1. บาลีเ สริม ๑๐
หลัก การแต่ง บาลี
บรรยายโดย
พระมหาธานิน ทร์ อาทิต วโร
น.ธ.เอก, ป.ธ.๘, พธ.บ.
(อัง กฤษ), พธ.ม. (บาลี) ,
พธ.ด. (พระพุท ธศาสนา)

2. ๒) หลัก การเรีย งกิร ิย าคุม
พากย์ (มุข ยกิร ิย า)
• (๑) เรีย งไว้ท ้า ยประโยค
ตัว อย่า ง เช่น
• - สตฺถ า ภิก ฺข ูน ํ สนฺต ิก า ตํ ปวตฺต ึ
สุต ฺว า ฉนฺน ตฺเ ถรํ ปกฺโ กสาเปตฺ
วา โอวทิ ฯ
• พระศาสดา ทรงสดับ ความเป็น
ไปทั่ว นั้น จากสํา นัก เหล่า ภิก ษุ

3. • - สา ทสมาสจฺจ เยน ปุต ฺต ํ วิช ายิ
ฯ
• โดยล่ว งไป ๑๐ เดือ น นางจึง
คลอด บุต ร ฯ
• (๒) เรีย งไว้ต ้น ประโยค ในกรณี
พิเ ศษดัง ต่อ ไปนี้
• ก. ในประโยคคํา ถาม แทน กึ

4. • - ทิฏ ฺโ ฐ โข ภนฺเ ต ภควตา สกฺ
โก เทวานมิน ฺโ ท ฯ
• พระเจ้า ข้า พระผู้ม ีพ ระภาคเจ้า
ทอดพระเนตรเห็น ท้า วสัก กะ ผู้
เป็น จอมเทพ หรือ ฯ
• ข. ในประโยคบัง คับ แปลว่า
“จง ” เช่น
• - คจฺฉ ตาต มม จูฬ ปิต ุ สนฺต ิก ํ ฯ

5. • ค. ในประโยคอ้อ นวอน แปลว่า
“ขอ – จง ” เช่น
• - อาคเมตุ ภนฺเ ต ภควา ธมฺม สฺส า
มิ ฯ
• พระองค์ผ ู้เ จริญ ขอพระผู้ม ีพ ระ
ภาคเจ้า ผู้เ ป็น เจ้า ของธรรมจง
รอก่อ น ฯ

6. • ฆ. ในประโยคเตือ น – ชัก ชวน
แปลว่า “เถิด ” เช่น
• - ปสฺส ถ สมณสฺส กมฺม ํ ฯ
• ท่า นจงดูกรรมของสมณะ ฯ
• - สกฺข ิส ฺส ติ นุ โข เม สงฺค หํ กาตุ
โน ฯ
• หญิง นี้จ ัก อาจเพื่อ กระทํา การ
สงเคราะห์แ ก่เ ราหรือ ไม่ห นอ ฯ

7. • จ. ในประโยคห้า ม หรือ
คัด ค้า น เช่น
• - โหตุ, นิค ฺค ณฺห ิส ฺส ามิ ฯ
• ช่า งเถอะ, เราจัก ข่ม เขา ฯ
• ฉ. ในประโยคปลอบใจ เช่น
• - โหตุ, มา ภายิ, กเถหิ ฯ
• ช่า งเถอะ ท่า นอย่า กลัว เลย, จง

8. • ช. ในประโยคให้พ ร เช่น
• - ภวตุ สพฺพ มงฺค ลํ รกฺข นฺต ุ
สพฺพ เทวตา ฯ
• ขอสรรพมงคลจงมี (แก่ท า น),
่
ขอเทวดาทั้ง ปวงจงรัก ษา
(ท่า น)

9. • ซ. ในประโยคเน้น ความ เช่น
• ความตั้ง ใจ เช่น ปพฺพ ชิส ฺส าเม
วาหํ ตาต ฯ
• ความดีใ จ เช่น อญฺญ าสิ วต โภ
โกณฺฑ ญฺโ ญ ฯ
• ความตกใจ เช่น นตฺถ ิ เม อิท านิ
ชีว ิต ํ ฯ
• ความยืน ยัน เช่น ขีณ า ชาติ, วุ

10. • ฌ. ในประโยคแสดงความ
มั่น ใจ เช่น
• - ลเภยฺย าม มยํ ภนฺเ ต ภควโต
สนฺต ิเ ก ปพฺพ ชฺช ํ, ลเภยฺย าม อุป
สมฺป ทํ ฯ
• พระองค์ผ ู้เ จริญ พวกข้า
พระองค์พ ึง ได้ก ารบรรพชา-

11. • ประโยคสั้น ๆ ที่เ รีย งกิร ิย าไว้ต ้น
ประโยคนั้น นิย มประกอบ ต
ศัพ ท์ ทุต ิย าวิภ ัต ติท ี่เ ข้า กับ กิร ิย า
นั้น เอกวจนะ เป็น นํ พหุว จนะ
ใช้ เน แล้ว เรีย งไว้ห ลัง กิร ิย า
เป็น ตัว สุด ท้า ยในประโยค เช่น
• - ปฏิป ชฺช าหิ นํ ฯ ท่า นจงดูแ ล