Örgütleme
•Download as PPTX, PDF•
0 likes•2,353 views
Yönetim ve organizasyon teknikleri, örgütleme ile ilgili akademik sunudur. Örgütleme teknikleri ve süreçleri ile ilgili detaylı bir power point sunusudur. Bölümlendirme süreçlerini içermektedir. By: Alper ESKİKILIÇ
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Örgütleme
Similar to Örgütleme (20)
Örgütleme
- 1. Hazırlayan : Alper ESKİKILIÇ / odesayazilim@gmail.com
- 2. Sunu Planı:
- 3. Örgütleme (Organizasyon) Kavramı; ORGANON (Yunanca) = ORGANUM (Latince)= Uzuv - Organ – Örgen “Bu anlamda organizasyon bölümlerden/organlardan oluşmuş bir sistemdir”
- 4. Kim Ne demiş? “İki veya daha fazla bireyin ortak bir gaye için çalışmaları halinde aralarındaki ilişkilerde yaratılmış olan bağlardır.” (C.Barnard) “İşletmeyi işlemesi için gerekli olan malzeme, tesisat, sermaye ve personel gibi maddi ve sosyal unsurlarla donatmak.” (H.Fayol) “Bir işletmenin faaliyetlerinde gerekli araçların tümünün, en az maliyetle, en iyi verim ve en fazla tatmini sağlayacak şekilde, ahenkli olarak düzenlenmesidir.” (R.Caude)
- 5. Peki Örgüt Ve Örgütleme Nedir? Örgüt: Ortak çaba sarf ederek bir işi başarmak için bir araya gelen ve her birinin belli bir faaliyet bütünü içinde belirli görev, sorumluluk ve yetkileri bulunan bireyler veya gruplar arasındaki ilişkileri temsil eden yapıdır. Örgütleme: Beşeri, fiziksel ve teknik olanakları ve araçları, işletmenin amacını gerçekleştirecek şekilde düzenlemek ve hizmete koymak demektir
- 6. Örgütleme; • Planlanmış amaçlara ulaşmak için gerekli olan özel faaliyetlerin saptanması, • Bu faaliyetlerin mantıklı bir yapı ve çerçeve içinde gruplanması, • Faaliyetlerin özel pozisyon ve kişilere tayinidir.
- 7. Örgütleme Kaça Ayrılır? • Formal örgüt; amaçların önceden planlanmış ve bilinçli olarak oluşturulan ilkeler doğrultusunda gerçekleştirildiği davranış ve ilişkiler bütünüdür. • Informal (gayri resmi) örgüt; formal ilişkilerin geçerli olmadığı ve örgüt yapısının herhangi bir planlama yapılmadan oluşturulduğu ve bireyler arası ilişkiler sonucu ortaya çıkan sistemdir.
- 8. Görecek İşlerin Belirlenmesi İş Görenlerin Belirlenip Atanması Yer, Araç ve Yöntemlerin Belirlenmesi Örgütleme Süreçleri Nelerdir?
- 9. Görecek İşlerin Belirlenmesi; • Hangi işlerin işletme birimi tarafından yapılacağı, kimler tarafından ne zaman ve nasıl uygulamaya konulacağının tespit edilmesidir. • Örneğin, bir üretim işletmesinde, üretim, pazarlama, muhasebe, tedarik, lojistik, vb. gibi işletme unsurlarının görevlerinin tayin edilmesi örgütleme sürecinde işlerin belirlenmesi adımları arasında sayılabilir.
- 11. İş Görenlerin Belirlenmesi; • Yapılacak işler ve bu işlerle ilgili faaliyet konuları tamamlandıktan sonra, bu işlerin kimler tarafından yürütüleceğinin belirlenmesi gerekir. • Bu süreçte, işin niteliklerine uygun personel seçilmeli, yetki ve sorumluluklar dağıtılmalı, ne iş yapacakları, kime karşı sorumlu olduklarını belirlenmelidir.
- 12. Yer, Araç ve Yöntemlerin Belirlenmesi; • Örgütleme faaliyetinin bir diğer adımı da yer, araç ve yöntemin belirlenmesi, işgücünün yanında gerekli olan her türlü fiziksel araç, ekipman ve donanımların örgütlenmesidir. • Yapılacak işler ilgili olan her türlü malzeme, bina araç, büro aleti, haberleşme cihazı, ısıtma, aydınlatma, vb. gibi bireyin yaptığı iş neyi gerektiriyorsa onların sağlanması gerekmektedir.
- 13. Amaç Birliği İlkesi İş Bölümü ve Uzmanlaşma İlkesi Ayrılık / Yetki Devri İlkesi: Yetki ve Sorumluluk Denkliği İlkesi Emir Komuta Birliği İlkesi Yönetim (Denetim) Alanı İlkesi Denge İlkesi Yeterlilik İlkesi Görevlerin Tanımı İlkesi Basamaklar İlkesi Süreklilik İlkesi ÖRGÜTLEME İLKELERİ;
- 14. Amaç Birliği İlkesi: Bir işletmede iskeleti oluşturan tüm birimler, aynı amacı ya da amaçlar topluluğunu gerçekleştirmek üzere etkili olarak katılmayı sağlayacak biçimde düzenlenmelidir. Ayrılık / Yetki Devri İlkesi : İşler bölündüğünde, iş bölümü ortaya çıkar. Astların kendilerinden beklenen faaliyetleri gerçekleştirebilmeli için işi yapan görevlinin yaptıkları işlerle ilgili görev ve sorumluluklar yanında kendiişlerine ilişkin karar alma yetkilerinin de bulunması gerekir. Buna ayrılık ilkesi denir. İşbölümü ve Uzmanlaşma İlkesi: İşbölümü, işlerin küçük parçalara bölünerek, bir kişinin işin bütününü yapması yerine, uzmanlaştığı tek bir parçasını yapmasıdır. Uzmanlaşma ise, hem iş bölümünü kolaylaştırır, hem işe egemen olmayı ve dolayısıyla etkinliği sağlar. ÖRGÜTLEME İLKELERİ;
- 15. Emir Komuta Birliği İlkesi : Örgüt içinde her astın bir üste rapor vermesi ve sadece bağlı olduğu üstle iletişim kurmasını ifade etmektedir. Bir astın birden fazla amire rapor vermemesi olarak da ifade edilir. Yönetim (Denetim) Alanı İlkesi: Bu ilke, yöneticinin Denetleyeceği ast sayısının sınırlandırılması ile ilgilidir. Çünkü her yöneticinin uzmanlık alanı, enerji ve zamanı bellidir. Her şeyi bilemeyeceği gibi, herkesi etkin bir şekilde yönetmez ve kontrol edemez. Örgüt amacına hizmet eden faaliyetlerin planlı ve programlı şekilde yönetici tarafından yürütülmesidir. Her bölüm ve grubun yönetimi ile bir sorumlu görevli mevcuttur. Bir üstün kontrol alanı, kendi denetimi altında bulunan astların sayısı ile belirlenmektedir. Ast sayısının gereğinde az veya fazla olması yönetim görevinin tam anlamıyla yerine getirilemeyeceğini göstermektedir ÖRGÜTLEME İLKELERİ;
- 16. Yetki ve Sorumluluk Denkliği İlkesi: Örgüt içinde yer alan bütün personelin sahip olduğu yetki ve sorumluluklar net olarak belirtilmelidir. Örgütün her kademesinde kişilere verilen sorumluluğa denk olarak yetki de verilmelidir. Bu yetki ile birlikte kişilerin sorumlu oldukları alanlarla ilgili olarak karar alabilmeleri de sağlanmakta ve yöneticinin sahip olduğu yetkinin bir kısmının kullanılması sağlanmaktadır. Yöneticinin yetkisinin bir kısmını alt kademeye vermesi, sahip olduğu sorumluluğu ortadan kaldırmamaktadır. Yetkinin üst kademeden alt kademeye doğru hareket halindedir. Bunun sonucu olarak de her ast her görevi yapıp yapmama konusunda üstüne karşı sorumludur. Denge İlkesi: Bir örgüt düzenlenirken, temel iş bölümüne bağlı olarak oluşturulan organlar arasındaki karşılıklı iş ilişkileri ile bu ilişkilerin hangi organların sorumluluğunda olduğu ve kimler tarafından yürütüleceği belirtilmelidir. Bu da alt sistemin etkin çalışmasını sağlar ve bilgi akışını kolaylaştırır. ÖRGÜTLEME İLKELERİ;
- 17. Yeterlilik İlkesi: İşletmede bölümler kendi üzerine düşecek büyüklükte ve sorumlulukta iş yapmalıdır. Daha fazla iş yükü, en az maliyet ve en az emek hedefini zafiyete uğratır. Görevlerin Tanımı İlkesi: Örgütte amaçların gerçekleştirebilmesi için faaliyetler bölümlendirilir ve böylece görevler belirlenmiş olur. Bu görevlerin açık, seçik, anlaşılır bir şekilde tanımlanması ve görevi yerine getirme şartlarının tespit edilmesi gerekir. Basamaklar İlkesi: Örgütte işlerin yapılması, birbirleri ile ilgili görevlerin belirli sıralarda yapılmasıyla mümkündür. Belirli sıralar nedeniyle görevliler birbirlerine hiyerarşik olarak ast ve üst şekilde bağlanmalıdır. Süreklilik İlkesi: Organizasyonlardaki temel amaçlardan biri de sürekliktir. Değişen koşullara ve ortaya çıkabilecek sorunlarda esnek yapıya sahip olmalı ve uyum sağlamalıdır. ÖRGÜTLEME İLKELERİ;
- 18. • İşletmede amaçlar saptandıktan sonra, örgütlemede ilk aşama olarak örgüt içinde başarılacak işler ve fonksiyonlar belirlenir . • Sonra birbirleri ile ilişkiler veya temel iş faaliyetleri, yönetilebilecek büyüklükteki bölümler içinde gruplandırılarak bölümlere ayırma işlemi gerçekleştirilir. Örgütlenmede Bölümlere Ayırma;
- 20. Fonksiyona Dayalı Bölümleme; • En temel ve mantıki olması bakımından az sayıda mal üreten işletmelerde kullanılır. Bu sistemde üretim, satış, finans, mühendislik ve insan kaynakları şeklinde bir ayrım vardır. İşletmelerin hayatiyetini ve faaliyetlerini yürütmesi açısından temel öneme sahip olan “organik fonksiyonlar, üretim finans ve pazarlama olarak kabul edilmektedir. • Organizasyon şemalarında işletmenin yaptığı işe göre değişik özelliği olan fonksiyonlar yer alabilir. İkincil bölümler oluşturulurken işletmenin gereksinmeleri ön plana geçer, kendi özel koşulları ikincil birimlerin önemini ortaya koyar. Küçük bir işletmede üretim bölümü ikincil bir bölüme gereksinme duyulmadan yürütülebilirken, büyük işletmelerde yönetim alanının daralması nedeniyle ikincil bölümlerin kurulması kaçınılmaz olur.
- 22. Fonksiyona Dayalı Bölümlendirme: Yararları • Bu sistemde işbölümü ve uzmanlaşmadan yararlanmak kolaylaşır. • Her bölümün elde ettiği sonuçların değerlendirilmesi kolaylaşır. • Her bölümde uzmanlaşması gereken elemanların eğitimi sağlanmış olur. • Karar verme ve koordinasyon kolaylaşır. • Ekonomiklik sağlar. • Mantıklıdır. • Fonksiyon alanlarına güç ve statü sağlar. • Ayrıca gücün üst yönetimde toplanmasına yardımcı olur. Sakıncaları • İşletmenin faaliyet ve kar sorumluluğu tamamen üst yönetimin sırtına yüklenmiştir. • Genel yönetici niteliğinde elemanların yetişmesi, yöneticilerin fonksiyonel alanda çalışmaları nedeniyle zordur. • Bölümler arası koordinasyonu zayıflatır ve bölümler arasında sınırlar yaratır. • Fonksiyonel organizasyonda etkili bir denetimin sağlanması zordur. • İnsanların işletmeyi genel açıdan, bir bütün olarak görme alışkanlığını engeller.
- 23. Ürün (Mamul) Temeline göre Bölümlendirme; • Ürün temeline dayanan organizasyon yapısında işletme, ürün, proje ve program temeline dayanarak bölümlenir. Bu çeşit bölümlemeye gitme işletmenin ihtiyaç ve özelliğinden ileri gelir. • Bu bölümlemede bölüm yöneticileri, ürün veya ürün grubunun üretiminden ve pazarlamasından sorumludur. Bu ürün veya ürün grubunun üretiminden ve pazarlamasından sorumludur. Bu sistem büyük bir işletmeyi, küçük ve esnek yönetim birimlerine böler. • Bu bölümler fonksiyonel organizasyon büyüğünde, küçük fonksiyonel organizasyonun üstünlüklerini tekrar elde eder. Bu sistemde her ürün bir organizasyon birimi altında toplanır.
- 24. Ürün Temeline göre Bölümlendirme;
- 25. Coğrafi Temele Göre Bölümlendirme; • Organizasyonun faaliyetleri geniş bir coğrafik alana yayıldığı zaman bölge temeline dayanan organizasyon yapısı daha uygun olabilir. • Büyük işletmelerde ulusal ve uluslar arası düzeyde müşterilerine iyi hizmet vermek istediği zaman kullanılabilir. Bu sistemde bölgesel gruplandırmanın sınırları uzaklık, doğal yapı, hukuki sistem ve politik yapıya göre belirlenir. • Bölgesel yönetimin temel yararı değişik çevrelerde faaliyet gösteren işletmelerin bölgesel özelliklere uymasını sağlamaktır. Bu açıdan bölgesel organizasyon yalnız coğrafik açıdan yayılan işletmelerde değil, aynı zamanda değişik özellikleri olan çevrelerde faaliyet gösteren işletmelerde de yararlı sonuçlar gösterir. • İşletmenin içindeki işleri bölgeler olarak ayırırsak, her bölge bir yönetim birimi olur. Bu sistemde faaliyetler, görevlerin faaliyetlerin yürütüleceği yerlere göre düzenlenir.
- 26. Coğrafi Temele göre Bölümlendirme;
- 27. Müşteri Temeline Göre Bölümlendirme; • İşletmelerde müşteri temeline göre bölümlendirme ulaşılmak istenen müşteri grubuna göre ve sınırlı alanlarda gerçekleştirilmektedir. • Özellikle üretim faaliyetlerini sipariş üzerine yapan işletmeler bu örgütleme biçimini uygulamaktadırlar. Bu yöntem özellikle satış faaliyetlerinde etkinlik sağlamak amacıyla yürütülmektedir. • Örneğin, kadın, erkek ve çocuklara yönelik üretilen ürünlerin hedef kitleye ulaştırılmasında kullanılmaktadır.
- 28. Müşteri Temeline göre Bölümlendirme;
- 29. Sayı Temeline Göre Bölümlendirme; • İşletme faaliyetleri aynı fonksiyon içinde birbirine benzer pek çok faaliyeti kapsayabilir. • Bu durumda faaliyetler belirli sayılar dikkate alınarak bölümlendirilir. • Örneğin, 1. Kısım, 2. Kısım, 3. Kısım gibi orduda ise 1. Bölük, 2. Bölük gibi Günümüzde yaygın olarak kullanılmayan bir bölümlendirme türüdür. • İşletmelerde daha çok işgücünün ön planda olduğu tarım ve ordu işletmelerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
- 30. Zaman Temeline Dayalı Bölümlendirme; • İşletmelerin çeşitli nedenlerle bazı zaman dilimlerinde sürekli çalışmalarını gerektiren ve çalışanların normal çalışma süresini önemli ölçüde aşan durumlarda vardiya sistemi kullanılarak faaliyetler zaman temeline göre bölünür. • Örneğin, Kamu kuruluşları, hastaneler ve ağır sanayi işletmeleri gibi zamana göre çalışan işletmeler faaliyetlerini zaman esasına göre bölümlendirilir. Bazı fabrikalarda 1. Vardiya, 2. Vardiya şeklinde işçilerin gruplandırılarak belirli zaman diliminde çalışmalarının sağlanması da örnek olarak verilebilir.
- 31. Süreç veya Araç Temeline Dayalı Bölümlendirme; • Bölümlere ayırma, üretimdeki süreçlere veya kullanılan donanıma göre olabilir. Bu ölçüte göre bölümlendirme daha çok alt organizasyonda ve üretim bölümlerinin kısımlara ayrılmasında kullanılır. • Bu sistem üretim işletmelerinde daha çok kullanılır ve büyük tasarruf sağlayabilir. • Örneğin, kumaş üretiminde iplik, dokuma, boya-apre bölümleri bulunmaktadır. Bu şekilde pamuktan kumaş üretimine kadar devam eden faaliyetlerin sürece göre bölümlendirilmesi yapılmış olur.
- 32. Karma (Matriks) Örgüt Yapısı; • İşletmelerin büyümeleri ve çeşitlilik söz konusu olduğu zaman, tek bir bölümleme sistemi ile amaçlara ulaşmak güçleşir. • Karma örgüt yapısı ile diğer bölümlere ayırma biçimlerinin en iyi yanları ele alınarak dengeli bir örgüt yapısı oluşturmak amaçlanmaktadır. • Karma bölümlendirmede genellikle üst düzeyde işlevsel bölümlendirme, orta kademede ürünlere ve coğrafi temele dayalı bölümlendirme, alt kademede ise üretim işlevi ile sürece kullanılan araca göre bölümlendirme yapılır. Sanayide ve ticarette faaliyet gösteren işletmelerin birçoğu, karma örgüt yapısını seçmektedirler. Çünkü işletmelerin büyümesi ve üretimde çeşitlilik söz konusudur. Buda tek bir bölümlendirme biçimini yetersiz hale getirmektedir.
- 33. GENEL MÜDÜR Gn. Md. Y Finansman Gn. Md. Y Üretim Gn. Md. Y Dış İlişkiler Kadın Türk Cumhuriyeti AlmanyaItalyaÇocukErkek Fonksiyonlara Dayalı Bölümlendirme Ürüne Dayalı Bölümlendirme Müşteriye Dayalı Bölümlendirme Fonksiyonlara Dayalı Bölümlendirme Coğrafik Temele Dayalı Bölümlendirme Gn. Md. Y Pazarlama Gn. Md. Y Dağıtım Hazır Giyim Kumaş Batı Avrupa Doğu Avrupa Kafkasya Kuzey Afrika Ev Tekstil Ürünleri Karma (Matriks) Örgüt Yapısı;
- 34. Hazırlayan Sunan: Alper ESKİKILIÇ® odesayazilim@gmail.com