Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Açık ve Uzaktan Öğrenmede Öğreten ve Öğrenen Rolleri Danışman: Doç. Dr. Agah Tuğrul Korucu Hazırlayan: Cemre Nisa Özlü
Similar to Açık ve Uzaktan Öğrenmede Öğreten ve Öğrenen Rolleri Danışman: Doç. Dr. Agah Tuğrul Korucu Hazırlayan: Cemre Nisa Özlü (20)
Açık ve Uzaktan Öğrenmede Öğreten ve Öğrenen Rolleri Danışman: Doç. Dr. Agah Tuğrul Korucu Hazırlayan: Cemre Nisa Özlü
- 1. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİMDE ÖĞRETEN VE ÖĞRENEN ROLLERİ CEMRE ÖZLÜ SINIF ÖĞRETMENLİĞİ Danışman: Doç. Dr. Agah Tuğrul Korucu
- 3. GİRİŞ • Çoklu ortam ve iletişim teknolojilerinin hızla yaygınlaşması, beraberinde yaşam boyu öğrenme, farklı zamanlarda ve farklı mekanlarda eğitim olanaklarını da artırmıştır. İnternetin de yaşamımıza girmesiyle beraber yüksek eğitim kurumları, bu teknolojileri etkin bir şekilde sistemlerine entegre ederek uzaktan eğitime olan ihtiyacı karşılamaya çalışmaktadırlar. • Uzaktan eğitim, en geniş tanımıyla öğretici ile öğrenenin farklı mekanlarda ve farklı zaman dilimlerinde bulunduğu bir eğitim- öğretim yöntemidir. Günümüz teknolojisinin eğitime uyarlanması sonucu kurumların ve öğrenenlerin ilgi, istek ve ihtiyaçları ile öğreticilerin sahip olması gereken yeterlilikler doğrultusunda sürekli olarak bir değişim ve gelişim içerisindedir.
- 4. Giriş Yüksek Öğretim Kurumları uzaktan eğitimde öğreticilerin belirli niteliklere sahip olmasını istemektedir. Bu nitelikler çevrimiçi uzaktan eğitimde görev alan öğreticilerin rolleri ve yeterlilikleridir. Bu yeterliliklerin uzaktan eğitimde görev alacak olan öğretmen adaylarına da benimsetilmesi ve kaazandırılması gerekmektedir.
- 5. GİRİŞ • Ülkemizde birçok üniversite bünyesinde uzaktan eğitim merkezleri hatta uzaktan eğitim fakülteleri hızla yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu amaçla hizmet veren bilimler ve kurumlar, öğretimdeki yenilikçi yaklaşımların ve hızla gelişen teknolojinin bir gereği olarak hem öğrencilerin hem de öğretim elemanlarının rollerinin de değişmesi gerektiğine inanmaktadırlar. Her üniversitenin, uzaktan eğitime olan talep karşısında farklı yapılanmalara girmesi, yönetimsel anlayışlar, teknik altyapı ve eleman yetersizliği, öğretim elemanlarının teknolojiyi etkin kullanamamaları vb. Sorunlardan dolayı öğretim elemanlarının yeterliklerinin farklılaştığı görülmektedir. Bu durum gerek dünyada gerekse ülkemizde uzaktan eğitim veren kurumların öğretim elemanlarının yeterliliklerinde standartın sağlanamaması sorununu da beraberinde getirmektedir.
- 6. İlgili Çalışmalar • Çevrimiçi uzaktan eğitimde görev alan öğretmenlerin TBAP Modeli ve MEB'in belirlediği yeterlikler dışında farklı yeterlilik alanlarına da sahip olmaları gerekmektedir. TBAP Modelinde her ne kadar teknolojik yeterliliklere vurgu yapılmış ise de bu e-öğrenmeler için yereli bir durum değildir. E-öğrenme uygulamalarını yürüten öğreticilerin özel alan yeterlilikleri büyük önem arz etmektedir. Alt yapısı tamamen teknolojiye dayalı ve klasik sınıf ortamından farklı olan e-öğrenme uygulamalarındaki öğretmen yeterlilikleri alanyazında ''Çevrimiçi Öğretmen Yeterlilikleri (ÇÖY) '' şeklinde tanımlanmaktadır. • Çevrimiçi öğretmen yeterlilikleri son zamanlarda çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Özellikle ülkemizde bu konuda sınırlı sayıda çalışma yapılmış olması dikkat çekicidir.
- 7. İlgili Çalışmalar • '' Uzaktan Eğitimde Öğrencilerin Ve Öğretmenlerin Rolleri'' adlı çalışmada çevrimiçi öğretmen yeterlilikleri: • - Öğrencilerin bireysel farklılıklarının farkında olabilmeli. • - Kalıcı öğrenmeler için gerçek ve güncel bilgilere sahip olabilmeli. • - Öğrencilere özdenetim duygusu altında araştırma ortamı sunabilmeli • - Materyalleri öğrencilerin bireysel farklılıklarını esas alarak hazırlayabilmeli • - Yeni bilgileri ön koşul beceriler üzerine inşaa edebilmeli
- 8. İlgili Çalışmalar • - Teknolojik ve iletişimsel becerilere sahip olabilmeli • - Öğrenme sürecini öğrenci merkezli uygulayabilmeli • - Öğrencilerde öğrenme sorumluluğu sağlamak için etkileşimli ortam oluşturabilmeli • - Öğretmenlerin rehberliği ile öğrencilerin kendilerini geliştirmelerine yardımcı olabilmeli • - Kalıcı öğrenmeler için interaktif gruplar oluşturabilmeli • - İşbirlikçi öğrenme ortamı sağlayabilmeli • - Öğrencilere kılavuzluk ederek uygun geribildirmler verebilmeli, şeklinde sıralanmaktadır.
- 9. İlgili Çalışmalar • Aydın (2005) '' Çevrimiçi Öğretim İçin Roller, Yeterlilikler ve Kaynaklar'' adlı çalışmasında, çevrimiçi öğretmen yeterlilikleri kategorilerini; teknoloji, iletişim, zaman, çevrimiçi eğitim ve içerik şeklinde sıralamıştır. • Çevrimiçi uzaktan eğitimde bilişim teknolojileri öğretmenlerinin yeterlilikleri; teknik yeterliliğe, pedagojik yeterliliğe ve kesintisiz iletişimin devamı için istekliliğe sahip olmaları gerektiği şeklinde belirtilmektedir. • Dünyada yapılmış bazı ÇÖY kategorileri ise öğretici rollerini şu şekilde belirtmektedir.
- 10. İlgili Çalışmalar • Salmon, 2000 - Süreci anlama, teknik beceriler, çevrimiçi iletişim becerileri, alan uzmanlığı, kişisel özellikler • Reid, 2002 - Teknik bilgi, alan uzmanlığı, süreci idare etme ve kolaylaştırma, değerlendirme, yönetim • Dennis 2004 - Pedagojik bilgi, iletişim bilgisi, alan uzmanlığı, teknoloji bilgisi • Klein 2004 - Mesleki temeller, planlama ve hazırlık, öğretim yöntem ve stratejileri, değerlendirme, yönetim • Shank 2004- Yönetim ve tasarım bilgisi, süreci kolaylaştırma, değerlendirme, teknik bilgi • Richer 2005- Mesleki temeller, planlama ve analiz, tasarım ve geliştirme, uygulama ve yönetim
- 11. İlgili Çalışmalar • Bailie (2011), ÇÖY kategorilerini, önceki araştırmalardan ve 26 alan uzmanının görüşüne başvurarak yeniden belirlemeye çalışmıştır. Çalışmasında en çok tercih edilen yeterlilikler, geribildirim, içerik, yönetimsel, sosyal, en az tercih edilenleri ise e-posta kullaanımı, sınıfı değerlendirme, öğrenci katılımını sağlayan teknikler olarak belirlenmiştir. • Berge (1995) den aktaran Queiroz (2003) ise çevrimiçi yeterlilikleri; pedagojik, sosyal, yönetsel ve teknik şeklinde sıralamaktadır. Aragon ve Johnson (2002) tarafından aktarılan bazı çevrimiçi öğretmen yeterlilikleri şunlardır:
- 12. İlgili Çalışmalar • McLagan, 1989 Teknik, İş(tecrübe) Yeterliliği, Kişilerarası (Sosyal) Yeterlilikler, Fikri Yeterlilikler • Williams, 2000 Teknoloji Uzmanı, Teknisyen, Grafik Tasarımcısı, Medya Yayıncısı/ Editör • PiskurichandSanders, 1998 Genel Yeterlilikler ( Yetişkin eğitimi, liderlik, Öğretim Tasarımcısı, Proje Yönetici vs.) Yönetimsel yeterlilikler, Uzaktan Dağıtım ve Teknoloji Değerlendirme, Sunum Yönetim Teknikleri • Choden, 2000 Eğitimci, Yönetimsel, Teknik • Yukarıdaki çalışmalarda gerek ülkemizde gerekse yurtdışında yapılan çalışmalar sonucu ÇÖY kategorilerine yönelik sınıflandırmaların belirlenmeye çalışıldığı görülmektedir.
- 13. İlgili Çalışmalar • Berge'nin Çevrimiçi Öğreten Rolleri • Pedagojik Roller • - Öğrenme Ortamı Tasarımcısı ve Etkileşim Oluşturucu: • Uzaktan öğretime uygun öğretim tasarımı yapma • Öğrencilerin çevrimiçi öğrenme topluluğu içerisindeki etkileşimini sağlama • - Öğretim Uzmanı • Uzaktan öğretim ile ilgili yeni yöntemleri takip etme • Mevcut imkan ve teknolojiler ile sahip olduğu öğretim yöntemlerini birleştirip kullanma
- 14. İlgili Çalışmalar • Öğrencilerin güdülenmelerini üst düzeyde tutma • - Ölçme Değerlendirme Uzmanı • Öğrenci ve öğretim süreci değerlendirmesi için kurallar oluşturma • Çevrimiçi değerlendirme araçlarını organize etme ve kulanabilme • Sosyal Roller • - Çevrimiçi Öğrenme Topluluğu Lideri • Öğrencilerin birbirleriyle olan çevrimiçi iletişim ve etkileşimine yardımcı olma
- 15. İlgili Çalışmalar • Çevrimiçi paylaşım ortamları oluşturma • Öğrencilerin çevrimiçi öğrenme ortamının bir üyesi olmasına yardımcı olma • -Program Koordinatörü • Uzaktan öğretim programı ile ilgili kanun, yönetmelik ve yönergeler hakkında bilgi sahibi olma ve takip etme • Öğrencilerin ihtiyaç duydukları bilgileri öğrencilere sunma ve gerekli birimlere yönlendirme
- 16. İlgili Çalışmalar • Teknik Roller • - Teknik Uzman • Öğretim faaliyetlerinin yürütüldüğü çevrimiçi öğrenme ortamında yer alan bileşenleri başarıyla kullanma • - Medya Tasarımcısı • Öğrenci güdülenmesini sağlayacak ve ders amaçlarına uygun materyaller ve içerikler geliştirme • - Teknoloji Entegrasyon Uzmanı • Kendi geliştirdiği ya da geliştirmiş öğretim araçlarını uzaktan öğretim ortamına entegre hale getirebilme
- 17. İlgili Çalışmalar • Uygun içerik yapıları oluşturma ve çevrimiçi öğrenme faaliyetlerinde kullanabilme • Yönetimsel Roller • -Konferans Yöneticisi • Çevrimiçi öğretimde sınıf yönetimini sağlama • Tartışma ve paylaşımlar için belirli kurallar ve yönergeler oluşturma • Tüm öğrencilerin eşit oranlarda yararlanabileceği öğrenme ortamları hazırlama • -Öğretim Planlayıcısı • Dersin amaçlarına uygun olarak dersleri organize eder ve planlar.
- 18. İlgili Çalışmalar • Guasch ve Arkadaşlarının Çevrimiçi Öğreten Rolleri • Tasarım ve Planlayıcı Roller: • Tasarım ve planlama süreci açık ve uzaktan öğretim ortamında öğrenme ve öğretme faaliyetlerinden önce başlayan ve süreç içerisinde devam eden, öğrenme öğretme süreci bittikten sonra tasarım ve planlamalar için değerlendirmeler yapılan bir roldür. Bu rolde öğreten öğrenme amaçlaarını gerçekleştirmek için açık ve uzaktan öğretim organizasyonundaa yer aalan diğer paydaşlarla işbirliği ve planlamalar yapar, öğrenci-öğretmen, öğrenci-içerik etkileşiminin nasıl olacağına karar verir.
- 19. İlgili Çalışmalar • Sosyal Roller: • Bu rolde öğretenden, öğrencilerle sosyal iletişime girip sosyal öğrenme ortaamı oluşturması ve öğrencilerin kendi aralarında etkileşim içinde bulunabilecekleri bir sosyal ortam oluşturması beklenmektedir. Guasch ve arkadaşları farklı olarak bu rolün öğrencilerin duyuşsal olarak kendilerini daha rahat hissetmeleri için önemli olduğunu belirtmektedir. • Öğretici/ Bilgi Verici Roller: • Bu rol öğretenin öğretme yeterlilikleri, konuya olan hakimiyeti ve kritik düşünme becerileri ile ilişkilidir. Anlattığı alan ile ilgili temel bilgi sahibi olan öğreten açık ve uzaktan öğretim ortamı ve ortamda yer alan teknolojik bileşenleri kullanarak içeriği sunar, işbirlikçi öğrenme ortamları hazırlar.
- 20. İlgili Çalışmalar • Teknolojik Roller: • Bu rolde öğretenden beklenen kullanmış olduğu açık ve uzaktan öğretim ortamındaki teknolojileri rahatlıkla kullanabilmesi ve öğrencilere destek olabilmesidir. • Yönetimsel Roller: • Bu rolde öğretenden beklenen öğrenme ortamındaki sürecin kontrolünü eline alması ve süreci yönetmesi beklenmektedir.
- 21. İlgili Çalışmalar • Abdulla'nın Taanımlamış Olduğu Çevrimiçi Öğreten Rolleri • Abdula (2004) yapmış olduğu araştırmada uzaktan öğretim ortamlarında öğreten rolleri ile ilgili çalışmaları incelemiş, alan yazında belirtilen rolleri sentezleyerek öğreten rollerini 4 başlık altında toplamıştır; • Zihinsel Roller • Sosyal Roller • Yönetimsel Roller • Teknik Roller
- 22. İlgili Çalışmalar • Berge'den farklı olaraak, Abdula zihinsel rollerde öğretenin sürekli kendini geliştirerek pedagojik yeterlilik ve becerilerini güncel tutması gerektiğinden bahsetmektedir. • Ayrıca sosyal rollerde öğretenin öğrencilerin birbirleriyle olan ilişkilerini arttırabilmesi, grup bağlılığı oluşturabilmesi ve öğrencilerin bir arada çaalışaabilecekleri ortamlar oluşturabilmesinin uzaktaan öğrenme faaliyetşeri için kritik öneme saahip olduğunu belirtmiştir.
- 23. İlgili Çalışmalar • Goodyear ve Arkadaşlarının Tanımladığı Çevrimiçi Roller • - İçerik Yöneticisi: Konu ile ilgili içeriği öğrenenlerin rahat anlayabileceği bir şekilde şekillendirir ve öğrenene sunar. • Teknoloji Uzmanı: Uzaktan öğretim ortamında yer alan teknolojileri etkili bir şekilde kullanır ve kullanılmasına yardımcı olur. • Tasarımcı: Öğrenme ortamını ve öğrenme amaçlarının gerçekleştirilmesi için öğretim faaliyetleri tasarlar. • Sistem Yöneticisi: Devam eden öğrenme programı ile ilgili kayıtlaarı takip eder, kayıtları saklar ve sistemin güvenliğini sağlar.
- 24. İlgili Çalışmalar • Süreç Yöneticisi: Çevrimiçi öğrenme aktivitelerinin yönetilmesi ve öğrenenlerin sürece katılması için desteklenmesini sağlar. • Danışman: Öğrenenelerle birlikte çalışma ve bireysel olarak öğrenenlerle etkileşim kurulması, çevrimiçi öğrenme aktivitelere ve derslere katılmalarının sağlanması için rehberlik yapar ve tavsiyelerde bulunur. • Değerlendirme Uzmanı: Öğrenenlerin faaliyetlerini puanlar, geribildirim sunar ve öğrenme çalışmalarını tasdik eder. • Araştırmacı: Alanı ile ilgili yeni bilgilerin uzaktan öğretim ortamlarında nasıl etkili bir şekilde öğretileceğini araştırır ve uygular.
- 26. Giriş • Çevrimiçi öğrenme ortamı, öğrenme- öğretme sürecini zaman ve mekan sorunlarından bağımsız kılan bir alternatif olmaktan daha çok; geleneksel sınıf ortamının sağlayamadığı ortaklaşa bilgi yapılandırma süreçleriyle öne çıkmaktadır. Böyle bir öğrenme sürecinin anahtar kavramı ortaklaşalık ve temel amacı ''paylaşılan bir yaratım ve anlayışı'' ortaya çıkartmaktadır. Bu amaçlarla tasarlanan çevrimiçi öğrenme ortamlarında güçlü iletişim yapıları, güçlü sosyal bağlar, ortaklaşa bilgi yapılandırma süreçleri ve bu süreçlerle öğrencilerin bilişsel yetilerinin geliştirilmesi gibi boyutlaar önem kazanmaktadır. • Çevrimiçi öğrenme ortamının temel ürünü olarak, öğrenciler tarafından yürütülen ortaklaşa bilgi yapılandırma süreçleri ele alındığında; gerçekleşen sosyal ve kültürel etkileşimin niteliği önemli bir inceleme alanı olarak öne çıkmaktadır.
- 27. Giriş • Buna ek olarak çevrimiçi öğrenen rolleri çevrimiçi öğreten rollerinde olduğu gibi, açık ve uzaktan öğrenmenin yapılmış olduğu şartlara bağlı olarak kişisel özellik, kültür, kullanılan teknoloji, amaçlar, kazanımlar gibi faktörler doğrultusunda değişebilmektedir. Açık ve uzaktan öğrenme ortamlarında öğrenenlerin rolleri ve durumu topluluğunun bütünlüğü açısından oldukça önemlidir.
- 28. Açık ve Uzaktan Öğrenmede Öğrenen Rolleri • Çevrimiçi öğretim ortamlarında öğrenenlerin yaşamış oldukları en önemli problemlerden biri sosyal topluluk hissi oluşturamamalarıdır. Bride ve Beers (2008) bu açıdan bakarak öğrenme grubu üyesi ve kendi kendine öğrenen birey olmak üzere iki temel öğrenen rolü tanımlamışlardır. • Öğrenme Grubu Üyesi: Öğrenenler çevrimiçi ortamlarda yer alan öğrenme faaaliyetlerine katılmalı, öğrenen ve öğretenlerle etkileşim halinde olmalı ve tartışmalarda yer almalıdır. • Kendi Kendine Öğrenen Birey: Öğrenenler eş zamanlı öğrenme aktiviteleri dışında öğrenme ve araştırma becerilerine sahip olmalı ve çevrimiçi eş zamansız öğrenme araçlarını etkili bir şekide kullanabilmelidir.
- 29. Açık ve Uzaktan Öğrenmede Öğrenen Rolleri • Bride ve Beers'e (2008) benzer şekilde Dabbagh (2007) da sosyal ve bireysel beceriler üzerinde durmuştur. Öğrenenler sosyal öğrenme becerilerini geliştirerek öğrenenlerin karar verme, güven oluşturma, çatışmaları yönetme ve işbirliği çalışmaası yapmaları için becerilerini arttırmalıdır. • Açık ve uzaktan öğrenme ortamlarında öğrenen: • - Olayları ve durumları tartışabilmeli, • - Farklı fikirleri münakaşaya açmalı, • - Durumlara farklı perspektiflerden bakabilmelidir.
- 30. Açık ve Uzaktan Öğrenmede Öğrenen Rolleri • Ayrıca öğrenenler bireysel olarak bir grup içerisindeki aktivitelerde aktif olmalı, adil bir paylaşım içinde grup görevlerini yapmalı ve diğer grup üyelerinin öğrenmelerine ve başarılarına yardımcı olmalıdır. • Son olarak, öğrenenler açık ve uzaktan öğrenme faaliyetlerinde kendi öğrenme süreçlerini grubun öğrenme süreciyle karşılaştırarak değerlendirme yapmalıdır.