Khoá Luận Tốt Nghiệp Tăng Cường Quản Lý Nợ Xấu Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Bắc Á

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO TELEGRAM : 0917 193 864
TẢI FLIE TÀI LIỆU – VIETKHOALUAN.COM
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á
– CHI NHÁNH HÀNG ĐẬU
LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Qua hơn hai mươi năm thực hiện đổi mới và hội nhập, đặc biệt là từ khi chính thức
gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), vị thế của Việt Nam trên trường
quốc tế ngày càng được nâng cao. Trở thành thành viên chính thức của WTO, Việt
Nam được đón nhận nhiều cơ hội mới nhưng cũng phải đối mặt với không ít những
thách thức. Trong khuôn khổ đàm phán gia nhập WTO của Việt Nam, tài chính -
ngân hàng là một trong những lĩnh vực được cam kết mở cửa mạnh mẽ, các ngân
hàng nước ngoài sẽ được phép hoạt động tại Việt Nam và được đối xử ngang bằng
theo nguyên tắc tối huệ quốc của WTO. Khi đó, các ngân hàng Việt Nam sẽ gặp
phải những đối thủ tầm cỡ ngay tại thị trường trong nước.
Để không bị “lép vế trên sân nhà”, thời gian qua các ngân hàng thương mại
(NHTM) Việt Nam đã thực hiện nhiều biện pháp cải cách, đổi mới toàn diện. Thế
nhưng khi mà công cuộc cải cách của các ngân hàng Việt Nam mới đi được chặng
đầu thì “cơn bão” khó khăn kinh tế đã ập đến. Nền kinh tế Việt Nam trong năm
2008 và những tháng đầu năm 2009 đã phải trải qua những biến động dồn dập và
đối mặt với những thách thức lớn. Nửa đầu năm 2008, chỉ số giá tiêu dùng tăng vọt
ở mức cao nhất trong vòng mười bảy năm qua. Khi lạm phát đã bắt đầu hạ nhiệt
nhờ hiệu quả của các chính sách tiền tệ và tài khoá thắt chặt thì các ngân hàng và
doanh nghiệp trong nước lại một phen lao đao vì cuộc khủng hoảng tài chính toàn
cầu bắt nguồn từ nước Mỹ. Ảnh hưởng xấu từ sự suy giảm kinh tế toàn cầu đã khiến
cho hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam rơi vào tình trạng khó khăn và bế tắc. Nguy
cơ gia tăng nợ xấu ngân hàng là khó có thể tránh khỏi. Hơn bao giờ hết, công tác
quản lý nợ xấu đang được các NHTM đặt lên hàng đầu.
Chính vì lý do đó, tôi đã chọn đề tài: “Tăng cường quản lý nợ xấu tại Ngân hàng
thương mại cổ phần Bắc Á – Chi nhánh Hàng Đậu” làm khóa luận tốt nghiệp của
mình.
2. Mục đích nghiên cứu của khóa luận

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận chung về vấn đề nợ xấu trong hoạt động tín dụng của
các NHTM, cùng với việc phân tích thực trạng quản lý nợ xấu tại Ngân hàng
thương mại cổ phần Bắc Á – Chi nhánh Hàng Đậu, khóa luận đưa ra những giải
pháp và kiến nghị nhằm hạn chế và xử lý nợ xấu, nâng cao hiệu quả hoạt động tín
dụng của chi nhánh trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Khóa luận tập trung nghiên cứu các hoạt động quản lý nợ xấu của chi nhánh Hàng
Đậu trên phương diện lý luận và thực tiễn.
4. Phương pháp nghiên cứu
Khóa luận sử dụng các phương pháp thống kê, so sánh, mô tả, phân tích - tổng hợp
để giải quyết vấn đề đặt ra.
5. Kết cấu của khóa luận
Ngoài lời mở đầu và kết luận, nội dung chính của khóa luận được chia thành ba
chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về nợ xấu trong hoạt động tín dụng của ngân hàng thương
mại.
Chương 2: Thực trạng quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á –
Chi nhánh Hàng Đậu.
Chương 3: Giải pháp tăng cường quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần
Bắc Á – Chi nhánh Hàng Đậu.
Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo và tập thể cán bộ nhân viên Ngân hàng thương
mại cổ phần Bắc Á – Chi nhánh Hàng Đậu đã tạo điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn
thành tốt đợt thực tập tại Ngân hàng. Tôi cũng xin cảm ơn Th.S Đoàn Phương Thảo
đã tận tình hướng dẫn tôi hoàn thành khóa luận này.

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NỢ XẤU TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại
1.1.1 Hiểu thế nào về tín dụng ngân hàng thương mại
Tín dụng nói chung là một phạm trù kinh tế quen thuộc và từ lâu đã được định
nghĩa một cách khá hoàn chỉnh. Theo K.Max: “Tín dụng là quá trình chuyển
nhượng tạm thời một lượng giá trị từ người sở hữu đến người sử dụng để sau một
thời gian nhất định thu hồi một lượng giá trị lớn hơn lượng giá trị ban đầu”. Như
vậy, về bản chất tín dụng là quan hệ vay mượn trên cơ sở hoàn trả cả gốc và lãi với
các đặc trưng là: có thời hạn, có tính hoàn trả và quan hệ tín dụng dựa trên cơ sở sự
tin tưởng giữa người đi vay và người cho vay.
Tín dụng NHTM là hình thức phát triển cao của tín dụng. Tín dụng NHTM là một
giao dịch về tài sản (tiền tệ hoặc hiện vật) giữa bên cho vay (NHTM) và bên đi vay
(cá nhân, doanh nghiệp và các chủ thể khác), trong đó bên cho vay chuyển giao tài
sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời hạn nhất định theo thỏa thuận, bên đi vay
có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện vốn gốc và lãi cho bên cho vay khi đến hạn
thanh toán. Để có thể thiết lập quan hệ tín dụng với ngân hàng, bên đi vay còn phải
cam kết sử dụng vốn vay đúng mục đích đã được thoả thuận và trong nhiều trường
hợp phải có tài sản đảm bảo cho khoản vay. Đây là những nguyên tắc quan trọng và
cần thiết đối với hoạt động tín dụng nói riêng và đối với sự tồn tại, phát triển của
ngân hàng nói chung.
Trong khuôn khổ nghiên cứu của khóa luận, tín dụng NHTM được hiểu là quan hệ
cung ứng vốn của NHTM dành cho các cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức khác
trong nền kinh tế thông qua các khoản cho vay và phải đảm bảo tuân thủ các nguyên
tắc cơ bản của tín dụng. Hoạt động tín dụng được thực hiện trên nguyên tắc “đi vay

để cho vay”, nghĩa là nguồn vốn mà ngân hàng cho khách hàng vay dựa trên nguồn
vốn huy động của cá nhân, tổ chức khác là chủ yếu. Với khả năng đáp ứng tốt mọi
nhu cầu đa dạng về vốn của nền kinh tế, tín dụng ngân hàng đang phát triển ngày
càng mạnh mẽ và trở thành một kênh dẫn vốn vô cùng quan trọng trong hầu khắp
các ngành, lĩnh vực kinh tế.
1.1.2 Vai trò của tín dụng ngân hàng thương mại
1.1.2.1Đối với nền kinh tế
Thứ nhất, tín dụng NHTM góp phần điều tiết các nguồn vốn trong nền kinh tế, tạo
điều kiện phát triển sản xuất kinh doanh. Tín dụng nói chung và tín dụng NHTM
nói riêng thực hiện vai trò kết nối giữa tiết kiệm và đầu tư, khai thác các khoản tiền
nhàn rỗi trong xã hội đưa nhanh vào sản xuất kinh doanh. Thông qua việc tập trung
và phân phối lại vốn, tín dụng NHTM là trung tâm đáp ứng nhu cầu vốn to lớn của
xã hội. Các ngân hàng, tổ chức đặc biệt thực hiện việc kinh doanh tiền tệ, với lợi thế
về quy mô, uy tín và sự hoạt động chuyên nghiệp của mình, có thể dễ dàng huy
động các khoản tiền nhàn rỗi từ nhiều nguồn khác nhau trong nền kinh tế, do đó
cũng sẵn sàng đáp ứng được mọi nhu cầu vốn, dù lớn hay nhỏ, của các cá nhân và
tổ chức. Tín dụng NHTM giúp các doanh nghiệp rút ngắn được thời gian tích lũy
vốn, nhanh chóng mở rộng đầu tư. Như vậy, tín dụng NHTM đóng vai trò quan
trọng trong việc thúc đẩy tái sản xuất mở rộng và tạo điều kiện tăng trưởng kinh tế.
Thứ hai, tín dụng NHTM góp phần cơ cấu lại nền kinh tế quốc dân. Bằng những ưu
tiên về lãi suất, thời hạn cho vay, mức cho vay đối với từng ngành, từng vùng kinh
tế, tín dụng ngân hàng đã tạo điều kiện cho các ngành, các vùng này phát triển thuận
lợi hơn. Tín dụng NHTM là công cụ tài trợ cho các ngành kinh tế mũi nhọn, các
ngành và vùng kém phát triển trong chiến lược phát triển kinh tế của đất nước, từ đó
tạo điều kiện cho việc hình thành một cơ cấu kinh tế hợp lý.
Thứ ba, tín dụng NHTM cũng giúp cho Nhà nước quản lý và điều hành hữu hiệu
chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát thông qua việc kiểm soát lượng tiền cung

ứng. Ngoài ra, tín dụng NHTM còn góp phần tạo công ăn việc làm, nâng cao đời
sống dân cư và ổn định trật tự xã hội. Thông qua hoạt động cho vay tiêu dùng, tín
dụng NHTM đáp ứng nhu cầu nâng cao đời sống vật chất của dân cư. Tín dụng
NHTM cũng góp phần thực hiện các chương trình xã hội của Nhà nước như cho vay
xoá đói giảm nghèo, cho vay giải quyết việc làm, v.v… giúp cải thiện đời sống
người dân, giảm tỷ lệ thất nghiệp, từ đó ổn định trật tự xã hội.
1.1.2.2Đối với các ngân hàng thương mại
Tín dụng cho đến nay vẫn là hoạt động đem lại lợi nhuận chủ yếu cho các NHTM.
Do đó nghiệp vụ tín dụng có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự tồn tại và phát
triển của các NHTM. Hoạt động tín dụng giúp ngân hàng đa dạng hoá các loại hình
sản phẩm, mở rộng thị phần, v.v … và nâng cao vị thế, uy tín của ngân hàng trong
cạnh tranh.
Với những vai trò vô cùng quan trọng đó, quản lý hoạt động tín dụng NHTM, mà cụ
thể là quản lý chất lượng tín dụng phải luôn được các ngân hàng đặt lên hàng đầu.
1.1.3 Các hình thức tín dụng ngân hàng thương mại
Trong cơ chế thị trường, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp nói chung và các
ngân hàng nói riêng diễn ra vô cùng gay gắt. Điều này đòi hỏi các sản phẩm mà
ngân hàng cung ứng ra thị trường phải ngày càng đa dạng và phong phú, phù hợp
với nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. Tín dụng NHTM cũng không nằm
ngoài quy luật đó và đang ngày càng phát triển với nhiều hình thức. Theo các căn
cứ khác nhau, tín dụng NHTM được phân chia thành các hình thức khác nhau:
Căn cứ vào thời hạn cho vay, có ba hình thức sau:
Cho vay ngắn hạn: Là hình thức cho vay có thời hạn đến 12 tháng, mục đích bù đắp
sự thiếu hụt vốn lưu động của các doanh nghiệp và các nhu cầu chi tiêu ngắn hạn
của cá nhân.

Cho vay trung hạn: Là loại cho vay với thời hạn từ 12 tháng đến 5 năm. Các khoản
cho vay này chủ yếu được dùng để đầu tư mua sắm tài sản cố định, cải tiến hoặc đổi
mới công nghệ, xây dựng các dự án quy mô nhỏ với thời gian thu hồi vốn nhanh,
v.v …
Cho vay dài hạn: Là hình thức cho vay có thời hạn từ 5 năm trở lên. Mục đích sử
dụng vốn vay tương tự như tín dụng trung hạn nhưng với quy mô lớn hơn và thời
gian thu hồi vốn lâu hơn.
Căn cứ vào mức độ tín nhiệm với khách hàng có các hình thức:
Cho vay không bảo đảm: Là hình thức cho vay không có tài sản thế chấp, cầm cố
cũng như không có sự bảo lãnh của bên thứ ba, mà chỉ dựa trên uy tín và năng lực
của bản thân người vay.
Cho vay có bảo đảm: Là hình thức cho vay mà theo đó nghĩa vụ trả nợ của khách
hàng vay được cam kết thực hiện bằng tài sản cầm cố, thế chấp, tài sản hình thành
từ vốn vay của người vay hoặc bảo lãnh của bên thứ ba, nhằm tạo cơ sở kinh tế và
pháp lý để ngân hàng có nguồn thu thứ hai trong trường hợp khách hàng không
thanh toán được nợ vay.
Căn cứ vào phương thức cho vay có các hình thức như:
Cho vay từng lần: Đây là phương thức cho vay phổ biến dành cho những khách
hàng không có nhu cầu vay vốn thường xuyên. Việc giải ngân có thể được tiến hành
một lần hay nhiều lần căn cứ vào nhu cầu thực tế của khách hàng song tổng số tiền
giải ngân không vượt quá số tiền cho vay đã thoả thuận trong hợp đồng tín dụng.
Cho vay theo hạn mức tín dụng: Áp dụng đối với những khách hàng có nhu cầu vay
vốn ngắn hạn, thường xuyên và có mức độ tín nhiệm cao. Trong thời gian duy trì
hạn mức tín dụng, khách hàng được rút vốn nhiều lần phù hợp với nhu cầu sử dụng
vốn thực tế, nhưng dư nợ tín dụng tại mọi thời điểm không vượt quá hạn mức tín
dụng đã thoả thuận.

Cho vay theo dự án: Ngân hàng sẽ giải ngân vốn vay một lần hoặc nhiều lần theo
hợp đồng tín dụng đã ký kết trong thời hạn giải ngân thoả thuận, với mục đích thực
hiện các dự án đầu tư cụ thể.
Cho vay trả góp: Theo phương thức cho vay này, số tiền vay được trả thành nhiều
kỳ hạn đều nhau với tổng số tiền trả nợ gốc và lãi của mỗi kỳ hạn là bằng nhau,
trong đó số tiền trả lãi được tính trên dư nợ thực tế và số ngày thực tế của kỳ hạn trả
nợ đó.
Bên cạnh các phương thức cho vay này, trên cơ sở nhu cầu thực tế và thoả thuận với
khách hàng, ngân hàng có thể đưa ra các phương thức cho vay khác phù hợp với
quy định của pháp luật. Dựa theo các căn cứ khác, tín dụng ngân hàng thương mại
còn có thể được phân chia thành nhiều hình thức khác.
1.2 Quản lý nợ xấu tại ngân hàng thương mại
1.2.1 Quan niệm về nợ xấu
Để có thể phát huy vai trò to lớn của tín dụng ngân hàng thương mại, điều quan
trọng là phải quản lý tốt các khoản cho vay nhằm hạn chế rủi ro trong hoạt động tín
dụng. Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra những tổn thất ngoài dự kiến cho ngân
hàng khi khách hàng không trả đúng hạn, không trả hoặc không trả đầy đủ gốc và
lãi. Hoạt động tín dụng ngân hàng có liên quan tới rất nhiều chủ thể trong nền kinh
tế, vì vậy nó cũng chịu tác động từ nhiều phía như: khách hàng, cơ chế chính sách,
môi trường kinh doanh, v.v… Do vậy, khi có những biến động trong nền kinh tế,
những thay đổi về cơ chế chính sách hay môi trường kinh doanh thì đều tác động tới
hoạt động tín dụng của ngân hàng và có thể dẫn đến rủi ro gây thiệt hại cho ngân
hàng. Nợ xấu chính là một rủi ro xuất hiện trong hoạt động tín dụng của ngân hàng.
Vậy, nợ xấu là gì? Hiện nay, đã có khá nhiều quan điểm về nợ xấu được đưa ra.
Theo khái niệm nợ xấu được đưa ra ở Wikipedia (Bách khoa toàn thư mở), nợ xấu
(bad debt) được hiểu là các khoản nợ hầu như không có khả năng thu hồi, nó được
xem như chi phí của ngân hàng và làm giảm thu nhập ròng của ngân hàng.

Theo định nghĩa của Phòng Thống kê – Liên hợp quốc, một khoản vay được gọi là
nợ xấu khi việc thanh toán lãi vay và nợ gốc quá hạn từ 90 ngày trở lên, hoặc các
khoản lãi chưa trả từ 90 ngày trở lên đã được nhập gốc, tái cấp vốn hoặc chậm trả
theo thoả thuận, hoặc các khoản thanh toán quá hạn dưới 90 ngày nhưng có những
lý do chắc chắn khác để nghi ngờ về khả năng khoản vay sẽ được thanh toán đầy
đủ. Định nghĩa này hiện được áp dụng phổ biến trên thế giới.
Còn theo quan điểm của Ngân hàng Trung ương Châu Âu, nợ xấu bao gồm những
khoản nợ không thể thu hồi và nợ có thể không thanh toán đầy đủ cho ngân hàng.
Trong quan điểm này, các tiêu thức phản ánh nợ xấu được đưa ra tương đối rõ ràng,
cụ thể.
Ở Việt Nam, theo quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN của Thống đốc Ngân hàng
Nhà nước ngày 22/4/2005 về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý
rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của các tổ chức tín dụng và quyết định số
18/2007/QĐ-NHNN ngày 25/4/2007 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của quyết
định 493 thì nợ xấu được định nghĩa như sau: “Nợ xấu là những khoản nợ được
phân loại vào nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn), nhóm 4 (nợ nghi ngờ), nhóm 5(nợ có
khă năng mất vốn)”. Như vậy, theo định nghĩa này nợ xấu cũng được xác định dựa
trên 2 yếu tố là đã quá hạn trên 90 ngày và khả năng trả nợ đáng lo ngại. Các khoản
nợ xấu là biểu hiện không lành mạnh của hoạt động tín dụng, có thể gây cho NHTM
rủi ro đọng vốn hoặc mất vốn.
Tóm lại, nợ xấu là các khoản nợ quá hạn có thời gian cơ cấu lại hơn 90 ngày hoặc là
các khoản nợ vẫn còn trong thời hạn cam kết nhưng khách hàng vay bị mất khả
năng thanh toán, hoặc ngân hàng có những bằng chứng xác thực chứng minh được
mức độ rủi ro tăng cao cho khoản tín dụng, hoặc các khoản phải thanh toán đã quá
hạn dưới 90 ngày nhưng có lý do chắc chắn để nghi ngờ về khả năng khoản vay sẽ
được thanh toán đầy đủ.

1.2.2 Sự cần thiết phải quản lý nợ xấu trong hoạt động kinh doanh của ngân
hàng thương mại
Hệ thống ngân hàng là một bộ phận quan trọng của hệ thống tài chính quốc gia và là
“bà đỡ” cho sự phát triển kinh tế. Hơn hai năm sau khi nước ta chính thức gia nhập
WTO, các NHTM Việt Nam với vai trò là huyết mạch của nền kinh tế đang đứng
trước những cơ hội và thách thức to lớn. Để tồn tại và phát triển trong điều kiện
cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc tái cơ cấu, nâng cao năng lực cạnh tranh, đa
dạng hóa dịch vụ ngân hàng và nâng cao khả năng tài chính là những yêu cầu cấp
bách. Trong đó, quản lý nợ xấu đóng vai trò quyết định sự thành công của quá trình
tái cơ cấu tài chính các NHTM. Sự cần thiết của công tác quản lý nợ xấu đối với các
ngân hàng nói riêng và đối với nền kinh tế nói chung sẽ được phản ánh rõ hơn thông
qua việc xem xét những ảnh hưởng của nợ xấu tới hoạt động của NHTM. Nợ xấu là
kết quả của mối quan hệ tín dụng không hoàn hảo bởi nó vi phạm các đặc trưng cơ
bản của tín dụng. Mức độ ảnh hưởng của nợ xấu còn phụ thuộc vào tỷ lệ nợ xấu cao
hay thấp.
Nợ xấu gây nên việc đóng băng vốn và có thể làm ngân hàng thương mại mất vốn.
Các khoản nợ xấu làm vốn của ngân hàng bị ứ đọng vì vậy làm chậm quá trình tuần
hoàn và chu chuyển vốn của các NHTM, giảm vòng quay vốn, qua đó làm giảm
hiệu quả sử dụng vốn, giảm lợi nhuận, thậm chí là mất vốn.
Nợ xấu ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của ngân hàng thương mại. Hoạt động
cơ bản nhất của một ngân hàng là huy động vốn và sử dụng số tiền đó để cho vay.
Nợ xấu phát sinh, khả năng thu hồi nợ suy giảm. Trong khi đó ngân hàng vẫn phải
thanh toán đầy đủ và đúng hạn cho người gửi tiền hay các nguồn huy động khác.
Với một tỷ lệ nợ xấu cao và kéo dài, không có biện pháp xử lý triệt để có thể làm
cho ngân hàng mất khả năng thanh toán, dễ dẫn đến phá sản.
Nợ xấu làm giảm uy tín của ngân hàng thương mại. Khách hàng thường không
muốn gửi tiền vào một ngân hàng có chất lượng tín dụng thấp, có tỷ lệ nợ xấu cao

vì lo sợ cho sự an toàn của những khoản tiền gửi của mình. Điều này làm cho việc
huy động vốn của ngân hàng trở nên khó khăn hơn. Tỷ lệ nợ xấu cao cũng phần nào
cho thấy sự yếu kém trong công tác điều hành, quản lý của ngân hàng, do đó làm
suy giảm uy tín của ngân hàng trên thị trường. Khi khách hàng đã không còn niềm
tin vào ngân hàng thì có thể họ sẽ đổ xô đến ngân hàng để rút tiền, nếu ngân hàng
không thể đáp ứng được nhu cầu rút tiền này sẽ đi đến phá sản.
Nợ xấu làm giảm lợi nhuận của ngân hàng thương mại. Việc không thu được tiền
lãi cho vay của các khoản nợ xấu sẽ trực tiếp làm giảm lợi nhuận của ngân hàng,
thậm chí là thua lỗ. Nợ xấu cũng hạn chế khả năng mở rộng tín dụng, hạn chế khả
năng kinh doanh của ngân hàng do nó làm xói mòn nguồn vốn ngân hàng, qua đó
ảnh hưởng tới thu nhập của ngân hàng. Bên cạnh đó, khi một khoản nợ xấu phát
sinh ngân hàng phải thực hiện trích lập dự phòng theo quy định của pháp luật, làm
giảm lợi nhuận của ngân hàng.
Các chi phí phát sinh do nợ xấu là rất lớn, bao gồm chi phí trả lãi cho nguồn vốn
huy động tương ứng, chi phí quản lý nợ xấu và các chi phí khác có liên quan.
Những chi phí này làm giảm đáng kể kết quả kinh doanh của ngân hàng. Ở mức độ
nghiêm trọng, ngân hàng có thể phải cắt giảm các khoản lương thưởng của nhân
viên, dẫn tới tâm lý chán nản, thậm chí là nghỉ việc của nhiều cán bộ có năng lực.
Năng lực tài chính suy yếu, khả năng cạnh tranh kém đi, chất lượng nguồn nhân lực
giảm sút, uy tín bị ảnh hưởng sẽ lại kéo theo kết quả kinh doanh đi xuống.
Nợ xấu làm giảm khả năng hội nhập của ngân hàng thương mại. Trong quá trình
toàn cầu hoá hiện nay, hội nhập kinh tế quốc tế là xu thế tất yếu đối với các doanh
nghiệp nói chung và các NHTM nói riêng. Tuy nhiên, yêu cầu đầu tiên để các ngân
hàng có thể hội nhập thành công là sự minh bạch trong các thông tin công bố.
Nhưng với một tỷ lệ nợ xấu cao thì ngân hàng khó có thể công khai thực trạng tài
chính của mình, đánh mất cơ hội tham gia thị trường tài chính quốc tế.

Đối với các doanh nghiệp nói chung, nguồn vốn vay từ ngân hàng là nguồn vốn vô
cùng quan trọng để phát triển sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ xấu cao
thường khiến các ngân hàng dè dặt hơn trong các quyết định cho vay của mình. Kết
quả là, trong khi các ngân hàng thừa vốn thì các doanh nghiệp lại không có đủ vốn
để đầu tư.
Ngoài những ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động của các NHTM như trên, nợ xấu
cũng gián tiếp tác động tới nền kinh tế. Sự ứ đọng vốn, hiệu quả kinh doanh thấp
làm giảm phần đóng góp cho ngân sách, ảnh hưởng xấu đến hiệu quả thực thi các
chính sách kinh tế vĩ mô và ảnh hưởng tới sự tăng trưởng kinh tế. Hơn nữa, nếu do
nợ xấu quá trầm trọng dẫn đến sự đổ vỡ của một ngân hàng nào đó thì rất dễ có
phản ứng dây chuyền, gây ra sự đổ vỡ hàng loạt của hệ thống ngân hàng, tác động
tiêu cực tới sự ổn định và phát triển của nền kinh tế, vì hệ thống ngân hàng được ví
như “mạch máu” của nền kinh tế.
Sự lành mạnh của hệ thống ngân hàng phản ánh tổng thể sự lành mạnh của nền kinh
tế. Khu vực NHTM yếu kém, nhiều nợ xấu, dễ đổ vỡ có thể làm giảm tính hiệu quả
của cơ chế thị trường. Vì vậy, quản lý nợ xấu phải là ưu tiên hàng đầu của bất kỳ
một NHTM nào.
1.2.3 Dấu hiệu nhận biết một khoản cho vay có nguy cơ phát sinh nợ xấu
Như đã trình bày ở trên, một trong những căn cứ để xác định nợ xấu là khả năng trả
nợ đáng lo ngại. Vậy đâu là dấu hiệu để ngân hàng nhận biết sự đáng lo ngại trong
khả năng trả nợ của khách hàng? Các khoản cho vay có vấn đề tuy xuất phát từ
nhiều nguyên nhân nhưng thường có những biểu hiện chung để cảnh báo cho ngân
hàng về nguy cơ phát sinh nợ xấu. Về cơ bản, các dấu hiệu này có thể được chia
thành ba nhóm như sau:
1.2.3.1Các dấu hiệu xuất phát từ chính ngân hàng thương mại
Thứ nhất, chính sách tín dụng không hợp lý, thể hiện ở chỗ tập trung tín dụng quá
mức vào một nhóm khách hàng hay dồn vốn đầu tư vào những lĩnh vực nhạy cảm

như chứng khoán, bất động sản, thiếu các biện pháp điều chỉnh danh mục tín dụng
trước các diễn biến kinh tế vĩ mô bất lợi, v.v… Chính sách tín dụng đưa ra thiếu
tính đúng đắn, không đồng bộ sẽ gây khó khăn cho cán bộ tín dụng trong quá trình
thực hiện, trách nhiệm quyền hạn không được phân định rõ ràng, tạo khe hở cho
người sử dụng vốn, dẫn đến nguy cơ nợ xấu cho ngân hàng. Cho vay dựa trên các
cam kết không chắc chắn và thiếu tính đảm bảo của khách hàng về việc duy trì một
khoản tiền gửi lớn hay các lợi ích do khách hàng mang lại từ khoản tín dụng được
cấp. Đây cũng là dấu hiệu cảnh báo để ngân hàng xem xét lại tính đúng đắn của
quyết định cho vay.
Thứ hai, không tuân thủ đầy đủ các quy trình, chính sách tín dụng. Hồ sơ tín dụng
không đầy đủ, soạn thảo các điều kiện ràng buộc không rõ ràng, thiếu chặt chẽ,
thiếu sự tuân thủ hay tuân thủ không đầy đủ các quy định hiện hành về phê duyệt tín
dụng. Tình trạng này có thể là do cán bộ tín dụng không nắm bắt kịp thời những
quy định mới ban hành về các vấn đề liên quan hoặc thiếu kinh nghiệm, áp lực công
việc cao dẫn đến thiếu sót. Đạo đức nghề nghiệp của cán bộ tín dụng cũng như
người phê duyệt tín dụng cũng ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng hồ sơ tín dụng.
Cán bộ tín dụng vì mục đích riêng có thể cố ý bỏ qua một vài loại giấy tờ cần thiết
trong hồ sơ tín dụng. Ngoài ra, sự lỏng lẻo trong hoạt động kiểm soát nội bộ của
ngân hàng cũng góp phần tiếp tay cho những vi phạm này. Sự không hợp lệ của hồ
sơ tín dụng cho thấy ngân hàng cần thiết phải xem xét lại chất lượng của khoản cho
vay đó.
Thứ ba, sự yếu kém, lỏng lẻo trong công tác giáo dục, kiểm tra, giám sát việc chấp
hành các quy định của cán bộ tín dụng và khách hàng, dẫn đến chậm phát hiện và
xử lý kịp thời những trường hợp vi phạm. Công tác giám sát khách hàng nếu được
thực hiện tốt sẽ giúp phát hiện sớm những biến động theo chiều hướng xấu trong
tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của khách hàng.

Thứ tư, sự đánh giá không chính xác về rủi ro của khách hàng. Chất lượng cán bộ
tín dụng đóng vai trò then chốt trong việc sàng lọc được những khách hàng tốt để
cho vay. Để có được sự đánh giá chính xác về khách hàng, cán bộ tín dụng trước hết
phải nắm rõ những kiến thức chuyên môn, hiểu biết pháp luật, có sự am hiểu về lĩnh
vực, ngành nghề hoạt động của khách hàng cũng như có sự nhạy bén trong phân
tích, đánh giá thông tin và dự báo thị trường. Nếu yếu kém trong những kỹ năng
này, cán bộ tín dụng có thể sẽ đánh giá sai về khách hàng và do đó đưa ra những
quyết định không chính xác. Nếu cán bộ tín dụng bị đồng tiền cám dỗ, lợi dụng
công việc được giao để thông đồng, móc ngoặc với người vay, lợi dụng kẽ hở của
pháp luật để trục lợi riêng thì sẽ làm tăng nguy cơ nợ xấu, gây ra những tổn thất cho
ngân hàng.
Thứ năm, có khuynh hướng cạnh tranh thái quá hay thực hiện chiến lược “giữ chân”
khách hàng bằng các khoản tín dụng mới để họ không quan hệ với các tổ chức tín
dụng khác mặc dù biết rõ những khoản tín dụng này tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao.
Một ngân hàng đặt mục tiêu lợi nhuận lên quá cao mà gia tăng dư nợ tín dụng quá
mức hay hạ thấp tiêu chuẩn tín dụng và chấp nhận cả những khách hàng rủi ro cao
để thu hút khách hàng cũng sẽ dễ sa vào rủi ro nợ xấu. Việc mở rộng tín dụng quá
mức có thể dẫn đến quy trình tín dụng không được tuân thủ, lựa chọn khách hàng
kém kỹ càng, khả năng quản lý khoản vay của cán bộ tín dụng giảm sút, v.v… Tất
cả những yếu tố này có thể dẫn đến sự gia tăng nợ xấu cho ngân hàng.
1.2.3.2Các dấu hiệu từ phía khách hàng
Sự trì hoãn bất thường hay không có lời giải thích của người vay trong việc nộp các
báo cáo tài chính hay các khoản thanh toán theo kế hoạch. Khi ngân hàng thực hiện
kiểm tra theo định kỳ hay đột xuất tình hình sử dụng vốn vay, tình hình tài chính,
người vay cố tình lẩn tránh và có biểu hiện không thiện chí. Tài chính khách hàng
không minh bạch sẽ gây ra những khó khăn cho công tác thẩm định, đánh giá khách
hàng của ngân hàng.

Những thay đổi bất thường xuất hiện trong các phương pháp mà người vay sử dụng
để tính khấu hao tài sản cố định, tính giá trị hàng tồn kho, trả tiền trợ cấp, v.v…Việc
cấu trúc lại số dư nợ, không chia lợi tức cổ phần hay sự thay đổi trong mức phân
hạng tín dụng của khách hàng cũng là những dấu hiệu cần chú ý.
Khách hàng hoạt động thua lỗ trong một hay nhiều năm, hoặc khách hàng vay vốn
có khả năng rơi vào tình trạng phá sản. Doanh thu hay dòng tiền thực tế thấp hơn
nhiều so với mức dự kiến khi khách hàng xin vay vốn.
Năng lực kinh doanh bị hạn chế biểu hiện bởi: cơ sở sản xuất, máy móc, thiết bị lạc
hậu, cũ kỹ, công suất thấp, quan hệ bạn hàng nghèo nàn, cơ cấu tài sản bất hợp lý,
đầu ra không được giải quyết đích đáng làm hàng tồn kho tăng, vốn bị chiếm dụng,
thị trường nguyên vật liệu đầu vào bất ổn định, vị thế kinh doanh khó khăn, chịu tác
động từ bên ngoài.
Những vi phạm của khách hàng trong việc thực hiện hợp đồng tín dụng đã ký kết
như thông báo cho ngân hàng thông tin không chính xác về tình hình hoạt động
kinh doanh, sử dụng vốn sai mục đích so với hợp đồng tín dụng khiến cho nguồn trả
nợ trở nên bấp bênh, v.v… Đề nghị gia hạn, điều chỉnh kỳ hạn nợ nhiều lần không
rõ lý do hoặc thiếu căn cứ thuyết phục mang tính khách quan về việc gia hạn hay
điều chỉnh kỳ hạn nợ. Yêu cầu gia hạn nợ kém hiệu quả (vốn gốc trước mỗi lần gia
hạn không giảm đáng kể).
Sự giảm sút bất thường và không được giải thích trong số dư tiền gửi của khách
hàng. Những thay đổi bất lợi trong giá cổ phiếu của khách hàng vay vốn cũng nên
được ngân hàng quan tâm xem xét.
Những thay đổi bất lợi trong cơ cấu vốn của khách hàng (tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở
hữu), khả năng thanh khoản (tỷ lệ thanh toán hiện hành) hay mức độ hoạt động
(chẳng hạn tỷ lệ doanh thu trên hàng tồn kho). Xuất hiện bất đồng và mâu thuẫn
trong quản trị điều hành, tranh chấp trong quá trình quản lý của khách hàng.

Khách hàng chịu ảnh hưởng của thiên tai, hoả hoạn, mất mùa, dịch bệnh,
v.v…Những tác động này vượt ra ngoài tầm kiểm soát của cả NHTM và người vay,
có thể làm cho phương án kinh doanh bị đổ bể, gây những tổn thất lớn cho người
vay khiến cho ngân hàng cũng phải cùng chia sẻ rủi ro với khách hàng.
Những dấu hiệu trên đây có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Đối với
khách hàng cá nhân, những đột biến trong cuộc sống và trong công việc như tai nạn,
bệnh tật, mất việc, v.v… đều ảnh hưởng tới thu nhập và khả năng trả nợ của người
vay, làm tăng nguy cơ nợ xấu của ngân hàng.
Đối với khách hàng doanh nghiệp, đó là sự yếu kém trong năng lực quản lý, điều
hành hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng, đầu tư quá dàn trải dẫn đến
thiếu vốn, cơ cấu nguồn vốn không hợp lý, dẫn đến kết quả kinh doanh kém hiệu
quả, thậm chí thua lỗ không có nguồn trả nợ cho ngân hàng. Sự biến động và sức ép
cạnh tranh ngày càng tăng của thị trường hoặc môi trường kinh doanh làm cho
những doanh nghiệp không có khả năng thích ứng sẽ gặp khó khăn, thua lỗ. Doanh
nghiệp đi vay bị các doanh nghiệp khác chiếm dụng vốn quá mức cũng có thể dẫn
tới việc mất khả năng thanh toán hoặc thậm chí phá sản.
Ngoài ra, đạo đức khách hàng (cả cá nhân lẫn doanh nghiệp) cũng là yếu tố quan
trọng quyết định tình trạng nợ xấu ngân hàng. Nhiều khách hàng cố ý lừa đảo, móc
ngoặc, sử dụng vốn sai mục đích, vay không có ý đinh trả nợ tạo ra những khoản nợ
xấu cho ngân hàng. Những kẽ hở của pháp luật tạo điều kiện cho khách hàng lừa
đảo, chiếm dụng vốn ngân hàng, chây ỳ không chịu trả nợ. Hệ thống pháp luật hay
thay đổi, kém minh bạch, hiệu lực thực thi yếu cũng làm gia tăng nạn tham nhũng,
hối lộ trong hoạt động ngân hàng, tạo ra những khoản nợ xấu có sự tiếp tay của cán
bộ ngân hàng.
1.2.3.3Các dấu hiệu khác
Đó là những thay đổi bất lợi của môi trường kinh tế xã hội như: khủng hoảng kinh
tế, suy thoái kinh tế, lạm phát tăng cao, biến động chính trị, những thay đổi của các

chính sách vĩ mô đặc biệt là các chính sách thuế, chính sách xuất nhập khẩu, thay
đổi của các biến số kinh tế vĩ mô, thay đổi của công nghệ, kỹ thuật sản xuất, thị hiếu
tiêu dùng, mất nhà cung ứng hoặc khách hàng lớn, gia tăng đối thủ cạnh tranh,
v.v…
Tất cả những thay đổi này đều có thể tác động bất lợi đến chiến lược và kế hoạch
sản xuất kinh doanh của khách hàng. Những biến động này tạo ra một môi trường
kinh doanh nhiều rủi ro, bất ổn không chỉ đối với khách hàng mà ngay cả bản thân
NHTM cũng bị ảnh hưởng, có thể làm tiêu tan những dự tính ban đầu mà ngân hàng
và khách hàng đã dựa vào đó để ra các quyết định, làm suy yếu năng lực kinh doanh
và khả năng trả nợ của khách hàng. Nợ xấu của ngân hàng theo đó mà tăng lên.
1.2.4 Nội dung quản lý nợ xấu
Những phân tích về ảnh hưởng của nợ xấu ở trên đã cho ta thấy sự cần thiết của
công tác quản lý nợ xấu. Quản lý nợ xấu là quá trình xây dựng và thực thi các chiến
lược, các chính sách quản lý và kinh doanh tín dụng nhằm đạt được các mục tiêu an
toàn, hiệu quả và phát triển bền vững. Hoạt động quản lý nợ xấu cần được thực hiện
từ khi xây dựng các biện pháp nhằm phòng ngừa, hạn chế phát sinh nợ xấu cho đến
khi áp dụng các phương thức xử lý các khoản nợ xấu đã phát sinh.
1.2.4.1Hạn chế nợ xấu phát sinh
Thứ nhất, xây dựng chính sách tín dụng hợp lý cho từng thời kỳ: Đánh giá tác động
của các chính sách kinh tế, tính ổn định của hệ thống chính trị và nghiên cứu nhu
cầu của thị trường, trên cơ sở đó, ngân hàng xác định được khả năng phát triển của
từng ngành kinh tế để quyết định mở rộng hay thu hẹp tín dụng, tránh được rủi ro
tín dụng do sự biến động của môi trường kinh doanh. Ngoài ra, các ngân hàng còn
phải chú trọng đa dạng hoá danh mục tín dụng để giảm thiểu rủi ro.
Thứ hai, xây dựng quy trình tín dụng chặt chẽ và nghiêm túc thực hiện quy trình đó.
Các công việc không thể thiếu trong mỗi quy trình tín dụng của ngân hàng nhằm
hạn chế nợ xấu phát sinh là:

Phân tích, đánh giá khách hàng: Để đảm bảo chất lượng của khoản tín dụng, trước
khi tiến hành cho vay ngân hàng cần đánh giá tình hình hiện tại và khả năng trong
tương lai của khách hàng. Nội dung đánh giá bao gồm việc xem xét tư cách pháp lý
và phân tích tình hình tài chính của khách hàng.
Tư cách pháp lý của khách hàng là cơ sở đầu tiên để ngân hàng xem xét cho vay.
Nếu khách hàng là cá nhân thì phải đảm bảo có đầy đủ năng lực pháp lý và năng lực
hành vi, nếu khách hàng là doanh nghiệp thì phải có đầy đủ tư cách pháp nhân.
Phân tích tình hình tài chính khách hàng thông qua việc đánh giá nguồn thu
nhập,gia cảnh, các khoản vay khác, v.v…của khách hàng; thực hiện rà soát, phân
tích báo cáo tài chính và thu thập thông tin bằng nhiều phương pháp như phỏng vấn
người vay, điều tra thực tế tại cơ sở hoạt động kinh doanh của người vay, điều tra
thông qua các khách hàng của người vay, v.v… Ngoài ra, ngân hàng còn phải tiến
hành đánh giá năng lực cũng như tư cách đạo đức của Ban lãnh đạo doanh nghiệp.
Thông qua những công việc phân tích này, ngân hàng có thể phân loại khách hàng
để có chính sách cho vay phù hợp.
Phân tích dự án vay vốn của khách hàng: Bao gồm việc phân tích tính khả thi và
tính hiệu quả của dự án.
Tính khả thi của dự án được đánh giá thông qua: Cơ sở pháp lý của dự án (hoạt
động đầu tư của dự án phải được cấp phép và phê duyệt bởi các cấp có thẩm quyền,
dự án phải phù hợp với quy hoạch phát triển vùng, miền, v.v…), nguồn lực để thực
hiện dự án (phải đảm bảo thông dụng, dễ kiếm, có khả năng thay thế, có nguồn
cung cấp ổn định, v.v…) và khả năng tiêu thụ sản phẩm (nhu cầu của thị trường,
thói quen và thị hiếu của người tiêu dùng, sức cạnh tranh của sản phẩm, v.v…).
Xem xét tính hiệu quả của dự án thông qua: Hiệu quả kinh tế của dự án, tính hợp lý
và chính xác của doanh thu (thể hiện qua sản lượng và giá thành sản phẩm), khả
năng đáp ứng vốn cho dự án (nhằm làm rõ các nguồn vốn được sử dụng cho dự án

từ đó xác định nhu cầu vốn thực sự của khách hàng để quyết định mức cho vay hợp
lý).
Việc phân tích dự án giúp cho ngân hàng lựa chọn được những dự án tốt để cho vay
và có thể tư vấn cho khách hàng trong trường hợp cần thiết.
Thẩm định về đảm bảo tiền vay: Trường hợp cho vay có tài sản đảm bảo (TSĐB) thì
nội dung thẩm định cơ bản như sau: Chất lượng và khả năng chuyển đổi thành tiền
của tài sản đảm bảo nợ vay. Tính hợp pháp của TSĐB tiền vay: tài sản phải thuộc
quyền sở hữu hợp pháp của bên thế chấp, cầm cố hoặc bên bảo lãnh, được phép
giao dịch và không có tranh chấp. Những rủi ro liên quan đến TSĐB tiền vay: biến
động về giá cả, thị trường, tư cách pháp lý và khả năng tài chính của người bảo
lãnh. Khả năng và biện pháp kiểm soát, của ngân hàng về TSĐB tiền vay. Mức độ
giảm giá trị của tài sản cầm cố (thời hạn khấu hao, hao mòn tự nhiên, v.v…); kiểm
tra thực tế tại hiện trường để xác định địa điểm, chất lượng thực tế, hình thức hiện
vật, giá trị thực tế. Những trường hợp tài sản thế chấp, cầm cố, bảo lãnh vượt quá
năng lực của cán bộ ngân hàng thì có thể thuê các cơ quan chức năng, chuyên gia có
hiểu biết để thẩm định.
Giám sát tình hình sử dụng vốn vay của khách hàng, thường xuyên đi thực tế khách
hàng để xác định tình hình nhà xưởng, máy móc, thiết bị, tài sản đảm bảo và nắm
bắt tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng cũng như kiểm chứng
lại chất lượng và tính chính xác của các báo cáo tài chính, từ đó có thể đánh giá
chính xác chất lượng của khoản cho vay.
Định kỳ tiến hành phân loại nợ: Phân loại nợ là việc phân loại các khoản cho vay
của ngân hàng đối với khách hàng dựa trên việc đánh giá khả năng trả nợ của người
vay nhằm thực hiện tất cả các nghĩa vụ của họ theo hợp đồng tín dụng. Phân loại
các khoản vay một cách hợp lý giúp ngân hàng phát hiện sớm những dấu hiệu của
một khoản nợ xấu, từ đó lập ra những phương án hỗ trợ cho khách hàng hoặc những
biện pháp thu hồi nợ cần thiết trước khi nợ xấu phát sinh (nếu có thể).

Trên thế giới có nhiều hệ thống phân loại nợ khác nhau tùy thuộc vào điều kiện và
trình độ phát triển kinh tế của từng nước. Mỗi hệ thống có sự khác biệt riêng nhưng
xét về bản chất có thể xác định thành 4 nhóm: (1) các khoản cho vay thông thường,
(2) các khoản cho vay có mức độ rủi ro cao hơn nhưng không có dấu hiệu rõ ràng
về việc giảm giá trị thu hồi, (3) các khoản cho vay có dấu hiệu hoặc theo kinh
nghiệm của ngân hàng sẽ giảm giá trị thu hồi, (4) các khoản cho vay được đánh giá
là mất khả năng thu hồi. IMF cũng đưa ra phương pháp phân loại nợ thành 5 nhóm
bao gồm: Nợ đủ tiêu chuẩn (standard), nợ cần chú ý (watch), nợ dưới tiêu chuẩn
(substandard), nợ nghi ngờ (doubtful) và nợ mất vốn (loss).
Ngay sau khi phát hiện các dấu hiệu phát sinh nợ xấu, ngân hàng phải lập tức đưa
vào danh sách các khoản nợ cần chú ý để thực hiện giám sát, thu hồi nợ kịp thời.
Đôn đốc thu hồi nợ và lãi: Đối với các khoản vay có chất lượng tốt, đảm bảo khả
năng thu hồi đúng hạn, chỉ cần chú ý đôn đốc việc trả nợ khi gần đến thời điểm đáo
hạn. Đối với những khoản vay có dấu hiệu không tốt do nguyên nhân khách quan
(đối với cả hai bên), ngân hàng cần có biện pháp điều chỉnh kịp thời để đảm bảo khả
năng thu hồi nợ. Đối với các khách hàng vi phạm hợp đồng một cách nghiêm trọng,
có nguy cơ thua lỗ, ngân hàng phải tìm mọi cách thu hồi nợ ngay cả khi khoản cho
vay chưa đến thời điểm đáo hạn.
Thứ ba, kiểm tra giám sát hoạt động tín dụng như: Kiểm tra việc chấp hành quy
trình tín dụng, chấp hành kế hoạch dư nợ ngắn, trung và dài hạn (để phù hợp với cơ
cấu nguồn vốn), kiểm tra tính đầy đủ và tính hợp lệ, hợp pháp của hồ sơ vay vốn,
v.v... Quản lý tốt việc thực hiện quy trình tín dụng sẽ giúp ngân hàng phát hiện sớm
và điều chỉnh kịp thời những thiếu sót, sai lầm trong hoạt động tín dụng của mình.
Thứ tư, chọn lọc và củng cố đội ngũ cán bộ tín dụng phù hợp với yêu cầu công việc:
Cán bộ tín dụng phải được đào tạo có hệ thống, am hiểu, có kiến thức sâu sắc về thị
trường, nắm vững các văn bản pháp luật có liên quan, đặc biệt phải có đạo đức, liêm
khiết và có tinh thần trách nhiệm cao.

1.2.4.2Xử lý nợ xấu
Khi khoản cho vay được xác định là nợ xấu, ngân hàng cần phân tích chi tiết thực
trạng tình hình tài chính của khách hàng cũng như thực trạng TSĐB, tìm ra nguyên
nhân làm phát sinh nợ xấu. Trên cơ sở tình hình thực tế của các khoản nợ xấu, ngân
hàng có thể lựa chọn biện pháp xử lý nợ xấu theo một số cách sau:
Xác định rõ trách nhiệm của cán bộ tín dụng
Nếu có thể xác định được nguyên nhân trực tiếp gây ra nợ xấu là do sai lầm hay sự
vi phạm quy chế của cán bộ tín dụng thì ngân hàng có thể buộc cán bộ tín dụng làm
sai phải chịu kỷ luật và gánh trách nhiệm đòi nợ, bồi thường cho ngân hàng. Nếu
gây hậu quả nghiêm trọng hay cố ý lừa đảo, móc ngoặc với khách hàng để rút vốn
ngân hàng thì các biện pháp mang tính cứng rắn có thể áp dụng như sa thải, truy tố
trước pháp luật, v.v… Biện pháp này có tính răn đe, giáo dục cao đối với cán bộ tín
dụng.
Điều chỉnh kỳ hạn trả nợ cho khách hàng
Kỳ hạn trả nợ là các khoảng thời gian trong thời hạn cho vay đã được thoả thuận
giữa NHTM và khách hàng mà tại cuối mỗi khoảng thời gian này, khách hàng phải
trả một phần hoặc toàn bộ vốn vay cho tổ chức tín dụng.
Điều chỉnh kỳ hạn trả nợ là việc NHTM và khách hàng thoả thuận với nhau về việc
thay đổi các kỳ hạn trả nợ đã thoả thuận trước đó. Ngân hàng có thể sử dụng biện
pháp này để xử lý nợ xấu một lần hay nhiều lần nhưng chỉ khi khoản nợ đó được
đánh giá là có khả năng thu hồi, và thường được áp dụng trong các trường hợp như
chu kỳ sản xuất kinh doanh của khách hàng bị thay đổi, chịu tác động của các chính
sách vĩ mô mà khách hàng chưa kịp điều chỉnh, thị trường có sự biến động ảnh
hưởng tạm thời đến hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng, v.v…
Gia hạn nợ

Là việc NHTM chấp thuận kéo dài thêm một khoảng thời gian ngoài thời hạn cho
vay đã thoả thuận, trong khoảng thời gian này khách hàng không phải chịu lãi suất
phạt do việc trả nợ quá thời hạn đã cam kết trước đó.
Cũng như điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, biện pháp này chỉ áp dụng đối với những khoản
nợ xấu có khả năng thu hồi, giúp khách hàng tránh được áp lực trả nợ, có điều kiện
khôi phục sản xuất kinh doanh và có nguồn thu để trả nợ cho ngân hàng.
Cho vay thêm
Ngân hàng tiến hành cấp thêm tín dụng cho khách hàng, chỉ được áp dụng khi ngân
hàng có cơ sở để tin rằng nếu được hỗ trợ thêm vốn khách hàng sẽ vượt qua được
khó khăn hiện tại và tạo khả năng thu hồi được khoản nợ trước. Đây là biện pháp
mang tính rủi ro cao và chỉ được sử dụng hạn chế.
Các biện pháp điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ hay cho vay thêm được thực
hiện trên cơ sở ngân hàng có đủ tài liệu: căn cứ chứng minh nguyên nhân dẫn đến
khó có khả năng trả nợ, phương án khắc phục hoạt động sản xuất kinh doanh có
hiệu quả và khả thi, phương án nguồn trả nợ rõ ràng, cụ thể, chắc chắn, đảm bảo
khả năng trả nợ đầy đủ và đúng hạn theo thời hạn mới.
Xử lý TSĐB, truy đòi người bảo lãnh
Đối với các khoản nợ xấu được ngân hàng đánh giá là không có khả năng thu hồi thì
ngân hàng áp dụng các biện pháp xiết nợ như:
Phát mại, thanh lý, khai thác TSĐB: Các ngân hàng có thể yêu cầu khách hàng phát
mại TSĐB cho khoản vay hoặc chủ động xử lý TSĐB theo các hình thức như chào
bán công khai trên thị trường, bán cho công ty mua bán nợ và xử lý tài sản, bán qua
trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản hoặc đưa các tài sản đó vào khai thác, sử
dụng.

Truy đòi người bảo lãnh: Nếu khoản nợ xấu không có TSĐB mà có sự bảo lãnh của
bên thứ ba thì ngân hàng thực hiện quyền truy đòi buộc người bảo lãnh phải thực
hiện nghĩa vụ trả nợ thay cho người vay.
Tuy thủ tục phát mại TSĐB cũng như đòi nợ bên bảo lãnh rất phức tạp, tốn thời
gian và khả năng thu hồi đầy đủ nợ thường không cao nhưng đây lại là một biện
pháp thu hồi vốn có hiệu quả cho ngân hàng, do đó được các NHTM sử dụng khá
phổ biến.
Bán các khoản nợ
Bằng việc tham gia thị trường mua bán nợ, ngân hàng có thể xem xét việc bán các
khoản nợ xấu cho các công ty mua bán nợ, các tổ chức tài chính hoặc các chủ thể
kinh tế khác để sớm thu hồi nợ, có điều kiện tập trung vào hoạt động kinh doanh.
Hơn nữa những chủ thể mua lại các khoản nợ này thường hoạt động một cách
chuyên nghiệp và tận dụng được những lợi thế về thông tin, quy mô, quyền hạn và
đặc biệt là không chịu áp lực bởi mối quạn hệ với khách hàng như ngân hàng nên
việc thu hồi nợ sẽ hiệu quả hơn.
Bù đắp bằng quỹ dự phòng rủi ro
Ngân hàng sử dụng quỹ dự phòng rủi ro để bù đắp các thiệt hại do nợ xấu gây ra,
khoản nợ xấu này sẽ được chuyển ra ngoại bảng để tiếp tục theo dõi và truy thu. Để
có thể sử dụng biện pháp này, định kỳ ngân hàng phải tiến hành phân loại nợ và
trích lập quỹ dự phòng rủi ro. Biện pháp này có tính chủ động cao, làm giảm nhanh
chóng các khoản nợ xấu trên bảng tổng kết tài sản của ngân hàng, tuy nhiên ngân
hàng cũng phải tích cực tận thu nợ sau khi đã chuyển ra theo dõi ngoại bảng.
Kiện ra Toà án
Khi ngân hàng đã sử dụng các biện pháp có thể để tạo điều kiện cũng như hối thúc
khách hàng trả nợ nhưng vẫn không thể thu hồi khoản nợ thì ngân hàng có thể nhờ

Toà án can thiệp. Biện pháp này thường đem lại hiệu quả không cao do khách hàng
thường không còn khả năng trả nợ, hơn nữa thủ tục lại phiền hà, kéo dài.
Ngoài ra cũng còn một số biện pháp khác mà ngân hàng có thể sử dụng để xử lý nợ
xấu như chuyển nợ thành vốn cổ phần (ngân hàng sẽ trở thành cổ đông của doanh
nghiệp, tư vấn và tham gia điều hành, quản lý để giúp doanh nghiệp làm ăn hiệu quả
hơn), thu nợ có chiết khấu (đây là hình thức giảm giá trị khoản nợ phải trả cho
doanh nghiệp, giá trị chiết khấu do ngân hàng và doanh nghiệp thoả thuận nhưng
theo hướng có lợi cho doanh nghiệp nhằm thúc đẩy khác hàng thanh toán dứt điểm
khoản nợ, ngân hàng tuy chịu thiệt nhưng cũng sớm thu hồi được một phần vốn), sử
dụng sự trợ giúp của Chính phủ (đối với những khoản nợ xấu xuất phát từ các
khoản cho vay theo chính sách của Chính phủ), xoá nợ (ngân hàng coi như chưa
từng có khoản nợ này), v.v…
1.3 Kinh nghiệm quản lý nợ xấu của một số quốc gia châu Á
Để hệ thống ngân hàng ổn định, an toàn và phát triển bền vững điều quan trọng là
cần nâng cao năng lực cạnh tranh của các NHTM, điều này đang đặt ra cho hệ
thống ngân hàng Việt Nam không ít những khó khăn và thách thức về năng lực tài
chính, trình độ công nghệ, chất lượng nhân sự… Tuy nhiên, tình trạng nợ xấu của
các NHTM Việt Nam đã gây những ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh
doanh ngân hàng, làm cho tình hình tài chính của các NHTM trở nên yếu kém, khả
năng cạnh tranh giảm sút. Nghiên cứu kinh nghiệm quản lý nợ xấu của một số nước
trên thế giới sẽ cho chúng ta những gợi ý có giá trị trong quá trình quản lý nợ xấu
của các NHTM Việt Nam. Dưới đây là kinh nghiệm quản lý nợ xấu của một số
quốc gia châu Á có những điểm tương đồng với Việt Nam về con người, trình độ
công nghệ hay đặc điểm chính trị (Trung Quốc).
1.3.1 Kinh nghiệm của Hàn Quốc
Ở đây chỉ đưa ra một biện pháp xử lý nợ xấu đã được thực hiện ở Hàn Quốc mà
chưa giải quyết được vấn đề hạn chế nợ xấu phát sinh. Giải pháp thường được áp

dụng cho vấn đề xử lý nợ xấu của các quốc gia là thành lập các công ty quản lý nợ
trực thuộc Chính phủ. Hàn Quốc cũng tiến hành xử lý nợ xấu bằng việc thành lập
công ty quản lý tài sản Hàn Quốc (Kamco). Kamco được thành lập năm 1962 với
địa vị pháp lý ban đầu là tổ chức trung gian của các ngân hàng Hàn Quốc, có nhiệm
vụ xử lý các khoản nợ quá hạn thông qua bán đấu giá. Sau cuộc khủng hoảng năm
1997, Kamco được cơ cấu lại vào 24/11/1997 và bắt đầu thực hiện xử lý các tài sản
nợ đọng của các tổ chức tài chính.
Theo luật Hàn Quốc, Kamco được quyền quyết định thời điểm, khối lượng, phương
thức mua và giá mua. Công tác đánh giá thực trạng sau khi mua, Kamco sẽ tự thực
hiện hoặc nhờ các đơn vị trung gian khác và việc đưa ra chính sách xử lý tài sản sẽ
phụ thuộc vào việc đánh giá thực trạng.
Nguyên tắc xử lý nợ xấu của Kamco là: Xử lý nhanh với giá trị thu hồi cao nhất.
Quá trình phát mại tài sản rõ ràng và mua bán công bằng. Đối với tài sản có giá trị
nhỏ hoặc dễ bán, Kamco thực hiện biện pháp bán càng nhanh càng tốt. Đối với tài
sản có giá trị lớn, Kamco áp dụng biện pháp quảng bá giá trị tài sản. Kamco vừa xử
lý nợ bằng cách bán buôn cho nhà đầu tư, vừa đòi quyền lợi trực tiếp từ các con nợ.
Kết quả là Kamco đã thu hồi được khoảng 30% mệnh giá của các tài sản này.
1.3.2 Kinh nghiệm của Trung Quốc
Cũng như Việt Nam, một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ xấu tại Trung Quốc
là do:
Các NHTM quốc doanh Trung Quốc phải gánh các khoản nợ trong quá trình chuyển
đổi kinh tế từ kế hoạch hoá tập trung sang kinh tế thị trường và quá trình cải cách
các doanh nghiệp Nhà nước (DNNN). Theo lý thuyết và kinh nghiệm của các nước
có nền kinh tế kế hoạch hóa hoặc chuyển đổi, nợ xấu thường là do vấn đề các
NHTM quốc doanh chỉ bị ràng buộc tài chính “mềm”, dẫn đến việc các ngân hàng
không quan tâm đến việc đánh giá sát sao năng lực tài chính của người vay, gây ra
và tích đọng nợ xấu.

Hệ thống kế toán của các NHTM quốc doanh trong một thời gian dài không tuân
theo các nguyên tắc đảm bảo an toàn vốn, dẫn đến các số liệu lợi nhuận có giả tạo
và nợ xấu không được xử lý thích đáng.
Trước đây vẫn tồn tại quan niệm rằng các doanh nghiệp Nhà nước và các NHTM
quốc doanh đều thuộc sở hữu Nhà nước do đó các DNNN nên vay các NHTM quốc
doanh càng nhiều càng tốt.
Trung Quốc có bốn NHTM quốc doanh là: Bank of China (BoC), Ngân hàng Công
thương Trung Quốc (ICBC), Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc (CCB) và Ngân
hàng Nông nghiệp Trung Quốc (ABC). Từ cuối thập kỷ trước, nợ xấu trong các
NHTM quốc doanh Trung Quốc đã trở thành một quả bom hẹn giờ đặt trong lòng
ngành tài chính nước này. Một phần các khoản nợ xấu này là các khoản cho vay đầu
tư vào bất động sản, chứng khoán và các dự án sản xuất quá tham vọng trong thời
kỳ kinh tế bong bóng. Một phần lớn hơn là các khoản tín dụng gần như cấp phát cho
các DNNN, trong đó có nhiều doanh nghiệp thua lỗ triền miên, phải phụ thuộc vào
trợ giúp về vốn của Nhà nước thông qua các NHTM quốc doanh để tồn tại.
Theo Hướng dẫn trích lập dự phòng tổn thất cho vay do Ngân hàng Nhân dân Trung
Hoa ban hành, các khoản nợ của ngân hàng được phân làm 5 nhóm, trong đó nợ xấu
bao gồm các khoản nợ nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn), nhóm 4 (nợ nghi ngờ), nhóm 5
(nợ có khả năng mất vốn). Khi phân loại nợ, các NHTM Trung Quốc chủ yếu dựa
trên khả năng trả nợ và dòng tiền thuần, thiện chí trả nợ, TSĐB, tình hình quản lý
tín dụng của ngân hàng. Những quy định về phân loại nợ này đã góp phần hạn chế
tình trạng nợ xấu gia tăng trong các NHTM Trung Quốc.
Có thể kể ra các biện pháp mà hệ thống ngân hàng Trung Quốc đã thực hiện đề xử
lý nợ xấu như sau:
Chính phủ Trung Quốc bỏ vốn thành lập bốn công ty quản lý nợ và khai thác tài
sản (AMC) trực thuộc các NHTM quốc doanh với vốn điều lệ khoảng 5 tỷ USD.
Các công ty này chịu sự quản lý và chỉ đạo đồng thời của Bộ Tài chính, Ngân hàng

Nhân dân Trung Hoa. Các tổ chức này có thể khởi xướng thanh lý tài sản, hoán đổi
nợ sang cổ phần, tổ chức đấu giá các khoản nợ và kể cả trực tiếp tham gia quản lý
các doanh nghiệp vay nợ.
Tuy nhiên trong việc xử lý nợ xấu, các AMC gặp rất nhiều trở ngại và không có
chút quyền lực nào trong quyết định bán nợ. Việc bán đấu giá các khoản nợ của
AMC phải đợi Bộ Tài chính phê chuẩn vì đó mới là người ra quyết định cuối cùng.
Kết quả xử lý đến cuối năm 2003, các AMC thu hồi được 17 tỷ USD (10% khối
lượng nợ được chuyển giao) và chuyển nợ thành vốn cổ phần được 45 tỷ USD.
Tóm lại có thể thấy rằng các AMC ở Trung Quốc có tác dụng làm sạch tạm thời
bảng cân đối tài sản của các NHTM quốc doanh, để giúp chúng hấp dẫn hơn trong
mắt các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài, trong khi nguồn gốc sâu
xa của vấn đề nợ xấu vẫn chưa được giải quyết.
Chính phủ Trung Quốc cấp vốn cho các NHTM quốc doanh, nhằm tăng cường năng
lực tài chính cho các ngân hàng này tự xử lý nợ xấu của mình. Các khoản nợ xấu
chủ yếu được xử lý thông qua bù đắp bằng quỹ dự phòng rủi ro, phần thu được từ
khách hàng không đáng kể.
Kể từ năm 1998, Chính phủ Trung Quốc đã bơm hơn 260 tỷ USD vào các ngân
hàng trong nước để giúp giảm tỷ lệ nợ xấu ở các ngân hàng này từ 17,9% năm 2003
xuống còn 8,9% cuối tháng 04/2006. Nguyên nhân của sự cải thiện này được cho là
do tổng dư nợ cho vay tăng lên, chứ không phải là do môi trường hoạt động hay
thông lệ cho vay được cải thiện đáng kể. Trung Quốc nhận thức rõ mức độ trầm
trọng của vấn đề nợ xấu nhưng nước này vẫn tiếp tục thực hiện việc cứu trợ này để
giữ cho các NHTM và các doanh nghiệp quốc doanh tồn tại, mang lại việc làm cho
hàng chục triệu lao động và do đó duy trì được ổn định chính trị - ưu tiên hàng đầu
của Chính phủ. Tuy nhiên chính sách này cũng kích thích rủi ro đạo đức, làm cho
vốn tiếp tục rót vào các doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả.

Bán các khoản nợ xấu cho các nhà đầu tư nước ngoài. Việc bán nợ cho các nhà đầu
tư nước ngoài được Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước Trung Quốc (SAFE) cho
phép vào khoảng tháng 12/2002, dã thu hút các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào
thị trường mua bán nợ Trung Quốc. Sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài là
hết sức cần thiết, không chỉ trên phương diện thu hút vốn mà các nhà đầu tư nước
ngoài còn đem tới kiến thức cho thị trường.
Cải cách ngay trong nội bộ ngân hàng. Giải pháp này cũng đã mang lại những hiệu
quả lớn. Chẳng hạn như tuyển dụng các chuyên gia nước ngoài cho các vị trí cấp
cao, áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro kiểu phương Tây và cho phép người đứng
đầu mỗi ngân hàng quyền sa thải những giám đốc điều hành không tốt.
Kêu gọi các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài. Năm 2005, Trung Quốc đã quyết
định thay đổi chiến lược nhằm thu hút các nguồn đầu tư nước ngoài vào ngành ngân
hàng. Thay đổi quan trọng nhất là Chính phủ Trung Quốc đã xoá bỏ quy định về tỷ
lệ tham gia của nhà đầu tư nước ngoài vào các ngân hàng Trung Quốc không quá
25% tổng vốn mỗi ngân hàng. Sự hiện diện lớn hơn của các ngân hàng nước ngoài
không chỉ mang đến một nguồn vốn bổ sung lớn mà quan trọng hơn nó sẽ biến các
ngân hàng trong nước thành những tổ chức mang tầm vóc quốc tế thông qua cạnh
tranh và học hỏi từ các ngân hàng nước ngoài.
Như vậy những biện pháp trên đã phần nào ngăn ngừa sự gia tăng nợ xấu của các
NHTM nhưng chủ yếu vẫn chỉ là thực hiện nhiệm vụ xử lý các khoản nợ xấu đã
phát sinh.
1.3.3 Kinh nghiệm của Thái Lan
Thành lập các công ty quản lý tài sản ( AMC)
Việc xử lý nợ xấu cho các công ty tài chính và các NHTM tại Thái Lan thông qua
AMC được thực thi bằng hai mô hình: từng ngân hàng tự xử lý và Nhà nước đứng
ra xử lý hoặc hỗ trợ xử lý.

Mỗi NHTM lập ra một bộ phận quản lý nợ hoặc bộ phận quản lý nợ đặc biệt để
chuyên trách việc xử lý các khoản nợ xấu có giá trị từ 5 triệu Baht trở xuống, những
khoản nợ xấu trên 5 triệu Baht phải chuyển đến AMC xử lý.
Chính phủ thành lập Công ty quản lý tài sản trực thuộc để chuyên trách xử lý nợ
khó đòi của công ty tài chính hoặc NHTM thuộc sở hữu của Chính phủ.
Hoạt động xử lý nợ khó đòi của các AMC thuộc sở hữu của các NHTM và của
Chính phủ vẫn không xử lý được triệt để vấn đề nợ xấu do quyền năng bị hạn chế,
phương thức xử lý phải qua nhiều tầng nấc.
Năm 2001, Chính phủ Thái Lan đã thành lập một AMC Trung ương có tên là Công
ty quản lý tài sản Thái Lan (TAMC). Công ty này tiếp nhận các khoản nợ tồn đọng
từ các ngân hàng tư nhân và các ngân hàng thuộc sở hữu Nhà nước mà chính các
ngân hàng đó hoặc AMC của những ngân hàng đó không thể xử lý được. Chỉ những
khoản nợ xấu có nhiều chủ nợ hoặc những khoản nợ xấu trên 50 triệu Baht mới
chuyển sang TAMC xử lý.
Cẩm nang thực hành tái cơ cấu nợ
Đây là một dự án do WB tài trợ cho Ngân hàng Trung ương Thái Lan để hướng dẫn
cho các NHTM thực hành tái cơ cấu nợ. Đặc điểm của phương thức này là đưa con
nợ và chủ nợ ngồi lại với nhau và bảo đảm bốn tính chất: tính cân bằng, tính thống
nhất, tính bắt buộc, tính linh hoạt.
Ngân hàng Trung ương Thái Lan tiếp nhận dự án này và đưa ra một quy trình cụ thể
bao gồm năm bước như sau:
Bước 1: Thu thập thông tin
Ngân hàng tiến hành thu thập thông tin về khách hàng và các nhân tố ảnh hưởng
đến khách hàng. Những khoản nợ không trả đúng hạn được chuyển sang phân tích
bước 2 và những khoản nợ chưa đến hạn nhưng có thể sẽ không trả được vì dấu
hiệu ảnh hưởng xấu trong tương lai sẽ được chuyển thẳng sang bước 3.
Bước 2: Đánh giá khả năng trả nợ sơ bộ

Bước này cần lưu ý đến các vấn đề sau: Vị thế của công ty trước đây và hiện nay
như thế nào? Sản phẩm của công ty sản xuất ra có được thị trường chấp nhận? Đánh
giá sơ bộ tính chất sống còn ( khả năng tồn tại và phát triển) của khách hàng đó.
Nếu tình hình kinh doanh của khách hàng được đánh giá là có phát triển hoặc khách
hàng đã có kế hoạch hợp lý để khôi phục hoạt động kinh doanh thì sẽ được chuyển
tiếp sang bước 3. Nếu không đạt yêu cầu thì ngân hàng cần xem xét các biện pháp
thu hồi vốn như xiết nợ, đòi tiền từ người bảo lãnh, đưa ra toà án… để lựa chọn
phương án ít tốn kém nhất.
Bước 3: Đánh giá cụ thể
Trong bước này, ngân hàng tiến hành nghiên cứu kỹ từng khoản vay. Đối với các
khoản nợ đã quá hạn, cần đánh giá mức độ luồng tiền có thể có của khách hàng
dùng để trả nợ khoản vay và quyết định xem nên thanh lý hay tiến hành cơ cấu lại
khoản nợ. Đối với các khoản nợ chưa đến hạn thì phải xác định xem các biện pháp
phòng ngừa (như yêu cầu khách hàng bổ sung thêm TSĐB) liệu có cần thiết không,
nếu không thì tiếp tục tiến hành quản lý khoản cho vay. Bước này rất phức tạp và tỉ mỉ,
đòi hỏi người cán bộ ngân hàng phải rất thận trọng và có tinh thần trách nhiệm cao.
Bước 4: Xác định phương án cơ cấu lại
Bước này đòi hỏi ngân hàng phải xem xét các khả năng và điều kiện cụ thể của
khách hàng để đưa ra các phương án cơ cấu lại. Ngay khi quyết định cơ cấu lại
khoản nợ, ngân hàng cần tính tới việc thu hồi nợ sẽ như thế nào (thu từ nguồn nào,
bao nhiêu, khi nào thì thu hết nợ) và phải vạch ra được rõ ràng các kỹ thuật, nghiệp
vụ để xử lý đối với phần nợ không thể thu hồi.
Bước 5: Chọn phương án xử lý ít tốn kém nhất
Trong bước này, ngân hàng phân tích để tìm ra được những yếu tố nào đem lại
phương án tối ưu. Đó là phương án đem lại giá trị lớn nhất hoặc lỗ ít nhất cho ngân
hàng. Tuy nhiên, nó phải được xem xét, cân đối trong mối quan hệ với các yếu tố
khác ảnh hưởng tới phương án, điều quan trọng là khả năng thuyết phục, thương
lượng của cả hai phía, ngân hàng và khách hàng.

Các biện pháp mà Thái Lan thực hiện trên đây đã có thể giải quyết vấn đề nợ xấu
của các NHTM một cách khá toàn diện và triệt để: vừa tập trung xử lý nợ xấu, vừa
tăng cường các biện pháp kiểm soát và ngăn ngừa nợ xấu phát sinh.
Tóm lại, với những đặc trưng riêng, các NHTM Việt Nam cần có sự chọn lọc khi
tiếp thu những kinh nghiệm quản lý nợ xấu của các ngân hàng nước ngoài nhằm
đảm bảo những giải pháp đưa ra là cần thiết và có hiệu quả.
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
CỔ PHẦN BẮC Á – CHI NHÁNH HÀNG ĐẬU
2.1 Tổng quan về Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á –Chi nhánh Hàng
Đậu
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển
2.1.1.1Giới thiệu chung về NHTM cổ phần Bắc Á
Ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) Bắc Á được thành lập vào ngày
10/09/1994 theo Quyết định số 183 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
với số vốn ban đầu là 20 tỷ đồng và do các cổ đông có uy tín đóng góp. Vốn điều lệ
của NHTMCP Bắc Á đã không ngừng tăng lên, năm 2007 là 940 tỷ đồng và tính
đến cuối năm 2008 vốn điều lệ của ngân hàng đã đạt 1.016 tỷ đồng. Trụ sở chính
của ngân hàng được đặt tại số 117 đường Quang Trung, Thành phố Vinh, Nghệ An.
Đây là NHTMCP có doanh số hoạt động kinh doanh lớn nhất khu vực miền Trung,
là một ngân hàng hiện đại và chuyên nghiệp.
Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á đang ngày càng phát triển và hội nhập với
khu vực và thế giới. Nhận thấy cơ hội phát triển mới mở ra khi Việt Nam đã là
thành viên của WTO, ngân hàng Bắc Á đã không ngừng mở rộng phạm vi hoạt

động và hiện là một trong số các NHTMCP lớn với mạng lưới hoạt động rộng khắp
ở các tỉnh, thành phố kinh tế trọng điểm của cả nước.
Để có thể đứng vững và phát triển, NHTMCP Bắc Á ngoài huy động vốn, cho vay
và cung cấp các dịch vụ thanh toán đã không ngừng đa dạng hóa vệc cung cấp các
dịch vụ: Mở tài khoản nội tệ và ngoại tệ, nhận tiền gửi, đầu tư cho vay và bảo lãnh,
thanh toán trong và ngoài nước, tài trợ thương mại, chuyển tiền nhanh, kinh doanh
ngoại hối, phát hành và thanh toán thẻ, séc du lịch, ngân hàng trực tuyến, v.v...
Ngoài hoạt động chính là kinh doanh tiền tệ, NHTMCP Bắc Á còn tham gia vào
lĩnh vực kinh doanh du lịch và khách sạn. Hiện tại ngân hàng Bắc Á đang trực tiếp
đầu tư, quản lí và khai thác Khách sạn Xanh (Green Hotel) đạt tiêu chuẩn ba sao tại
thị xã Cửa Lò, Nghệ An.
Không dừng ở đó, NHTMCP Bắc Á còn là thành viên chính thức của Hiệp hội
Thanh toán Viễn thông Liên ngân hàng Toàn cầu, Hiệp hội Các ngân hàng Châu Á,
Hiệp hội Các ngân hàng Việt Nam và Phòng Thương mại Công nghiệp Việt Nam.
Trong 15 năm hoạt động, NHTM cổ phần Bắc Á đã vinh dự được nhận cờ thi đua
của Thủ tướng Chính phủ, bằng khen của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về thành
tích hoạt động kinh doanh và cờ thi đua của Ủy ban Nhân dân Tỉnh Nghệ An, là
một trong mười ngân hàng được chọn tham gia vào Hệ thống Thanh toán Tự động
Liên ngân hàng.
2.1.1.2Lịch sử hình thành và phát triển của Chi nhánh Hàng Đậu
Ngày 10/08/1995, NHTMCP Bắc Á - Chi nhánh Hàng Đậu đã được thành lập theo
giấy phép số 1908 ngày 22/05/1995, là đơn vị trực thuộc hệ thống NHTMCP Bắc
Á, có trụ sở riêng, có con dấu riêng và thực hiện chế độ hạch toán phụ thuộc.
Ngay từ khi mới bắt đầu hình thành và đi vào hoạt động, chi nhánh Hàng Đậu vốn
chỉ là một phòng giao dịch trong hệ thống của NHTMCP Bắc Á nhưng do tận dụng
được một cách tối đa lợi thế về địa bàn của chi nhánh cũng như sự chỉ đạo sáng suốt
của hệ thống quản lý mà phòng giao dịch Hàng Đậu đã từng bước khẳng định được

vai trò quan trọng của mình đối với NHTMCP Bắc Á và đã được chuyển thành chi
nhánh cấp II rồi đến tháng 11/2006 đã chính thức là chi nhánh cấp I theo quyết định
của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Đến nay, chi nhánh đã hoàn thành
các thủ tục theo quy định và chính thức hoạt động theo mô hình trực thuộc
NHTMCP Bắc Á với sự hạch toán kinh doanh độc lập vào 01/01/2008.
Chi nhánh Hàng Đậu được đặt tại khu phố cổ, là khu vực đông dân cư, đây là một
trong những điều kiện giúp chi nhánh mở rộng quy mô huy động vốn dễ dàng.
Ngoài ra, trong xu thế hội nhập kinh tế thế giới, chi nhánh Hàng Đậu luôn phấn đấu
đa dạng hoá các dịch vụ của mình như: thanh toán quốc tế, tài trợ xuất nhập khẩu và
kinh doanh ngoại tệ…giúp doanh thu của hệ thống NHTMCP Bắc Á không ngừng
tăng lên một cách nhanh chóng trong những năm qua.
Ngoài những thuận lợi nêu trên chi nhánh Hàng Đậu còn phải đối mặt với khó khăn
từ sức ép cạnh tranh với các chi nhánh cũng như các ngân hàng khác trên cùng địa
bàn. Do nhận thức được điều đó, chi nhánh đã không ngừng nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ nhân viên cũng như trình độ quản lý để chi nhánh ngày càng phát
triển hơn.
2.1.2 Hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á - Chi
nhánh Hàng Đậu
2.1.2.1Hoạt động kinh doanh của chi nhánh
Với sự nỗ lực của NHTMCP Bắc Á và được sự giúp đỡ của các cấp, các ngành
thành phố Hà Nội, đồng thời được sự chỉ đạo trực tiếp chặt chẽ của Hội sở chính,
chi nhánh Hàng Đậu được thành lập vào năm 1995 với nguồn gốc ban đầu là một
phòng giao dịch nhưng đến nay đã là chi nhánh cấp I của NHTMCP Bắc Á. Sau 13
năm hoạt động, chi nhánh đã không ngừng đổi mới, năng động sáng tạo vươn lên
hòa nhập với cơ chế của ngành cũng như sự phát triển của đất nước để làm tốt
nhiệm vụ của mình. Các hoạt động chính của chi nhánh bao gồm:

Huy động nguồn vốn từ tiết kiệm dân cư, từ các tổ chức kinh tế, nhận vốn điều
chuyển từ chi nhánh Hà Nội bằng cả nội tệ và ngoại tệ.
Cho vay tiêu dùng, cho vay cầm cố, chiết khấu giấy tờ có giá, thực hiện nghiệp
vụ bảo lãnh. Đối với hoạt động cho vay, chiết khấu chứng từ và giấy tờ có giá, chi
nhánh phải thực hiện theo quy định của pháp luật và theo quy trình nghiệp vụ do
NHTMCP Bắc Á ban hành:
Một là, mọi khoản cho vay thuộc phạm vi quyết định của chi nhánh thì giám đốc chi
nhánh trực tiếp ký duyệt cho vay, còn đối với các dự án cho vay vượt mức phán
quyết của chi nhánh thì thực hiện thẩm định và trình Tổng giám đốc xem xét quyết
định.
Hai là, mọi khoản cho vay phải có tài sản đảm bảo trừ trường hợp được phê duyệt
của Tổng giám đốc.
Ba là, mọi khoản cho vay đều được giải ngân và theo dõi nội bảng tại chi nhánh. Hồ
sơ tín dụng và hồ sơ tài sản đảm bảo nợ vay được bảo quản và lưu trữ theo quy định
hiện hành.
Đối với hoạt động bảo lãnh: Khi có khách hàng đề nghị phát hành bảo lãnh thì chi
nhánh tiến hành tiếp nhận hồ sơ, thẩm định theo quy định hiện hành và trình Giám
đốc quyết định.
Mở tài khoản thanh toán và tổ chức thanh toán cho khách hàng
Mua bán ngoại tệ và thực hiện thanh toán quốc tế
Chi nhánh chỉ thực hiện việc mua ngoại tệ vào còn việc bán ngoại tệ được thực hiện
như sau: Khi khách hàng có nhu cầu mua ngoại tệ phù hợp với điều lệ quản lý ngoại
hối thì chi nhánh thông báo cho chi nhánh Hà Nội để cân đối ngoại tệ đáp ứng nhu
cầu của khách hàng. Việc bán ngoại tệ được thực hiện sau khi có ý kiến của phòng
nguồn vốn và kinh doanh ngoại tệ.

Khi khách hàng có nhu cầu thanh toán quốc tế, chi nhánh hướng dẫn cho khách
hàng giao dịch với phòng thanh toán quốc tế của Hội sở chính. Việc thanh toán
quốc tế được thực hiện tại phòng thanh toán quốc tế Hội sở chính và báo nợ cho chi
nhánh để hạch toán nợ cho khách hàng.
Cân đối và điều hòa vốn
Nguồn vốn trong các chi nhánh huy động được sử dụng vào hai mục đích cho vay
và điều chuyển vốn cho chi nhánh:
Thứ nhất, trong trường hợp thiếu vốn chi nhánh lập kế hoạch để chi nhánh Hà Nội
chuẩn bị và điều chỉnh bổ sung.
Thứ hai, trong trường hợp vốn huy động không sử dụng hết sẽ điều chuyển cho chi
nhánh Hà Nội.
Bên cạnh các nhiệm vụ trên chi nhánh còn phải: Thực hiện việc thanh toán giữa
ngân hàng ngoài hệ thống. Việc này được thực hiện thông qua tài khoản của các chi
nhánh mở tại chi nhánh thành phố và ngược lại các lệnh chi được gắn mã khóa và
chỉ được thực hiện trong trường hợp mã đúng.Các lệnh chi liên ngân hàng chuyển
về chi nhánh trước 11h30 phút được thực hiên trong ngày. Sau giờ trên sẽ thực hiện
vào ngày làm việc tiếp theo.
Thực hiện việc lưu trữ chứng từ. Toàn bộ các nghiệp vụ phát sinh trong ngày phải
được cập nhật vào máy tính.Chứng từ kế toán, kho quỹ tổ chức lưu trữ tại chi
nhánh cuối tuần chi nhánh kiểm tra lại toàn bộ số liệu của đĩa mềm và chuyển về
lưu tại chi nhánh thành phố. Hồ sơ tín dụng, bảo lãnh thế chấp được tổ chức lưu trữ
theo chế độ hiện hành.
Đối với sổ sách báo cáo: chi nhánh mở các sổ sách theo dõi các hoạt động theo quy
định. Cuối ngày giao dịch chi nhánh báo về chi nhánh thành phố các nghiệp vụ
phát sinh trong ngày theo quy định của chi nhánh thành phố. Định kỳ hàng tháng,
quý, năm chi nhánh lập các sao kê :

 Dư nợ tín dụng
 Báo cáo bảo lãnh
 Sao kê thẻ tiết kiệm
 Cân đối tài khoản cấp 3 quy đổi ngoại tệ
 Cân đối tài khoản chi tiết nội ngoại bảng
2.1.2.2Mô hình tổ chức và chức năng các phòng của chi nhánh
Vào năm 1995 mới chỉ là phòng giao dịch nhưng hiện nay, chi nhánh Hàng Đậu đã
trở thành chi nhánh cấp I của NHTMCP Bắc Á và được sự chỉ đạo trực tiếp từ Tổng
giám đốc theo mô hình mới nhưng chưa có văn bản quy định cụ thể mà vẫn dựa
trên cơ chế quản lý là chi nhánh cấp I trực thuộc Văn phòng Hội sở chính về nhân
sự, điều chuyển vốn, thanh toán, chi trả lương, hành chính, ngân quỹ, v.v….
Nhân sự chi nhánh hiện được tổ chức thành 4 phòng và chịu sự quản lý trực tiếp của
Giám đốc chi nhánh:
 Phòng tín dụng (6 người)
 Phòng kế toán (5 người)
 Phòng tiết kiệm (4 người)
 Phòng ngân quỹ (2 người).
Đối với chi nhánh Hàng Đậu, Giám đốc chi nhánh trực tiếp điều hành hoạt động
hàng ngày của chi nhánh; chịu trách nhiệm về quản lý và sử dụng tài sản an toàn;
chịu trách nhiệm trước Giám đốc NHTMCP Bắc Á - Chi nhánh Hà Nội và trước
pháp luật về mọi mặt trong điều hành. Mô hình tổ chức của chi nhánh được sơ đồ
hoá như sau:
Sơ đồ 2.1: Mô hình tổ chức tại NHTMCP Bắc Á - Chi nhánh Hàng Đậu
Giám đốc
Phòng tín
dụng
Phòng kế
toán
Phòng ngân
quỹ
Phòng tiết
kiệm

Nguồn: NHTMCP Bắc Á - Chi nhánh Hàng Đậu
Phòng tín dụng có các nhiệm vụ cơ bản là: Khai thác các dự án phục vụ sản xuất
kinh doanh của các tổ chức kinh tế và phục vụ đời sống dân cư. Tổ chức và thực
hiện công tác marketing nhằm khai thác các dự án đầu tư, tổ chức khai thác các
nguồn vốn thông qua hoạt động tín dụng nhằm tạo nguồn vốn để đầu tư bằng VND
và ngoại tệ phục vụ kinh doanh. Nhận cầm cố và chiết khấu giấy tờ có giá. Thông
qua hoạt động tín dụng thúc đẩy phát triển hoạt động của các nghiệp vụ khác.
Phòng kế toán và ngân quỹ: Mở tài khoản tiền gửi thanh toán cho các pháp nhân và
thể nhân thực hiện thanh toán cho khách hàng. Chi trả kiều hối. Nhận thanh toán,
chi trả tiền gửi tiết kiệm cho dân cư. Giải ngân cho khách hàng đối với các hoạt
động tín dụng. Nhận bảo quản giấy tờ có giá và tài sản quý cho khách hàng. Chuyển
tiền cho hệ thống .
Phòng kế toán và phòng tiết kiệm: Thực hiện chế độ kế toán báo sổ, các quy định về
hạch toán kế toán tại chi nhánh, việc hạch toán ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát
sinh phải tuân theo chế độ kế toán của Nhà nước và chế độ kế toán của NHTMCP
Bắc Á, việc mở và quản lý tài khoản cho khách hàng thực hiện theo quy định hiện
hành của ngân hàng Bắc Á.
Phòng ngân quỹ: Các nghiệp vụ kho quỹ được thực hiện theo đúng quy định của
Ngân hàng Nhà nước và của NHTMCP Bắc Á. Kho quỹ phải được đảm bảo các tiêu
chuẩn theo quy định của của ngân hàng nhà nước. Chi nhánh được quy định tồn quỹ
tiền mặt cho phù hợp với thực tiễn và nhu cầu kinh doanh tiền mặt. Nếu vượt mức

thì chi nhánh chuyển về nộp chi nhánh thành phố. Chìa khóa kho quỹ được quản lý
theo quy định: Giám đốc một chìa và thủ quỹ một chìa.
2.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh của chi nhánh Hàng Đậu
2.1.3.1Hoạt động tạo lập nguồn vốn
Huy động vốn là một trong những hoạt động có vai trò quan trọng nhất, ảnh hưởng
tới chất lượng hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Bất kỳ một ngân hàng khi bắt
đầu hoạt động, nghiệp vụ đầu tiên cũng là mở các tài khoản tiền gửi để giữ hộ và
thanh toán hộ cho khách hàng và sau đó mới mở rộng ra các dịch vụ khác.
Nhận thức được tầm quan trọng đó, cùng với sự nỗ lực của tập thể cán bộ, nhân
viên ngân hàng và được sự chỉ đạo trực tiếp từ Tổng giám đốc, chi nhánh Hàng
Đậu đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, với nguồn vốn huy động không
ngừng tăng lên: trong năm 2006 là 248 tỷ VND tăng 73,8% so với năm 2005, năm
2007 đạt 447 tỷ VND tăng 80% so với năm 2006, và tính đến cuối năm 2008 là 492
tỷ VND, tăng khoảng 10% so với 2007.
Bên cạnh việc huy động các nguồn vốn bằng nội tệ thì chi nhánh cũng huy động
bằng cả ngoại tệ, trong đó đặc biệt là USD: năm 2005 huy động đựợc 1,3 triệu
USD; năm 2006 là 1,4 triệu USD; năm 2007 đạt 1,6 triệu USD; năm 2008 là 1,7
triệu USD. Nguồn vốn huy động hàng năm không ngừng tăng là do ngân hàng áp
dụng chế độ lãi suất linh hoạt, cùng với việc mở rộng các kỳ hạn cho vay, thu hút
nhiều đối tượng tham gia.
Trong cơ cấu nguồn vốn huy động: Nguồn tiền gửi có kỳ hạn chiếm tỷ trọng tương
đối lớn, đây là nguồn huy động ổn định và đảm bảo cho chi nhánh linh động trong
quá trình thanh toán. Tính đến 31/12/2008, tiền gửi có kỳ hạn của khách hàng tại
chi nhánh chiếm 50% so với tổng nguồn huy động. Do ảnh hưởng của suy thoái
kinh tế toàn cầu nên số dư tiền gửi thanh toán trong năm có giảm khá nhiều, tính
đến 31/12/2008 đạt 97.574 triệu VND.

Bảng 2.1: Nguồn vốn huy động bằng nội tệ theo kỳ hạn của NHTMCP Bắc Á -
Chi nhánh Hàng Đậu
Đơn vị: triệu VND
Năm
Chỉ tiêu
2006 2007 2008
Tuyệt đối Tỷ trọng
Tuyệt
đối
Tỷ trọng
Tuyệt
đối
Tỷ
trọng
1. Không
kỳ hạn 30.569 12,30% 100.942 22,56% 149.611 30,39%
2. Có kỳ
hạn
148.783 59,85% 221.616 49,53% 245.117 49,79%
3. Tiền
gửi thanh
toán
69.225 27,85% 124.880 27,91% 97.574 19,82%
Tổng số 248.577 100% 447.438 100% 492.302 100%
Nguồn: Báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh của NHTMCP Bắc Á - Chi nhánh
Hàng Đậu
Trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, chi nhánh cũng luôn chú trọng tới việc huy
động vốn bằng ngoại tệ, không chỉ để đáp ứng nhu cầu kinh doanh ngoại tệ của chi
nhánh mà còn thực hiện việc điều chuyển vốn về Hội sở chính.
Bảng 2.2: Nguồn vốn huy động bằng ngoại tệ của NHTMCP Bắc Á -
Chi nhánh Hàng Đậu
Đơn vị: nghìn USD
Năm
Chỉ tiêu
2006 2007 2008
Nguồn vốn huy động bằng ngoại tệ 1.434 1.595 1.721

Khoá Luận Tốt Nghiệp Tăng Cường Quản Lý Nợ Xấu Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Bắc Á

Khoá Luận Tốt Nghiệp Tăng Cường Quản Lý Nợ Xấu Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Bắc Á

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Khoá Luận Tốt Nghiệp Tăng Cường Quản Lý Nợ Xấu Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Bắc Á

Similar to Khoá Luận Tốt Nghiệp Tăng Cường Quản Lý Nợ Xấu Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Bắc Á (20)

More from Nhận Viết Thuê Đề Tài Vietkhoaluan.com / Zalo : 0917.193.864

More from Nhận Viết Thuê Đề Tài Vietkhoaluan.com / Zalo : 0917.193.864 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Khoá Luận Tốt Nghiệp Tăng Cường Quản Lý Nợ Xấu Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Bắc Á