rolünde ise, öğrenci liderlik göstererek diğer
arkadaşlarının motivasyonunu arttırmak için üstlendiği roldür. Bu sayede öğrencilerin
eğitimde daha etkili olması sağlanacaktır.

19. Sistem Uzmanı
• Bu rolde öğrenci, sistemin nasıl işlediğini ve öğrenme sırasında
çıkabilecek sorunlara çözüm önerileri getirebilmesidir.
Uzaktan Eğitim Uzmanı
• Uzaktan eğitimde öğrencinin bu rolü, öğrencinin uzaktan eğitimde
nasıl olması gerektiğini ve oluşabilecek sorunları önceden
görebilmesi ve çözümler üretmesini amaçlamaktadır. Bu
sayede öğrenme boyunca oluşabilecek sorunlarda neler
yapabileceğini bilir ve gereken önlemleri alır.

20. ÖNCEKİ HAFTALARIN ÖDEVLERİ
• KURAMLAR
SLAYTI https://www.slideshare.net/MelikeGrbz1/kuramlar-slayt
• E ÖĞRENME
PLATFORMLARI https://www.slideshare.net/MelikeGrbz1/e-
renme-platformlari
• ÖĞRETİM TASARIM
MODELLERİ https://www.slideshare.net/MelikeGrbz1/retm-
tasarim-modeller
• HARMANLANMIŞÖĞRENME https://www.slideshare.net/MelikeGr
bz1/harmanlanmi-renme