ойын арқылы оқыту

1. Мақала
Тақырыбы:Ойын арқылы оқыту
Мақсаты:Оқушылардыңбілімін шығармашылықпен байланыстыра отырып,
ойын арқылы оқыту, оқу сапасынкөтеру,шығармашылыққабілетін дамытып
сөздікқоры бай, сөйлеу мәдениеті, ойлау қабілеті жоғары, рухани дүниесі
дамыған жаңа тұлға тәрбиелеу.
Міндеті:
-Оқытудың инновациялықжаңа әдіс – технологиясынпайдалану;
-Оқушылардың қызығушылығын, оқуынтасынарттыру, дамыту;
-Ойын түрлерін пайдаланып ойлау сөздік қорын, сөйлеу мәдениетін дамыту;
— Оқушылардың өздігінен жұмыс істеуіне, шығармашылық қабілетін
дамытуға мүмкіндік ашу;
Болжамы:Егер оқытудыңинновациялықжаңа әдіс-
технологиясын,ақпараттықтехнологияны, ойынәдістері мен тәсілдерін
пайдаланып, оқушылардыңқызығушылығынартыраалсам ойлау қабілеті,
ой-өрісі жоғары, рухани дүниесідамыған жаңа тұлға тәрбиелеп шығара алам.
Кіріспе
Бастауыш сыныпоқушыларындаерікті түрде зейін, қиял,танымдықжәне
бақылай білу, жоспарлау, алға қойған міндеттерді шешу қабілеттері өз
дәрежесінде дамымаса, онда келесі оқу сатыларындабұл қасиеттерді
жетілдіру қиын болады.
Ғылым мен техниканың даму деңгейі әрбір оқушыда сапалы білім мен
іскерліктің болуын, олардыңшығармашылықпен жұмыс істеуін, ойлауға
қабілетті болуын талап етеді. Бастауыш сыныпоқушыларыныңбілім
жолында жеңіске жетуінің ең басты, маңызды факторы – ойын.
Сондықтанбастауыш сынып оқушыларыныңбілуге деген ынтасы мен
мүмкіншіліктерін толық пайдалану, оларды оқу процесінде дамытыпотыру
және сабақта алған білімін өмірде қолдану дағдыларынқалыптастыру үшін
ойын элементтерін пайдаланудың орны бөлек. Тиімді қолданған ойын
элементтерінің материалды түсіндіру кезінде маңызы зор. Өйткені төменгі
сыныптағы оқушылардыңаңсары сабақтан гөріойынға көбірек ауып тұрады.

2. Қызықты ойынтүрінен кейін олар тез сергіп, тапсырманы сапалы әрі
ықыласпен орындайды.
Баланың барлық табиғи мүмкіндігі ашылуы үшін тек оқулық бағдарламаның
болуы жеткіліксіз, бала әр түрлі әдісті процесс ортасындаболу керек. Ол –
жаңашылдық, жаңа технология. Яғнибалаға жағымды ойын түрлерін
қолдану арқылы баланың қабілеттерін дамытуға болады.
Қорытаайтқанда «Ойынойнап, ән салмай өсер балар бола ма?» — дегендей
Ойынсыз ақыл – ойдыңдамуы да жоқ және болуы да мүмкін емес.
Негізгібөлім
Ойын – бала үшін күрделі әрекет.Ойын арқылы бала білім ғана алып қоймай,
рухани дүниесін ізгілендіру, жеке тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру жүзеге
асады.
Ойын технологиясыныңбасты мақсаты:
-Өзін еркін сезінуге;
-Ұжымды сыйлауға;
— Өз пікірін, ойын дәлелдеп, салыстырып, жинақтап, қортындылапайтуға;
— Сөздік қоры,сөйлеумәдениеті, ойлау қабілеті дамиды;
— Өзіне және өзгелерге жауапкершілікпен қарауға, тұлға ретінде өзін танып
біледі;
Тиімді қолданылған ойынэлементерінің материалды түсіндіру кезінде
маңызы зор. Қызықты ойынтүрінен кейін олар тез сергіп, тапсырманы
ықыласпен орындайды.
Ойын түрлері:
1.Мазмұнды-бейнелі ойын(мамандыққабайланысты)
2.Сюжеттік, рөлдіойындар;
3.Дидактикалық ойындар:
•Ойынболжамдары («не болар еді?…», « мен не істер едім, егер…» деген
сұрақтарғанегізделген)

3. • Қиял – ғажайып жорамалдар ( қиял елесін дамыту. « Егер… болса, қайтер
еді ? – деген сұрақтүрінде беріледі.
• Ойын жұмбақтары ( Әзіл — ой жұмбақтары)
• Ойын тапсырмалары ( Сурет арқылы әңгіме, ертегі, мәтін, жұмбақ,
жаңылтпаш құрастыру)
4. ТРИЗ технологиясы ( көркемдік, шығармашылық қабілетін дамыту )
5. Шығармашылық ойындар ( Ертегі, әңгіме т.б. сызбанұсқаүлгісімен, қиял-
елесін дамыту)
6. Қимыл– қозғалыс ойындары.
7. Ұлттық ойындар.
Сұрақ – тренинг ойыны.
Ұйымдастырубөлімінде:
• Көңіл – күйің қалай?
• Қазір не ойлап отырсың?
• Сабаққа дайындығың…
• Сабақта не күтесің?
Осындайсұрақтар арқылы оқушылардың қызығушылығын, белсенділігін,
ынтасынарттыруға болады.
Қорыту бөлімінде:
• Не білдің, не үйрендің?
• Не білмейтін едің?
• Өзіңді қалай бағалайсың?
• Сабақтың кемшілігі…
• Не ерекше ұнады, не қуантты? — деген сұрақтарғаоқушылар салыстыру,
талдау, жинақтау, жүйелеу, қорытындылауарқылы жауап береді.
Ойынға қойылатын әдістемелік талаптар:
• Ойынныңмақсаты, нақты көрнекіліктер мен материялдар күн ілгері
дайындалып, қойылуы керек.
• Ойынға кірісер алдында ойынныңтәртібін оқушыларға әбден түсіндірген
жөн.
• Ойынға сыныптағы оқушылардыңтүгел қатысуын қамтамасыз ету керек.
• Мұғалім оқушыларды ойын барысындадұрысойланыпжауап беруіне,
дұрыс шешім қабылдауына жетелеуі керек.
Ойын түрлерін пайдалану кезінде сөздік қорын, сөйлеу мәдениетін дамытуға
берілетін тапсырмалар.
•Өз ойын еркін жеткізуге берілген ізденіс бағытындағы тапсырмалар.
•Ойлау әрекетін, танымдыққабілетін дамытуға арналған ойын түріндегі
тапсырмалар;
•Шығармашылық іс – әрекетке жағдай туғызатын тапсырмалар.
М. Жұмабаев ойынарқылы баланың қабілетін дамытудың мынандай
жолдарынкөрсеткен:
1.Баланың жанында дұрыс әсерленулер ( көрнекіліктер) көп болуына
ыждаһат ету керек.
Бала айтатын ойын суреттен шығарып алсын.

4. 2.Көрнекіліктегі заттарды, көріністерді, ойынның мазмұнынтоп- топқа бөліп,
жеңілден ауырға қарай үйрету;
3. Бала көрнекіліктегі, ойындағы көріністердің арасындағы байланысты,
оның себебін тауып үйренсін;
Ойлаудың түрлері:
 Практикалық іс – әрекеттік ойлау( затты көзбен көріп, қолмен ұстап түсіну,
сезіну)
 Көрнекі – бейнелік ойлау( елестетуге және қабылдауға сүйене отырып
ойлау)
 Абстрактлы (сөзді— логикалық) ойлау ( заңдылықтарды ашып, себебін
түсіндіру, дәлелдеу қорытындылау.)
Ойдыңтілі – сөз. Оқушы ойлаған ойын сөзбенжеткізіп айтады. Олардың
сөйлеу тілін, сөздік қорындамытуда дидактикалық, шығармашылық,
сюжеттік, рөлге бөліп оқу, мазмұнды – бейнелі ойынтүрлерінің маңызы зор.
Ұлы педагог М. Горький«Бала ойынды сүйеді. Ойнағанда не болса соның
бәрімен ойнайды. Бала сөзбенойнайды. Сөзбенойнау арқылы өз ана тілін
үйренеді, ұғады» — деген болатын.
Ойын технологиясынқолдану барысындаоқушы үлкен жетістікке жетеді.
Күтілетін нәтиже:
 Оқушылар білімді жеңіл меңгереді;
 Өздігінен жұмыс істеуге үйренеді, ойы, қиялы, елесі, есте сақтауы, оқу
жылдамдығы дамиды;
 Сөздік қоры, сөйлеумәдениеті, сөйлеу шеберлігі дамиды;
 Ойын жүйелі, толық жеткізе білуге үйренеді;
 Шығармашылық қабілетін танытады, өз пікірін білдіре алады;
 Сұраққоя білуге үйренеді;
 Жағдаяттарды шешудің әр түрлі жолын іздестіреді;
Қорытаайтқанда «Бала – балғын тал, ересек адам — бағбан». Баламен тіл
табысып, оныңбойына білім беретін басты тұлға – ұстаз. Сондықтанбілім
беру технологиясынқолдана отырып, білімді, білікті шәкірт тәрбиелейік!
Ойын арқылы баланың тілін дамыту.