Khoá Luận Tốt Nghiệp Hoàn Thiện Công Tác Thanh Tra Lao Động

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO TELEGRAM : 0917 193 864
TẢI FLIE TÀI LIỆU – VIETKHOALUAN.COM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI (CSII)
KHOA QUẢN LÝ NGUỒN NHÂN LỰC
LƯƠNG THỊ MỸ LINH
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
NGÀNH QUẢN TRỊ NHÂN LỰC
Hoàn Thiện Công Tác Thanh Tra Lao Động Tại Tỉnh Quảng Ngãi
Tp. Hồ Chí Minh, tháng 06/2023

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI (CSII)
KHOA QUẢN LÝ NGUỒN NHÂN LỰC
LƯƠNG THỊ MỸ LINH
Mã sinh viên: 145340404123 9
Lớp: Đ14NL3
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
NGÀNH QUẢN TRỊ NHÂN LỰC
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THANH TRA LAO ĐỘNG
TẠI TỈNH QUẢNG NGÃI
Giảng viên hướng dẫn:
ThS. Trần Minh Đạt

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 06/2023
MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG BIỂU.................................................................................................. i
DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ BIỂU ĐỒ.............................................................................. ii
PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................................1
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu...................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...................................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................3
PHẦN NỘI DUNG ...............................................................................................................6
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA LAO ĐỘNG.........6
1.1. THANH TRA LAO ĐỘNG, AN TOÀN VỆ SINH LAO ĐỘNG .................................6
1.1.1. Đặc điểm của thanh tra.................................................................................................7
1.1.2. Phân loại thanh tra......................................................................................................12
1.1.3. An toàn vệ sinh lao động............................................................................................15
1.2. NỘI DUNG THANH TRA ...........................................................................................16
1.3. MỤC ĐÍCH VÀ NGUYÊN TẮC THANH TRA LAO ĐỘNG ...................................17
1.3.1. Mục đích.....................................................................................................................17
1.3.2. Nguyên tắc hoạt động.................................................................................................17
1.4. CÁC HÌNH THỨC THANH TRA LAO ĐỘNG..........................................................19
1.5. QUY TRÌNH TIẾN HÀNH THANH TRA ..................................................................19
1.6. THAM KHẢO QUY TRÌNH TỔ CHỨC THANH TRA LAO ĐỘNG CỦA MỘT
SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI.......................................................................................21
1.7. CƠ SỞ PHÁP LÝ VỀ THANH TRA LAO ĐỘNG CỦA VIỆT NAM .......................24
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THANH TRA LAO ĐỘNG Ở TỈNH
QUẢNG NGÃI ...................................................................................................................27
2.1. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH KINH TẾ, XÃ HỘI TỈNH QUẢNG NGÃI........................27
2.2. GIỚI THIỆU VỀ ĐƠN VỊ THỰC HIỆN CHỨC NĂNG THANH TRA LAO
ĐỘNG TỈNH QUẢNG NGÃI .............................................................................................27
2.3. HOẠT ĐỘNG THANH TRA LAO ĐỘNG Ở TỈNH QUẢNG NGÃI ........................29

2.3.1. Công tác thanh tra chuyên ngành...............................................................................30
2.3.2. Công tác thanh tra hành chính....................................................................................35
2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG....................................................................................................36
2.5. NGUYÊN NHÂN CỦA NHỮNG TỒN TẠI VÀ MẶT HẠN CHẾ CỦA HOẠT
ĐỘNG THANH TRA LAO ĐỘNG TỈNH QUẢNG NGÃI ...............................................38
2.5.1. Nhận thức của con người về hoạt động thanh tra ......................................................39
2.5.2. Hệ thống văn bản pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội do ngành quản lý chưa
thống nhất, đồng bộ, thiếu chặt chẽ......................................................................................43
2.5.3. Năng lực của thanh tra viên và các thành viên tham gia Đoàn thanh tra...................40
2.5.4. Việc phối hợp giữa các cơ quan có liên quan ............................................................42
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THANH
TRA LAO ĐỘNG Ở TỈNH QUẢNG NGÃI....................................................................49
3.1. PHƯƠNG HƯỚNG ĐẢM BẢO HOẠT ĐỘNG THANH TRA LAO ĐỘNG Ở
TỈNH QUẢNG NGÃI HIỆN NAY .....................................................................................49
3.1.1. Nâng cao nhận thức....................................................................................................49
3.1.2. Nâng cao vị trí, vai trò của lực lương thực hiện chức năng.......................................50
3.1.3. Tập trung các điều kiện để bảo đảo hoạt động Thanh tra lao động ...........................50
3.2. NHỮNG GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CÔNG TÁC HOẠT ĐỘNG THANH
TRA LAO ĐỘNG Ở TỈNH QUẢNG NGÃI.......................................................................51
3.2.1. Bảo đảm hiệu quả hoạt động thanh tra.......................................................................51
3.2.2. Bảo đảm năng lực thanh tra .......................................................................................53
3.2.3. Tăng cường mối quan hệ phối hợp với các cơ quan tổ chức trong hoạt động giám
sát, kiểm tra ..........................................................................................................................54
3.2.4. Nâng cao trách nhiệm cơ quan, cá nhân trong hoạt động thanh tra...........................51
3.2.5. Những bài học kinh nghiệm từ các quốc gia có thể được áp dụng ở Việt Nam........56
3.2.6. Đề xuất hướng tổ chức thanh tra trong tương lai.......................................................57
PHẦN KẾT LUẬN.............................................................................................................61
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................62

i
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1: So sánh những điểm khác nhau giữa thanh tra và kiểm tra.................................8
Bảng 2.1: Bảng tổng hợp số lượng cán bộ, công chức Thanh tra Sở qua các năm từ
2013-2023 .........................................................................................................................28
Bảng 2.2: Bảng tổng hợp tai nạn lao động trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi (2013-2017)....31
Bảng 2.3: Bảng số liệu thanh tra hành chính của Thanh tra Sở từ năm 2013-2017 ..........34
Bảng 3.1: Bảng dự kiến kinh phí thực hiện trong giai đoạn năm 2023 -2020...................50

ii
DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ BIỂU ĐỒ
Hình 1.1: Sơ đồ chu trình quản lý Nhà nước .................................................................... 7
Hình 1.2: Sơ đồ hai hướng hoạt động chính của thanh tra.............................................. 11
Hình 1.3: Quy trình tiến hành thanh tra .......................................................................... 19
Hình 2.1: Biểu đồ tai nạn lao động trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi (2013-2017)............. 32

1
PHẦN MỞ ĐẦU
1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Với tốc độ tăng trưởng kinh tế như hiện nay, Việt Nam đang bước đà hội nhập
toàn cầu, việc mở rộng giao thương với các nước trên thế giới là cần thiết. Vì vậy các
doanh nghiệp trong và ngoài nước thi nhau mở rộng phạm vi phát triển. Phát triển kinh
doanh là tốt nhưng các doanh nghiệp cũng phải ý thức được trách nhiệm của mình đối
với người lao động, đối với xã hội; phải thực hiện đầy đủ, chính xác các quy định của
pháp luật hiện hành. Để giám sát các hoạt động thực hiện quy định về pháp luật của các
doanh nghiệp, Chính phủ có Bộ Lao động-Thương binh và xã hội trong đó có bộ phận
Thanh tra chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát chặt chẽ vấn đề này.
Quảng Ngãi - quê hương của Núi Ấn, Sông Trà, là nơi bị ảnh hưởng nặng nề của
thiên tai và biến đổi khí hậu. Quảng Ngãi đang cùng với cả nước từng ngày thay da đổi
thịt với sự phát triển không ngừng của nhiều khu kinh tế trọng điểm Miền Trung,
những dự án đầu tư xây dựng lớn hợp tác giữa Việt Nam và các quốc gia khác như:
khu công nghiệp, dịch vụ VSIP Quảng Ngãi (Việt Nam - Singapo), khu công nghiệp
Dung Quất, Khu công nghiệp Tịnh Phong… Theo đó, sự gia tăng cả về số lượng và
chất lượng các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh đã góp phần không nhỏ trong
việc giải quyết việc làm, nâng cao đời sống của người lao động và nguồn thu ngân sách
của tỉnh. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây vấn đề đình công, tranh chấp lao động tập
thể và tai nạn lao động xảy ra tại các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa
bàn tỉnh Quảng Ngãi rất nhiều và có chiều hướng tăng mạnh, có nhiều vụ rất nghiêm
trọng đã gây ảnh hưởng lớn đến môi trường đầu tư của tỉnh, tính mạng, đời sống của
người lao động và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, một
số doanh nghiệp chưa thực hiện tốt trách nhiệm của mình đối với người lao động nên
việc thanh tra, giám sát là cần thiết. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn nhiều
bất cập, một số cá nhân lợi dụng những chính sách của nhà nước để trục lợi cá nhân.

2
Trước sự đòi hỏi ngày càng cao của nhu cầu quản lý nhà nước và sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đặc biệt trước đòi hỏi của cơ chế thị trường trong
quá trình phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập kinh tế quốc tế, Thanh tra lao động còn
nhiều hạn chế về tổ chức, hoạt động, số lượng, chất lượng, nguồn nhân lực, chế độ,
chính sách... nhìn chung chưa đáp ứng được so với yêu cầu. Nhiều hiện tượng tiêu cực
đã và đang xảy ra trong quá trình quản lý cần phải được phát hiện, chấn chỉnh và xử lý
kịp thời. Do vậy, đổi mới tổ chức và nâng cao hoạt động của Thanh tra lao động là một
yêu cầu cấp thiết hiện nay. Nhận thức được điều đó, tôi quyết định chọn và nghiên cứu
đề tài :“Hoàn thiện công tác Thanh tra lao động tại tỉnh Quảng Ngãi” để làm đề tài
khóa luận tốt nghiệp.
2.MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Mục tiêu
Bài luận này với mục đích là xây dựng luận cứ khoa học cho các giải pháp bảo
đảm hoạt động Thanh tra lao động nói chung và tại tỉnh Quảng Ngãi nói riêng nhằm
bảo đảm quyền và lợi ích của người lao động, người sử dụng lao động. Đồng thời nêu
lên thực trạng hoạt động của Thanh tra lao động tỉnh Quảng Ngãi, miêu tả một số quy
trình tổ chức của các nước khác để học tập và đổi mới tổ chức của Thanh tra lao động
nói chung và Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Ngãi nói
riêng nhằm mục đích cuối cùng là bảo đảm hoạt động của thanh tra trên tất cả các lĩnh
vực thuộc sự quản lý của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Ngãi. Trên
cơ sở đó, nêu ra các giải pháp để bảo đảm hoạt động của Thanh tra lao động trên địa
bàn tỉnh diễn ra đầy đủ, thuận lợi, an toàn và trong sạch nhằm nâng cao hiệu lực và
hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực Lao động tại địa phương.
Nhiệm vụ nghiên cứu

3
- Làm sáng tỏ về mặt lý luận và thực tiễn về khái niệm thanh tra và thanh tra
chuyên ngành, tổ chức và hoạt động Thanh tra lao động, cơ sở pháp lý của Thanh tra
lao động theo quy định của ILO.
- Đánh giá tình hình hoạt động của Thanh tra lao động, trong đó nêu rõ một số
hạn chế trong hoạt động của Thanh tra lao động ở Quảng Ngãi hiện nay và nguyên
nhân của những hạn chế đó.
- Kiến nghị một số giải pháp nhằm nâng cao công tác Thanh tra lao động ở tỉnh
Quảng Ngãi trong giai đoạn hiện nay.
3.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu:
- Quy trình thanh tra lao động;
- Hoạt động của thanh tra lao động ở tỉnh Quảng Ngãi;
- Các văn bản, căn cứ pháp luật có liên quan đến việc tổ chức thanh tra lao
động;
- Các cơ quan chức năng có thẩm quyền liên quan đến những lĩnh vực thanh
tra đóng vai trò là đoàn thanh tra;
- Tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp thuộc đối tượng được thanh tra.
Phạm vi nghiên cứu:
- Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu trên phạm vi đánh giá hoạt động của
Thanh tra lao động tỉnh Quảng Ngãi;
- Phạm vi thời gian: từ ngày 15/01/2023 đến ngày 02/06/2023 ;
- Phạm vi nội dung: Hoạt động của Thanh tra lao động tỉnh Quảng Ngãi giai
đoạn từ 2013-2023 . Ngoài ra còn khái quát sơ bộ một số nhiệm vụ khác có liên quan.
4.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

4
Để thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu, đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu
cụ thể, bao gồm:
- Phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp, phương pháp thống kê,...Các
phương pháp nói trên được sử dụng để hệ thống hóa các văn bản quy phạm pháp luật
hiện hành về hoạt động của Thanh tra lao động.
- Tập hợp, đánh giá số liệu về hoạt động Thanh tra lao động ở tỉnh Quảng Ngãi.
- Tìm hiểu thực tiễn, so sánh và đánh giá thực trạng hoạt động Thanh tra lao
động tỉnh Quảng Ngãi; Lập luận cho các giải pháp bảo đảm hoạt động của Thanh tra
lao động nói chung và tỉnh Quảng Ngãi nói riêng.

5

6
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA
LAO ĐỘNG
1.1. THANH TRA LAO ĐỘNG, AN TOÀN VỆ SINH LAO ĐỘNG
Theo từ điển Tiếng Việt định nghĩa rằng:
Thanh tra (inspect) xuất phát từ gốc La-tinh (in-spectare) có nghĩa là "nhìn
vào bên trong" chỉ sự xem xét từ bên ngoài vào hoạt động của một đối tượng nhất
định, "là sự kiểm soát đối với đối tượng bị thanh tra" trên cơ sở thẩm quyền (quyền
hạn và nghĩa vụ) được giao nhằm đạt được mục đích nhất định.
Trong hoạt động quản lý nhà nước, trong sách báo chính trị, các tài liệu và
văn bản pháp luật thường sử dụng cụm từ "thanh tra, kiểm tra" để chỉ một giai đoạn
cần thiết của quá trình quản lý, một chức năng quản lý nhà nước.
Ngoài ra, tên gọi thanh tra còn dùng để chỉ một số tổ chức khác không hoàn
toàn đúng tính chất và nhiệm vụ của nó như thanh tra nhân dân, thanh tra thủ trưởng.
Về mặt lý luận cũng như thực tiễn, khái niệm thanh tra được xét đến trên nhiều
khía cạnh khác nhau:
Một là, thanh tra là kiểm soát, xem xét tại chỗ việc làm của địa phương, cơ
quan, xí nghiệp. Thanh tra được hiểu là công việc của con người: người làm nhiệm
vụ thanh tra.
Hai là, thanh tra là phạm trù dùng để chỉ hoạt động của các tổ chức thuộc
Tổng thanh tra Nhà nước, Thanh tra Nhà nước chuyên ngành (Thanh tra Bộ, Thanh
tra Sở).
Ba là, thanh tra là một trong các hình thức cụ thể của kiểm tra nhằm bảo
đảm pháp chế và kỷ luật nhà nước.
Theo quy định của khoản 1, Điều 3 Luật Thanh tra năm 2010 thì: "Thanh tra
nhà nước là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật

7
quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách,
pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân".
1.1.1. Đặc điểm của thanh tra
Thứ nhất, Thanh tra là chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước.
Khái niệm quản lý nhà nước ở đây không chỉ có hệ thống Chính phủ mà là cả cơ
cấu bao gồm các cơ quan thực hiện chức năng lập pháp, tư pháp, hành pháp. Hệ
thống các cơ quan này trong phạm vi trách nhiệm của mình đều thực hiện chức
năng quản lý của mình đối với các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con
người là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh mang tính quyền lực Nhà nước để
duy trì và phát triển các mối quan hệ xã hội và trật tự xã hội, nhằm thực hiện những
chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước.
Hiệu quả của việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước phụ thuộc
vào việc thiết lập các thiết chế nhằm phát hiện và loại bỏ các lệch lạc sai phạm
trong quá trình thực hiện, làm cho đối tượng quản lý ngày càng tuân thủ pháp luật,
chấn chỉnh lại các quyết định đã ban hành trước đây cho phù hợp thực tế và yêu cầu
từ phía Nhà nước.
Ở nước ta, theo quy định của pháp luật hiện hành, chủ thể của thanh tra là các
cơ quan quản lý nhà nước; đối tượng của thanh tra là đối tượng quản lý nhà nước và
mục đích của hoạt động thanh tra cũng nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý
nhà nước. Đây là những yếu tố căn bản để phân biệt hoạt động thanh tra với các
phương thức kiểm soát khác như hoạt động kiểm tra, giám sát của các cơ quan nhà
nước, tổ chức xã hội, của công dân đối với hoạt động hành chính nhà nước (chức
năng giám sát của Quốc hội và các cơ quan dân cử, giám sát của nhân dân, chức
năng kiểm sát của Viện Kiểm sát các cấp, chức năng kiểm tra của Đảng và các tổ
chức chính trị, xã hội).

8
Nguồn: được tổng hợp từ web http://www.thanhtra.gov.vn
Hình 1.1 Sơ đồ chu trình quản lý nhà nước
Thứ hai, Thanh tra là một phương thức hoạt động của chủ thể quản lý, nhân
danh quyền lực nhà nước xem xét, kiểm tra tận nơi, tại chỗ hoạt động của đối tượng
bị quản lý, nhằm tổ chức, điều hành hệ thống quản lý theo mục đích đề ra góp phần
nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa.
Hoạt động thanh tra gắn liền với việc thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước trên tất
cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế- chính trị - xã hội.
Thứ ba, Thanh tra có tính độc lập tương đối, đặc điểm này thể hiện ở chỗ
thanh tra có thẩm quyền xem xét đánh giá và xử lý những đơn vị, tổ chức có cùng
địa vị pháp lý với mình, đồng thời có quyền đưa ra những kiến nghị, kết luận độc
lập chỉ dựa trên những chứng cứ có thật được thu thập trong quá trình thanh tra.
Cần phải khẳng định rằng, mặc dù thanh tra thuộc khối hành pháp nhưng hoạt
động của thanh tra nhà nước phải độc lập với các cơ quan quản lý hành chính. Vấn
đề có vẻ mâu thuẫn nhưng thực chất là có lý, vì không thể đảm bảo kỷ cương pháp
chế, đấu tranh mạnh mẽ với những biểu hiện vi phạm pháp luật trong quản lý nhà
nước đối với đối tượng thanh tra nếu như thanh tra bị phụ thuộc và bị chi phối. Vì
Tổ chức
thực hiện
Pháp luật
Thanh tra
Kiểm tra
Ban hành
pháp luật Cơ quan
quản lý
Nhà nước

9
vậy, cần có chủ thể chuyên thực hiện chức năng thanh tra có thẩm quyền độc lập,
chỉ tuân theo pháp luật, tránh sự chỉ đạo, theo dõi kiểm tra của riêng người Thủ
trưởng. Để đảm bảo tính khách quan, các cơ quan quản lý nhà nước sẽ không thể tự
sửa chữa chính bản thân mình bởi sự kiểm tra của cơ quan cấp dưới của mình.
Phân biệt thanh tra với kiểm tra:
Thanh tra và kiểm tra đều là các hình thức của phương thức kiểm soát đối
với hoạt động quản lý nhà nước, là một chức năng của quản lý nhà nước, chủ yếu
do các cơ quan quản lý nhà nước tự tiến hành. Giữa hai hình thức này có những
điểm tương đồng và có những điểm khác nhau.
Những điểm tương đồng:
Thứ nhất, thanh tra và kiểm tra giống nhau ở mục đích. Thông qua thanh tra,
kiểm tra để nhằm phát huy nhân tố tích cực, nêu gương những điển hình tốt, đồng
thời thông qua thanh tra, kiểm tra để phòng ngừa, hạn chế và xử lý vi phạm từ đó
góp phần thúc đẩy và hoàn thành nhiệm vụ trong hoạt động quản lý. Thanh tra,
kiểm tra nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý, tăng cường pháp chế, bảo vệ lợi ích của
Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.
Thứ hai, thanh tra, kiểm tra giống nhau ở phương pháp và tôn chỉ hoạt
động. Hoạt động thanh tra, kiểm tra phải dựa trên những công cụ, căn cứ mà pháp
luật cho phép. Qua thanh tra, kiểm tra phải xác định được sự thật khách quan, phải
có kết luận chính xác dựa trên những sự thật khách quan đó.
Thứ ba, thanh tra, kiểm tra giống nhau ở phương thức tiến hành. Cả thanh
tra và kiểm tra đều có thể tiến hành theo hai phương thức là đột xuất hoặc theo kế
hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Bảng 1.1 So sánh những điểm khác nhau giữa thanh tra và kiểm tra
Tiêu chí Thanh tra Kiểm tra
Nội dung Đa dạng, phức tạp Thường đơn giản

10
Chủ thể Cơ quan hành chính nhà nước
(mang tính quyền lực công)
Cơ quan nhà nước, tổ chức chính
trị, tổ chức chính trị xã hội, …
Tính chất
công việc
Đòi hỏi phải có trình độ, nghiệp
vụ cao và tuân theo những trình
tự, thủ tục nhất định.
Không nhất thiết phải đòi hỏi
trình độ nghiệp vụ quá chuyên
sâu
Phạm vi
hoạt động
Hẹp, chỉ trong lĩnh vực quản lý
nhà nước
Rộng, phụ thuộc vào đặc điểm
của chủ thể kiểm tra
Mức độ Theo kế hoạch được duyệt hoặc
đột xuất theo chỉ đạo của thủ
trưởng cơ quan quản lý nhà nước
Mang tính thường xuyên
Nguồn:được tổng hợp từ web thanhtra.edu.vn
Phân biệt thanh tra với giám sát:
Giám sát và thanh tra cũng đều là các hình thức của phương thức kiểm soát
nói chung, trong kiểm soát hoạt động quản lý nhà nước nói riêng. Hình thức giám
sát thường chỉ hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân bên ngoài hệ thống tác động
vào một hoạt động của một cơ quan, tổ chức nào đó. Ở nước ta, giám sát thuộc chức
năng, quyền hạn của cơ quan quyền lực nhà nước (Quốc hội, Hội đồng nhân dân các
cấp), Tòa án nhân dân các cấp, các tổ chức xã hội và công dân nhằm bảo đảm sự
tuân thủ nghiêm minh pháp chế xã hội chủ nghĩa. Hoạt động giám sát của Quốc hội
và Hội đồng nhân dân các cấp đối với các đối tượng, được thực hiện thông qua hoạt
động tại các kì họp và chương trình giám sát của các tổ chức, các thành viên hoặc
theo vụ việc. Hoạt động giám sát của Tòa án nhân dân các cấp đối với hoạt động
quản lý nhà nước được thực hiện thông qua hoạt động xét xử các vụ án hình sự,
kinh tế, dân sự, lao động, hành chính…

11
Các tổ chức xã hội và công dân thực hiện giám sát thông qua các hoạt động
xây dựng pháp luật, tham gia góp ý, kiến nghị về các hoạt động của nhà nước, thực
hiện quyền khiếu nại, tố cáo…
Như vậy giám sát được quan niệm là việc theo dõi, kiểm tra xem xét của
chủ thể bên ngoài hệ thống đối với hệ thống. Giữa các cơ quan, cá nhân thực hiện
quyền giám sát và chịu sự giám sát thường không có mối liên hệ trực tiếp.
Phân biệt thanh tra và kiểm soát:
Kiểm soát là cơ chế tổ chức, kiểm tra xem xét nhằm phát hiện, ngăn chặn
sai phạm, việc làm trái với qui định đã ban hành (ví dụ kiểm soát văn bản). Kiểm
soát là hoạt động xem xét của người có thẩm quyền về các việc làm trên cơ sở đối
chiếu với các quy định đã có để đi đến điều chỉnh các việc làm. Kiểm soát hoạt
động quản lý nhà nước được đặt ra nhằm bảo đảm tính đúng đắn, hiệu quả cho hoạt
động của các cơ quan, các tổ chức và bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, sự
tuân thủ pháp chế. Hoạt động kiểm soát gắn liền với từng chủ thể quản lý nhà nước.
Kiểm soát còn được sử dụng để chỉ hoạt động xem xét, theo dõi đánh giá trong một
doanh nghiệp (Ban kiểm soát trong các doanh nghiệp…)

12
Nguồn: Viện Khoa học thanh tra
Hình 1.2 Sơ đồ hai hướng hoạt động chính của thanh tra
1.1.2. Phân loại thanh tra
Thanh tra hành chính
Thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trực thuộc trong việc thực hiện chính sách,
pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

13
Thanh tra hành chính là loại hình thanh tra hướng vào các chủ thể quản lý
nhà nước (là các cơ quan nhà nước và công chức nhà nước). Chức năng của loại
hình thanh tra này là xem xét việc chấp hành pháp luật của các cơ quan quản lý nhà
nước và công chức nhà nước. Tiêu biểu ở một số nước là cơ quan Tổng Thanh tra
Hành chính của Pháp, Bộ Giám sát Hành chính Ai Cập, Bộ Giám sát Hành chính
Trung Quốc, Ban Thanh tra và Kiểm toán Hàn Quốc… Theo Luật Thanh tra năm
2010, Bộ máy cơ quan thanh tra theo cấp hành chính ở nước ta được tổ chức từ
trung ương đến địa phương. Ở Trung ương có Thanh tra Chính phủ; ở địa phương
có Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (gọi chung là Thanh tra tỉnh),
Thanh tra huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là Thanh tra huyện).
Ngoài ra, các cơ quan quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh vực cũng có chức
năng thanh tra hành chính. Chức năng này được quy định tại các nghị định quy định
về tổ chức, hoạt động của thanh tra chuyên ngành.
Thanh tra chuyên ngành
Thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp
hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn – kỹ thuật, quy tắc quản lý
thuộc ngành, lĩnh vực đó.
Như vậy, Thanh tra chuyên ngành là loại hình thanh tra hướng vào các đối
tượng quản lý theo ngành, lĩnh vực (tổ chức, công dân). Loại hình thanh tra này
thực hiện một phần chức năng quản lý (cai trị). Để thực hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành, người ta lập ra một bộ phận chuyên trách làm công tác thanh tra như
Thanh tra Giáo dục, Thanh tra Tài chính, Thanh tra Lao động…
Về chức năng, nhiệm vụ của thanh tra chuyên ngành còn có nhiều ý kiến
khác nhau. Có ý kiến cho rằng thanh tra luôn luôn gắn liền với thủ trưởng cơ quan
quản lý nhà nước. Ở đâu có cơ quan quản lý nhà nước ở đó có cơ quan thanh tra.
Nhiệm vụ của cơ quan thanh tra là giúp thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước kiểm
tra, thanh tra các đơn vị, cá nhân thuộc thẩm quyền quản lý trực tiếp của mình để

14
xem xét, đánh giá các đơn vị, cá nhân thực hiện chức năng, nhiệm vụ như thế nào.
Với chức năng này, thì chỉ có hoạt động thanh tra hành chính, còn việc kiểm tra
việc thực hiện pháp luật đã có các cơ quan chức năng khác.
Ý kiến khác cho rằng: thanh tra được tổ chức ở các cơ quan quản lý nhà
nước chuyên ngành như Bộ ở Trung ương và Sở ở các địa phương nhằm mục đích
giúp cho Thủ trưởng các cơ quan đó kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy tắc,
quy phạm kỹ thuật của ngành hoặc các chính sách, pháp luật thuộc phạm vi quản lý
nhà nước của ngành đó. Chính vì vậy, cơ quan thanh tra chuyên ngành có chức năng
thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy tắc, quy phạm và những quy tắc quản lý
của ngành. Qua thanh tra, kiểm tra có những kiến nghị đối với thủ trưởng cơ quan
mình về sửa đổi, bổ sung các quy định được ban hành cho phù hợp với thực tế và
đồng thời áp dụng các hình thức xử phạt hành chính đối với các tổ chức, cá nhân vi
phạm các quy định của ngành.
Thanh tra chuyên ngành trở thành cần thiết trong hoạt động quản lý là vì:
Thứ nhất, những kế hoạch, chính sách, pháp luật dù có đúng đắn và phù
hợp với thực tiễn đến mấy cũng không thể được thực hiện một cách nghiêm chỉnh
nếu không có thanh tra, kiểm tra của Bộ, ngành chức năng; các nhà quản lý và các
đối tượng thừa hành đều có thể mắc sai lầm, chưa tính đến tình trạng cục bộ bao sân
trong các ngành và do đó, công tác Thanh tra chuyên ngành phát hiện những sai lầm,
thiếu sót đó và kiến nghị lại với các nhà quản lý, điều hành nhà nước để sửa đổi, bổ
sung cho phù hợp, ngoài ra còn xử phạt vi phạm hành chính các vi phạm trước khi
nó trở thành nghiêm trọng.
Thứ hai, trong nền kinh tế thị trường, các yếu tố cấu thành luôn luôn vận
động, để các biện pháp quản lý, chính sách quản lý phát huy được hiệu quả thì
chính sách phải phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội trong từng thời kỳ. Hoạt động
thanh tra chuyên ngành góp phần phát hiện những thay đổi và dự báo những vấn đề
sẽ phát sinh để có biện pháp sửa đổi, phòng ngừa kịp thời. Do đó, thanh tra, kiểm

15
tra giúp cho các nhà quản lý theo sát và đối phó một cách kịp thời với sự thay đổi
của môi trường chính trị, kinh tế, xã hội.
Luật Thanh tra năm 2010 quy định theo hướng: thanh tra chuyên ngành có
cả chức năng thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Một mặt thanh tra
hướng vào chính các cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp của
thủ trưởng đơn vị mình xem các cơ quan, tổ chức, cá nhân đó thực hiện chức năng,
nhiệm vụ được giao như thế nào để kiến nghị điều chỉnh phương thức quản lý, điều
hành. Mặt khác, thanh tra hướng vào các đối tượng của quản lý nhà nước là tổ chức,
cá nhân - đối tượng tác động của các quy phạm pháp luật của ngành, lĩnh vực trong
phạm vi quản lý nhà nước của Thủ trưởng cơ quan thanh tra. Hoạt động thanh tra
hành chính của các cơ quan này giống hoàn toàn hoạt động của cơ quan thanh tra
theo cấp hành chính, còn hoạt động thanh tra chuyên ngành lại có một số đặc điểm
riêng, phụ thuộc vào chức năng, nhiệm vụ của từng ngành.
1.1.3. An toàn vệ sinh lao động
Theo Điều 3 Luật: số 88/2015/QH13, Luật an toàn vệ sinh lao động:
- An toàn lao động là giải pháp phòng, chống tác động của các yếu tố nguy
hiểm nhằm bảo đảm không xảy ra thương tật, tử vong đối với con người trong quá
trình lao động.
- Vệ sinh lao động là giải pháp phòng, chống tác động của yếu tố có hại
gây bệnh tật, làm suy giảm sức khỏe cho con người trong quá trình lao động.
Theo Luật An toàn vệ sinh lao động (2015) yêu cầu An toàn vệ sinh lao động
bao gồm:
- Sự cố kỹ thuật gây mất an toàn, vệ sinh lao động là hư hỏng của máy,
thiết bị, vật tư, chất vượt quá giới hạn an toàn kỹ thuật cho phép, xảy ra trong quá
trình lao động và gây thiệt hại hoặc có nguy cơ gây thiệt hại cho con người, tài sản
và môi trường.

16
- Tai nạn lao động là tai nạn gây tổn thương cho bất kỳ bộ phận, chức
năng nào của cơ thể hoặc gây tử vong cho người lao động, xảy ra trong quá trình lao
động, gắn liền với việc thực hiện công việc, nhiệm vụ lao động.
- Bệnh nghề nghiệp là bệnh phát sinh do điều kiện lao động có hại của
nghề nghiệp tác động đối với người lao động.
- Quan trắc môi trường lao động là hoạt động thu thập, phân tích, đánh giá
số liệu đo lường các yếu tố trong môi trường lao động tại nơi làm việc để có biện
pháp giảm thiểu tác hại đối với sức khỏe, phòng, chống bệnh nghề nghiệp.
- Tổ chức hoạt động dịch vụ huấn luyện là các đơn vị sự nghiệp, doanh
nghiệp, tổ chức khác được thành lập theo quy định của pháp luật và thực hiện dịch
vụ huấn luyện an toàn lao động, vệ sinh lao động.
- Quản lý vệ sinh lao động là quản lý các yếu tố có hại trong điều kiện và
môi trường lao động đối với sức khỏe người lao động; thực hiện các biện pháp cải
thiện điều kiện lao động, phòng ngừa các bệnh nghề nghiệp và nâng cao khả năng
lao động cho người lao động.
Qua nhận định trên, ta có thể hiểu: An toàn vệ sinh lao động là các giải pháp
phòng, chống các yếu tố nguy hiểm gây mất an toàn, làm tổn thương hoặc tử vong
cũng như các yếu tố có hại gây bệnh tật, suy giảm sức lao động.
1.2. NỘI DUNG THANH TRA
Nội dung thanh tra lao động gồm có:
- Tuyển dụng và đào tạo lao động
- Thực hiện hợp đồng lao động
- Thảo ước lao động tập thể
- Thời giờ làm việc và nghỉ ngơi
- Tiền lương và trả công lao động
- An toàn lao động, vệ sinh lao động
- Lao động đặc thù
- Kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất

17
- Bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm thất nghiệp
- Tranh chấp lao động
- Khiếu nại về lao động
1.3. MỤC ĐÍCH VÀ NGUYÊN TẮC THANH TRA LAO ĐỘNG
1.3.1. Mục đích
Theo Điều 2 Luật số 56/2013/QH12: “Mục đích hoạt động thanh tra nhằm
phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan
nhà nước có thẩm quyền biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành
vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng uy định của
pháp luật; phát huy nhân tố tích cực góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động
quản lý Nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ
quan, tổ chức, cá nhân.”
Mục đích hoạt động kiểm tra, thanh tra nhằm phát huy nhân tố tích cực, phòng
ngừa, xử lý các vi phạm, góp phần thúc đẩy hoàn thành nhiệm vụ, hoàn thiện cơ chế
quản lý, tăng cường pháp chế, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, các quyền và lợi ích
hợp pháp của công dân.
1.3.2. Nguyên tắc hoạt động
Nguyên tắc hoạt động thanh tra là cơ sở và tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt trong
quá trình thực hiện hoạt động của các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra nhà
nước. Chính vì vậy, theo Điều 7 Luật số 56/2013/QH12, Luật thanh tra nói rằng
nguyên tắc hoạt động của thanh tra phải:
- Tuân theo pháp luật; bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực, công
khai, dân chủ, kịp thời.
- Không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra
giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; không làm cản trở hoạt động bình
thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra.

18
Theo Điều 3, Nghị định 86/2011/NĐ-CP: “Hoạt động thanh tra hành chính
được tiến hành theo đoàn thanh tra; hoạt động thanh tra chuyên ngành được tiến
hành theo Đoàn thanh tra hoặc do thanh tra viên, công chức được giao nhiệm vụ
thanh tra chuyên ngành tiến hành độc lập.”
Hoạt động thanh tra tuân theo pháp luật là yêu cầu đầu tiên và trước hết đối
với cán bộ, thanh tra viên trong hoạt động thanh tra; tuân thủ các quy định của các
pháp luật khác có liên quan đến công tác thanh tra, như các văn bản pháp luật có
liên quan đến nội dung thanh tra,...
Theo Sắc lệnh thành lập ban Thanh tra của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào tháng
11 năm 1945: “Thanh tra là tai mắt của trên, là người bạn của dưới”. Như vậy, các
cơ quan thanh tra nhà nước, cũng như cán bộ, thanh tra viên đóng một vai trò rất
quan trọng là thu thập, tổng hợp, nhận xét, xử lý những thông tin trong thanh tra
một cách trung thực, có độ chính xác cao. Muốn có được những thông tin chính xác,
trung thực đó, thái độ của người cán bộ thanh tra là phải cẩn thận, xem xét một cách
tỉ mĩ, thấu đáo và có sự phân tích, đánh giá một cách khách quan, khoa học, không
áp đặt theo ý muốn hoặc suy đoán chủ quan của mình.
Hoạt động thanh tra cũng đồng thời bảo đảm yêu cầu công khai, dân chủ. Theo
đó việc thanh tra phải có quyết định thanh tra và được công bố công khai với sự có
mặt của đối tượng thanh tra, để đối tượng thanh tra biết trước khi tiến hành thanh tra.
Thực hiện bằng cách ra quyết định thanh tra và công bố, giao quyết định đó cho đối
tượng thanh tra, hoạt động thanh tra thực hiện công khai cả nội dung, thời gian, thời
hiệu thanh tra, công khai thành phần Đoàn thanh tra.
Trong quá trình thanh tra, yêu cầu dân chủ được bảo đảm bằng việc các quyền
của đối tượng và đoàn thanh tra đều được tôn trọng; thanh tra có quyền chất vấn,
nhận xét, đánh giá tình hình ưu, khuyết điểm của đơn vị được thanh tra; đối tượng
thanh tra có quyền chứng minh, giải trình hoặc khiếu nại kết luận thanh tra... Thanh
tra công khai, dân chủ còn được thể hiện ở việc trước khi kết luận chính thức,
trưởng đoàn thanh tra thường dành thời gian nhất định để đối tượng thanh tra

19
nghiên cứu, trao đổi, chứng minh, giải trình làm rõ hơn những nội dung dự thảo kết
luận thanh tra. Yêu cầu công khai, dân chủ được thực hiện tốt bao nhiêu thì kết luận
thanh tra chính xác, khách quan, trung thực bấy nhiêu.
1.4. CÁC HÌNH THỨC THANH TRA LAO ĐỘNG
Theo quy định tại Điều 37 Luật Thanh tra năm 2010, có 03 hình thức thanh tra,
bao gồm: Thanh tra được thực hiện theo kế hoạch, Thanh tra thường xuyên và
Thanh tra đột xuất; cụ thể như sau:
Thanh tra được thực hiện theo kế hoạch: là cuộc thanh tra được tiến hành
theo chương trình, kế hoạch đã được phê duyệt. Điểm thuận lợi của hình thức thanh
tra này là: đoàn thanh tra chủ động, bố trí được thời gian và lực lượng.
Thanh tra thường xuyên: là cuộc thanh tra được tiến hành trên cơ sở chức
năng, nhiệm vụ của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành;
hướng vào những nội dung cụ thể, như việc thực hiện các quy trình có tính chất bắt
buộc nhằm kịp thời chấn chỉnh, xử lý những sai phạm.
Thanh tra đột xuất: là cuộc thanh tra được thực hiện khi phát hiện cơ quan,
tổ chức, cá nhân có dấu hiệu vi phạm pháp luật, theo yêu cầu của việc giải quyết
khiếu nại, tố cáo, hoặc do Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền giao.
1.5. QUY TRÌNH TIẾN HÀNH THANH TRA
Theo Luật Thanh tra (2010), Quy trình thanh tra gồm 03 bước: Chuẩn bị thanh
tra, Tiến hành thanh tra và Kết thúc thanh tra.

20
BƯỚC 1 (6 bước)
CHUẨN BỊ THANH TRA
Thu thập thông tin, tài
liệu, nắm tình hình để
ban hành quyết định
thanh tra
Ra quyết định
thanh tra
Xây dựng, phê
duyệt kế hoạch
thanh tra
Phổ biến kế hoạch
thiến hành thanh tra
Xây dựng đề
cương yêu cầu đối
tượng thanh tra
làm báo cáo
Thông báo về
việc công bố
QĐTT
TIẾN HÀNH THANH TRA
KẾT THÚC THANH TRA
Xây dựng
dự thảo kết
luận thanh
tra
Thay đổi
TĐTT,
TVĐTT; bổ
sung
TVĐTT
Sửa đổi, bổ
sung, kế
hoạch tiến
hành thanh
tra
Báo cáo tiến
độ thực hiện
nhiệm vụ
thanh tra
Kiểm tra,
xác minh
thông tin,
tài liệu
Thu thập
thông tin,
tài liệu
liên quan
Công bố
quyết định
thanh tra
Kết thúc
việc thanh
tra tại nơi
được thanh
tra
Nhật ký
đoàn
thanh tra
Báo cáo kết
quả thực
hiện nhiệm
vụ
Gia hạn
thời gian
thanh tra
Thực hiện ý
kiến chỉ đạo
của người
ra quyết
định
Ký ban hành
và công bố
kết luận
thanh tra
Giao trả hồ
sơ
Tổng kết
hoạt động
của đoàn
thanh tra
Lập, bàn giao
hồ sơ
Xây dựng
báo cáo kế
quả thanh
tra
Đánh giá
chứng cứ ở
đoàn thanh
tra
Xem xét kết
quả thanh tra

21
1.6. THAM KHẢO QUY TRÌNH TỔ CHỨC THANH TRA LAO ĐỘNG
CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI
Trên thế giới, quy trình thanh tra chuyên ngành lao động được thiết lập khác
nhau ở mỗi nước; hệ thống thanh tra lao động thường được chia thành "thanh tra
chung" và "thanh tra chuyên ngành". Các nước theo quy trình "thanh tra chung" như
Pháp, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha và các nước nói tiếng Pháp và tiếng Tây Ban
Nha. Quy trình này, Thanh tra Lao động có trách nhiệm rất rộng không chỉ đối với
vấn đề an toàn, vệ sinh lao động mà còn cả các vấn đề về điều kiện lao động, tiền
lương, lao động di cư, lao động bất hợp pháp,… Các nước Anh, Áo, các nước Bắc
Âu, Ai-len (Ireland), Thụy Điển có đặc điểm chung là Thanh tra Lao động tập trung
chủ yếu vào việc bắt buộc tuân thủ các quy định về sức khỏe và an toàn lao động,
phúc lợi và điều kiện chung trong những quy định về lao động. Có nước chỉ tập
trung vào lĩnh vực an toàn, vệ sinh lao động, còn vấn đề việc thực hiện chính sách
lao động có một cơ chế giải quyết khác như Hòa giải, Trọng tài và Tòa án.
Thanh tra lao động ở Áo
Thanh tra lao động là một bộ phận của Bộ Kinh tế và lao động liên bang.
Cơ quan Thanh tra Lao động ở Trung ương chịu trách nhiệm quản lý 19 cơ quan
thanh tra lao động khu vực (vùng) và một cơ quan thanh tra lao động đặc biệt về
xây dựng. Tất cả có khoảng 500 người được tuyển dụng vào các cơ quan thanh tra
lao động. Có khoảng 300 cán bộ chịu trách nhiệm đối với 210.000 khu vực làm việc
và giám sát việc tuân thủ các quy định về bảo hộ lao động của khoảng 2,4 triệu
người lao động. (Nguồn: Báo thanh tra của cơ quan chính Phủ và ngành thanh tra
ngày 27/07/2017)
Về tổ chức Thanh tra Lao động: mỗi một tiểu bang có ít nhất một cơ quan
thanh tra lao động. Mỗi một cơ quan thanh tra lao động có một bộ phận thanh tra về
vệ sinh lao động.
Cơ quan thanh tra lao động trung ương: tại Bộ kinh tế và Lao động liên
bang có cơ quan thanh tra lao động trung ương. Cơ quan thanh tra lao động Trung

22
ương này có 6 bộ phận được trao quyền thực hiện các hoạt động hợp tác và tổ chức
tối cao bao gồm:
• Bộ phận xây dựng và mỏ, hành chính
• Bộ phận các vấn đề kỹ thuật về an toàn, sức khỏe tại nơi làm việc
• Bộ phận các vấn đề pháp lý
• Bộ phận sức khỏe nghề nghiệp và vệ sinh nghề nghiệp
• Bộ phận đổi mới thanh tra lao động
• Bộ phận các vấn đề quốc tế về an toàn và sức khỏe tại nơi làm việc.
Một khối lượng lớn các hoạt động đòi hỏi phải có trình độ chuyên môn về
kỹ thuật, chăm sóc sức khỏe nghề nghiệp và luật pháp. Hầu hết các thanh tra viên
đều phải học tập nghiên cứu. Trong hai năm đầu tiên, họ phải tham gia những khóa
học về pháp luật, kỹ thuật, chăm sóc sức khỏe nghề nghiệp, và giao tiếp và phải đi
thực tế sau kỳ thi cuối cùng.
Thanh tra lao động ở Pháp
Ủy ban Quan hệ lao động hoạt động dưới sự quản lý của Bộ trưởng có
nhiệm vụ đặc biệt là soạn thảo các quy định điều chỉnh quan hệ lao động của cá
nhân và tập thể; xác nhận những điều kiện trong đó sức khoẻ và an toàn cho người
công nhân tại nơi làm việc phải được bảo vệ. Chính cơ quan này phải đầu tư, nỗ lực
phát triển cấu trúc chính và thực hiện quá trình thảo luận và hành động tại một số
lĩnh vực bao gồm:
• Tăng cường hệ thống phòng ngừa tai nạn nghề nghiệp;
• Củng cố đối thoại xã hội và đẩy mạnh thương lượng tập thể;
• Sự tiếp cận mới đối với các chính sách tiền lương;
• Đổi mới các dịch vụ sức khỏe nghề nghiệp.
Các cơ quan Thanh tra Lao động từ Trung ương đến địa phương phải chịu
trách nhiệm thực hiện những chính sách này. Hệ thống cơ quan thanh tra lao động
phải đặc biệt thực hiện các nhiệm vụ sau như là nhiệm vụ mang tính truyền thống:

23
• Đảm bảo sự tuân thủ pháp luật và các nguyên tắc liên quan đến điều kiện
làm việc và bảo hộ lao động;
• Cung cấp thông tin, tư vấn kỹ thuật tới người lao động và người sử dụng
lao động về các biện pháp hữu hiệu nhất để thực hiện các quy định có liên quan;
• Đối mặt với những yêu cầu của người sử dụng lao động;
• Cố gắng ngăn ngừa các sự kiện có thể xảy ra như: tai nạn lao động, tranh
chấp tập thể…;
Có bốn lĩnh vực hoạt động chính đối với Thanh tra lao động Pháp là:
• Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ trong việc thực hiện pháp luật lao động;
• Hiểu, phòng ngừa kịp thời các hành động gây nguy hiểm trong lao động;
• Nâng cao kỹ năng các hoạt động phức tạp và bảo vệ các quan hệ lao động;
• Ngăn chặn các hình thức đối xử và phân biệt tại nơi làm việc.
Thanh tra lao động ở Liên bang Nga
Quy trình thanh tra lao động đầu tiên được thành lập năm 1982 tập trung
trong lĩnh vực lao động trẻ em.
Tới thời kỳ cải tổ năm 1991, thanh tra lao động được tổ chức trong khuôn
khổ hoạt động của tổ chức công đoàn. Nó được tổ chức và quản lý một cách toàn
diện bởi Đảng Cộng Sản. Thanh tra lao động không được can thiệp vào các vấn đề
có tính chất nghiêm trọng. Vào tháng 5 năm 1994, thanh tra lao động được thành
lập lại và là cơ quan thanh tra lao động thuộc chính phủ; chức năng và nhiệm vụ
được quy định chi tiết tại Bộ luật Lao động. Thanh tra viên được giải quyết mọi vấn
đề pháp lý về lao động. Có 4000 thanh tra viên trong cả nước.
Các thẩm quyền của thanh tra lao động:
• Các quyền hạn được xác định trong Công ước số 81 của ILO và Hiệp ước
năm 1995;
• Quyền thực hiện các biện pháp cưỡng chế bằng pháp luật như ban hành
văn bản (lệnh hoặc bắt buộc) để phòng chống các vi phạm pháp luật;

24
• Áp dụng các biện pháp pháp lý nhằm chấm dứt hoạt động của doanh
nghiệp trong trường hợp phát hiện nhiều vi phạm;
• Buộc chấp hành pháp luật hoặc phạt tiền trong trường hợp có vi phạm
pháp luật nghiêm trọng.
Hiệu lực và hiệu quả thanh tra:
• Chất lượng thanh tra lao động nhìn chung tăng;
• Do Luật thanh tra mới có hiệu lực năm 2002 nên các vi phạm pháp luật về
lao động đang giảm;
• Các hoạt động của thanh tra lao động cần được báo cáo thường xuyên liệt
kê những thông số ví dụ như số lượng các cuộc thanh tra và kết quả thanh tra. Kết
quả đánh giá những cuộc thanh tra;
• Thanh tra lao động phải tập hợp gồm những người quản lý doanh nghiệp
và tổ chức công đoàn nhằm thảo luận và phân tích những phát hiện trong một cuộc
thanh tra và quyết định các biện pháp nào sẽ được áp dụng;
• Hai tuần một lần có 50 thanh tra viên được huấn luyện. Các cuộc huấn
luyện được thực hiện ở cấp liên bang, khu vực, ngành và cấp doanh nghiệp.
• Báo cáo hàng quý bao gồm cả những thông tin về tất cả các cuộc thanh tra
lao động phải được gửi đến các doanh nghiệp, hiệp hội và người sử dụng lao động,
công đoàn.
1.7. CƠ SỞ PHÁP LÝ VỀ THANH TRA LAO ĐỘNG CỦA VIỆT NAM
Luật Thanh tra ban hành ngày 15/06/2004 đã quy định rõ hơn về thanh tra
chuyên ngành, đặc biệt Luật đã quy định đối với thanh tra chuyên ngành có thể tiến
hành thanh tra độc lập mà không nhất thiết phải tổ chức theo đoàn thanh tra - một
nội dung hoàn toàn mới so với Pháp lệnh Thanh tra. Tiếp tục kế thừa Luật Thanh tra
2010 khắc phục những hạn chế về hoạt động thanh tra chuyên ngành mà Luật
Thanh tra năm 2004 và các văn bản hướng dẫn chưa quy định về cơ quan thanh tra
chuyên ngành trực thuộc bộ, cho nên loại hình thanh tra này được tổ chức rất phức
tạp và khác nhau, dẫn đến tình trạng không thống nhất về tổ chức, chồng chéo về
chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và nội dung hoạt động giữa các cơ quan thanh tra.

25
Luật Thanh tra chưa có quy định nhưng trong thực tiễn, đã và đang tồn tại một số tổ
chức, đơn vị có tên gọi là thanh tra, ví dụ như: thanh tra khu công nghiệp, khu chế
xuất, khu kinh tế, thanh tra chi cục, thanh tra xây dựng tại cấp huyện và cấp xã... đặt
ra vấn đề cần nghiên cứu làm sáng tỏ vị trí, vai trò, tổ chức và hoạt động của các
loại hình thanh tra này. Luật Thanh tra năm 2010 đã khắc phục được những hạn chế
tồn tại đó.
Chính phủ đã cụ thể hóa các quy định tại Luật Thanh tra trong các Nghị định:
- Nghị định số 07/2012/NĐ-CP ngày 09/02/2012 của Chính phủ quy định
về cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành và hoạt động
thanh tra chuyên ngành;
- Nghị định số 106/2012/NĐ-CP ngày 20/12/2012 của Chính phủ về việc
quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Lao động –
Thương binh và Xã hội;
- Nghị định số 39/2013/NĐ-CP ngày 24/4/2013 của Chính phủ về tổ chức
và hoạt động của Thanh tra Lao động- Thương binh và Xã hội;
- Nghị định 86/2011/NĐ-CP, ngày 22/09/2011 của Chính Phủ về việc quy
định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thanh tra;
- Nghị định 97/2011/NĐ-CP, ngày 21/10/2011 của Chính phủ quy định về
thanh tra viên và cộng tác viện thanh tra.

26
TÓM TẮT CHƯƠNG 1
Chương 1 đã nêu được một số khái niệm cơ bản của thanh tra, các hình thức
thanh tra; đưa ra các dấu hiệu để phân biệt thanh tra với kiểm tra và một số
phương thức kiểm soát đối với hoạt động quản lý Nhà nước; Đi sâu xem xét các
vấn đề lý luận về vị trí, vai trò của công tác thanh tra nói chung với vị trí, vai trò
của Thanh tra Lao động - Thương binh và Xã hội nói riêng trong hoạt động quản lý
nhà nước và nguyên tắc hoạt động. Chương 1 đã trình bày được quy trình tiến hành
một cuộc thanh tra; Tham khảo được một số quy trình thanh tra của một số quốc
gia trên thế giới; Cơ sở pháp lý về thanh tra lao động ở Việt Nam. Hoạt động thanh
tra không những có mục đích phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm
pháp luật mà còn phát hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý chính sách, pháp luật
để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền các biện pháp khắc phục, đồng
thời phát huy nhân tố tích cực, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp
pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

27
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THANH TRA LAO ĐỘNG
Ở TỈNH QUẢNG NGÃI
2.1. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH KINH TẾ, XÃ HỘI TỈNH QUẢNG NGÃI
Quảng Ngãi là tỉnh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, ven biển có
bờ biển dài với 5 cửa biển chính, đặc biệt có cảng nước sâu Dung Quất nơi thuận tiện
cho phát triển kinh tế, ngư nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải và có vị trí chiến
lược quan trọng về mặt quốc phòng, ngoài khơi có huyện đảo Lý Sơn là vị trí tiền tiêu
pháo đài bảo vệ chủ quyền biển đảo và hải đảo của tỉnh.
Có 14 đơn vị hành chính cấp huyện (có 01 thành phố, 06 huyện đồng bằng ven
biển, 06 huyện miền núi và 01 huyện đảo), 23 4 xã, phường, thị trấn. Dân số trung bình
của tỉnh tính đến năm 2017 là 1.236.940 người, mật độ dân số 240 người/km2
. Nằm
trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhiệt độ trung bình nằm trên 250
C. Chế độ ánh
sáng, mưa ẩm phong phú, thời tiết chia thành hai mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa nắng.
Dân số trong độ tuổi lao động khoảng 789.669 người, chiếm 64,47% dân số.
2.2. GIỚI THIỆU VỀ ĐƠN VỊ THỰC HIỆN CHỨC NĂNG THANH
TRA LAO ĐỘNG TỈNH QUẢNG NGÃI
Theo thông tin thu thập được trong quá trình thực tập tại Sở Lao động-Thương
binh & Xã hội. Từ năm 1981-1985 là giai đoạn thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm
lần thứ ba, bước vào thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ V của Đảng và Nghị
quyết Đại hội lần thứ II Đảng bộ Nghĩa Bình, ngành Lao động có những thay đổi về
nhân sự và tổ chức bộ máy trong đó Ban Thanh tra được đổi tên thành Ban Thanh
tra an toàn lao động, năm 1982 Ban Thanh tra an toàn lao động được đổi tên lại
thành Ban Thanh tra. Từ năm 1996-2000 Ban Thanh tra được chia làm 2 bộ phận
gồm: Ban Thanh tra an toàn - Bảo hộ lao động và Thanh tra Sở.
Từ năm 2004 trở về trước cơ cấu tổ chức của Thanh tra Sở không thống nhất,
không ổn định và luôn luôn thay đổi để hoàn thiện. Sau khi Luật Thanh tra năm
2004 được ban hành, tổ chức Thanh tra Sở đã tổ chức thống nhất theo mô hình hợp

28
nhất thanh tra an toàn, vệ sinh lao động và chính sách lao động, xã hội thành một tổ
chức duy nhất là Thanh tra Sở.
Do số biên chế tại Thanh tra Sở còn rất hạn chế, nên thông thường một cán bộ
thanh tra phải đảm nhiệm nhiều công việc, nhiều lĩnh vực khác nhau vì vậy về cơ
cấu tổ chức của Thanh tra Sở gồm Chánh thanh tra, Phó Chánh thanh tra và các cán
bộ, thanh tra viên. Những người này đảm đương thanh tra toàn bộ các lĩnh vực
thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội.
Chánh Thanh tra Sở phân công các cán bộ, thanh tra viên phụ trách từng lĩnh vực
không cơ cấu thành các phòng riêng. Tuy nhiên, một thanh tra viên phải tham gia tất
cả các đoàn thanh tra thuộc các lĩnh vực thanh tra của ngành.
Về số lượng: Hiện tại Thanh tra Sở được bố trí 05 người, trong đó: có 05 biên
chế chính thức bao gồm: 01 Chánh Thanh tra, 01 Phó Chánh thanh tra, 02 Thanh tra
viên, 01 cán bộ thanh tra.
Về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ thanh tra:
- Trình độ chuyên môn: 03 người trình độ Đại học, 02 người trình độ
Cao học.
- Nghiệp vụ thanh tra: 01 thanh tra viên (đã học xong lớp nghiệp vụ thanh
tra viên chính và chuyên viên chính), 03 thanh tra viên và 01 cán bộ thanh tra do
mới chuyển công tác nên chưa được bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ.
Trang thiết bị văn phòng: hiện tại thanh tra Sở được trang bị 05 bộ máy tính để
bàn, 03 máy tính xách tay, 02 máy in và 01 máy scan đa năng.
Về trang bị thiết bị kỹ thuật chuyên dụng: 01 máy chụp ảnh; 01 máy đo điện
trường; 01 máy đo độ ồn; 01 thiết bị đo cách điện, 01 la bàn, 01 thước dây.
Về phương tiện: Hiện tại Thanh tra Sở đang sử dụng phương tiện chung với
Văn phòng Sở, chưa được trang bị phương tiện đi lại.
Tóm lại, Thanh tra Lao động - Thương binh và Xã hội qua các giai đoạn có
những thay đổi về tổ chức, hoạt động, chức năng, nhiệm vụ và biên chế cán bộ để
phù hợp với từng điều kiện và hoàn cảnh lịch sử, kinh tế, xã hội trong từng thời kỳ.
Đến nay, cơ bản tổ chức đã ổn định; Tuy nhiên với lực lượng cán bộ, thanh tra viên

29
ít, chất lượng chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đề ra, nên bộ máy hoạt động
còn phải thay đổi và tổ chức lại cho phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình
mới, tình hình hội nhập kinh tế quốc tế khu vực, toàn cầu và cải cách hành chính
nhà nước.
Bảng 2.1 Bảng tổng hợp số lượng cán bộ, công chức Thanh tra Sở qua
các năm từ 2013-2023
Đơn vị:người
STT Tiêu chí
Năm
2013
Năm
2014
Năm
2015
Năm
2016
Năm
2017
Năm
2023
1
Số lượng cán bộ công chức
Nam 2 3 3 3 3 3
Nữ 1 1 1 2 2 2
2
Trình độ học vấn
Đại học 3 4 4 5 3 3
Cao học 0 0 0 0 2 2
3
Trình độ chuyên môn-nghiệp vụ
Thanh tra viên chính 0 0 0 0 0 1
Thanh tra viên 1 1 3 3 3 2
4
Chức danh, chức vụ
Chánh Thanh tra 1 1 1 1 1 1
Phó Chánh Thanh tra 0 0 0 1 1 1
(Nguồn: Thống kê lực lượng của Thanh tra Sở Lao động – TB&XH tỉnh Quảng Ngãi 5 năm từ
2013-2023 , tháng 03/2023 )
2.3. HOẠT ĐỘNG THANH TRA LAO ĐỘNG Ở TỈNH QUẢNG NGÃI

30
2.3.1. Công tác thanh tra chuyên ngành
Hàng năm, Thanh tra Sở Lao động – Thương binh & Xã hội đều xây dựng kế
hoạch thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật lao động, an toàn vệ sinh
lao động, thực hiện Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp đối với các doanh nghiệp
trên địa bàn tỉnh. Từ năm 2013-2017, Thanh tra Sở đã triển khai 16 cuộc thanh tra
về pháp luật lao động với 297 doanh nghiệp, qua đó đã ban hành 850 kiến nghị
thanh tra, yêu cầu người sử dụng lao động chấp hành nghiêm chỉnh các quy định
của pháp luật lao động, góp phần ổn định tình hình kinh tế - xã hội.
Ngoài ra, còn có một số cuộc thanh tra phối hợp với các phòng chuyên môn,
nghiệp vụ của Sở và phối hợp với Thanh tra Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội
tổ chức thanh tra về tình hình thực hiện pháp luật lao động, Luật Bảo hiểm xã hội,
bảo hiểm thất nghiệp trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, khai thác vật liệu xây
dựng và các công trình xây dựng.
Quyết định số 01/2006/QĐ-BLĐTBXH ngày l6/02/2006 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành Quy chế hoạt động Thanh tra Nhà
nước về lao động theo phương thức Thanh tra viên phụ trách vùng và Quyết định số
02/2006/QĐ-BLĐTBXH ngày l6/02/2006 của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương
binh và Xã hội ban hành Quy chế sử dụng phiếu tự kiểm tra thực hiện pháp luật lao
động ra đời là mốc quan trọng đánh dấu sự chuyển biến trong công tác Thanh tra
Nhà nước về lao động, thể hiện sự quyết tâm của thanh tra ngành trong việc thực
hiện nhiệm vụ, quyền hạn nhằm đạt được mục đích thanh tra. Đây cũng là phương
thức mà phía doanh nghiệp rất ủng hộ bởi nó tiết kiệm thời gian cho họ. Số cuộc
thanh tra hàng năm mà mỗi Thanh tra viên thực hiện đã tăng đột biến.
Theo báo cáo tổng kết 5 năm hoạt động Thanh tra viên phụ trách và sử dụng
phiếu tự kiểm tra thực hiện pháp luật tại doanh nghiệp từ ngày 10/3/2013 đến nay,
sự chủ động và sáng tạo trong quản lý điều hành và trong tổ chức, hoạt động của
thanh tra nhà nước về lao động đã mang lại kết quả tích cực. Từ năm 2013-2017
Thanh tra Sở đã tiến hành phát phiếu cho 600 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

31
Kết quả thanh tra, kiểm tra cho thấy, chưa có doanh nghiệp nào thực hiện đầy
đủ các nội dung cơ bản của Bộ Luật Lao động, bình quân chung mỗi doanh nghiệp
thường vi phạm 6 lỗi trong các lỗi sau:
- Không ký kết hợp đồng lao động, ký kết hợp đồng lao động có thời hạn,
hết hạn hợp đồng lại ký hợp đồng lao động có thời hạn mới lặp đi lặp lại nhiều lần;
- Không xây dựng định mức lao động, không xây dựng và đăng ký hệ thống
thang lương, bảng lương;
- Trả lương thấp hơn mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định;
- Trả lương không đầy đủ cho người lao động làm thêm giờ, làm việc ban
đêm, làm việc vào ngày nghỉ, ngày lễ;
- Không cho lao động làm các công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm
hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại được nghỉ hàng năm ít nhất mười bốn hoặc mười
sáu ngày/năm (chưa kể thâm niên);
- Không tham gia bảo hiểm xã hội đối với số lao động làm việc từ đủ ba
tháng đến dưới mười hai tháng;
- Không tổ chức khám sức khỏe định kỳ, khám phát hiện bệnh nghề nghiệp
cho người lao động;
- Không tổ chức huấn luyện an toàn lao động cho người lao động và tiến
hành kiểm định an toàn đối với những thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt;
- Không khai báo điều tra, thống kê, báo cáo về tai nạn lao động;
- Không thực hiện chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật cho lao động làm các
công việc độc hại, nguy hiểm.
Tuy nhiên nếu so với số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh thì số doanh nghiệp
được thanh tra còn quá ít 297/4500 doanh nghiệp, số doanh nghiệp chưa được thanh
tra còn nhiều, điều này đồng nghĩa với việc rất nhiều hành vi vi phạm pháp luật về

32
lao động chưa được phát hiện, ngăn chặn và xử lý, nhiều hành vi vi phạm đến quyền
và lợi ích hợp pháp của người lao động, dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo.
Khi Bộ Luật Lao động được ban hành, các quy định của pháp luật lao động đã
góp phần quan trọng vào việc bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của các bên trong
quan hệ lao động. Tuy nhiên do số lượng các doanh nghiệp được hình thành từ các
khu công nghiệp lớn của tỉnh như VSIP, Tịnh Phong, Dung Quất làm cho số lượng
lao động cũng không ngừng tăng lên, nhận thức của các bên trong quan hệ lao động
chưa cao, trong khi công tác quản lý nhà nước về lao động trong đó có công tác
thanh tra lao động chưa đáp ứng được yêu cầu. Do đó trong những năm gần đây về
quan hệ lao động ngày càng căng thẳng, nhiều vụ đình công phát sinh như vụ đình
công của công ty bao bì Việt Phú do chủ sử dụng lao động vi phạm không trả tiền
công lao động cho người lao động nhưng không được kịp thời phát hiện xử lý.
Tình hình chấp hành các quy định của pháp luật tại các doanh nghiệp chưa
được kiểm tra thường xuyên. Một số doanh nghiệp còn xem thường pháp luật, xem
thường cơ quan quản lý nhà nước, khi phát hiện sai phạm nhưng doanh nghiệp
không chấn chỉnh kịp thời đã dẫn đến những hậu quả đáng tiếc xảy ra, thời gian qua
đã xảy ra nhiều vụ tai nạn lao động nghiêm trọng, chết người, người lao động bị
mắc các bệnh nghề nghiệp gây thiệt hại về người và sức khoẻ của người lao động,
tác động rất lớn đến xã hội.
Bảng 2.2 Bảng tổng hợp tai nạn lao động trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi
năm 2013-2017
Nội dung Năm
2013
Năm
2014
Năm
2015
Năm
2016
Năm
2017
Tổng cộng
Tổ chức
điều tra
tai nạn
lao động
08
vụ/08
người
chết
07 vụ/7
người
chết
06 vụ/
05người
chết, 02
bị
thương
07 vụ/05
người
chết, 02
bị
thương
03 vụ/02
người
chết, 02
người bị
thương
31 vụ/27
người chết,
6 người bị
thương
(Nguồn: Kết quả điều tra, rà soát số vụ tai nạn lao động của Sở Lao động – TB&XH tỉnh Quảng
Ngãi tính đến tháng 12, 2017).

33
Theo số liệu thống kê tại Bảng 2.2, từ năm 2013-2017 toàn tỉnh đã có 31 vụ/27
người chết và 06 người bị thương nặng do tai nạn lao động, mặc dù các vụ tai nạn
lao động đều xảy ra hằng năm nhưng hình thức xử lý chủ yếu vẫn xử phạm vi phạm
hành chính đối với doanh nghiệp sai phạm; số đề nghị truy cứu trách nhiệm hình sự
hầu như không có.
Nguyên nhân chủ yếu xảy ra tai nạn lao động là do công tác bảo hộ lao động,
an toàn lao động chưa được các doanh nghiệp quan tâm đúng mức, nhận thức của
người sử dụng lao động và người lao động về các quy định của pháp luật về an toàn
lao động, vệ sinh lao động còn hạn chế, công tác thanh tra, kiểm tra về an toàn lao
động chưa được thường xuyên, kịp thời tại các lĩnh vực có nhiều nguy cơ xảy ra tai
nạn lao động. Các doanh nghiệp chưa tổ chức điều tra các vụ tai nạn lao động thuộc
thẩm quyền, chưa thống kê báo cáo kịp thời các vụ tai nạn lao động xảy ra.
Từ số liệu bảng 2.2 ta có biểu đồ sau:
Đơn vị:người
Hình 2.1 Biểu đồ tai nạn lao động của tỉnh Quảng Ngãi (2013-2017)
Nhận xét: Từ Hình 2.1, ta thấy được số vụ tai nạn lao động trên địa bàn tỉnh
giảm dần qua từng năm. Năm 2013, 2014 số người chết bằng số vụ tai nạn xảy ra
trong mỗi năm, tương đương cứ mỗi vụ tại nạn trung bình sẽ có 01 người chết, riêng

34
năm 2016 tăng trở lại với nhiều nguyên nhân khác nhau. Qua các năm sau số người
chết giảm dần, nhưng lại xuất hiện số người bị thương nặng trong tai nạn lao động.
Điều đó cho thấy đã giảm được sức nghiêm trọng của các vụ tai nạn, tuy nhiên các
doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh cũng phải hết sức thận trọng trong quá trình quản lý
doanh nghiệp, hạn chế tối đa các tai nạn lao động, tránh thất thoát tài chính cho
công ty, giúp người lao động an tâm làm việc.
Trên đây là số liệu tổng số vụ tai nạn lao động trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn
từ năm 2013 đến tháng 3 năm 2023 được tác giả thu thập được trong quá trình thực
tập tại Sở Lao động Thương binh & Xã hội tỉnh Quảng Ngãi; Ngoài ra tác giả cũng
có tìm hiểu các thông tin từ nguồn thực tế, số liệu trên thực tế ghi nhận được lại
chênh nhau rất nhiều so với báo cáo rà soát của tỉnh.
Theo báo Quangngai.vn ngày 24/04/2017 : “Chỉ riêng năm 2016 trên địa bàn
tỉnh xảy ra 78 vụ tai nạn lao động làm 11 người chết, 23 người bị thương nặng, và
con số trên mới chỉ là báo cáo của 45 doanh nghiệp trên tổng số 4500 doanh nghiệp
đang hoạt động trên địa bàn tỉnh gửi được về Sở Lao động Thương Binh & Xã hội.”
Vậy hơn 4000 doanh nghiệp còn lại có xảy ra tai nạn lao động hay không, không có
số liệu báo về Sở.
Ta nhìn rõ được rằng, số vụ tai nạn trên thực tế của một năm đã gấp đôi số liệu
được báo cáo trong 5 năm; Điều này nói lên điều gì? Những con số đó đã đi về đâu,
vấn đề này cần được bàn bạc và xem xét lại. Đặc biệt, Thanh tra Sở cần phải xử lý
nghiêm khắc các vụ việc che giấu tai nạn lao động và coi thường pháp luật của
doanh nghiệp, vì như thế người sử dụng lao động đã lợi dụng sự thiếu hiểu biết của
người lao động để trục lợi riêng, vô tâm với tai nạn đã xảy ra đối với người lao động,
làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động; một số vụ còn ảnh hưởng lớn đến
cả gia đình nạn nhân – cướp mất đi nguồn lao động chính của gia đình.
Cụ thể theo báo Lao động tỉnh Quảng Ngãi, vào ngày 14/04/2016 khi đang là
công nhân đứng gác máy cho Công ty Trách nhiệm hữu hạn Kim Sơn, anh Đỗ Đình
Tấn sinh năm 1962 ngụ xã Tịnh Ấn Tây, huyện Sơn Tịnh đã xảy ra tai nạn lao động,

35
bệnh viện kết luận anh mất sức lao động 85%. Dựa theo luật tại điểm b, Khoản 3
Điều 145 của Bộ luật lao động năm 2012 khi người lao động bị tai nạn lao động và
mất sức lao động trên 81% thì doanh nghiệp phải bồi thường mức thiệt hại ít nhất là
30 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động. Vậy lẽ ra anh Tấn phải được nhận mức
bồi thường ít nhất là 81 triệu đồng (mức lương trên hợp đồng của anh là 2,7 triệu
đồng/tháng). Nhưng trên thực tế Công ty chỉ thăm hỏi và bồi thường cho gia đình
anh 27 triệu đồng, vậy số tiền 54 triệu đồng còn lại đã đi về đâu?
Cũng theo nguồn báo Lao động của tỉnh Quảng Ngãi ngày 03/04/2023 đã đưa
tin (Thi công gây chết người, chủ đầu tư “che giấu”) nạn nhân là anh Giáp Văn
Hiếu sinh năm 1987, quê ở tỉnh Bắc Giang trong lúc làm việc khi đang kiểm tra mặt
bằng thi công thì bị chiếc cần cẩu va vào làm trọng thương, vụ việc này chủ đầu tư
đã không có văn bản nào báo cáo về Sở, Chánh thanh tra sau khi nghe tin vụ việc đã
trực tiếp gọi điện thoại cho Giám đốc bệnh viện Đa khoa Quảng Ngãi vẫn không
nhận được thông tin gì, khi lực lượng công an đến làm việc thì công trường khá
vắng vẻ và được biết rằng thi thể nạn nhân đã được đưa về quê cùng ngày để an
táng; các bên liên quan đến vụ việc đều giữ im lặng.
Nhận xét: Qua hai sự việc thực tế trên, ta thấy trên địa bàn tỉnh vẫn còn xuất
hiện tai nạn lao động và bị doanh nghiệp che giấu hoặc bồi thường không thỏa đáng
cho người lao động. Doanh nghiệp che giấu tai nạn lao động có hai nguyên nhân:
hoặc để người dân yên tâm làm việc, không bị lo lắng khi nghe tên doanh nghiệp
mình ứng tuyển; hoặc che giấu làm chìm vụ việc đi, doanh nghiệp lợi dụng sự thiếu
hiểu biết của người lao động để ăn chặn tiền bồi thường của nạn nhân, vô tâm với
vụ việc đã xảy ra. Dù là nguyên nhân gì đi nữa, Thanh tra Sở cần phải nghiêm khắc
về việc khai báo tình hình tai nạn lao động trên địa bàn tỉnh, xử lý hành chính các
doanh nghiệp vi phạm, không để người lao động phải chịu thiệt thòi khi làm việc.
2.3.2. Công tác thanh tra hành chính
Các hoạt động thanh tra hành chính tập trung vào thanh tra việc thực hiện chức
năng, nhiệm vụ của các đơn vị trực thuộc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội về

36
thực hiện pháp luật thanh tra, khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng và thực
hành tiết kiệm chống lãng phí.
Từ năm 2013 đến 2017, Thanh tra Sở đã tiến hành 04 cuộc thanh tra trách
nhiệm thủ trưởng các đơn vị trực thuộc về thực hiện pháp luật, khiếu nại, tố cáo,
phòng chống tham nhũng và thực hành tiết kiệm chống lãng phí.
Bảng 2.3 Bảng số liệu thanh tra hành chính của Thanh tra Sở từ năm
2013 – 2017
Năm 2013 2014 2015 2016 2017
Số cuộc 1 1 0 1 1
Số đơn vị 1 1 0 1 2
(Nguồn: thống kê công tác thanh tra hành chính của Thanh tra Sở Lao động – TB&XH tỉnh
Quảng Ngãi 5 năm từ 2013-2017)
Qua kết quả thanh tra tại các đơn vị trên cho thấy: Nhìn chung, Thủ trưởng
các đơn vị đã chỉ đạo, quán triệt cho toàn bộ cán bộ, công chức, viên chức về việc
chấp hành các chủ trương, chính sách, pháp luật về phòng, chống tham nhũng; giải
quyết khiếu nại, tố cáo và Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; các biện pháp
phòng ngừa tham nhũng như công khai, minh bạch hoạt động kê khai tài sản, thu
nhập, xây dựng quy tắc ứng xử, trả lương qua tài khoản… được triển khai toàn diện
và đúng quy định.
Bên cạnh những kết quả đạt được, các đơn vị trên vẫn còn một số tồn tại
như: chưa báo cáo định kỳ, đột xuất về kết quả thực hiện Luật phòng, chống tham
nhũng, Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và Luật khiếu nại, tố cáo, chưa
thực hiện tự kiểm tra tại các đơn vị, chưa tiến hành tổng kết công tác phòng, chống
tham nhũng tại đơn vị để có phương hướng và đề ra giải pháp phòng, ngừa trong
thời gian đến.
2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG

37
Thanh tra được xác định là chức năng của quản lý nhà nước, với mục đích này
tổ chức, thẩm quyền và nguyên tắc trong hoạt động thanh tra cũng có thay đổi đáng
kể, nhiều nội dung liên quan đến công khai, minh bạch trong hoạt động thanh tra
được quy định cụ thể.
Cùng với việc phát triển mạnh mẽ của các hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt
động thanh tra lao động đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc phát hiện,
phòng ngừa, xử lý những vi phạm pháp luật về lao động. Tuy nhiên, công tác thanh
tra lao động hiện nay trên địa bàn tỉnh được đánh giá là còn thiếu và yếu cả về số
lượng lẫn chất lượng, số cuộc thanh tra hàng năm còn ít, chưa phát hiện và xử lý hết
các trường hợp vi phạm pháp luật lao động, chưa đủ sức răn đe đối với các cơ sở vi
phạm. Vì vậy, tình trạng tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp vẫn tiếp tục diễn ra,
gây ra những tổn thất lớn về người và tài sản cho cá nhân, gia đình và xã hội trên
địa bàn tỉnh.
Việc thanh tra vẫn còn là hình thức, chất lượng chưa cao, thời gian tiến hành
thanh tra trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội chỉ tiến hành trong 1 ngày hoặc
thậm chí chỉ nửa ngày (hình thức này giống kiểm tra hơn là thanh tra) nên không thể
phát hiện hết những sai phạm để kịp thời xử lý và chấn chỉnh kịp thời, kết luận
thanh tra chưa bao quát, đánh giá sâu những vi phạm của doanh nghiệp, chưa xử lý
triệt để hành vi vi phạm để có sức răn đe, làm gương cho các doanh nghiệp khác.
Điều này dẫn tới thực trạng, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp có lao
động tự do, lao động nông nghiệp không được kiểm soát và đang được “thả lỏng”
về việc thực thi pháp luật lao động.
Theo quy định hiện nay, không có lực lượng thanh tra riêng về lao động mà
chỉ có thanh tra chung – thực hiện chức năng thanh tra về lao động, an toàn vệ sinh
lao động, bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, lực lượng này cũng không đáp ứng được yêu
cầu thực tế, do vậy việc phát huy hiệu quả của các đợt thanh tra còn hạn chế. Lực
lượng thanh tra viên lao động còn thiếu về cả chất lượng và số lượng.

38
Hiện nay các trang thiết bị, máy móc, đo đạc chuyên dụng phục vụ cho công
tác thanh tra lao động của Thanh tra Sở chưa được trang bị đầy đủ, cũng đã lạc hậu
nhiều, vì vậy mà công tác thanh tra chưa hiệu quả và đánh giá thực sự chính xác.
Bên cạnh đó, theo Quyết định số 300/QĐ-UBND ngày 15/9/2015 của UBND
tỉnh Quảng Ngãi ban hành quy chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng trên địa
bàn tỉnh Quảng Ngãi trong quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp sau đăng ký
thành lập chưa chặt chẽ. Việc xây dựng kế hoạch và xác định đối tượng thanh tra
chưa có căn cứ rõ ràng do vậy còn chồng chéo trong quá trình thực hiện hoặc phải
hoãn, dừng thanh tra. Nhiều doanh nghiệp phải tiếp nhiều đoàn thanh tra trong cùng
một năm, trong đó có nhiều đoàn thanh tra tiến hành thanh tra cùng một nội dung,
làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, gây mất lòng tin của
doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh vào hoạt động thanh tra của nhà nước. Từ
đó làm giảm chức năng, mục đích của thanh tra trong đó có thanh tra lao động.
Công tác kiểm tra, giám sát, theo dõi, xử lý sau thanh tra còn hạn chế, các
đoàn thanh tra thực hiện chưa triệt để, quyết liệt dẫn đến việc thực hiện các kết luận
thanh tra của đối tượng thanh tra còn nhiều bỏ ngõ, mang tính hình thức ảnh hưởng
đến hiệu lực của kết luận.
Nhìn chung, các báo cáo kết quả thanh tra đã được Đoàn Thanh tra đầu tư
công sức để xây dựng; các nội dung được xem xét thận trọng trước khi trình người
ra quyết định thanh tra ký ban hành kết luận thanh tra. Việc thực hiện kết luận thanh
tra của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan đã đạt được những kết
quả nhất định, một số sai phạm được kiến nghị đã được khắc phục và sửa chữa.
Thanh tra Sở chưa triển khai được nhiệm vụ giám sát thanh tra theo quy định
tại Thông tư 05/2015/TT-TTCP ngày 10/9/2015 của Thanh tra Chính phủ quy định
về giám sát hoạt động của đoàn thanh tra.
2.5. NGUYÊN NHÂN CỦA NHỮNG TỒN TẠI VÀ MẶT HẠN CHẾ
CỦA HOẠT ĐỘNG THANH TRA LAO ĐỘNG TỈNH QUẢNG NGÃI

39
2.5.1. Nhận thức của con người về hoạt động thanh tra
Trong xã hội, công tác thanh tra thường bị các đối tượng thanh tra coi là một
công việc gây phiền hà chứ không phải công việc giúp đối tượng quản lý. Thực tế
có cơ quan nhà nước cũng nhận thức như vậy; một số Lãnh đạo Sở chưa nhận thức
đúng đắn vai trò quan trọng của thanh tra, kiểm tra. Trong quản lý, nếu có vấn đề
để xảy ra nhiều sai phạm, xảy ra nhiều đơn thư, khiếu nại tố cáo của công dân thì cơ
quan bị nhắc nhở đầu tiên là thanh tra. Thậm chí, trong hoạt động Thanh tra lao
động, thương binh và xã hội, Lãnh đạo Sở còn quyết định hạn chế hoạt động thanh
tra đến một số đối tượng nhất định, một mặt bệnh thành tích, cục bộ còn nặng nề,
mặt khác cho rằng để tránh ảnh hưởng đến công việc làm ăn và thu hút đầu tư nước
ngoài. Kết quả thanh tra có những kiến nghị sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật
trong công tác quản lý của ngành Lao động, thương binh và xã hội thường không
coi trọng.
Về phía đối tượng quản lý nhất là doanh nghiệp: Khi nhận được quyết định
thanh tra chính sách lao động thì luôn tìm cách đối phó, tìm mọi lý do để xin tạm
hoãn chuyển sang kế hoạch năm sau hoặc ủy quyền cho người không nắm bắt hết
tất cả hoạt động trong lĩnh vực lao động của doanh nghiệp làm việc với Đoàn thanh
tra nên gây khó khăn cho Đoàn trong khi đó pháp luật chưa có chế tài đủ mạnh để
xử phạt hành vi vi phạm pháp luật này. Mặt khác, che giấu hành vi trái pháp luật;
hoặc tiếp đoàn thanh tra cho qua chuyện sau đó kiến nghị của thanh tra được xếp
vào hồ sơ cất trong tủ, không quan tâm đến nghiên cứu, thực hiện.
Về phía cán bộ thanh tra và cơ quan thanh tra: Các cuộc thanh tra thường có
những nội dung rất đa dạng và phức tạp liên quan đến các lĩnh vực của cuộc sống
xã hội như lao động, chính sách người có công, bảo trợ xã hội... Để thực hiện tốt
yêu cầu nhiệm vụ của cuộc thanh tra đặt ra đòi hỏi thành viên đoàn thanh tra phải
có trình độ đào tạo, kinh nghiệm công tác phù hợp với nội dung công việc Đoàn
thanh tra phải thực hiện theo Quyết định thanh tra.

40
Về phía đội ngũ cán bộ, thanh tra viên: một bộ phận còn chưa coi trọng quyền
lực và vị thế của mình hoặc lạm dụng quyền lực và vị thế để sách nhiễu đối tượng
thanh tra; chưa đặt mục đích của quản lý nhà nước lên hàng đầu mà coi thanh tra
như một nghề để kiếm sống; chưa chú trọng đến nâng cao kỹ năng nghiệp vụ trong
hoạt động thanh tra.
2.5.2. Năng lực thanh tra viên và các thành viên tham gia Đoàn thanh tra
Số lượng thanh tra viên của Sở hiện nay còn quá ít chưa đáp ứng được yêu
cầu: chưa một thanh tra viên nào thông thạo tất cả các lĩnh vực quản lý của ngành,
trình độ đội ngũ cán bộ thanh tra chưa đồng đều, số cán bộ thanh tra chủ yếu trưởng
thành từ thực tiễn có chất lượng chỉ chiếm 1/3 trên tổng số cán bộ.
Mặt khác, trình độ ngoại ngữ, tin học của cán bộ thanh tra còn hạn chế đã làm
cản trở những bước tiến của công tác thanh tra. Bên cạnh sự thiếu hụt về số lượng
thì năng lực của thanh tra còn rất hạn chế chưa có thanh tra viên nào được đào tạo
cả 3 lĩnh vực về thanh tra chính sách lao động, an toàn lao động và vệ sinh lao động
mà mới chỉ được đào tạo một trong ba lĩnh vực trên. Việc có chỉ tiêu cử đi học và
được bổ nhiệm thanh tra viên ở Sở Lao động -Thương binh và Xã hội ở tỉnh là rất
khó khăn do phải chờ chỉ tiêu từ Thanh tra tỉnh.
So sánh với số lượng doanh nghiệp hiện tại và số lượng người có công hiện
phải quản lý thì lực lượng Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội quá
thiếu, không thể hoàn thành nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành về lao động; người
có công và một số lĩnh vực khác thuộc lĩnh vực quản lý của ngành Lao động –
Thương binh và Xã hội, dẫn đến đạt kết quả hoạt động thanh tra chưa đạt hiệu quả cao.
Việc điều chuyển cán bộ, thanh tra viên đến các phòng chuyên môn khác và ngược lại
đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng hoạt động của bộ phận Thanh tra Sở.
Đoàn thanh tra ngoài các Thanh tra viên được phân công còn trưng tập những
cán bộ, công chức ở các phòng, ban khác tham gia - những người có chuyên môn,
nghiệp vụ phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ thanh tra tham gia cùng Đoàn thanh tra.
Tuy nhiên, trong thời gian qua một số cuộc thanh tra có tình trạng việc báo cáo kết

41
quả thanh tra của các thành viên đoàn thanh tra chưa được coi trọng, trưởng đoàn
thanh tra không chú trọng việc giao nhiệm vụ cho thành viên đoàn thanh tra báo cáo
tiến độ, báo cáo kết quả đối với phần việc thành viên đó được giao. Do vậy, trong
quá trình thanh tra các nội dung cụ thể, tiến độ công việc của từng thành viên không
được Trưởng đoàn thanh tra nắm bắt kịp thời nên bị động về thông tin và thời gian
để thực hiện chung tiến độ của cả đoàn thanh tra.
Cũng có những trường hợp, việc báo cáo tiến độ của thành viên Đoàn thanh
tra được quy định cụ thể trong kế hoạch thanh tra nhưng việc thực hiện, kiểm tra,
kiểm soát quy định đó lại không được chú trọng trong thực tế khi tiến hành thanh
tra trực tiếp. Thiếu sự gắn kết trong thực hiện chế độ báo cáo, xử lý thông tin báo
cáo giữa các thành viên Đoàn thanh tra. Theo đề cương, kế hoạch, Đoàn thanh tra
phải thực hiện nhiều nhiệm vụ nên trong quá trình tổ chức thực hiện cần bố trí lực
lượng theo các tổ, nhóm hoặc giao việc độc lập cho các thành viên Đoàn thanh tra
đều phải thu thập, phân tích hồ sơ, tài liệu chủ yếu do đối tượng thanh tra hoặc cơ
quan, đơn vị, cá nhân có liên quan cung cấp. Trên thực tế, việc tổ chức thực hiện
một số cuộc thanh tra do không thực hiện tốt công tác trao đổi thông tin, nắm bắt
kịp thời báo cáo của các thành viên Đoàn thanh tra nên dẫn đến việc trùng lặp trong
yêu cầu về thông tin, tài liệu, làm mất thời gian, công sức của Đoàn thanh tra, đối
tượng thanh tra.
Nội dung của báo cáo chưa đảm bảo phản ánh đầy đủ, chính xác, khách quan
kết quả thanh tra mà thành viên đoàn thanh tra thu được. Nhiều báo cáo của các
thành viên đoàn thanh tra rất sơ sài về nội dung, cẩu thả về hình thức, hoặc sai đơn
vị tính. Có những báo cáo của thành viên Đoàn thanh tra rất dài nhưng dàn trải theo
kiểu mô tả công việc, không có kết cấu rành mạch gây khó khăn khi lập báo cáo
chung của đoàn thanh tra. Không ít báo cáo kết quả của thành viên đoàn thiếu
những căn cứ pháp lý xác thực để nhận xét, đánh giá, khuyết điểm, sai phạm của
đối tượng thanh tra.

Khoá Luận Tốt Nghiệp Hoàn Thiện Công Tác Thanh Tra Lao Động

Khoá Luận Tốt Nghiệp Hoàn Thiện Công Tác Thanh Tra Lao Động

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Khoá Luận Tốt Nghiệp Hoàn Thiện Công Tác Thanh Tra Lao Động

Similar to Khoá Luận Tốt Nghiệp Hoàn Thiện Công Tác Thanh Tra Lao Động (20)

More from Nhận Viết Thuê Đề Tài Vietkhoaluan.com / Zalo : 0917.193.864

More from Nhận Viết Thuê Đề Tài Vietkhoaluan.com / Zalo : 0917.193.864 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (19)

Khoá Luận Tốt Nghiệp Hoàn Thiện Công Tác Thanh Tra Lao Động