16 kasim 2011 yoğun bakım hemşireliğinde son durum uygulamada neredeyiz eğitimde neredeyiz 14.10 14.50 emine türkmen

YOĞUN BAKIM
HEMŞİRELİĞİNDE SON
DURUM
UYGULAMADA NEREDEYİZ?
EĞİTİMDE NEREDEYİZ?
Yard. Doç. Dr. Emine Türkmen
Koç Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu

İçerik / hedefler
Yoğun bakım hemşireliği uygulama
standartları
Kaliteli YBH için gerekli diğer koşullar
Bu koşullar ve bazı hasta-hemşire
sonuçları ile ilgili araştırma sonuçları
Hemşirelik çalışma ortamı indikatörleri
8.Ulusal Dah-Cer. Bilimler YB Kongresi.16 Kasım
2011.Ankara 2

Yoğun Bakım Hemşireliği
YBÜ’lerde sunulan hemşirelik hizmetinin
niteliği / kalitesi nedir?
Yoğun bakım hemşireliğinin kaliteli
olabilmesi için gerekli ön koşullar ne
durumdadır?
2011.Ankara 3

Balık Kılçığı (neden-sonuç diyagramı,
Kaoru Ishikawa)
2011.Ankara 4

Politika
ve
prosedür
Yeterli
sayı ve
nitelikte
çalışan
Sürekli
Liderlik
yönetim
Yeterli eğitim
sarf
malzeme
Görev
tanımı
YBH
UYGULAMASI
2011.Ankara 5
ve
Fizik
yapı ve
donanım
Ekip
çalışmas
ı

Temel hemşirelik rolleri (ANA
Standartları, 2004)
Uygulama (değerlendirme, tanılama, sonuçları belirleme,
planlama, uygulama, sonuçları değerlendirme)
Profesyonel performans
- kalite geliştirme
- performans değerlendirme
- eğitim
- işbirliği, ortak çalışma
- etik
- araştırma
- kaynakları kullanma
- liderlik

Uzman hemşirelik rolleri (ANA
Standartları, 2004)
Uygulama (değerlendirme, tanılama, sonuçları belirleme,
planlama, uygulama, vaka yönetimi, konsültasyon, sağlığı
iyileştirme ve geliştirme, eğitim, reçete etme,
yönlendirme, sonuçları değerlendirme)
Profesyonel performans
- kalite geliştirme
- kendi kendini değerlendirme
- eğitim
- liderlik
- etik
- interdisipliner çalışma
- araştırma

Ülkemizde hemşirenin yasal
rolleri
YTKİY (1983-2005)
11 madde
HHY (2010-2011)
11 madde
Uygulama; 3 madde Uygulama; 5 madde
Tanı ve tedavi; 2 madde Tanı ve tedavi; 3 madde
Eğitim (hasta); 2 madde Eğitim (kendi, hasta, öğrenci,
meslektaş); 1 madde
İşbirliği; 1 madde İşbirliği; 2 madde
Araştırma; YOK Araştırma; 1 madde
Kalite-yönetim; YOK Kalite-yönetim; 2 madde
Destek hizmetler; 5 madde Destek hizmetler; YOK

Ülkemizde başhemşirenin
rolleri
YTKİY (1983-2005)
7 madde
HHY (2010-2011)
12 madde
Uygulama yön.; 1 madde Uygulama yön.; 1 madde
Personel yön; 3 madde,
Personel yön; 2 madde
başhekime BAĞIMLI
Eğitim; 1 madde Eğitimin yön.; 3 madde
İşbirliği; 2 madde İşbirliği; 2 madde
Araştırma; YOK Araştırma; 1 madde
Kalite yönetimi; YOK Kalite yön.; 4 madde
DESTEK HİZMETLER; 3 MADDE DESTEK HİZMETLER; YOK

Yenidoğan YBÜ
YYBÜ’lerin yapılanması ve işleyişi
hakkında uluslar arası ve ulusal kılavuzlar
(TN Derneği)
SB Yenidoğan YBÜ’lerin sınıflandırılması
Sağlık Bakanlığı 2011-2023 planı, YYB standartları
2011.Ankara 10

Yenidoğan YBÜ: Fizik Ortam ve
Donanım, Yönetim
Küvöz sayısı yetersiz
Ventilatör, monitör sayısı yetersiz
İzolasyon odası, laminar hava akımı yok
YYB’ne gelişte ve çıkışta (transferde sıkıntı)
Yönetimde ortak karar alamama (hemşirelerin kararlara
katılamaması)
Prosedürler ve görev tanımları var; ancak uygulamaya
aktarılamıyor
Destek personel yetersizliği, hemşireler doğrudan hasta
bakımı dışında kalan işleri de yapıyor
Temizlik elemanları yetersiz sayıda ve nitelikte
Sürekli eğitim yapılamıyor
Bakkalcı M ve ark. (2005). Yenidoğan birimlerinde bebek ölümleri ile ilgili komisyon raporu. TTB
2011.Ankara 11

Yenidoğan YBÜ: Prosedür ve
İnsangücü
Dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygulamaları eksik,
yetersiz
Cihaz bakımları düzenli yapılamıyor
El yıkama uygulamaları yetersiz
Hekim sayısı yetersiz
Hemşire sayısı çok yetersiz; 1:10-20 hasta; ventile
hastalarda 1:2-1:6
Hemşireler yenidoğan YB hemşireliği eğitimi
almamış
Sözleşmeli çalışan hemşireler
Çalışma saatleri uzun, devir hızı yüksek
Bakkalcı M ve ark. (2005). Yenidoğan birimlerinde bebek ölümleri ile ilgili komisyon raporu. TTB
2011.Ankara 12

Özel bir hastane YYBÜ
Hemşire sayısı
ve eğitimi
• 15 hemşire (1 sorumlu, 14 YB)
• En az 12, en fazla 16 hemşire
• YYBH ve NRP eğitimi/sertifikası yok
• Ort. deneyim 1.75 yıl (2 ay – 6 yıl)
Hemşire devir
hızı
• % 50; 8 hemşire işten ayrılmış,
• 6 hemşire işe alınmış
• 2 ay dışarıdan hemşire desteği
Hemşire/hasta
oranı
• Ort. gündüz: 2.4
• Ort. gece: 2.5
• En düşük 1.1; en yüksek 4.7
2. ve 3. basamak YYBÜ
Türkmen E ve ark. (2010). Özel bir hastanede yybü’nde fizik koşulların iyileştirilmesi ile çalışanların
eğitiminin bakım kalitesine etkileri: pilot proje; ön test sonuçları. Milli Pediatri Kongresi.

YYBÜ (64 ünite)
Yatak başına istihdam edilmiş hemşire sayısı 0.73
Hafta içi gündüz hemşire başına hasta sayısı 4.4
Hafta içi gece hemşire başına hasta sayısı 6.8
Hafta sonu gündüz hemşire başına hasta sayısı 6.9
Hafta sonu gece hemşire başına hasta sayısı 7
Ünitede 24 saat hekim var % 64.1
Yazılı görev tanımları ve prosedür/talimat var %70
Türkmen E ve ark Yoğun bakım ünitelerinde mevcut durum analizi (Yayınlanmamış bir
çalışma)

Çocuk YBÜ
Çocuk YBÜ’lerin yapılanması ve işleyişi
hakkında kılavuz AAP tarafından ilk kez
1984’te yayınlanmış, 2004’te 3. kez
güncellenmiştir
Ülkemizde 2006 yılında Çocuk Acil ve YB
Derneği tarafından hazırlanmış bir
kılavuz mevcut
Pediatrik yoğun bakım raporu. (2006) Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği
2011.Ankara 15

Çocuk YBÜ
Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği’nin
Raporu
2005 yılında 65 büyük üniversite ve kamu
hastanesinden yarısında (32 ünite) çocuk YB mevcut
Bu ünitelerin %75’i üniversite hastanelerinde ve
yarısı da üç büyük ilde
Çocuk YBÜ olmayan hastanelerin yaklaşık yarısı
çocukları erişkin YBÜ’lere, diğer yarısı da diğer
hastanelere sevk ediyor
Kronik hastalıklı, evde bakım gerektiren hastalar için
de ayrı ekipler olmadığından bu hastalar
hastanelerde yatmakta
2011.Ankara 16

Çocuk YBÜ ve Yatak Sayısı
Gelişmiş ülkelerde yoğun bakım yataklarının
toplam yataklara oranı %10
Ünite başına ortalama ÇYBÜ yatak sayısı
ortalama çocuk yatak sayısına oranı %4.5
Yatak sayısı 123, ventilatör ya da monitörü
olmayan ancak ÇYBÜ olarak bildirilenler ile
birlikte 196
Tedavi edilen çocuk sayısı yılda 5700, ancak
tedavi gereksinimi olabilecek çocuk sayısı 60 000
Her bir ünite yatak sayısının en az 6-8, tercihen
daha fazla olması önerilmekte
Ünitelerin %57’sinin yatak sayısı 6 ve üzerinde
2011.Ankara 17

Çocuk YBÜ: Fiziksel Ortam
%50’si tek odalı, sadece %19’u ayrı ünite
Destek alanlar yetersiz; 11’inde depo,
10’unda personel tuvaleti, 9’unda hemşire
odası, 22’sinde hasta yakınları için bekleme
odası var
%23’ünde izolasyon odası, 57’sinde priz
sayısı yeterli, %20’sinde el yıkama şartlarına
uygun lavoba-musluk, %50’sinde kağıt
havlu kullanılıyor
2011.Ankara 18

Çocuk YBÜ: Donanım
196 yatağın %63’ünde ventilatör, %94’ünde
monitör var
%69’unda defibrilatör var
2 ünitede balon-maske ve 1 ünitede laringoskop
yok
%9.7’sinde hastanede kan gazı cihazı yok
Tüm hastanelerde taşınabilir röntgen, ultrason,
EKO, EEG olanağı var
%84.4’ünde BT, %71.9’unda MR olanağı mevcut
%40’ında cihazların periyodik bakımı yapılmakta
2011.Ankara 19

Çocuk YBÜ: Hekim
Gelişmiş ülkelerdeki ÇYBÜ’lerinin hemen
hemen tamamında çocuk YB uzman hekimi
bulunmakta, 6-8 yatak için 5 uzmanın
çalışması öngörülmekte (1 uzman hekim:
1.2-1.6 yatak)
Ülkemizde 12 ünitede uzman hekim var;
uzman hekim başına: 12 yatak
Ünitelerin çoğunda yan dal uzmanlık alanı
olan hekimler var (Göğüs cerrahisi, kalp
cerrahisi, nefroloji, vb)
2011.Ankara 20

Çocuk YBÜ: Hemşire
Gelişmiş ülkelerde %95’ten fazla ünitede özel
eğitim almış ÇYB hemşireleri var; yatak başına
2.9-3.2 hemşire istihdam edilmiş, vardiyada 1
hemşireye ortalama 2 hasta, 3. düzey yataklar
için 1:1 hasta
Ülkemizde ünitelerin yaklaşık yarısında (%46.7)
ayrı ÇYB hemşiresi yok
Ayrı YB hemşire ekibi olanlarda 1 yatak: 0.9
hemşire istihdam edilmiş, vardiyada 1 hemşire:
4.5 hasta
2011.Ankara 21

Çocuk YBÜ: Prosedür, Yönetim
Çoğu hemşirelik uygulaması (aspirasyon, hemodinamik
izlemler, vb) asistan hekimler tarafından yürütülmekte
Yardımcı personel sayısı yetersiz (Tıbbi sekreter, tıbbi
teknisyen, sosyal hizmet uzmanı, diyetisyen ve hizmetli
yok ya da yetersiz)
Telefon vb destek hizmetler ile ilgili işler hemşire ve
hekimler tarafından yürütülmekte
15 hastanede (%46.9), hasta bakımına refakatçiler
katılmakta
Hasta yakınları, laboratuvara kan götürme, sonuç alma
ve ilaç temini gibi işlerde rol almakta
2011.Ankara 22

Çocuk YBÜ: Mortalite
ABD’de %2.9, Avrupa’da %5.6, Avustralya’da %4
Gelişmekte olan ülkelerde (Güney Amerika, Hindistan,
…) %18-32
Ülkemizde mortalite oranlarını izleyen 16 ünitedeki
ortalama oran=%14
Çocuk YBÜ ve uzmanı olmayan bir hastanede 1-24 aylık
bebeklerde mortalite oranı %27.6 (skorlama sistemleri
ile öngörülen ölüm oranının 1-5 katı)
Mortalitedeki farklılığın en önemli nedeni; hemşire ve
hekimlerin sayı ve becerilerinin yetersizliği
2011.Ankara 23

Erişkin ve karma YBÜ; 415 ünite,
3639 yatak, 4386 hemşire
Yatak başına istihdam edilmiş hemşire sayısı 1.29
Hafta içi gündüz hemşire başına hasta sayısı 2.5
Hafta içi gece hemşire başına hasta sayısı 3.6
Hafta sonu gündüz hemşire başına hasta sayısı 4.3
Hafta sonu gece hemşire başına hasta sayısı 4.2
Sertifikalı hemşire oranı % 20.9
ABD’de sertifikalı hemşire 65000
Ünitede 24 saat hekim var % 43.8
çalışma)

Erişkin ve karma YBÜ; 415 ünite,
3639 yatak, 4386 hemşire
Çalışma özellikleri % ABD
Haftada 40 saat çalışanlar 23.8
8 saatlik vardiya olarak çalışanlar 30.8
1 yıldan az süredir YBÜ’de çalışıyor 26 5 yıldan
az=17.9
20 yıl=31
1.1-3 yıldır YBÜ’de çalışıyor 32.1
Son 1 yıl içinde hemşire devir hızı 27.4
çalışma)

YBÜ: Hemşirelerin İş Doyumu
ve İş Stresi
60 Dahili YBÜ hemşiresi
Yaş ortalaması: 25.8±4.5 yıl
% 40’ı lisans mezunu
İş stres puanları ortalamanın üzerinde
İş doyumunun yüksek olduğu alt boyutlar;
hastaya ait hedefler, işi sevme
İş doyumunun en düşük olduğu alt
boyutlar; sorumluluk, iş yükü ve iş kontrolü
İş stresi ile iş doyumu arasında ters ilişki
saptanmış
Dede M ve Çınar S. (2008). Dahiliye yoğun bakım hemşirelerinin karşılaştıkları güçlükler ve
iş doyumlarının belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemş Bilim ve Sanatı Derg, 1(1):3-14.
2011.Ankara 26

YBÜ: Hemşirelerin İş Doyumu
ve İş Stresi
Sorumluluk ve iş kontrolünün fazla olmasından
yakındıkları, hasta merkezli çalışmaya yönelmek ve
bu konuda hedefler koyup başarıya ulaşmak
istedikleri belirlenmiş
İstedikleri: Ödüllendirme, ücret artışı, ve motivasyon
sağlanması, otonomilerinin olması ve karar
alabilmeleri, çalışma saatlerinin azaltılması, görev-yetki
ve sorumlulukların belirgin olması
İstemedikleri; ücret düşüklüğü, çalışma saatlerinin
fazlalığı, başkalarının işini yapmak durumunda
kalmaları, mesleğe karşı ön yargı ve saygı görmeme
Dede M ve Çınar S. (2008). Dahiliye yoğun bakım hemşirelerinin karşılaştıkları güçlükler ve
iş doyumlarının belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemş Bilim ve Sanatı Derg, 1(1):3-14.
2011.Ankara 27

YBH iş doyumu ve etkileyen
faktörler
1 üniversite hastanesi, dahili ve cerrahi
birim YBÜ, 89 hemşire
Minnesota İş Doyumu Ölçeği
%92.2’si lisans mezunu, %42.7’si 25-30 yaş
grubunda
Hemşirelerin iş doyumu “orta düzeyde”
Eğitim düzeyi arttıkça iş doyumu
İsteyerek seçenlerde, mesleğin geleceği ile
ilgili iyimser olanlarda, 1-5 yıl arası
çalışanlarda iş doyumu
Kahraman G ve ark. (2011). Yoğun bakım hemşirelerinin iş doyumları ve etkileyen faktörler.
DEUHYO ED, 4(1):12-18.
2011.Ankara 28

YBÜ: Hemşirelerin Profesyonel
Davranışları
Hasta güvenliği ve ve hizmetlerin etkinliğinde sağlık
ekibi üyelerinin profesyonel davranışları önemli
61 hemşire; %52’si 26-30 yaş, %48’i lisans ve lisans
üstü, %61’i YBÜ’de 1-5 yıldır çalışıyor
Anket yöntemi, “Hemşirelikte profesyonelliğe ilişkin
davranışsal envanter (BIPN)”
En yüksek BIPN puanı; araştırma, yeterlilik ve sürekli
eğitim
En düşük BIPN puanı; mesleki örgütlere üyelik,
otonomi, bilimsel makale yazma
BIPN puanının, lisans ve lisansüstü eğitim alanlarda,
1-5 yıldır çalışanlarda daha yüksek olduğu
belirlenmiş
Kavaklı Ö ve ark. (2009). Yoğun bakım hemşirelerinin profesyonel davranışlarının
belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 51:168-173.
2011.Ankara 29

YBÜ: El yıkama
Hemşire, hekim ve YBÜ’de çalışan diğer
personel (32 kişi)
2 saat doğrudan gözlem ile izlenmiş
Kültür örnekleri (çalışanların burun, el,
saç örnekleri + YB çevresinden)
El yıkama sıklığı düşük (%12.9 kişi
yıkıyor)
Çalışanların %28.1’i taşıyıcı
Karabey S ve ark. (2002). Handwashing frequencies in an intensive care. Journal of Hospital
Infection, 50:36-41.
2011.Ankara 30

YBÜ: Prosedür-Eğitim
1 üniversite hastanesi, 61 dah-cer. YBÜ
hemşiresi, %75.4’ü YBH kursu almamış,
%95.2’i ölen hasta bakımı eğitimi
almamış, ölen hasta bakımına yönelik
protokol yok (Çelik ve ark. 2008)
2011.Ankara 31

İNSAN GÜCÜ
• İş yükü fazlalığı
• Fazla mesai
•Hemşire başına düşen hasta sayısının fazla olması
• Hemşire devir hızı çok yüksek
•Sık istifa
•Hemşirenin görev alanına girmeyen işleri yapması ve
yapmasının beklenmesi
•Yardımcı personel sayısının yeterli olmaması
• Oryantasyon ve sürekli eğitim yetersiz
??? YBH
UYGULAMASI
2011.Ankara 32
Fizik ortam-donanım)
•Malzeme eksikliği
•Fizik ortamla ilgili
yeterszilikler
Politika ve prosedürler
• iş tanımları var
• Uygulamaya yönelik
prosedür/talimatlar var
Yönetim-liderlik
•Ortak yönetim yok
•Hemşireler kararlarda
etkin değil
•İş tanımları, prosedürler
uygulanmıyor
•İş gücü planlaması ve
istihdamı yetersiz
•Hasta bakım sonuçları
sürekli ölçülmüyor
•Ekip işbirliği –çalışması
yetersiz

Gelişmekte olan ülkelere öneriler
Hastane / ünitenin gereksinimleri ve olası girişimlerin adım
adım belirtilmesi
Yakından hasta izlemi, hızlı resüsitasyon ve prosedürlere
yönelik eğitime odaklanma
Kabul edilebilir ve sürdürülebilir bir teknoloji kullanımı
(önceliklendirme)
Gelişmiş ülke deneyimlerinden yararlanma (hekim, hemşire
ve diğer tüm ekip üyelerinin sürekli eğitimi, hemşire:hasta
oranını sürdürme, kanıta dayalı en iyi uygulamalarla ilgili
prosedürleri oluşturma ve uygulamaya koyma, hızlı karar
verme sistemini oluşturma)
Maliyet-etkinlik analizlerini yapma
İşbirliği içinde ekip çalışmasını yerleştirme, en iyi
uygulamaları paylaşma
Riviello ve ark. (2011). Critical care in resource-poor settings: Lessons learned and future
directions. Crit Care 8.Med, Ulusal 39(Dah-4): Cer. 860-Bilimler 867
YB Kongresi.16 Kasım
2011.Ankara 33

Çocuk YBÜ: Öneriler
Yıllık 60000 sayıda çocuğa hizmet edebilecek sayıda
ÇYBÜ ve yatağı (bölge nüfusu dikkate alınarak
planlanmış toplam 743 ÇYB yatağı)
Gerekli uzman hekim sayısı yaklaşık 370, ayrıca yan dal
statüsünün verilmesi
Gerekli hemşire sayısı: 1857 (Mevcut hemşire
sayısı=490)
Hemşirelerin özel eğitim verilerek yetkilendirilmesi
Üniteye hasta kabulünde kriter boş yatak değil, bu
yatağa bakım verecek hemşire sayısının yeterli olması
Yardımcı personel istihdamı
2011.Ankara 34

Çocuk YBÜ: Öneriler
Dahili ve cerrahi sorunu olan tüm çocuklara hizmet
verebilecek şekilde organizasyon
Kronik ve terminal dönem hastalığı olan çocuklara
evde bakım hizmetlerinin organizasyonu
Yoğun bakım gerektiren çocukların özel ekipler
tarafından (eğitimli ve deneyimli) transportunun
sağlanması
2011.Ankara 35

YBH: Çalışma ortamı
Amerikan YBHD; YBÜ’lerde sağlıklı çalışma
ortamının yaratılması çalışmalarını
yürütmekte (2001→)
Ocak 2005’te Sağlıklı Çalışma Ortamı
Standartları’nı yayınlamış
2006 (4034 hemşire) ve 2008’de (5562
hemşire) anket uygulanmış (e-posta)
Yaş ortalaması 45; %90’ı kadın, %85’i tam
zamanlı, %60’ı yatak başı hemşiresi
%60’ı AYBHD standartlarını biliyor
Ulrich BT ve ark. (2009). Critical care nurses’ work environments 2008: A follow –up report.
Critical Care Nurse, 29(2): 93-102.
2011.Ankara 36

Standartlar (kesinlikle katılan +
katılanların oranı)
2006
(%)
2008
(%)
Hemşireler, iletişim becerileri
yönünden geliştirilmiş
64.4 69.2
Hemşireler, diğer sağlık ekibi üyeleri
ile doğru bir işbirliği içindedir
63 66.2
Hemşireler, bakımı değerlendirme,
yönetmeye ve politika geliştirmeye
aktif olarak katılır
69.5 75.1
Hemşireler, bakım kalitesini etkileyen
kararlarda etkilidir
76.3 76.4
2011.Ankara 37

2006
(%)
2008
(%)
Hemşire sayısı ve niteliği hastaların bakım
gereksinimlerini karşılayacak orandadır
65.5 67
Hemşireler, kurum içinde değerlidir 63.7 66.4
Hemşireler, diğer çalışanlara değer verir 73.7 75.8
Hemşire yönetici ve liderler, sağlıklı
66.8 66.9
çalışma ortamının oluşturulmasını
önemser
2011.Ankara 38

Standartlar (kesinlikle katılan + katılanların
oranı)
2006
(%)
2008
(%)
Hemşire yönetici ve liderler, sağlıklı çalışma
ortamının oluşturulması için diğerlerinin
katılımını sağlar
62.8 63.9
Hemşirelerin hemşirelerle iletişimi iyidir 71.7 73.1
Hemşirelerin hekimlerle iletişimi iyidir 57.8 60.5
Hemşirenin bir üst yöneticileri ile iletişimi iyi 55.3 56.4
Hemşirenin tepe yöneticileri ile iletişimi iyi 25.3 26.7
2011.Ankara 39

2006
(%)
2008
(%)
Hemşirelerin hemşirelerle işbirliği iyidir 74.7 76.6
Hemşirelerin hekimlerle işbirliği iyidir 56.5 59.9
Hemşirenin bir üst yöneticileri ile işbirliği
52.3 52.9
iyidir
Hemşirenin tepe yöneticileri ile işbirliği
iyidir
25.7 27.1
2011.Ankara 40

2006
(%)
2008
(%)
Hemşireler, hemşirelerle birbirlerine
saygılıdır
78.1 80
Hemşireler, hekimlerle birbirlerine
saygılıdır
57.4 61.4
Hemşireler, bir üst yöneticileri ile
birbirlerine saygılıdır
62 63.1
Hemşireler, tepe yöneticileri ile
birbirlerine saygılıdır
38.7 41.9
2011.Ankara 41

2006
(%)
2008
(%)
Cinsel istismar 18.2 16.1
Fiziksel istismar 22.6 20.2
Sözel istismar 64.6 59.7
Ayrımcılık 26.6 24.3
Karşılaşılan olaylara sıfır tolerans (hastalar,
46.5 48.8
hasta yakınları, hekimler, yöneticiler veya
diğer çalışanlar)
2011.Ankara 42

2008
(%)
Bir üst hemşire yöneticinin yetkinlikleri
İletişim becerisi iyi 62.4
İşbirliği becerisi iyi 62.5
İnsan gücü desteği 61.7
Diğer kaynak desteği 69.8
Etkin karar verme becerisi iyi 62.7
Liderlik özellikleri iyi 60.1
2011.Ankara 43

katılanların oranı) Sürekli eğitime destek
2006
(%)
2008
(%)
Kurum içi eğitim 75.7 75.8
Sürekli eğitim için ücretli izin 55.4 51.6
Eğitim ücretlerinin ödenmesi 47.8 46.2
Eğitim için izin verilmesi 33.2 31.8
Eğitim için yol masraflarının karşılanması 26 26.1
Ücretsiz eğitimlerden yararlanmak üzere
10.3
dernek aidatlarının ödenmesi
Eğitime destek yok 4.9 6
2011.Ankara 44

katılanların oranı) yetki belgesi desteği
2006
(%)
2008
(%)
Yetki belgesi için ilk sınav ücretini ödeme 47.9 46.1
Yetki belgesi alanların tanınması, kabulü 45 43
Yetki belgesi olanlara farklı ücret ödeme 24.2 22
Yetki belgesinin yenilenme ücretini ödeme 22.2 19.8
Sınava hazırlık kursunun ücretini ödeme 20.8 19.6
İlk yetki belgesi için bonus verme 13.8 12.3
Sınava hazırlık için ücretsiz izin verme 11 9.3
Sınava hazırlık için ücretli izin verme 9.8 8.5
Hiç destek vermeme 15.9 23.7
2011.Ankara 45

Sorular 2006
(%)
2008
(%)
YBÜ’de çalışmaktan memnun 92.4 93.4
Diğer hemşirelere YBÜ’de çalışmayı
88.1 89.9
önerme
Gelecek 5 yıl içinde işten ayrılmayı
düşünme
11.1
Gelecek 6-10 yıl içinde işten ayrılmayı
düşünme
17.3
2011.Ankara 46

Şimdiki işinde kalma nedenleri 2008 (%)
Bu ekiple birlikte çalışmak 48.8
Maaş ve diğer olanaklar 29.7
Hasta bakımını sevmek 26.1
Çalışma şekli, çizelgeler 22.9
Yer 20.2
Profesyonel gelişimime katkısı 10.9
Çalışma ortamı 8.4
Ünite yöneticim 5.9
Çalışan sayısının yeterli olması 2.2
2011.Ankara 47

Hemşirelerin büyük çoğunluğu YBÜ’de çalışmaktan
memnun
Çalışma ortamı hasta bakım kalitesi, hasta güvenliği
ve hemşire memnuniyetini etkiliyor
YBÜ’lerde çalışma ortamı ile ilgili cinsel, fiziksel,
sözel istismar gibi olumsuz durumlar devam ediyor
Liderliğin geliştirilmesi devir hızını azaltabilir
Yetki belgesi almaya yönelik kurumsal destek ile
sağlıklı çalışma ortamı indikatörleri, iş memnuniyeti
ve ayrılma niyeti arasında ilişki var
Sağlıklı çalışma ortamlarının yaratılması hasta
güvenliği kültürü için de çok önemli
2011.Ankara 48

YBH: Çalışma ortamına uyum
YB hemşirelerinin kendine güveni
Kendine güvenini etkileyen sosyal ve kültürel faktörler
Yeni işe başlayanların çevreye uyumu, kültürel değerleri
benimsemeleri , etik uygulamaları anlamaları için 4 haftalık
bir intern programı, mentor programı olmalı
Karar alabilen, bilgili, otonomisini kullanabilen bir YB
hemşiresi olması için çok önemli
Ekip işbirliği içinde çalışma ve YB kültürüne adapte olma
için çok önemli
Gelenlerin işte kalmaları için önemli bir girişim
Hemşire liderler hemşirelerden beklenenleri ya da engel
oluşturan durumları açıkça tartışabilecekleri güvenli bir
ortam yaratmalı
Evans J ve ark. (2010). Confidence in critical care nursing. Nursing Science Quarterly,
23(4): 334-340.
2011.Ankara 49

YBÜ: Ekip Performansını Geliştirme
Ekip çalışması ile hasta çıktıları arasında
ilişki olduğundan etkin ekip performansı
için gerekli becerilerin artırılması gerekli
35 araştırmayı irdeleyen inceleme makalesi
Ekip ilişkisinin zayıf olduğu ortamlarda
hasta güvenliğinin iyi olmadığı
araştırmalarla kanıtlanmış
Ekip iletişimi, ekip liderliği, ekip
koordinasyonu ve ekip kararları
Reader TW ve ark. (2009). Developing a team performance framework for the intensive care
unit. Crit Care Med, 37(5):1787-1793.
2011.Ankara 50

YBÜ Ekip Performansını Geliştirme:
Ekip kararları
Ekip koordinasyonu ve ekip karar verme biçimi ekip
içi iletişim ve ekip liderliğinden etkilenmekte
Yapılan çalışmalarda YBÜ’de ortak karar verme ile
olumlu hasta sonuçları arasında ilişki bulunmuş;
hasta transfer kararının ortak verildiği YBÜ’de
transfer sonrası mortalitenin düştüğü, çalışan
memnuniyetinin yüksek olduğu bulunmuş
Ortak hasta vizitlerinin çok önemli olduğu ve
hemşirelerin ve az deneyimli hekimlerin deneyimli
hekime fikir beyan edebilmesinin çok önemli olduğu
ortaya çıkmış
2011.Ankara 51

YBÜ Ekip Performansını Geliştirme
2011.Ankara 52

YBÜ: Pnömoni Yönetiminde Kalite
İndikatörlerinin Uygulanması
18 aylık bir proje
Ön-test ve son test model
432 hasta (274 ön test, 158 son test)
Pnömoni için hazırlanan bakım haritası ile takip
Son test ile ön test arasında fark var; tanı
işlemlerinin uygulanması, antibiyotik verilmesi
Fark yok; antibiyotik verilmeden önce kültür
alma, hastanın durumu uygunsa tedavi dozunun
azaltılması, 14 günde tedavinin tamamlanması
Mangino JE ve ark. (2011). Development and implementation of a performance
improvement project in adult intensive care units: overview of the IMPACT-HAP study.
Critical Care, 15(1):R38.1-10
2011.Ankara 53

YBÜ: Pnömoni Tedavi İndikatör
Mangino JE ve ark. (2011). Development and implementation of a performance
improvement project in adult intensive care units: overview of the IMPACT-HAP study.
Critical Care, 15(1):R38.1-10.
2011.Ankara 54

Sürekli eğitim
Ulusal Tıp Enstitüsü; kanıta dayalı uygulamaların
yaygınlaştırılması için sağlık ekibi üyelerinin sürekli
eğitiminde değişik stratejiler kullanılmalı
Web-tabanlı kaynakların kullanımı (bilgi kaynağından çok e-öğrenim
ile entegre)
Yüz yüze, doğrudan eğitim ile web-tabanlı eğitim
karşılaştırıldığında; eğitim çıktıları eşit, öğrenme isteğini
artırdığı, interaktif öğrenmeyi artırdığı, kendi kendine
öğrenmeyi motive ettiği bulunmuş,
Elektronik öğrenme kaynakları yüzyüze eğitim yöntemi ile
birlikte de kullanılabilir
Uluslar arası çok sayıda kaynak var, 135 (dernekler,…)
YB eğitimcileri ve uygulayıcılar kullanabilir
Kleinpell ve ark. (2011). Web-based resources for critical care education. Crit Care Med, 39(3):
541-553.
2011.Ankara 55

Sürekli eğitim
Bilgisayarlı-simülasyon maketleri
İnteraktif eğitim
Kriz yönetimi, İYD eğitimi
Yüksek risk- az rastlanır vakalarla ilgili
eğitim
Hasta güvenliği; hata yönetimi eğitimi
İletişim eğitimi
Roche J. (2010). Human patient simulation in critical care. AACN Advanced Critical Care, 21(1):
17-20.
2011.Ankara 56

SB-2011 Yılı Eğitim hedefleri
Program Gün Sayı
Acil Sağlık Hizmetleri Çocuk İleri
Yaşam Desteği Eğitimi (ÇİLYAD)
(tüm)
Acil Sağlık Hizmetleri Travma
Resüsitasyon Kursu (HTT-TRK)
Eğitimleri (Hemşire, Teknisyen,
Tekniker)
Acil Sağlık Hizmetleri Erişkin İleri
Yaşam Desteği Eğitimleri (tüm)
Sağlık Bakanlığı 2011 yılı Hizmet içi Eğitim Planı
3 4600
4 5000
3 2500
2011.Ankara 57

SB-2011 Yılı Eğitim hedefleri
Program Gün Sayı
Yoğun Bakım Hemşireliği Kursu (Adana,
Ankara, Antalya, Bolu, Bursa, Denizli,
Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum,Kocaeli,
Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya,
Samsun, Malatya, Mersin, Sivas, Trabzon,
Şanlıurfa, Edirne ve Van)
Yenidoğan Yoğun Bakım Hemşireliği
Kursu (3 ilde pilot yapılmış, diğer eğitim
merkezleri belirlenecek)
Çocuk Acil ve Yoğun Bakım Kursu
Sağlık Bakanlığı 2011 yılı Hizmet içi Eğitim Planı
40 1500
25 400
2011.Ankara 58

YBH: Geleceği
Ulusal Tıp Enstitüsü: Hemşireliğin geleceği; sağlığı
geliştirmek ve değişimi yönetmek (2010)
Hemşireler aldıkları eğitimi alana yansıtacak şekilde
uygulamalarını geliştirmeli
Hemşireler eğitimlerini iyi bir eğitim sistemi içinde
devamlı bir akademik gelişme göstererek
yapabilirler
Hemşireler, ABD’de, hekimler ve diğer sağlık ekibi
üyelerinin tam olarak içinde yer aldığı ortaklık
şeklinde yeniden yapılandırılmış bir sağlık sistemi
içinde bulunmalı
Etkin işgücü planlama ve politika geliştirme için daha
sağlıklı veri toplanmalı ve bilgi işlenmeli
Munro CL ve Savel. RH. (2010). Critical care and the future of nursing. AJCC, 20(3): 188-
190.
2011.Ankara 59

YBH: Geleceği
YBH yaşam boyu öğrenmeyi ilke edinmiş
Alanda doktora eğitimi yapmış çok hemşire var
Yıllık olarak yaptıkları toplantılarda
deneyimlerini paylaşıyorlar
Sertifikasyon ve daha ileri dereceler almaları;
Ulusal Tıp enstitüsü; 2020 yılında hemşirelerin
%80’inin lisans mezunu olmasını ve tüm
hemşirelerin %1’ini oluşturan doktoralı
hemşirelerin de iki kat artmasının
hedeflenmesini istiyor
Özellikle YBH’lerinin yüksek lisans ya da doktora
derecelerini almaları çok önemli
190.
2011.Ankara 60

YBH: Geleceği
Ulusal Tıp Enstitüsü, sağlık hizmetlerinin
reorganizasyonunda hemşirelerin tam
katılımının sağlanmasını istiyor, ortak
çalışma çok önemseniyor
Hekimlerin dernekleri ile YBÜ’de liderliği
geliştirme konusunda ortak projeler
yürütülüyor
Her hemşire ortaklığı geliştirmekle
sorumlu
190.
2011.Ankara 61

YBH Dernekleri
44 ülkedeki YBH Derneği’nden 24 (%55)’ü katılmış
YBH sorunları; hemşire sayısı, çalışma koşulları, eğitim
standartları
Derneklere üye olan hemşire sayısı ABD (65000) hariç düşük
Ulusal konferans; %79
Eğitimle ilgili standartlar; %54
Uygulama standartları/kılavuzlar; %67
Kredilendirme süreci; %50
Dergi; %67
Web sayfası; %63
Araştırma fonu; %29
Endüstriyel sektör ile işbirliği; %25
Williams G ve ark. (2001). Worldwide overview of critical care nursing organizations and their
activities. International Nursing Review, 48:208-217.
2011.Ankara 63

Hemşire çalışma koşulları ve hasta
sonuçları
31 hastane, 51 erişkin YBÜ, hastanelerin
magnet akreditasyon durumu
15846 hastada; SVK inf, VAP, üriner inf,
bası yarası ve 30 gün içinde mortalite
1095 hemşirede; hasta başına sunulan
hemşire bakım süresi (saat), karma
hemşire kadrosu, hemşirelerin fazla
mesai saati, Hemşire çalışma ortamı
ölçeği
Stone PW ve ark. (2007). Nurse working conditions and patient safety outcomes. Medical
Care, 45(6):571-578.
2011.Ankara 64

Hemşire çalışma koşulları ve hasta
sonuçları
Hemşirelik bakım saatinin artması ile
SVK inf, VAP, bası yarası ve 30 gün içinde
mortalite oranlarında azalma
Hemşirelerin normal çalışma süresine
ilave olarak mesai yapmaları durumunda
SVK inf ve bası yarasında artma
Çalışma ortamı ölçeği ile hasta sonuçları
arasında ilişki bulunmamış
Stone PW ve ark. (2007). Nurse working conditions and patient safety outcomes. Medical
Care, 45(6):571-578.
2011.Ankara 65

SB-2011-2023 Hedefleri
Erişkin YB III. D II. D I. D Toplam
SB EYBÜ yatak sayısı
1719 2086 2156 5961
(Mart 2011, mevcut)
Sağlık Bakanlığı 2011-2023 planı
2011.Ankara 66
Üniversite EYBÜ yatak
sayısı (Mart 2011,
mevcut)
1422 558 620 2600
Özel EYBÜ yatak sayısı
(Mart 2011, mevcut)
1573 1094 1362 4029
SB EYBÜ yatak sayısı
(planlanan)
3249 4244 3076 10569

Yenidoğan YB III. D II. D I. D Toplam
SB YYB yatak sayısı (Mart
952 962 745 2659
2011, mevcut)
Sağlık Bakanlığı 2011-2023 planı, YYB standartları, BACN standartları
2011.Ankara 67
Üniversite YYBÜ yatak
sayısı (Mart 2011,
mevcut)
102 199 534 835
Özel YYBÜ yatak sayısı
(Mart 2011, mevcut)
825 678 1044 2530
SB YYBÜ yatak sayısı
(planlanan)
1311 2499 1503 5325

Çocuk YB III. D II. D I. D Toplam
SB ÇYB yatak sayısı
118 124 88 330
(mevcut)
2011.Ankara 68
SB ÇYBÜ yatak sayısı
(planlanan)
581 557 - 1138
Yeterli eğitilmiş hemşire
(Her vardiya: SB
standartlarına göre)
2:1 3:1
(BACN standartlarına
göre)
Mekanik ventilasyondaki hasta
1:1
Diğer hastalar için 1:2

Yoğun Bakım III. D II. D I. D
YYBÜ hemşire (Her vardiya:
2:1 (3B)
5:1 6:1
SB standartlarına göre)
3:1 (3A)
EYBÜ hemşire (Her vardiya:
2:1 3:1 5:1
ÇYBÜ hemşire (Her vardiya:
2:1 3:1 -
(BACN standartlarına göre)
2011.Ankara 69

Hemşire İş Yükü ve İş Gücü
Türkmen E, Uslu A. Hasta bakım gereksinimlerine göre hemşire iş gücünün belirlenmesi, (yayın sürecinde,
incelemede)
Ünite Direkt
(s/gün)
% İndirekt
(hasta)
(s/gün)
% İndir.
ünite
(s/gün)
% İş yükü
(s/gün)
% İş yükü
(hasta()
(s/gün)
İş yükü
(s/ay)
Hem
sayısı
YS Yatak:
Hemşire
Hemşire:
hasta
GYBÜ
131.29 84.50 22.29 14.35 1.80 1.16 155.38 100 15.54 4661 25.47 10 2.55 1.42
KBÜ
72.54 73.38 24.51 24.80 1.80 1.82 98.85 100 8.99 2966 16.20 11 1.47 2.45
YYBÜ
81.23 80.54 17.83 17.68 1.80 1.78 100.86 100 12.61 3026 16.53 8 2.07 1.74
KVCYBÜ
140.36 84.21 24.51 14.71 1.80 1.08 166.67 100 15.15 5000 27.32 11 2.48 1.49
Ort YBÜ
106.36 81.54 22.29 17.08 1.80 1.38 130.44 100 13.04 3913 21.38 10 2.14 1.69

16 kasim 2011 yoğun bakım hemşireliğinde son durum uygulamada neredeyiz eğitimde neredeyiz 14.10 14.50 emine türkmen

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (15)

Similar to 16 kasim 2011 yoğun bakım hemşireliğinde son durum uygulamada neredeyiz eğitimde neredeyiz 14.10 14.50 emine türkmen

Similar to 16 kasim 2011 yoğun bakım hemşireliğinde son durum uygulamada neredeyiz eğitimde neredeyiz 14.10 14.50 emine türkmen (20)

More from tyfngnc

More from tyfngnc (20)

16 kasim 2011 yoğun bakım hemşireliğinde son durum uygulamada neredeyiz eğitimde neredeyiz 14.10 14.50 emine türkmen

Editor's Notes