1. Sınırlı Kaynakları Olan Ülkelerde Pediatrik
Yoğun Bakım Ünitesi Kullanımı
Duygu Sönmez Düzkaya, Dr, Süpervizör Hemşire
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi
Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü
2.
3. Yeterli sayıda yoğun bakım
ünitesinin olmayışı
Oysa ulaşılabilir ve etkin
pediatrik yoğun bakım hizmeti
ülkelerin pediatrik tıp
hizmetlerinin kalitesini
göstermektedir
4.
5. Dünyanın ekonomik durumu
En zengin 66 ülkede; yıllık kişi başına düşen sağlık harcaması
4033 dolar (düşük geliri olan ülkelerin 175 katı)
Düşük geliri olan 43 ülkede; yıllık kişi başına düşen sağlık
harcaması 23 dolar
Shan et al. 2011
7. 5 yaş altı ölümlerin yarısı; Hindistan (%22), Nijerya (%13), Kongo
Cumhuriyeti, Pakistan ve Çin
Child Mortality Report 2013 (UNICEF)
Düşük gelirli ülkelerde yaşan çocukların 5 yaşına gelmeden ölme
riskleri yüksek gelirli ülkelere göre 10 kat fazladır.
Wold Health Statistic 2014
8.
9. Çocukların ölüm nedenleri
Akut alt solunum yolu infeksiyonları, en büyük oranda Pnömoni (%19) (beş
yaş altı ölümlerin 1/3’ünden sorumlu)
Gastroenterit (%18), 5 yaş altında ölen çocukların yaklaşık olarak 2
milyonunun ölüm nedeni,
Sıtma (%8), kızamık (%4), HIV/AIDS (%3)
Çocuk ölümlerin %56’sına orta ya da ağır malnütrisyon eşlik etmekte
Wold Health Statistic 2014
Countdown to 2015 2010 Report
11. PYBÜ kullanımı
• Ideal olarak PYBÜ’ne gereksinimi olan tüm çocukların
uygun bakımı için yoğun bakıma alınması.
• Yoğun bakım ünitesinin kullanımında hastalıkların
prognozunun ya da ülkenin gelişmişliğinin çok önemi
olmadığı,
• Çünkü bazı hastalıklar için çok basit olan girişimlerin
hayat kurtarıcı olduğu
Shan, F., Argent, A.C. Ranjit, S. (2011) Pediatric İntensive Care in Developing
Countries
12. • 5 yaş altı ölüm oranı 1000’de 20’dan fazla olan
ülkelerde hasta seçiminin dikkatli bir şekilde
yapılması önerilmektedir
• Shan, F., Argent, A.C. Ranjit, S. (2011) Pediatric İntensive Care in Developing
Countries
• Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği, Türkiye’de Çocuk Yoğun Bakım
Hizmetleri Mevcut Durum ve Öneriler (2006)
13. • 5 yaş altı ölüm oranı 1000’de 30 olan ülkelerde birincil
ölüm nedeni infeksiyon hastalıkları olduğundan bu
ülkelerde;
- Aşılama programlarının geliştirilmesi ve
- Koruyucu sağlık hizmetlerine yatırım yapılması
önerilmektedir.
• Shan, F., Argent, A.C. Ranjit, S. (2011) Pediatric İntensive Care in Developing
Countries
• Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım Derneği, Türkiye’de Çocuk Yoğun Bakım Hizmetleri
Mevcut Durum ve Öneriler (2006)
14. • Yoğun bakım ünitesi yatağı,
• Hemşire – hekim başına düşen hasta sayısı,
• Hasta özellikleri,
• Mortalite oranı,
• İnfeksiyon oranı değerlendirilmektedir.
15.
16. • ABD’de 10.000 çocuğa 1
Randolph et al (2004). Growth of pediatric intensive care units in the United States from1995 to
2001, Journal of Pediatrics
• İngiltere’de 1000 çocuğa 1
Maybloom et al. (2002). Admissions for critically ill children: where and why? Intensive and
Critical Care Nursing
• Türkiye’de bölgeler arasında farklılıklar; İstanbul’da 268.000
çocuğa 1 iken, İzmir’de 30.000 çocuğa 1
Köröğlu et al. (2008). A survey of pediatric intensive care services in Turkey. The Turkish Journal of
Pediatrics
• Pakistan’da 14 yaş altı yaklaşık 500.000 çocuğa 1 yoğun bakım
yatağı düşmektedir.
Haque et al (2014). A National Survey of Pediatric Intensive Care Units in Pakistan. Journal of
Critical Care Medicine.
17. • Yetersiz sayıda hemşire, hekim ve personel, ünitede nosokomiyal
infeksiyon oranını ve hasta mortalitesini
• PYBÜ’de hasta:hemşire oranı
- ABD’de 1:2.9-3.2 (Odetola et al.2005)
- Avrupa’da 1:1 (Ferdinande et al. 1997)
- Türkiye’de 1:3.5-4.4 (Köröğlu et al. 2008; Bayrakçı et al. 2014)
- Pakistan’da olan PYBÜ’den yalnızca %37’sinde 1:1ya da 1:2
(Haque et al 2014)
18. • PYBÜ’de çalışan hekimler
- ABD’de %94’ü, Avrupa’da %98’i (Ferdinande et al. 1997)
- Türkiye’de 66 PYBÜ’nin yalnızca %35 (12)’inde (Köröğlu et al. 2008)
- Pakistan’da 16 PYBÜ’nin %19 (3)’unda PYBÜ uzmanı (Haque et al 2014)
• PYBÜ’de hekim:hasta oranı
- Türkiye’de 1:31.7 (Bayrakçı et al. 2014)
- ABD’de 1:2- 1:4.5 (Odetola et al.2005)
- Avusturalya’da 1:3-1:5 (Ferdinande et al. 1997)
19. Hasta özellikleri
• Hasta tanıları değerlendirilediğinde;
• Düşük gelirli ülkelerde 3. düzey yoğun bakım hasta sayısının
daha yüksek olduğu,
• Solunum sistemi hastalıkları, nörolojik hastalıklar, infeksiyon
hastalıkları, kardiyak hastalıklar
Khositseth et al 2012; Goh et al 2003; Khajeh et al. 2013
20. Hasta özellikleri
• Gelişmekte olan ülkelerde hastaların mekanik ventilatörde ve yoğun
bakımda kalış süresi uzamakta
• Hastanede kalış süresi uzamakta, sonuçta maliyet artmaktadır.
• Türkiye’de PYBÜ’de yatan hastaların yaklaşık olarak %18’i 14 günden
fazla yoğun bakımda kalmaktadır (Köröğlu et al. 2008)
21. • Eğitilmiş personel sayısının yetersizliği
• Donanım, araç-gereç, malzeme yetersizliği nedeniyle
infeksiyon oranında artma
• Evde bakım hizmetlerinin yetersizliği nedeniyle taburculuk
sürecinin uzaması
22. PYBÜ’de mortalite sonuçları;
• ABD’de %2.9 (Randolph et al. 2004), Avrupa’da %5.6 (Nipshagen et al 2002)
• Tayland’ta %8 (Khositseth et al 2012)
• Pakistan’da %12 (Haque et al 2014)
• Malezya’da %12.1 (Goh et al 2003)
• İspanya’da %13.2 (Campos-Mi˜no et al 2012)
• Türkiye’de %14.6 (Köröğlu et al. 2008)
• Güney Amerika, Hindistan ve Güney Afrika’da %18-32 Singhal et al. 2001
• İran’da %21.3 (Khajeh et al. 2013)
23. Üriner kateter ilişkili üriner sistem infeksiyonu
oranı
• International Nosocomial Infection Control Consortium
(INICC) (Uluslararası Nosokomiyal İnfeksiyon Kontrol
Konsersiyum)'u 16 ülkede 2004-2009 yılı arasında yaptığı
çalışmada;
• Düşük gelirli ülkelerdeki pediatri yoğun bakım ünitesinde
ÜKİ-ÜSİ hızını 5.9/1000 kateter günü iken
• Yüksek gelirli ülkelerde ÜKİ-ÜSİ hızını 0.6/1000 kateter günü
(Rosenthal ve ark. 2012).
24. Ventilatör ilişkili pnömoni oranı
• Gelişmekte olan ülkelerde yapılan araştırmada çocuklarda VİP oranı
%14.4-%45.4 arasında değiştiği, VİP hızı ise 9/1000 ventilatör günü
(Patra ve ark. 2007;Dey and Bairy 2007;Broughton et al. 2012;Awasthi ve ark. 2013;Rosenthal ve ark. 2012)
• Gelişmiş ülkelerde bu oranın %3-10 arasında olduğu, VİP hızının
0.5/1000 ventilatör gün
(Elward ve ark 2002; Foglia ve ark. 2007; Rosenthal ve ark. 2012)
25. Kateter ilişkili kan dolaşımı infeksiyonu
• Gelişmekte olan ülkelerde yapılan araştırmada çocuklarda Kİ-
KDİ hızı 12.2/1000 kateter günü iken,
• Gelimiş ülkelerde 5.5/1000 kateter günüdür (Rosenthal ve ark. 2012).
26. Etik sorunlar
• Yoğun bakıma erişim,
• Yatak sayısının yetersiz olması,
• Akut/kronik hasta seçimi,
• Resüsitasyonu sonlandırma kararı,
• Otenazi uygulama
27. • Yatak sayısının yetersizliği,
• Hemşire sayısının az olması,
• Uzman hekim sayısının az olması,
• Mortalite ve infeksiyon oranının fazla olması
• Fiziki koşullar, teknik donanım ve malzeme yetersizliği
