Hazırlayan: Melike ARI Danışman: Doç. Dr. Agah Tuğrul Korucu Konu: Açık ve Uzaktan Öğretimde Öğreten ve Öğrenen Rolleri

1. AÇIK VE UZAKTAN
ÖĞRETİMDE
ÖĞRETEN VE
ÖĞRENEN ROLLERİ
Hazırlayan: Melike ARI
19310401054
Danışman: Dr. Agah Tuğrul KORUCU

2. ÖĞRETEN ROLLERİ
Khan(2004) yaptığı çalışmayla açık ve
uzaktan öğrenmede roller ve görevleri
belirlemiştir. Bu roller şunlardır; İdari
yönetici, Proje yöneticisi, Danışman,
İçerik/Konu uzmanı, Öğretim tasarımcısı,
Arayüz tasarımcısı, Telif hakları
koordinatörü, Değerlendirme uzmanı,
Eğitim yönetim sistemi uzmanı,
Programcı, Editör, Grafik tasarımcısı,
Multimedia(çoklu ortam) uzmanı,
Fotoğrafçı/videocu, Öğrenme nesneleri
uzmanı, Sistem yöneticisi,
Sunucu/veritabanı uzmanı, Eğitmen,
Teknik destek uzmanı, İdari hizmetler ve
Pazarlamacı.
Günümüze bakıldığında,
teknolojide meydana gelen
gelişmelerin açık ve uzaktan
öğrenmeye de yeni boyutlar
kazandırdığı görülmektedir.
Bu bilgi ışığında yakın tarihte
yapılan araştırmalarda,
gelişen teknolojilerin ve
internetin gelişiminin etkisiyle
ortaya çıkan çevrimiçi
öğrenmenin önemi ve artan
bu önemle birlikte açık ve
uzaktan öğrenmede görev
alan öğretmenlerin yeni
rollerine rastlanabilir
(Kocaoğlu ve Altuntaş, 2011). 2

3. “ Açık ve uzaktan öğretimde öğretenin pedagojik,
teknik, sosyal, yönetimsel, tasarımsal, ve öğretici
rolleri bulunmaktadır. Öğretene pedagojik açıdan
öğretim ortamının tasarlanmasından öğrenenin
güdülenmesini sağlamaya kadar farklı görevler
düşmektedir. Öğreten kullanılan teknolojinin teknik
yönlerinden de sorumludur. Öğrencilere teknik
destek sunmaktan ürettiği materyalleri etkin bir
şekilde kullanmaya kadar çeşitli görevler üstlenir.
Açık ve uzaktan öğretim ortamları aynı zamanda
sosyal ortamlardır. Öğretenin bu ortamda sosyal
roller üstlenmesi de beklenmektedir.
3

4. Bu roller şunlardır; geri dönüt verme, teşhis
uzmanı ve yönlendirici, teknik destek ve
yeterlilik, yönlendirici, sosyal yardımcı, ortam
tasarımcısı, ders yöneticisi, öğrenme yöneticisi,
etkileşim yöneticisi, pedogojik uzman, grafik
tasarımcısı, değerlendirme uzmanı.
4
Açık ve uzaktan öğretimde
öğretenlerin edindiği yeni
roller alan yazında geniş bir
perspektifte yer almaktadır.

5. Öğreten öğrencilere uygun ve zamanlı geri dönüt
verir.
Geri Dönüt Verme (Tagg ve Dickerson 1995;
Smith,2005)
5
Teşhis Uzmanı ve Yönlendirici (Moderatör)
(Solomon, 1996)
Öğreten öğrenenlerle birlikte çalışıp yön göstererek
sanal ortamdaki görevlerini yapmalarına yardımcı olur.

6. Öğrenenlere teknik konuda yardımcı olur ve teknik
olarak uzaktan eğitim sistemini kullanır.
Teknik Destek ve Yeterlilik (Aydın, 2005; Ofra, 2002;
Zhixian, 2012)
6
Yönlendirici (Ofra, 2002)
Çevrimdışı tartışmalara öğrencinin katılmasını sağlamak
için cesaret ve motivasyonlarının artırılmasına yardımcı
olurlar.

7. Öğrencilerin birbirleriyle etkileşim kurmalarını
sağlamak ve çevrimiçi öğrenme ortamının bir
parçası olmaları için yardımcı olur.
Sosyal Yardımcı (Ofra, 2002)
7
Ortam Tasarımcısı (Egan ve Akdere, 2005;
Varvel, 2007)
Bilişim teknolojileri tabanlı uzaktan öğretim sisteminde
öğrenme ortamı tasarlar.

8. Öğrenenlere öğrenmelerinde yardımcı olur ve
öğrenmeyi yönetir.
Öğrenme Yöneticisi (Tam, 2000 )
8
Ders Yöneticisi (Egan ve Akdere, 2005;
Varvel, 2007)
Çevrimiçi öğrenme ortamlarını kontrol eder.
Grafik Tasarımcı (Abdul, 2004)
Çevrimiçi öğrenme ortamları için çoklu medya öğeleri
tasarlar.

9. Öğrenci ile öğretmen ve öğrenci ile öğrenci
arasındaki etkileşimin oluşmasında rol üstlenir.
Etkileşim Yöneticisi (Moore ve Kearsley,2005)
9
Pedagojik Uzman (Moore ve Kearsley,2005)
Uzaktan öğretim ortamlarına yönelik ihtiyaç duyulan
öğretim teknolojileri geliştirir.
Değerlendirme Uzmanı (Goodyear ve arkadaşları,
2000)
Uzaktan öğretimi ve öğrenci performansını
değerlendirir.

10. Başarılı ve etkili bir uzaktan eğitim sürecinin yürütülmesinde kuşkusuz en
önemli paylardan birisi öğreticilere aittir. Geleneksel sınıfta da öğrenme ve
öğretme sürecinin lideri veya rehberi olan öğretici, uzaktan eğitim sürecinde
de bu rollerini sürdürebilmeli ve hatta bu rollerini dijitalleştirmelidir. Bu
bağlamda uzaktan öğreticinin uzaktan eğitim sürecinde 7 farklı rolü vardır.
Bu roller; teknolojik, yönetimsel, değerlendirici olarak, öğretim tasarlayıcısı,
kolaylaştırıcı, pedagojik ve sosyal rollerdir.
10
Pedagojik Teknolojik Değerlendirici Yönetimsel
Öğretim
Tasarlayıcı
Kolaylaştırıcı Sosyal

11. 11

12. 1- Teknolojik Roller
12
Uygun Teknoloji Seçimi
Yeni teknolojileri araştırabilmeli
•Uzaktan bir derste kullanılan teknolojilerde
yetkin olabilmeli
•Uygun teknolojik kaynakları uzaktan eğitimde
kullanabilmeli
•Öğrenciler üzerinde farklı teknolojik
kaynakların bıraktığı etkilerin farkına varabilmeli
Kaynak Sağlayıcı
•Basit ve özgün kaynaklar (doküman, web
sayfaları vs.) düzenleyebilmeli
•Fikri mülkiyet, medya ve kopyalama haklarına
içerik seçiminde dikkat etmeli (İntihal).
Öğretim Yönetim Sistemi Teknik
•ÖYS platformunun yeterliliklerini
ve sınırlarını bilmeli
•ÖYS’ ye gelişmiş dosya (grafik,
ses, video vs.) yükleme (upload)
özelliğini kullanabilmeli,
gerektiğinde dosyaları
güncelleyebilmeli
•ÖYS platformunda kullanılabilecek
kaynakların farkında olabilmeli
•Platformda bulunan ÖYS araçlarını
(group, calendar, forum, quiz, wiki,
note) ders içi etkinliklerde
kullanabilmeli
•Temel düzeyde teknik
sorunları (ses, dosya vb.)
çözebilmeli
•Mikrofon, kamera, kulaklık
vb. cihazların çalışır
durumda olduğunu ders
öncesi kontrol etmeli

13. 2)YÖNETİMSEL ROLLER
13
Kurumsal
•Kurum misyonunu ve ilkelerini
bilmeli
•Kurumsal istekler karşısında idari
prosedürleri uygulamalı
•İhtiyaç halinde kurumsal destek
mekanizmalarını uygulayabilmeli
•Öğrencileri kurumsal sorular
karşısında ilgili birimlere
yönlendirebilmeli
•Yasal, gizlilik ve etik konuları ve
bunların etkileri konusunda bilgi
sahibidir.
Zaman Yönetimi Ders Yönetimi
•Ders planlaması yapabilmeli
•Ders etkinliklerini takvimsel
olarak ayarlayabilmeli
•Ders içi etkinliklere ayrılacak
süreyi belirleyebilmeli
•Değerlendirme
zamanlamasını
belirleyebilmeli
•Haftalık gerçekleştirilecek
aktivitelerin zaman aralığını
belirlemeli
•Derse katılan
öğrencilere ders ile ilgili
kuralları hatırlatmalı
•Ders içinde dersle ilgisiz
ifade veya soruları
önleyebilmeli
•Etik kuralları ders
içerisinde uygulayabilmeli

14. 3)DEĞERLENDİRİCİ
ROLLER
14
•Uygun değerlendirme kriterleri
belirlemeli
•Alternatif ölçme tekniklerini
uygulayabilmeli
•Ders içeriğini kapsayıcı ve düşünme
becerilerini geliştirici sorular sormalı
•Ödev rehberi hazırlayabilmeli
•Kendisini, programı ve içeriği
değerlendirmeli
•Puanlamayı etik kurallara göre yapmalı
ve sonuçları kaydetmeli
Değerlendirmeye Yönelik Roller

15. 4)ÖĞRETIM TASARLAYICI ROLLER
15
Ders İçeriği
•Dersin öğrenme hedeflerini tanımlar ve
hedeflere uygun öğretim faaliyetleri geliştirmeli
•Ders öncesi, ders esnası ve ders sonrası
görevleri belirlemeli
•Beklenen sorumlulukları, ödevleri ve
değerlendirme ölçütlerini içeren izlence
paylaşmalı
•Uzaklığın etkisini azaltmaya yönelik önlemler
(diyalog, tartışma, grup çalışmaları vs.) almalı
ve uygun içerik sağlamalı
•Var olan teknolojik imkânları göz önünde
bulundurarak, minimum müdahale gerektiren
etkili bir ders tasarımı yapabilmeli
•Ders hedeflerine yönelik materyal ve
etkileşim ortamı belirlemeli
•Basit ve özgün materyaller (doküman, web
sayfaları vs.) düzenleyebilmeli
•Materyalleri öğrencilerin bireysel
farklılıklarını esas alarak hazırlayabilmeli
•Fikri mülkiyet, medya ve kopyalama
haklarına içerik seçiminde dikkat etmeli
(İntihal)
•Bireysel ders çalışmayı da kolaylaştırıcı
materyaller geliştirmeli
Ders Materyalleri

16. 5)KOLAYLAŞTIRICI ROLLER
16
Öğrenmeyi Kolaylaştırma
•Gerçek hayattan örnekler vererek
öğrencilerin konuyu anlamasını
kolaylaştırmalı
•Öğrencilerin farklı öğrenme biçimlerini
desteklemeli
•Katılımcıların ders içeriğiyle ilgili
paylaşımda bulunmasını teşvik etmeli
(Anlık sorular, fikir paylaşımları vs.)
•Öğrencilere kılavuzluk (scaffolding)
ederek uygun geribildirimler verebilmeli
Tartışmayı Kolaylaştırma
•Demokratik bir tartışma ortamının
varlığını korumalı
•Tartışma ortamda fikir paylaşımını
destekleyecek dönütler vermeli
•Tartışmayı konu kapsamına göre
yönlendirebilmeli

17. 6)PEDAGOJiK ROLLER
17
Kişisel
•Öğretimi eleştirel olarak
analiz edebilmeli
•Kişisel inançlarının farkında
olarak gerektiğinde
değiştirebilmeli
•Çevrimiçi öğrenme ve
öğretme işleminin
bileşenlerini anlayabilmeli
•Konu alanı bilgisini güncel
tutar. (Öğrenmeye açıklık)
•Kişisel ve mesleki gelişimini
organize edebilmeli
İletişim
•Öğrencilerin demografik
özelliklerine uygun iletişim
kurmalı (ırk,cinsiyet vb.
ayrımları desteklememeli )
•Öğrencilere ulaşabilmek için
mümkün olan tüm iletişim
kanallarını (e-posta, mesaj
vb.) kullanmalı
•Eşzamanlı iletişim araçlarını
da (Skype vs.) etkili
kullanabilmeli
•Öğrencilere açık ve anlaşılır
bir yol haritası sunabilmeli
•Öğrenci merkezli yaklaşımı ders içinde
yansıtmalı
•Öğrenci merkezli öğrenme
etkinliklerini kullanabilmeli
•Öğrencilere özdenetim duygusu
altında araştırma ortamı sunabilmeli
•Öğrenme türleriyle ilgili bilişsel
süreçlerin farkında olmalı
•İşbirlikçi, aktif ve yansıtıcı öğrenmeyi
desteklemeli
•Öğrencilerin bilgi ve becerileri nasıl
kazandığını bilmeli
•Öğrencilerin yaşam becerileri
kazanmalarına yardımcı olmalı
Öğrenme-Öğretme Süreci

18. 7)SOSYAL ROLLER
18
Sosyal Roller
•Ders içerisinde topluluk duygusu
geliştirmeye yardımcı olmalı
•Öğrenciler arası etkileşimi artırıcı
etkinlikler (işbirliği, grup çalışmaları vs.)
düzenlemeli
•Kültürel farklılıkları minimize ederek ve
ders içi insani ilişkileri güçlendirmeli
•Oluşabilecek ders içi çatışmaları dostça
çözebilmeli
•Öğrencileri destekleyici mesajlar
gönderebilmeli

19. ÖĞRENEN ROLLERİ
19
Açık ve uzaktan öğrenme ortamları öğretim şekli, bilginin sunuluş şekli,
topluluk yapısının farklılığı, iletişim ve etkileşimin farklılığı ve kullanılan, sürekli güncellenen
teknolojiler öğrenenin rollerini inceleyen birçok araştırmacı onların sahip olması gereken
rollere farklı perspektiflerden bakmışlar ve tanımlamalar yapmışlardır. Çevrimiçi
öğrenenlerin öğrenme stilleri farklılık gösterebilir. Bu durum tüm çevrimiçi öğrenenler için
geçerli olabilecek rollerin tanımlanmasını zorlaştırmaktadır. (Davidson ve
arkadaşları,2006) Açık ve uzaktan öğrenme ortamlarında öğrenenlerin rolleri ve durumu
topluluğun bütünlüğü açısından önemlidir. Öğrenenlerin toplululk içindeki aktiviteleri,
işbirliği, etkileşimleri topluluğun bir bütün olarak işlevini yerine getirmesi için
önemsenmesi gereken öğelerdir.

20. 20
Çevrimiçi öğretim ortamlarında öğrenenlerin yaşamış oldukları en önemli
problemlerden biri sosyal topluluk hissi oluşturamamalarıdır (Bride ve Beers, 2008). Bride
ve beers bu açıdan bakarak öğrenme grubu üyesi ve kendi kendine öğrenen birey olmak
üzere iki temel öğrenen rolü tanımlamışlardır:
Öğrenme Grubu Üyesi: Öğrenenler çevrimiçi ortamlarda yer alan öğrenme
faaliyetlerine katılmalı, öğrenen ve öğretenlerle etkileşim halinde olmalı ve tartışmalarda yer
almalı.
Kendi Kendine Öğrenen Birey: Öğrenenler eş zamanlı öğrenme aktiviteleri dışında
öğrenme ve araştırma becerilerine sahip olmalı ve çevrimiçi eş zamansız öğrenme araçlarını
etkili bir şekilde kullanabilmelidir.

21. 21
Geleneksel sınıf ortamında eğitim faaliyetine alışkın olan öğrenenler açık ve uzaktan
öğrenme ortamlarında eğitim almaya başlayıp, öğrenme faaliyetlerine katıldıklarında
geleneksel sınıf ortamlarındaki birçok durumun farklı olduğunu ve sahip oldukları
alışkanlıkların büyük kısmının işe yaramadığını görürler. Geleneksel sınıf ortamında çok
başarılı olan öğrenciler çevrimiçi öğrenme ortamlarında başarısız olabilirler (Colorado ve
arkadaşları). Dabbagh (2007) çevrimiçi öğrencilerin sahip olması gereken karakteristikleri şu
şekilde belirtmiştir:
 Güçlü ve akademik kişisel görüş
 Çevrimiçi teknolojilerini kullanmada akıcılık
 Kişilerarası iletişim kurma becerilerini göstermek
 Etkileşim ve işbirlikçi öğrenmenin değerini anlamak
 Uzaktan öğrenmeyi içsel olarak kontrol etmek
 Bireysel öğrenme becerilerini geliştirme
 Öğrenme topluluğunun parçası olma ihtiyacı sergileme

22. 22
Öğrenenlerin çevrimiçi öğrenme ortamlarında edinecekleri yeni rollere uyum
sağlamalarını ve benimsemelerini sağlamak ya da yardımcı olmak, bu rolleri başarılı bir şekilde
yerine getirmeleri için önemlidir (Bozarth ve arkadaşları, 2004). Schrum ve Hong (2002)
uzaktan öğrenme ortamlarındaki öğrenen rollerini şu şekilde tanımlamıştır:
1. Öğrenim araçlarına erişen
2. Teknolojiyi kullanabilen
3. Çalışma şekli ve alışkanlıkları edinebilen
4. Amaç ve hedefleri olan
5. Kendine özgü yaşam tarzı olan bireydir.
Garrison ve arkadaşları da (2004) öğrencilerin teknoloji kullanım becerilerini
vurgulamıştır. Öğrenenler yeni teknoloji kullanılmasının kabulü konusunda istekli olmalıdırlar.
Ayrıca ileişim becerilerinin önemine de dikkat çekmişlerdir. Öğrenenler öğreten, yönetici ve
arkadaşlarıyla iletişim kurabilmeli ve ihtiyaç duyduğunda iletişim kanalları oluşturabilmelidir.

23. 23
Web-tabanlı eğitimde öğrencilerin başarı ve tatminlerini etkileyen pek çok
değişken bulunmaktadır. İlişki seviyesi ve öğrenme şekilleri örnek olarak gösterilebilir.
(Moore & Kearsley, 1996). Bu faktörlerin öğrenim sürecini nasıl etkilediğini anlayabilmek,
gerekli düzenlemelerle öğrenim sürecinin iyileştirilmesinde büyük rol oynar. Web tabanlı
öğrenimde öğrencinin rolünü tespit etmek amacıyla Yapılan araştırmalar sonucunda
öğrencinin başarısını arttırmadaki rolü :
▪ Öğrenim araçlarına erişim
▪ Teknolojiyi kullanabilme
▪ Öğrenme tercihleri
▪ Çalışma şekil ve alışkanlıkları
▪ Öğrencinin amaç ve hedefleri
▪ Yaşam tarzı
▪ Kişisel özellik ve karakter temaları olarak yedi ana başlık altında toplanmıştır. (Schrum
and Hong ,2002)

24. 24

25. 25

26. 26

27. Öğretmen Eğitiminde Açık ve Uzaktan Öğretim Uygulamaları
27
Uzaktan eğitim yıllardır, öğretmen yetiştirmek ve öğretmenleri değişen bilim ve
teknolojik gelişmelere uyum sağlamalarına yardımcı olmak onları geliştirmek amacıyla
kullanılmaktadır. Kırk yıl önce göçmenler için öğretmen yetiştiren UNESCO, UNRWA/UNESCO
Eğitim Enstitüsüyle ilk olarak buna buna öncülük etmiştir. Belki de ilk planlanmış-organize
edilmiş uzaktan eğitimle öğretmen yetiştirme girişimi 1960’larda UNESCO’nun uygulamasıyla
gerçekleşmiştir. Bu yıllarda UNESCO, sayıları 5 yılda % 90’dan % 9’a düşen Filistinli mülteci
öğretmenleri yetiştirmek için bir eğitim kurumu kurmuştur (Lynd, 2005; 28). -61960’lı yıllar
boyunca, uzaktan eğitim, mektupla öğretim, radyo ve sınıf uygulamalarının kısmi olarak
denetlenmesinden oluşan projeler yoluyla Botsvana, Kenya, Malavi, Svaziland ve Uganda’da
öğretmen yetiştirmek amacıyla kullanılmıştır. 1970’lerde Afrika’da hükümetler ilköğretime
kayıtların hızlı biçimde geliştirilmesi yönünde bir karar almıştır ve bu sebeple Nijerya,
Tanzanya ve Zimbabve’de bir başka uzaktan eğitimle öğretmen yetiştirme projesi dalgası
ortaya çıkmıştır. 1995 itibariyle, yaklaşık 40 ülke (18’i Afrika, 11’i Latin Amerika ve 8’i Asya’da
olmak üzere) öğretmen yetiştirmede uzaktan eğitimin bir biçimini kullanmıştır(Fyle, 2013;2).
Bu programların uygulamadaki başarısı değişse de, elde edilen deneyimler uzaktan eğitimin
öğretmenlerin öğrenmeleri ve mesleki yeterlikler kazanmalarını sağlamak için
kullanılabileceğini ortaya koymuştur(Kangai, Bukaliya, 2011).

28. 28
UNESCO’nun hazırlamış olduğu bir rapora göre, 2015 yılı sonunda her çocuğun
ilköğretim düzeyinde eğitim alabilmesi için dünyada en az 2.6 milyon öğretmene ihtiyaç olacaktır. Bu
öğretmen ihtiyacı, Sahra Altı Afrika, Arap Devletleri ve Güney ve Batı Asya gibi gelişmekte olan
ülkelerde oldukça önemlidir. Bu önemli ihtiyacı karşılamak amacıyla, çeşitli teknoloji ile geliştirilmiş
modelleri, yöntemleri ve biçimleri içeren uzaktan eğitim olası bir çözüm olarak ortaya
konmuştur(Fyle, 2013;1-2)
Uzaktan eğitimle öğretmen yetiştirme modelleri tarihsel süreç içerinde bilişim
teknolojileri, öğretim teknolojilerindeki değişime paralel bir şekilde gelişmeler göstermiştir. Bu
değişim sürecinde uzaktan eğitimle öğretmen yetiştirme anlayışlarında gelişmeler yeni model ve
uygulamaları ortaya koymuştur. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz(Burns, 2011; 9-120);
1. Baskı Temelli Uzaktan Eğitim
Basılı materyallere dayalı iletişim mektuplaşma/haberleşme uzaktan eğitimin en eski biçimidir. Bu tür
uygulamaların en ucuz uzaktan eğitim uygulamaları olduğu görülmüştür. Bazen, düşük bütçe, uygun
olmayan alt yapı gibi sebeplerle bazı ülkelerde öğretmen eğitimi için en uygun model basılı
materyallere dayalı uzaktan eğitimdir.

29. 29
2. İşitsel Temelli Uzaktan Eğitim
Öğretmen yetiştirmede işitsel temelli öğretim radyo yayınlarını, Etkileşimli Radyo Öğretimini ve giderek artan
podcastleri kapsar. Baskıya dayalı eğitimde olduğu gibi, radyo yayınları çoğunlukla öğretmenlere yöneltilir. İçerik
öğretmenler için oluşturulur ve formal öğrenme (öğretmenler için) sınıf dışında gerçekleşir. Özellikle
çatışma/karışıklık alanlarında ve uzak ya da ayrılmış bölgelerde, işitsel öğretimin, baskıya dayalı öğretime kıyasla,
öğretmene bilgi ulaştırmada daha etkili olduğu görülmüştür. Radyo yayınlarına dayalı teknolojiler düşük
ücretlerle yeni dinleyiciler kazanabilir. Ayrıca, radyo ve kasetçalarlar ve CD oynatıcılar kullanımı kolay ve
dünyanın en fakir bölgelerinde bile ulaşılabilir araçlardır.
3. Televizyon Temelli/Televizyona Dayalı Uzaktan Eğitim
Görme duyusunun öğrenme üzerindeki rolü yüksektir, televizyon temelli uzaktan eğitim uygulamaları görme
temelli öğrenmeye destek olur, hatta sağlar. Öğretmenler, diğer öğretmenlerin yeni yollar kullanarak çalıştığını,
işbirliğini arttırmak için 40 kişilik bir sınıfta televizyon kullandığını, kendi tecrübe ettikleri bir ortamda aynı
öğrenme türleri ve aynı yerel bağlamda bir yeniliğin başarılı bir biçimde uygulandığını gördüklerinde, fayda
sağlarlar. Öğretmenlerin, diğer öğretmenleri yeni öğretim teknolojilerini kullandıklarını ve başarılı olduklarını
gördüklerinde, kendilerinin de başarma konusunda güvenleri ve inançları artar. Öğretmenden beklenen çeşitli
uygulama modellerini televizyon temelli/televizyona dayalı uzaktan eğitime dayalı bu ortamlar sunar, öğretim
etkinliklerini uygulamaya yönelik rehberlik eder, öğretmenlerin açıklaması güç süreçler konusundaki
kavrayışlarını güçlendirir. Öğretmenler televizyon yayınlarını izleyerek birçok şeyi gözlemleyebilir ve bunları
uygulayabilirler.

30. 30
4. Multimedya Temelli Uzaktan Öğrenme
Multimedya, yazılı, işitsel, görsel vb. çok sayıda içerik formatlarını birleştiren araçlardır.
Öğrencilerin öğrenmelerini desteklemek için uzun kazanımdır, kapsamlı biçimde kullanılan
multimedya öğretmen eğitiminde geçmişi çok eski olmayan, son yıllarda kullanılmakta ancak
bu durum günümüzde uygulama yöntemleri yeni uygulamalarla değişmektedir. Özellikle
dijital öğrenme oyunları öğretmenler için bir yeni öğrenme aracı olarak ortaya çıkmaya
başlamıştır.
5. Uzaktan öğrenme için Kurulmuş/Mevcut Web tabanlı modeller
En hızlı gelişen uzaktan eğitim modellerinden biri Web tabanlı ya da on line öğrenmedir (aynı
zamanda eöğrenme olarak ifade edilir). Bu model, okul ya da ev ortamlarında internet erişim
oranının yüksek olduğu ve teknolojik becerilerin kapsamlı biçimde yaygınlaştığı, Amerika
Birleşik Devletleri, Güney Kore, Singapur, Japonya, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda ve
Avrupa’nın büyük çoğunluğunda kullanılmaktadır. İnternet erişim oranının yüksek oldu
ülkelerde web tabanlı model daha da yaygınlaşmaktadır. Aslında, dünyanın birçok yerinde
online öğrenme uzaktan eğitim ile eş/denk görülmektedir.

31. 31
6. Web tabanlı öğrenme için gelişmekte olan yeni uygulamalar Web tabanlı birçok uygulama
öğretmen yetiştirmede yeni yeni önem kazansa da, potansiyel uzaktan eğitim aracı olarak, özellikle iki araç
incelemeye değerdir: Web 2.0 uygulamaları ve üç boyutlu ortamlar. İlk bakışta söz konusu bu iki uygulamanın
çok az ortak noktası olduğu düşünülebilir ancak aralarında birçok bağlantı vardır. Öncelikle, bu uygulamalar
yaratıcıdır ve kullanıcılar için etkili biçimde yapılandırıldıklarında onların hem bireysel hem de işbirliğine dayalı
öğrenme yaşantılar elde etmesine yardımcı olur. Ayrıca genç ve mesleğe yeni başlayan öğretmenler de dahil
olmak üzere genç kesim bu uygulamalara aşinadır.
7. Uzaktan öğrenme için mobil teknolojiler Son yıllarda, mobil teknolojiler giderek artan biçimde
de öğretmenlerin öğrenme süreçlerinde kullandıkları araçlar olarak yaygınlaşmaktadır. Bu öğrenme türü mobil
ya da m-öğrenme ve artan biçimde de ubiquitous ya da u-öğrenme olarak adlandırılmaktadır. U-öğrenme
temel olarak küçük mobil ağ tabanlı araçlar – cep telefonları, akıllı telefonlar, tabletler vb. - yoluyla yürütülen
e-öğrenmeyi kapsar; böylece öğrenenler bilgiye, arkadaşlarına ya da kaynaklara aynı anda aynı yerden açık
erişimle ulaşabilirler. Mobil teknolojiler öğrenci ve öğretmenleri öğrenme ve öğretme sürecine dahil etmek için
alternatif bir yol ortaya koymuştur. Bu araçlar, masaüstü bilgisayar ya da laptop bilgisayarlardan daha ucuz,
taşınabilir ve kolay kullanılabilir niteliktedir. Çoğu gelişmiş ülkede, birçok girişim, cep telefonlarını dil ve
matematik öğrenme sürecini güçlendirmek, ev ödevleri vermek ve internet erişimi sağlamak amacıyla
kullanmıştır. Örneğin, öğretmenler öğrencilerine SMS ya da MMS yoluyla ev ödevi vermiştir. Taşınabilir medya
oynatıcıları da öğrencilerin kayıtlar yardımıyla dinleme ve pratik yaparak, dil edinimini desteklemek amaçlı
kullanılabilir.

32. 32
Türkiye’deki Uygulamalar
Öğretmenler ve öğretmenlik mesleğindeki
nitelik konusu sadece Dünya’da birçok ülkede olduğu
gibi Türkiye’de de çok sık gündeme gelen tartışılan bir
konudur. Öğretmenlik mesleği ve bu mesleği yürüten
profesyonellerin mesleğin gereklerini yerine
getirişleriyle ilgili düzenlemeler Türkiye
Cumhuriyeti’nin kuruluşundan beri üzerinde hep
konuşulan bir konu olagelmiştir. Özellikle son 30 yılda
gerçekleştirilen ve gerçekleştirilmeye çalışılan
düzenlemeler bu konuda çok uzun yıllar sürebilecek
çalışmaların da işaretçileridir. 1998 yılında öğretmen
yetiştirme alanında YÖK tarafından yapılan yeni
düzenlemeler bu halkanın en son zincirlerinden birisi
sayılabilir(Seferoğlu, 2004; 40).

33. 33
Yüksek Öğretim Kurulu 9 Şubat 2012 tarihinde
yapmış olduğu toplantıda devrim niteliğinde sayılacak bir karar
alınmış, alınan bu kararla öğretmenlik programlarında açık veya
uzaktan eğitim sistemiyle lisans programlarına öğrenci
alınmaması hususundaki kararı da dikkate alınarak 2012-1013
eğitim-öğretim yılı da dahil olmak üzere Anadolu Üniversitesi
Açık Öğretim Fakültesi bünyesinde yer alan Okul Öncesi
Öğretmenliği ile İngilizce Öğretmenliği programları ile öğrenci
alan mevcut uzaktan eğitim öğretmenlik programlarının öğrenci
alımının durdurularak kapatılmasına karar vermiştir. Yeni eğitim
öğretim yılında, artık uzaktan eğitim, açık öğretim yoluyla
öğretmenlik eğitimi veren bölümlerin kapatılması
kararlaştırılmıştır. Ancak bu karara rağmen 2013-2014 öğretim
yılında açılan pedagojik formasyon eğitimi sertifika
programlarında uzaktan eğitim uygulamasına izin verilmiş,
binlerce öğretmen adayı kursiyer uzaktan eğitim yoluyla
öğretim görmüştür (http://www.uzaktanegitimrehberi.com).

34. KAYNAKÇA
34
• https://ogem.atauni.edu.tr/2020/05/07/uzaktan-ogreticinin-rolleri/#page-content
• https://slideplayer.biz.tr/slide/3334880/
• https://ogem.atauni.edu.tr/2020/05/07/uzaktan-ogreticinin-rolleri/#page-content
• https://www.researchgate.net/profile/Mustafa_Ersoy2/publication/274371749_Uzaktan_Ogretimde_Ogretmen_Rolleri/links/55
1c09470cf20d5fbde24c41.pdf
• https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/49218415/Baglantici_Kitlesel_Acik_Cevrimici_Derslerde_Etkilesim_Oruntuleri_ve_Ogret
en-Ogrenen_Rollerinin_Belirlenmesi-Aras_BOZKURT.pdf?1475171458=&response-content-
disposition=inline%3B+filename%3DBaglantici_Kitlesel_Acik_Cevrimici_Dersl.pdf&Expires=1608064912&Signature=gnnPH
WahFLLoK7SViSDTmzV98pZImjv8jBp-
txcAe8BBzFUA5aq6nExcXPhqAlVl3dkbN6XFmohvLB3ckhDbvGnUuhptiSOYMVJczsxLge8IhghG8ktgsItBROQwYBOQbZIhsJ
mQs~wah1UsxZe1UYlF6Kp8V5Qf-
r0Obf8Hn42murGTHqcNJZ7~4CM7yQKcAwIMnLsauU9F74q76TAm04ad6dDet1IAdInjb20PHO1YmZndOOcfs4pTUdyAorbQ
bvDZMJe2-CipwPZzWksc0BMZu2lq4VMpLghi2yE-iHO25mDpg7NWEje4Mi-9aR4dJrizQPFMU2NZW-4Fh590eA__&Key-
Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA
• Erkan Tekinarslan ve Melih Derya Güler (2019), Açık ve Uzaktan Öğrenme, sf. 137-138
• http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/34.yucel_gelisli..pdf

35. 35
TEŞEKKÜRLER