Download luận văn thạc sĩ ngành luật với đề tài: Phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi, cho các bạn tham khảo

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
…………/………… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THÀNH DUYÊN
PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO
THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ
QUẢNG NGÃI, TỈNH QUẢNG NGÃI.
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017

2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
…………/………… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THÀNH DUYÊN
PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ QUẢNG NGÃI,
TỈNH QUẢNG NGÃI.
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60 38 01 02
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HOÀNG HÙNG HẢI
THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,
trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác và trung thực. Những kết
luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình
nào khác.
Học viên
Nguyễn Thành Duyên

4. LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến lãnh đạo Học
viện Hành chính Quốc gia, cùng tập thể các giáo sư, phó giáo sư, tiến sỹ và cán
bộ quản lý của Học viện đã tận tình truyền đạt những kiến thức khoa học quý
báu và tạo các điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn thành chương trình cao học
chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính.
Xin chân thành cảm ơn TS. Hoàng Hùng Hải đã tận tình hướng dẫn bản
thân tôi nghiên cứu hoàn thành tốt luận văn này.
Trong quá trình thực hiện, luận văn sẽ không tránh khỏi những hạn chế,
thiếu sót nhất định, rất mong nhận được sự thông cảm và chia sẻ của quý thầy,
cô giáo và người đọc.
Xin chân thành cảm ơn!
Học viên
Nguyễn Thành Duyên

5. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ..........................................................................................................1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
CHO THANH NIÊN.......................................................................................8
1. 1. Khái niệm, mục đích và vai trò phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên.................................................................................................................8
1.1.1. Khái niệm phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên..................8
1.1.2. Mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên...........12
1.1.3. Vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên...............17
1.2. Chủ thể, nội dung, hình thức, phương pháp của phổ biến, giáo dục pháp
luật cho thanh niên.......................................................................................22
1.2.1. Chủ thể của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên...............22
1.2.2. Nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên..................23
1.2.3. Hình thức, phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên ...........................................................................................................25
1.2.4. Những điều kiện đảm bảo phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
..................................................................................................................30
Kết luận chương 1 .........................................................................................35
Chương 2.THỰC TRẠNG PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO
THANH NIÊN Ở THÀNH PHỐ QUẢNG NGÃI, TỈNH QUẢNG NGÃI
.........................................................................................................................37
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, đặc điểm kinh tế - xã hội của thành
phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi và đặc điểm thanh niên của thành phố
Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi ảnh hưởng đến công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật.......................................................................................................37
2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên và đặc điểm kinh tế - xã hội của
thành phố Quảng |Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi................................................37

6. 2.1.2. Khái quát đặc điểm thanh niên của thành phố Quảng Ngãi, tỉnh
Quảng Ngãi ảnh hưởng đến công tác giáo dục pháp luật cho thanh niên 38
2.2. Thực trạng phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên thành phố
Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi .....................................................................47
2.2.1. Những kết quả đạt được .................................................................47
2.2.2. Những tồn tại, hạn chế ...................................................................62
2.2.3. Nguyên nhân của những kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế
..................................................................................................................65
Kết luận chương 2 .........................................................................................69
Chương 3.QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP
LUẬT CHO THANH NIÊN Ở THÀNH PHỐ QUẢNG NGÃI, TỈNH
QUẢNG NGÃI HIỆN NAY..........................................................................70
3.1. Quan điểm phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố
Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi hiện nay ......................................................70
3.2. Giải pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố
Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi .....................................................................75
3.2.1. Tăng cường vai trò lãnh đạo và trách nhiệm của các cấp ủy đảng,
chính quyền; sự phối kết hợp của các ban ngành, đoàn thể, các tổ chức xã
hội trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên..............76
3.2.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thực hiện công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật cho thanh niên............................................................79
3.2.3. Đổi mới, hoàn thiện nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên............................................................................................................80
3.2.4. Đa dạng hình thức và đổi mới phương pháp phổ biến, giáo dục
pháp luật cho thanh niên...........................................................................83
3.2.5. Nâng cao nhận thức cho thanh niên về vai trò của pháp luật trong
đời sống xã hội và trong hoạt động của thanh niên..................................93
3.2.6. Một số giải pháp khác ....................................................................97

7. Kết luận chương 3 .......................................................................................100
KẾT LUẬN ..................................................................................................101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

8. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
PBGDPL : Phổ biến, giáo dục pháp luật
LHPN : Liên hiệp Phụ nữ
LHTN : Liên hiệp Thanh niên
NXB : Nhà xuất bản
TNCS : Thanh niên Cộng sản
UBMTTQ : Ủy ban Mặt trận Tổ quốc

9. 1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn
Xây dựng nhà nước pháp quyền đang trở thành một xu thế khách
quan tất yếu đối với các quốc gia dân chủ trong thế giới hiện đại, Việt Nam
cũng không nằm ngoài quỹ đạo chung đó. Trong nhà nước pháp quyền,
pháp luật là những chuẩn mực chung, bắt buộc đối với mọi người. Sống và
làm việc theo Hiến pháp và pháp luật là lối sống lành mạnh, thể hiện một
trình độ văn minh, là lối sống có văn hóa, có kỷ cương, trách nhiệm. Muốn
đất nước có kỷ cương thì phải giữ nghiêm phép nước. Có giữ nghiêm phép
nước thì thế nước mới vững bền.
Vào những năm đầu, khi nước ta mới giành được độc lập, Chủ tịch
Hồ Chí Minh dạy: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà”,
“nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh
niên”. Người cho rằng sự phát triển trong tương lai của đất nước và tiền đồ
vẻ vang của dân tộc nằm trong tay của thanh niên và luôn nhìn nhận thanh
niên theo quan điểm phát triển và toàn diện. Tuy nhiên, thực tế hiện nay
còn một bộ phận thanh niên thiếu bản lĩnh sống, thiếu ý thức tu dưỡng, rèn
luyện về đạo đức, thiếu kiến thức về pháp luật dẫn đến dễ bị kích động, dụ
dỗ, lôi kéo tham gia vào các hoạt động vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến
trật tự an toàn xã hội. Chính vì vậy, trong giai đoạn hiện nay việc nâng cao
hơn nữa hiệu quả của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
nhằm bồi dưỡng và tạo điều kiện để thanh niên phát triển toàn diện, có ý
thức trách nhiệm công dân, hiểu biết và chấp hành nghiêm chỉnh Hiến pháp
và pháp luật, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, tạo dựng
một môi trường xã hội lành mạnh để thanh niên cống hiến và trưởng thành

10. 2
là “lớp người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa hồng, vừa chuyên” là
một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết.
Xuất phát từ thực tiễn, đặc biệt trước tình hình vi phạm pháp luật của
thanh niên cả nước nói chung và thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi
nói riêng đang ngày càng diễn biến phức tạp, gia tăng về số lượng và tính
chất, mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm, yêu cầu tăng cường công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi đang
được các cấp, các ngành, các cơ quan, tổ chức có chức năng, nhiệm vụ giáo
dục pháp luật rất quan tâm để tìm ra giải pháp thiết thực, hữu hiệu hơn.
Trên thực tế, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên tại thành
phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi đã được các cấp ủy Đảng, chính quyền,
các sở, ngành, đoàn thể quan tâm đầu tư triển khai nhưng do nhiều yếu tố
khách quan, chủ quan công tác này vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Trước tình
hình đó, việc yêu cầu tăng cường đổi mới hoạt động PBGDPL, qua đó nâng
cao hơn nữa nhận thức và hiểu biết pháp luật cho thanh niên trên địa bàn
thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi là vấn đề hết sức quan trọng. Với
những lý do trên, tôi đã chọn đề tài: “Phổ biến, giáo dục pháp luật cho
thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi” làm
đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Trong giai đoạn hiện nay, PBGDPL cho thanh niên là vấn đề hết sức
quan trọng trong đời sống xã hội. Việc nghiên cứu về PBGDPL dưới góc
độ khoa học pháp lý được các nhà khoa học rất quan tâm. Cho đến nay đã
có nhiều công trình nghiên cứu về PBGDPL của tập thể, cá nhân đã được
công bố.

11. 3
- Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục pháp luật trong thời
kỳ đổi mới, Đề tài khoa học cấp Bộ, mã số 92-98-223-ĐT của Viện Nghiên
cứu Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp, 1994.
- Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục pháp luật trong công
cuộc đổi mới, Đề tài khoa học cấp bộ, mã số 92-98-223-ĐT, Viện Nghiên
cứu Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp, 1994.
- Bàn về giáo dục pháp luật, Trần Ngọc Đường và Dương Thanh
Mai, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995.
- Tìm kiếm mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật có hiệu quả trong
một số dân tộc ít người, Đề tài khoa học cấp Bộ, Viện Nghiên cứu Khoa
học pháp lý - Bộ Tư pháp, 1995.
- Nâng cao hiệu quả giáo dục pháp luật trong các trường không
chuyên luật, Đề tài khoa học cấp Bộ, Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý -
Bộ Tư pháp, 2000.
- Một số đặc trưng của ngành giáo dục liên quan đến công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật, Nguyễn Huy Bằng, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số
6/2007.
- Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ở tỉnh Cà Mau: Kinh phí đầu tư
có tương xứng hiệu quả? Nguyễn Hùng Cường, Tạp chí Dân chủ và pháp luật,
số 6/2007.
- Giáo dục ý thức pháp luật để tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa và
xây dựng con người mới, Phùng văn Tửu, Tạp chí giáo dục lý luận, số 4/1985.

12. 4
- Thanh, thiếu niên làm trái pháp luật, cuốn sách do tác giả Trần
Đức Châm làm chủ biên, Nxb Chính trị Quốc gia, 2002.
- Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường, cuốn sách
của ThS. Nguyễn Huy Bằng, ThS. Phạm Thị Kim Dung, Ths. Đặng Thị
Thu Huyền, Nxb Giáo dục Việt Nam, Hà Nội, 2008.
- Đẩy mạnh việc dạy và học pháp luật trong các trường theo tinh
thần Chỉ thị 32-CT/TƯ của Ban Bí Thư TW Đảng, bài viết của PGS.TS
Nguyễn Tất Viễn đăng trên tạp chí Dân chủ và Pháp luật, 4/2004.
Các công trình khoa học trên đã luận giải một số vấn đề rất cơ bản cả
về lý luận và thực tiễn trong hoạt động PBGDPL trên nhiều góc độ. Tuy
nhiên, cho đến nay chưa có một công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ
và có hệ thống về thực tiễn PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố
Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. Vì vậy, đây là đề tài có tính cấp thiết, không
trùng lặp với các công trình đã công bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích:
Làm rõ cơ sở lý luận và đánh giá đúng thực trạng để xác định được
phương hướng, giải pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở
thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi.
- Nhiệm vụ:
+ Làm rõ cơ sở lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên;

13. 5
+ Đánh giá thực trạng của công tác giáo phổ biến, dục pháp luật cho
thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi;
+ Từ thực trạng đó, đề xuất các phương hướng, giải pháp nhằm tăng
cường hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở
thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động giáo dục pháp luật
cho thanh niên của thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về không gian: Luận văn phân tích nghiên cứu thực trạng và giải
pháp nhằm tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi.
+ Về nội dung: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu về lý luận và thực
tiễn vấn đề PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi,
tỉnh Quảng Ngãi và đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm góp phần nâng
cao chất lượng, hiệu quả của công tác PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn
thành phố trong giai đoạn hiện nay.
+ Về thời gian: Luận văn giới hạn thời gian nghiên cứu từ năm 2012
đến nay (từ khi Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật được ban hành).
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận

14. 6
Luận văn được xây dựng trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật. Quan điểm, đường lối,
chủ trương, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Nhà
nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Phương pháp luận trong nghiên cứu là
phương pháp duy vật biện chứng của triết học Mác - Lênin.
- Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương
pháp xã hội học pháp luật; phương pháp lịch sử cụ thể; phương pháp phân
tích, tổng hợp, so sánh; phương pháp khảo sát thực tế; phương pháp thống
kê để thu thập thông tin từ thực tế.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Về mặt lý luận:
Luận văn góp phần làm rõ tính đặc thù của công tác phổ biến, pháp
luật cho thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi và các địa
phương có cùng đặc điểm về lịch sử, kinh tế, văn hóa - xã hội... Trên cơ sở
đó góp phần nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho
thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi.
- Về mặt thực tiễn:
+ Các giải pháp mà luận văn nêu ra có thể sử dụng trong công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung và công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật cho thanh niên ở địa phương.
+ Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo trong công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật cho UBND thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi;

15. 7
Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật thành phố Quảng Ngãi, UBND các
xã, phường và các cơ quan, đơn vị thuộc thành phố Quảng Ngãi.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận
văn gồm 3 chương.
Chương 1: Cở Sở lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên
Chương 2: Thực trạng phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở
thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi
Chương 3: Quan điểm, giải pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho
thanh niên trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi hiện nay.

16. 8
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
CHO THANH NIÊN
1. 1. Khái niệm, mục đích và vai trò phổ biến, giáo dục pháp luật cho
thanh niên
1.1.1. Khái niệm phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
Phổ biến, giáo dục pháp luật là một hoạt động cơ bản, có tầm quan
trọng đặc biệt đối với quá trình nâng cao ý thức pháp luật. Nếu học tập,
hiểu biết pháp luật được xác định là quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của
mọi công dân thì giáo dục, tuyên truyền, giải thích pháp luật là những
nhiệm vụ không thể thiếu của mọi nhà nước. Trên thực tế, xử sự hợp pháp
của mọi chủ thể, sự hiểu biết pháp luật và ý thức sống theo pháp luật của
mọi công dân chính là thước đo chất lượng, hiệu quả của hoạt động phổ
biến, giáo dục pháp luật.
Phổ biến, giáo dục pháp luật có hai nghĩa: nghĩa thứ nhất PBGDPL
là truyền đạt tinh thần, nội dung pháp luật giúp cho đối tượng tác động hiểu
và hình thành ở họ tri thức pháp luật, tình cảm, hành vi phù hợp với các đòi
hỏi của các quy định pháp luật hiện hành. Nghĩa thứ hai PBGDPL là công
tác, lĩnh vực hoạt động bao gồm tất cả các công đoạn phục vụ cho việc thực
hiện phổ biến, giáo dục pháp luật (xây dựng chương trình, kế hoạch phổ
biến, giáo dục pháp luật; triển khai chương trình, kế hoạch phổ biến, giáo
dục pháp luật thông qua việc áp dụng các hình thức, biện pháp phổ biến,
giáo dục pháp luật; hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc, sơ kết, tổng kết việc thực
hiện chương trình, kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật).
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, đất nước độc lập,
thống nhất, Bác Hồ dạy: "Thanh niên là chủ tương lai của nước nhà" [18,

17. 9
tr.82]. Bác ví tuổi thanh niên là mùa xuân của xã hội "Một năm khởi đầu từ
mùa xuân, một đời khởi đầu từ tuổi trẻ, tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội"
[19, tr.194]. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Bác luôn đặt
niềm tin vào sức mạnh của thanh niên: "Với một thế hệ thanh niên hăng hái
kiên cường, chúng ta nhất định thành công trong sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc" [18,
tr.315]. Người còn chỉ rõ, thanh niên là người kết nối quá khứ với tương
lai: "Thanh niên là người tiếp sức mạnh cho thế hệ thanh niên già, đồng
thời là người dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai" [18, tr.375] . Với thanh
niên, Bác dạy: "Nhiệm vụ của thanh niên không phải là hỏi nước nhà đã
cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà? Mình
phải làm thế nào cho lợi ích nước nhà nhiều hơn? Mình đã vì lợi ích nước
nhà mà hy sinh phấn đấu chừng nào". [20, tr.265]
Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan
trọng quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc. Chính vì vậy, Đảng ta luôn
quan tâm giáo dục, bồi dưỡng tổ chức thanh niên thành lực lượng hùng
hậu, trung thành, kế tục sự nghiệp của Đảng và dân tộc. Dù trong bất kỳ
hoàn cảnh nào thanh niên đều hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử của
mình trước Đảng và nhân dân. Phía trước thanh niên Việt Nam là những cơ
hội và thách thức lớn của thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng.
Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã hoạch định
những chiến lược quan trọng để phát triển đất nước, trong đó có việc bồi
dưỡng, phát triển đội ngũ thanh niên. Đồng thời, thanh niên cũng sẽ là nhân
tố quan trọng, xung kích thực hiện những nhiệm vụ chiến lược đó. Trong
quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng ta luôn ghi nhận, đề cao vai trò của
thanh niên, đặt trọn niềm tin vào thế hệ trẻ; lịch sử đã khẳng định vai trò và

18. 10
vị trí của thanh niên; thanh niên là rường cột của nước nhà, là tương lai của
đất nước. Đảng ta luôn xác định thanh niên là lực lượng chiến lược của
quốc gia trong quá trình xây dựng và phát triển của đất nước nhưng đây
cũng chính là đối tượng chịu ảnh hưởng lớn với những thách thức của quá
trình toàn cầu hóa.
Theo từ điển Tiếng Việt : Thanh niên là người còn trẻ, đang ở độ
tuổi trưởng thành; theo quy định tại Điều 1 của Luật Thanh niên ngày 29
tháng 11 năm 2005 (có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2006) thì: “Thanh
niên là công dân Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi”.
Ở nước ta, thanh niên chiếm khoảng 20% dân số, là thế hệ kế tục sự
nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, lớp người xây dựng và phát triển
đất nước. Sự phát triển của thanh niên không những quan hệ đến vận mệnh
và tồn tại của đất nước, mà còn ảnh hưởng đến tương lai của dân tộc. Vì
vậy, “giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên, đào tạo thanh niên
thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa hồng, vừa
chuyên” [21, tr.612] như lời Hồ Chủ tịch là nhiệm vụ cần thiết trong mọi
thời đại và cấp bách trong tình hình hiện nay. Trong đó, giáo dục pháp luật,
trang bị kiến thức pháp luật cho thanh niên là nhiệm vụ không thể thiếu
trong việc bồi dưỡng, phát triển thanh niên Việt Nam. Phổ biến, giáo dục
pháp luật cho thanh niên là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ
đích của chủ thể giáo dục thông qua các hình thức, phương pháp khác nhau
tác động lên thanh thiếu niên một cách có hệ thống nhằm hình thành ở họ
một cách bền vững tri thức pháp lý, ý thức pháp luật, tình cảm, niềm tin và
hành vi phù hợp với pháp luật hiện hành, xây dựng lối sống theo pháp luật.
Xác định thanh niên luôn là lực lượng chiến lược của quốc gia dân
tộc, Đảng đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm giáo dục toàn

19. 11
diện cho thanh niên, nâng cao tri thức, trình độ văn hóa cho thanh niên. Tại
Nghị quyết hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 4 (khóa VII),
đã nêu: “Thanh niên là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước
bước vào thế kỷ 21 có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không,
cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay
không, phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng,
rèn luyện thế hệ thanh niên; Công tác thanh niên là vấn đề sống còn của
dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách
mạng...” [2, tr.2]. Báo cáo chính trị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X đã
nêu:“Đối với thế hệ trẻ, thường xuyên giáo dục chính trị, truyền thống, lý
tưởng, đạo đức và lối sống; tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát
triển thể lực, trí tuệ, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [15, tr.10].
Đồng thời, Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban chấp hành
Trung ương Đảng khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với
công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước tiếp tục khẳng định “xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam có ý
thức chấp hành pháp luật…”. Báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung
ương Đảng khóa XI tại đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đã nêu rõ những
nhiệm vụ để phát huy lực lượng thanh niên là đổi mới nội dung, phương
thức giáo dục chính trị, tư tưởng, lý tưởng, truyền thống; bồi dưỡng lý
tưởng cách mạng, lòng yêu nước; xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh, ý
thức tôn trọng và chấp hành nghiêm chỉnh hiến pháp và pháp luật cho thế
hệ trẻ; có cơ chế, chính sách phù hợp, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi
cho thế hệ trẻ học tập, nghiên cứu, lao động, giải trí, phát triển trí tuệ, kỹ
năng, thể lực; khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài
bão, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học công nghệ hiện đại; phát huy

20. 12
vai trò của thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; thu hút
rộng rãi thanh niên, thiếu niên và nhi đồng tham gia các tổ chức do Đoàn
TNCS HCM làm nòng cốt và phụ trách.
Điều 16 Luật Thanh niên năm 2005 đã quy định về quyền và nghĩa
vụ của thanh niên liên quan đến hoạt động PBGDPL, theo đó thanh niên
phải “nâng cao ý thức công dân, chấp hành pháp luật, góp phần xây dựng
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa” và “tham gia tuyên truyền, vận
động nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật Nhà nước”.
Trên cơ sở chủ trương, chính sách nêu trên của Đảng, công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho thanh
niên luôn được Nhà nước quan tâm, ban hành nhiều văn bản, đề án, chương
trình về phổ biến, giáo dục pháp luật, trong đó thanh niên luôn được xác
định là đối tượng chính.
Về quan điểm lý luận PBGDPL hiện nay có nhiều quan điểm khác
nhau. Tuy nhiên, trong khoa học pháp lý, khái niệm PBGDPL cho thanh
niên được hiểu là: Một hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ đích
của chủ thể giáo dục thông qua các hình thức, phương pháp khác nhau tác
động lên thanh niên, giáo dục một cách có hệ thống nhằm hình thành ở họ
một cách bền vững tri thức pháp lý, ý thức pháp luật, tình cảm, niềm tin và
hành vi phù hợp với pháp luật hiện hành, xây dựng lối sống theo pháp luật.
1.1.2. Mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
Những năm qua, nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo con người Việt Nam
phát triển toàn diện “chân, thiện, mĩ” thì công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật, nâng cao ý thức pháp luật cho thanh niên luôn được nhà nước ta quan
tâm. Ngày 26/11/2010 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số

21. 13
2160/QĐ-TTg phê duyệt Đề án tăng cường công tác PBGDPL nhằm nâng
cao ý thức chấp hành pháp luật cho thanh thiếu niên giai đoạn 2011 – 2015,
theo đó xác định mục tiêu của Đề án là làm cho “nhận thức về pháp luật, ý
thức chấp hành pháp luật, kỹ năng ứng xử pháp luật trong đời sống của
thanh thiếu niên được nâng cao rõ rệt, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa” [25, tr.2]
Việc xác định đúng đắn mục đích cần đạt được trong quá trình
PBGDPL đóng vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng nội dung, hình
thức, phương pháp PBGDPL cho thanh niên. Từ phương diện lý luận
chung của PBGDPL cho thấy, mục đích của PBGDPL cho thanh niên bao
gồm:
Thứ nhất, nâng cao hiểu biết pháp luật cho thanh niên
Pháp luật của Nhà nước không phải khi nào cũng được mọi người
trong xã hội biết đến, tìm hiểu, đồng tình ủng hộ và thực hiện nghiêm
chỉnh. Tuy rằng bản chất pháp luật của Nhà nước ta là rất tốt đẹp, nó phản ánh
ý chí, nguyện vọng, mong muốn của đông đảo quần chúng nhân dân trong xã
hội. Những quy định pháp luật đó dù tốt đẹp bao nhiêu chăng nữa mà không
được nhân dân biết đến thì hiệu quả của nó vẫn không được phát huy một
cách đầy đủ.
Pháp luật của Nhà nước có thể được một số người tìm hiểu, quan tâm
và nắm bắt xuất phát từ nhu cầu học tập, nghiên cứu hay từ nhu cầu sản
xuất kinh doanh của họ. Những người này luôn theo sát những qui định
pháp luật mới được ban hành để phục vụ trực tiếp cho công việc của mình,
nhưng số lượng đối tượng này không phải là nhiều. Trong điều kiện trình độ

22. 14
dân trí còn chưa cao, đời sống kinh tế của đa số nhân dân còn gặp nhiều khó
khăn cho nên các đối tượng nằm trong sự điều chỉnh của các văn bản pháp
luật, nghĩa là số đông nhân dân lao động trong xã hội chưa có điều kiện tiếp
cận với pháp luật.
PBGDPL chính là phương tiện truyền tải những thông tin, những yêu
cầu, nội dung và các qui định pháp luật đến với thanh niên, giúp cho thanh
niên hiểu biết nắm bắt pháp luật kịp thời mà không mất quá nhiều thời
gian, công sức cho việc tìm hiểu tự học tập. Đó chính là phương tiện hỗ trợ
tích cực để nâng cao hiểu biết pháp luật cho thanh niên. Cấu trúc của nhận
thức pháp luật thể hiện ở các trình độ sau: Hình thành tri thức pháp luật đến
mở rộng và làm sâu sắc tri thức pháp luật đến am hiểu thấu đáo pháp luật
đến biết cách đánh giá một cách đúng đắn các hành vi pháp luật của thanh
niên.
Thứ hai, hình thành lòng tin vào pháp luật cho thanh niên
Pháp luật chỉ có thể được thanh niên thực hiện nghiêm chỉnh khi
thanh niên tin tưởng vào những qui định của pháp luật. Pháp luật được xây
dựng là để bảo vệ quyền và lợi ích của mọi người trong đó có thanh niên,
đảm bảo dân chủ và công bằng xã hội. Khi nào thanh niên nhận thức đầy
đủ được như vậy thì pháp luật không cần một biện pháp cưỡng chế nào mà
thanh niên vẫn tự giác thực hiện. Để tạo lập niềm tin vào pháp luật cho mỗi
thanh niên và cả cộng đồng đòi hỏi sự kết hợp của nhiều yếu tố. Một trong
những yếu tố đóng vai trò quan trọng là PBGDPL để thanh niên hiểu biết
về pháp luật, hiểu biết về quá trình thực hiện và áp dụng pháp luật, tuyên
truyền về những mặt thuận lợi và khó khăn phức tạp của việc thực hiện và
áp dụng pháp luật, những mặt ưu điểm và hạn chế của quá trình điều chỉnh
pháp luật.

23. 15
Pháp luật cũng như mọi hiện tượng khác bao giờ cũng có hai mặt,
không phải lúc nào nó cũng thỏa mãn hết, phản ánh được đầy đủ nguyện
vọng, mong muốn của thanh niên. Quá trình điều chỉnh pháp luật sẽ lấy
lợi ích của đông đảo nhân dân trong xã hội làm tiêu chí, thước đo, do đó
sẽ có một số ít không thỏa mãn được. Chính các yếu tố hạn chế và mặt
trái của các qui định pháp luật càng tạo nên sự cần thiết của công tác
PBGDPL để thanh niên hiểu đúng pháp luật, đồng tình ủng hộ pháp luật.
Có như vậy mới hình thành lòng tin vào pháp luật của thanh niên. Mục
đích cảm xúc bao gồm:
Giáo dục tình cảm công bằng là giáo dục cho thanh niên biết đánh
giá về pháp luật, biết xác định các tiêu chuẩn về tính công bằng của pháp
luật, biết quan hệ với người khác trên cơ sở pháp luật.
Giáo dục tình cảm trách nhiệm là quá trình làm cho thanh niên được
giáo dục về nghĩa vụ pháp lý cơ bản của mình, tự giác thực hiện các yêu
cầu của pháp luật, hoàn thành không điều kiện những nghĩa vụ pháp lý
trong các mối quan hệ pháp luật với chủ thể bên kia.
Giáo dục tình cảm pháp chế là quá trình giáo dục nhằm hình thành ý
thức tôn trọng và tự giác thực hiện pháp luật - nguyên tắc xử sự của thanh
niên trong mối quan hệ với nhau và với cơ quan nhà nước. Nghĩa là người
được giáo dục phải hình thành ý thức; mọi quyết định của bản thân họ phải
dựa trên cơ sở pháp luật.
Trong thực tế, không ít thanh niên có tri thức pháp luật nhưng không
có tình cảm đúng đắn với pháp luật nên không xử sự theo các qui định của
pháp luật, thậm chí trở thành tội phạm.
Thứ ba, nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của thanh niên

24. 16
Ý thức pháp luật của thanh niên được hình thành từ hai yếu tố, đó là
tri thức pháp luật và tình cảm pháp luật.
Tri thức pháp luật là sự hiểu biết pháp luật của thanh niên có được
qua việc học tập, tìm hiểu pháp luật, qua quá trình tích lũy kiến thức của
hoạt động thực tiễn và công tác
Tình cảm pháp luật chính là trạng thái tâm lý của thanh niên khi thực
hiện và áp dụng pháp luật, họ có thể đồng tình ủng hộ với những hành vi
thực hiện đúng pháp luật, lên án các hành vi vi phạm pháp luật hoặc có thể
thờ ơ, thậm chí coi thường pháp luật.
Ý thức tự giác chấp hành pháp luật của thanh niên chỉ có thể được
nâng cao khi công tác PBGDPL cho thanh niên được tiến hành thường
xuyên, kịp thời và có tính thuyết phục. PBGDPL cho thanh niên không đơn
thuần là tuyên truyền các văn bản pháp luật đang có hiệu lực mà còn lên án
các hành vi vi phạm pháp luật, đồng tình ủng hộ các hành vi thực hiện đúng
pháp luật, hình thành dư luận và tâm lý đồng tình với hành vi hợp pháp, lên
án các hành vi phi pháp.
Một vai trò hết sức quan trọng của PBGDPL là tạo được niềm tin
vào pháp luật. Khi đã có niềm tin, thanh niên sẽ biết tự điều chỉnh hành vi
của mình theo đúng các qui định của pháp luật. Không những thế, thanh
niên còn có ý thức phê phán, lên án những hành vi vi phạm, đi ngược lại
với các quy định của pháp luật. PBGDPL cho thanh niên là nhằm hình
thành, củng cố tình cảm tốt đẹp của thanh niên với pháp luật, đồng thời
ngày càng nâng cao sự hiểu biết của thanh niên đối với các văn bản pháp luật
và các hiện tượng pháp luật trong đời sống, từ đó nâng cao ý thức tự giác
chấp hành pháp luật của thanh niên. Việc hình thành những thói quen của

25. 17
hành vi hợp pháp do PBGDPL mà có thường tồn tại dưới dạng sau: Thói
quen tuân thủ pháp luật (kiềm chế không làm những gì mà pháp luật cấm);
Thói quen thực hiện nghĩa vụ pháp lý (dùng hành vi tích cực tiến hành
những gì mà pháp luật bắt phải làm); Thói quen sử dụng pháp luật (sử dụng
quyền mà pháp luật cho phép).
Sự hình thành động cơ và hành vi tích cực pháp luật là kết quả cuối
cùng của PBGDPL. Những mục đích về nhận thức và tình cảm là phục vụ
cho mục đích hình thành động cơ và hành vi tích cực pháp luật. Tuy vậy,
cần lưu ý rằng giữa các mục đích đó có mối quan hệ qua lại thống nhất chặt
chẽ, từ ý thức pháp luật của thanh niên đến tính tự giác, từ tính tự giác tới
tính tích cực, từ tính tích cực đến thói quen xử sự theo pháp luật của thanh
niên và từ thói quen hành động, sử dụng pháp luật lại xuất hiện nhu cầu
lĩnh hội tri thức pháp luật của thanh niên. Nếu PBGDPL cho thanh niên
được tiến hành thỏa mãn cả ba mục đích này thì từ chỗ là yếu tố tác động từ
bên ngoài đối với thanh niên, nó sẽ trở thành nội tâm của chính thanh niên.
Đây là một đòi hỏi rất quan trọng mà PBGDPL cho thanh niên phải đáp
ứng.
1.1.3. Vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
Pháp luật là một trong những phương tiện hàng đầu để Nhà nước
quản lý xã hội, là công cụ để mọi người thực hiện các quyền và lợi ích hợp
pháp cũng như nghĩa vụ của mình. PBGDPL cho thanh niên là khâu đầu
tiên trong hoạt động thực thi pháp luật, là cầu nối để chuyển tải pháp luật
vào cuộc sống của thanh niên để cho tất cả các cơ quan, tổ chức, đoàn thể
xã hội và thanh niên biết và sử dụng một cách có hiệu quả công cụ,
phương tiện đó. Đây là một quá trình tác động thường xuyên, liên tục và
lâu dài của chủ thể lên thanh niên. Trong những năm qua, Đảng và Nhà

26. 18
nước ta rất quan tâm, chú trọng đến công tác PBGDPL, nhiều nghị quyết
quan trọng của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam,
Nghị quyết Đại hội V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII của Đảng đều xác
định vị trí vai trò của công tác GDPL và trách nhiệm của các cơ quan
Đảng, nhà nước và các đoàn thể, tổ chức xã hội trong việc phổ biến
GDPL, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Chỉ thị số 32-CT/TW ngày
09/12/2003 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong
công tác phổ biến giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức pháp luật của cán
bộ, nhân dân đã khẳng định: “Trước yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, công tác PBGDPL cần được tăng
cường thường xuyên liên tục và ở tầm cao hơn, nhằm làm cho cán bộ và
nhân dân hiểu biết và chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật...” [1, tr.1]
Vai trò của PBGDPL bắt nguồn từ chính vai trò và giá trị xã hội của
pháp luật. Nếu như pháp luật là phương tiện hàng đầu để Nhà nước quản lý xã
hội và là phương tiện để thanh niên bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình
thì PBGDPL giúp cho các cơ quan nhà nước và thanh niên biết sử dụng
phương tiện đó trong công việc và đời sống hàng ngày.
Với nhiều hình thức, phương pháp khác nhau, PBGDPL cho thanh
niên có vai trò rất to lớn.
Thứ nhất: PBGDPL cho thanh niên góp phần hình thành và nâng
cao ý thức pháp luật của thanh niên.
Ý thức pháp luật của một cá nhân thể hiện mối quan hệ của con
người đối với pháp luật, thể hiện sự đánh giá về tính hợp pháp hay không
hợp pháp trong hành vi xử sự của con người cũng như trong tổ chức và

27. 19
hoạt động của các cơ quan nhà nước và các tổ chức xã hội. PBGDPL cho
thanh niên là một trong những biện pháp có vai trò quan trọng tác động đến
thanh niên, góp phần hình thành và nâng cao ý thức pháp luật của thanh
niên.
Trước hết, PBGDPL cho thanh niên tác động đến ý thức của thanh niên
hình thành chu trình: Không để ý đến pháp luật - để ý - biết - hiểu - chấp
hành - thực hiện. Từ chỗ thanh niên được giáo dục pháp luật không có ý
thức về sự tồn tại của pháp luật đến việc bắt đầu dành sự quan tâm của
mình đối với pháp luật rồi từ sự quan tâm đến pháp luật là sự tiếp cận, tìm
hiểu và hành động, nhờ đó không chỉ nâng cao về hiểu biết pháp luật mà
còn định hướng hành vi xử sự đúng yêu cầu và quy định của pháp luật nâng
cao ý thức pháp luật. Giáo sư, tiến sĩ Đào Trí Úc khẳng định: "Sự hiểu biết
pháp luật của nhân dân là yếu tố đầu tiên để hình thành ý thức pháp luật.
Pháp luật trải qua nhiều hình thức khác nhau mới đến được với người dân
và trở thành sự hiểu biết về pháp luật, ý thức pháp luật" [10, tr.30-31].
Một vai trò hết sức quan trọng của PBGDPL cho thanh niên là hình
thành niềm tin của thanh niên. Rõ ràng, việc pháp luật được thực thi một
cách nghiêm chỉnh không chỉ phụ thuộc vào sự đe dọa, cưỡng chế mà còn
phụ thuộc vào sự giáo dục, phụ thuộc vào sự nhận thức về vị trí vai trò của
pháp luật trong thanh niên. Bằng việc PBGDPL, thanh niên nhận thức được
vai trò và sự cần thiết của pháp luật đối với đời sống xã hội, tạo ra niềm tin
vào pháp luật như là lẽ phải, là sự công bằng trong cuộc sống và đó là lúc
thanh niên không chỉ quan tâm đến pháp luật mà còn tin tưởng vào pháp
luật - một phương tiện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thanh niên,
từ đó tạo ra được ý thức, động cơ đúng đắn trong việc thực hiện pháp luật
và đấu tranh tích cực với các hành vi vi phạm pháp luật.

28. 20
Thứ hai: PBGDPL cho thanh niên góp phần nâng cao kỹ năng sống
cho thanh niên.
Có nhiều quan điểm khác nhau về kỹ năng sống và mỗi quan điểm
được diễn đạt theo mỗi cách khác nhau. Ở phạm vi luận văn này, khái niệm
kỹ năng sống được tiếp cận dưới góc độ quan điểm của tổ chức Văn hóa,
Khoa học và Giáo dục (UNESCO) của Liên hiệp quốc thì “Kỹ năng sống
là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào
cuộc sống hàng ngày”. Do vậy, PBGDPL có vai trò to lớn trong việc nâng
cao kỹ năng sống cho thanh niên, thể hiện ở nội dung như sau:
PBGDPL cho thanh niên chính là từng bước trang bị những kiến
thức cơ bản giúp cho thanh niên sống một cách an toàn và tích cực, biết tự
bảo vệ mình trước những xâm hại và biết lựa chọn, giải quyết các vấn đề
theo đúng qui định của pháp luật. Không chỉ biết điều chỉnh hành vi của
mình mà thanh niên còn biết chia sẻ, động viên và khuyến khích mọi người
cùng thưc hiện đúng những qui định của pháp luật.
PBGDPL cho thanh niên nhằm hình thành kỹ năng giao tiếp và thiết
lập các mối quan hệ xã hội của thanh niên trở nên lành mạnh, đúng chuẩn
mực đạo đức xã hội và những qui định của pháp luật, tăng cường khả năng
tự kiềm chế bản thân trước sự tác động, cám dỗ, lôi kéo từ các yếu tố tiêu
cực bên ngoài, biết điều hòa các mối quan hệ xã hội theo hướng tích cực
làm cho cuộc sống ngày càng trở nên tốt đẹp hơn.
PBGDPL cho thanh niên sẽ hướng dẫn thanh niên biết cách chung
sống, đương đầu với những biến cố xảy ra có ảnh hưởng đến bản thân, bạn
bè và gia đình mình, ngày càng nâng cao ý chí, nghị lực để vượt qua những
khó khăn, thách thức mới nảy sinh từ cuộc sống.

29. 21
Thứ ba: PBGDPL cho thanh niên góp phần đấu tranh phòng ngừa,
chống vi phạm pháp luật và các tệ nạn xã hội.
Cùng với việc nâng cao hiểu biết pháp luật, PBGDPL cho thanh niên
góp phần nâng cao tính tích cực và trách nhiệm của thanh niên trong việc
đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và các tệ nạn xã hội
ở nhà trường và cộng đồng dân cư.
Có thể thấy rằng, với hệ thống các kiến thức pháp luật cơ bản về
những lĩnh vực quan trọng được trang bị, thông qua hoạt động PBGDPL,
thanh niên hiểu rõ được những yêu cầu đặt ra của xã hội để từ đó có ý thức
tự giác trong việc chấp hành các qui định của pháp luật. Trong thực tế, có
rất nhiều trường hợp thanh niên vi phạm pháp luật thậm chí phạm nhiều tội
có tính chất, mức độ nguy hiểm song vốn kiến thức ít ỏi về cuộc sống và sự
thiếu hụt kiến thức pháp luật, thanh niên không thể nhận biết được hành vi
của mình là vi phạm pháp luật hoặc không điều chỉnh được hành vi của
mình trước sự cám dỗ. Do đó, PBGDPL cho thanh niên trước hết ngăn
ngừa những hành vi vi phạm của chính thanh niên.
Ngoài ra, khi nhận thức sâu sắc về ý nghĩa to lớn của việc tuân thủ,
chấp hành pháp luật, thanh niên còn biết đấu tranh với những hành vi vi
phạm pháp luật và tệ nạn xã hội xảy ra xung quanh mình, biết vận động,
ngăn chặn bạn bè, người thân của mình không thưc hiện các hành vi có
biểu hiện vi phạm pháp luật hoặc vi phạm pháp luật, đồng thời có thái độ
kiên quyết và không khoan nhượng trước những hành vi sai trái góp phần
hạn chế tình trạng vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội trong các tầng lớp
nhân dân nói chung, thanh niên nói riêng.

30. 22
1.2. Chủ thể, nội dung, hình thức, phương pháp của phổ biến, giáo dục
pháp luật cho thanh niên
1.2.1. Chủ thể của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
Chủ thể của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên là tất cả
những người mà theo chức năng, nhiệm vụ hay trách nhiệm xã hội, đã tham
gia góp phần thực hiện các mục tiêu giáo dục pháp luật cho thanh niên. Chủ
thể phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên có nhiều loại. Căn cứ vào
tính chuyên nghiệp trong hoạt động có thể chia chủ thể phổ biến, giáo dục
pháp luật thành hai nhóm: chủ thể chuyên nghiệp và chủ thể không chuyên
nghiệp.
Chủ thể chuyên nghiệp: là người có chức năng, nhiệm vụ chủ yếu,
trực tiếp, thường xuyên thực hiện nhiệm vụ giáo dục pháp luật. Đây là lực
lượng nòng cốt trong công tác phổ biến,giáo dục pháp luật, gồm có: các
báo cáo viên, cổ động viên, tuyên truyền viên về pháp luật ở các hệ thống
Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội; các phóng viên, biên tập viên của
các báo, đài phát thanh, truyền hình phụ trách các nội dung liên quan đến
pháp luật hoặc các chuyên mục pháp luật; giáo viên dạy pháp luật trong các
trường từ phổ thông đến đại học, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề, các
trường Đảng, hành chính, đoàn thể; các cán bộ chuyên gia làm công tác
nghiên cứu và chỉ đạo phổ biến, giáo dục pháp luật tại các cơ quan nhà
nước, các tổ chức nghề nghiệp pháp luật, các tổ chức xã hội.
Chủ thể không chuyên nghiệp: là những người phải làm nhiều việc
với những mục tiêu khác nhau, nhưng trong đó có nhiệm vụ là thực hiện
mục tiêu phổ biến, giáo dục pháp luật. Chủ thể không chuyên nghiệp bao
gồm: đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân: tuyên truyền, phổ

31. 23
biến, giáo dục pháp luật, động viên nhân dân chấp hành pháp luật và tham
gia quản lý nhà nước và phải gương mẫu chấp hành pháp luật, chính sách
và tham gia vào việc quản lý nhà nước; cán bộ thuộc các cơ quan hành
pháp, tư pháp có một phần nhiệm vụ là phổ biến, giáo dục pháp luật
1.2.2. Nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
Điều 10 Luật PBGDPL năm 2012 quy định nội dung phổ biến, giáo
dục pháp luật gồm: “1. Quy định của Hiến pháp và văn bản quy phạm pháp
luật, trọng tâm là các quy định của pháp luật về dân sự, hình sự, hành
chính, hôn nhân và gia đình, bình đẳng giới, đất đai, xây dựng, bảo vệ môi
trường, lao động, giáo dục, y tế, quốc phòng, an ninh, giao thông, quyền và
nghĩa vụ cơ bản của công dân, quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan nhà
nước, cán bộ, công chức, các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban
hành; 2. Các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam là thành viên, các thỏa thuận quốc tế; 3. Ý thức tôn trọng và chấp
hành pháp luật; ý thức bảo vệ pháp luật; lợi ích của việc chấp hành pháp
luật; gương người tốt, việc tốt trong thực hiện pháp luật”.
Nội dung của PBGDPL cho thanh niên là yếu tố quan trọng của quá
trình PBGDPL. Xác định đúng nội dung PBGDPL cho thanh niên là đảm
bảo cần thiết để PBGDPL có hiệu quả thiết thực. Nội dung cơ bản của
PBGDPL cho thanh niên được xác định với các mức độ thích hợp cho từng
đối tượng thanh niên trên cơ sở nghiên cứu nhu cầu, đặc điểm của thanh
niên. Xuất phát từ mục đích của PBGDPL cho thanh niên là trang bị tri
thức pháp luật; bồi dưỡng tình cảm, tâm lý pháp luật cho thanh niên; hướng
dẫn hình thành thói quen xử sự tích cực theo pháp luật của thanh niên, do
đó, nội dung pháp luật là phạm vi rộng, bao gồm các kiến thức pháp luật cơ
bản như: Lý luận khoa học về pháp luật, các ngành luật, các văn bản pháp

32. 24
luật thực định, các thông tin về việc thực hiện pháp luật, về tình hình vi
phạm pháp luật của thanh niên, về việc điều tra, xử lý các vi phạm pháp
luật của thanh niên. Các thông tin về kết quả nghiên cứu, điều tra xã hội
học về thực hiện, áp dụng pháp luật; về vị trí, tác động của từng văn bản
pháp luật đối với đời sống kinh tế-xã hội, các thông tin hướng dẫn kỹ năng
thực hiện pháp luật và áp dụng pháp luật cụ thể (quyền, nghĩa vụ pháp luật,
các quy trình, thủ tục để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp).
Xuất phát từ nét đặc thù của thanh niên, nội dung của PBGDPL cho
thanh niên cũng mang tính đặc thù riêng. Theo đó, có hai nhóm nội dung:
Thứ nhất, nhóm kiến thức chung
PBGDPL cung cấp những kiến thức chung mang tính lý luận về nhà
nước và pháp luật, trang bị những thông tin về địa lý pháp lý của thanh niên
trong xã hội để qua đó xây dựng ý thức công dân trẻ, gắn trách nhiệm của
thanh niên với sự phát triển của quê hương, đất nước.
Thứ hai, nhóm kiến thức về kỹ năng sống theo pháp luật
Trang bị cho thanh niên những kiến thức pháp luật thuộc những lĩnh
vực quan trọng trong đời sống xã hội liên quan đến quá trình sinh hoạt và
học tập của thanh niên để thanh niên có được những kỹ năng sống và thực
thi đầy đủ những chuẩn mực của pháp luật, chú trọng pháp luật trong lĩnh
vực hình sự, dân sự, hành chính, hôn nhân và gia đình, lao động, văn hóa,
môi trường, xã hội, an toàn giao thông, phòng chống tệ nạn xã hội; cung
cấp các nội dung cơ bản của Luật Thanh niên, các điều ước Quốc tế; trang
bị những kiến thức, kỹ năng cơ bản để thanh niên ngày càng nâng cao ý
chí, nghị lực vượt qua những khó khăn, thách thức mới, biết tránh xa những
tác hại, hiểm họa nảy sinh từ cuộc sống thông qua việc phổ biến các nội

33. 25
dung cơ bản của Luật phòng chống ma túy, Luật phòng chống bệnh truyền
nhiễm…và những kỹ năng ứng xử, giao tiếp được các văn bản qui phạm
pháp luật điều chỉnh. Đặc biệt, cần giúp đỡ thanh niên nắm được các
quyền, nghĩa vụ mà thanh niên có trách nhiệm thực hiện, bảo vệ các quyền
đó đã được qui định trong Hiến Pháp, Luật phổ biến, giáo dục, Luật thanh
niên, Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em…Song, cần phải lưu ý
những kiến thức pháp luật để giáo dục cho thanh niên phải mang tính dễ
hiểu và phù hợp với nhu cầu, tâm lý lứa tuổi, đối tượng thanh niên cũng
như những yêu cầu, đòi hỏi của xã hội đối với thanh niên.
1.2.3. Hình thức, phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên
1.2.3.1. Hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
Điều 11 Luật PBGDPL năm 2012 quy định về hình thức phổ biến,
giáo dục pháp luật bao gồm: “1. Họp báo, thông cáo báo chí; 2. Phổ biến
pháp luật trực tiếp; tư vấn, hướng dẫn tìm hiểu pháp luật; cung cấp thông
tin, tài liệu pháp luật; 3. Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng,
loa truyền thanh, internet, pa-nô, áp-phích, tranh cổ động; đăng tải trên
Công báo; đăng tải thông tin pháp luật trên trang thông tin điện tử; niêm yết
tại trụ sở, bảng tin của cơ quan, tổ chức, khu dân cư; 4. Tổ chức thi tìm
hiểu pháp luật; 5. Thông qua công tác xét xử, xử lý vi phạm hành chính,
hoạt động tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân và hoạt
động khác của các cơ quan trong bộ máy nhà nước; thông qua hoạt động
trợ giúp pháp lý, hòa giải ở cơ sở; 6. Lồng ghép trong hoạt động văn hóa,
văn nghệ, sinh hoạt của tổ chức chính trị và các đoàn thể, câu lạc bộ, tủ
sách pháp luật và các thiết chế văn hóa khác ở cơ sở; 7. Thông qua chương
trình giáo dục pháp luật trong các cơ sở giáo dục của hệ thống giáo dục

34. 26
quốc dân; 8. Các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật khác phù hợp với
từng đối tượng cụ thể mà các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền có
thể áp dụng để bảo đảm cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đem lại
hiệu quả”.
Hình thức PBGDPL cho thanh niên là các dạng hoạt động cụ thể để
tổ chức quá trình giáo dục pháp luật, để thể hiện nội dung giáo dục pháp
luật. Qua thực tiễn cũng như qua nghiên cứu lý luận về mục tiêu, nội dung,
chủ thể, đối tượng PBGDPL, các nhà nghiên cứu giáo dục pháp luật đã chia
các hình thức PBGDPL thành 02 loại:
Các hình thức giáo dục mang tính phổ biến, mang tính truyền thống
của giáo dục chính trị, tư tưởng như: phổ biến, nói chuyện pháp luật tại các
cơ quan nhà nước, tổ chức quần chúng, địa bàn dân cư…., các hội nghị, hội
thảo pháp luật; các câu lạc bộ pháp luật, các đội thông tin cổ động pháp
luật, các cuộc thi tìm hiểu pháp luật; tuyên truyền qua báo chí, phương tiện
thông tin đại chúng; qua các hình thức văn học nghệ thuật; dạy và học pháp
luật trong các nhà trường.
Các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật đặc thù: là việc phổ biến,
giáo dục pháp luật thông qua các hoạt động lập pháp, hành pháp và tư pháp
của các cơ quan nhà nước.
Hiệu quả của PBGDPL cho thanh niên không chỉ phụ thuộc vào nội
dung mà còn phụ thuộc vào hình thức PBGDPL. Bởi vì, để chuyển tải được
nội dung PBGDPL đến thanh niên, đòi hỏi phải có cách thức và biện pháp
tác động phù hợp với khả năng tiếp nhận của thanh niên. Là hệ thống các
qui tắc xử sự chung trong xã hội, pháp luật có phạm vi điều chỉnh rộng lớn
và có đối tượng tác động phong phú, phức tạp do vậy đòi hỏi việc PBGDPL

35. 27
cho thanh niên phải có nhiều hình thức đa dạng phù hợp với từng đối tượng
thanh niên khác nhau và tùy thuộc tình hình cụ thể trong mỗi giai đoạn.
Đặc biệt, trong điều kiện nước ta hiện nay, cơ sở kinh tế và tư tưởng chưa
thuần nhất, bên cạnh những nhân tố mới, điều kiện mới đã xuất hiện thì
những khó khăn về kinh tế, những hạn chế trong nhận thức của thanh niên
cũng như ảnh hưởng của những tập tục lạc hậu còn tồn tại thì yêu cầu này
cần phải được chú trọng.
Ở nước ta hiện nay, thực chất chưa có các hình thức PBGDPL cho
thanh niên được xác định chính thức về mặt lý luận mà vẫn đang trong giai
đoạn tìm tòi, thử nghiệm. Tuy nhiên, trong thực tiễn có rất nhiều hình thức
PBGDPL cho thanh niên khác nhau như: Trực tiếp truyền đạt nội dung
pháp luật cho thanh niên (tuyên truyền miệng), sử dụng báo chí và hệ thống
truyền thanh cơ sở, biên soạn và phát hành các loại tài liệu phổ biến,
PBGDPL cho thanh niên; truyền đạt nội dung pháp luật cho thanh niên
thông qua các phương pháp sư phạm (giáo dục pháp luật trong nhà trường);
tổ chức các hình thức thi tìm hiểu pháp luật; tổ chức các câu lạc bộ pháp
luật, xây dựng, quản lý và khai thác tủ sách pháp luật; thông qua hoạt động
trợ giúp pháp lý cho thanh niên; hòa giải cơ sở; thông qua các hình thức
văn hóa, văn nghệ, đặc biệt là các loại hình sinh hoạt văn hóa truyền
thống…
Căn cứ vào đối tượng thanh niên để PBGDPL, họ là ai, trình độ nhận
thức đến đâu, điều kiện, hoàn cảnh sống của họ như thế nào, mức độ quan
tâm đến pháp luật, các vấn đề quan tâm và ưu tiên quan tâm của họ như thế
nào. Sự hiểu biết và nhận thức của thanh niên về văn hóa và pháp luật trong
xã hội là hết sức đa dạng và khác nhau. Do đó, việc lựa chọn hình thức
PBGDPL cho thanh niên phải chú ý đến yêu cầu phổ biến của chính văn

36. 28
bản đến nhóm dân cư nhất định, từ trình độ văn hóa và nhận thức của thanh
niên. Xuất phát từ điều kiện kinh tế, địa lý và hoàn cảnh để quyết định một
hình thức giáo dục cụ thể hay kết hợp các hình thức với nhau. Ngoài ra, gắn
việc PBGDPL cho thanh niên với việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị
trong địa bàn cũng rất quan trọng. Điều đó, một mặt phát huy tác dụng của
PBGDPL, mặt khác cũng làm tăng hiệu quả của công tác PBGDPL. Đối với
thanh niên, thì hình thức PBGDPL cũng có những điểm khác biệt so với các
đối tượng khác.
Có thể nói, thông tin pháp luật đến với thanh niên về thực chất chủ yếu
là công tác vận động thanh niên thực hiện đường lối, chính sách của Đảng,
pháp luật của Nhà nước. Do đó, một trong những hình thức PBGDPL có hiệu
quả phù hợp với từng đối tượng thanh niên là hình thức truyền đạt trực tiếp
(tuyên truyền miệng) thông qua đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp
luật.
Một hình thức khác cũng được sử dụng thường xuyên PBGDPL cho
thanh niên như: Thông qua các phương pháp sư phạm (giáo dục pháp luật
trong nhà trường); thông qua các hoạt động tuyên truyền trên các phương
tiện thông tin đại chúng truyền thanh cơ sở, báo chí, hướng dẫn, giải thích
pháp luật, mạng internet; thông qua các hoạt động văn hóa-văn nghệ, các
hoạt động do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội LHTN Việt Nam tổ chức, qua
các câu lạc bộ, đội, nhóm ở cơ sở, khai thác tại các tủ sách pháp luật.
1.2.3.2. Phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
Phương pháp PBGDPL là các cách thức, biện pháp tổ chức quá trình
PBGDPL. Có 02 loại phương pháp sau:

37. 29
Phương pháp giáo dục là hệ thống các cách thức sử dụng để tiến
hành hoạt động giáo dục pháp luật. Có thể hiểu phương pháp PBGDPL cho
thanh niên là cách thức, biện pháp tổ chức quá trình giáo dục nhằm hình
thành ở thanh niên những phẩm chất trong sáng, tinh thần thượng tôn pháp
luật, có kỹ năng ứng xử với những tình huống xảy ra trong cuộc sống theo
đúng qui định của pháp luật.
Hiện nay theo quan điểm tiếp cận của các nhà luật học, phương pháp
PBGDPL bao gồm: Phương pháp thuyết trình, phương pháp nêu vấn đề,
phương pháp đóng vai, phương pháp thảo luận. Dưới góc độ khoa học giáo
dục, phương pháp PBGDPL bao gồm: Nhóm phương pháp thuyết phục,
nhóm phương pháp tổ chức hoạt động, nhóm phương pháp kích thích và
điều chỉnh hành vi.
Phương pháp PBGDPL cho thanh niên phải là sự tổng hợp hệ thống
có phương pháp, bao gồm: Hệ thống phương pháp thuyết phục, hệ thống
phương pháp tổ chức hoạt động, hệ thống phương pháp kích thích và điều
chỉnh hành vi và hệ thống phương pháp dạy học môn giáo dục công dân.
Hệ thống phương pháp thuyết phục là hệ thống phương pháp tác
động vào nhận thức, tình cảm của thanh niên nhằm hình thành ở họ niềm
tin, ý thức và thái độ đúng đắn, phù hợp với các chuẩn mực pháp luật. Hệ
thống phương pháp này gồm: Phương pháp khuyên giải, phương pháp
tranh luận, phương pháp nêu gương.
Hệ thống phương pháp tổ chức hoạt động là nhằm hình thành ở
thanh niên những trải nghiệm và kỹ năng sống, những hành vi và thói quen
chấp hành pháp luật. Hệ thống phương pháp này gồm: phương pháp luyện
tập và phương pháp rèn luyện

38. 30
Hệ thống phương pháp kích thích hoạt động và điều chỉnh hành vi là
hệ thống phương pháp nhằm giúp cho thanh niên có tâm lý phấn chấn, lạc
quan khi tham gia vào các quan hệ pháp luật đồng thời biết nhận thấy
những khuyết điểm, sai sót và tự sửa chữa, khắc phục để thực hiện đúng
những qui định của pháp luật. Hệ thống phương pháp này gồm: Phương
pháp khen thưởng, phương pháp xử phạt, phương pháp thi đua.
Bên cạnh đó, hoạt động PBGDPL cho thanh niên trong trường học
được tiến hành với phương pháp dạy học môn giáo dục công dân. Phương
pháp này chủ yếu là phương pháp thuyết trình, phương pháp đàm thoại,
phương pháp trực quan, phương pháp nêu vấn đề, phương pháp thảo luận
nhóm, phương pháp động não, phương pháp đóng vai, phương pháp dự án.
Như vậy, phương pháp PBGDPL cho thanh niên rất đa dạng, phong
phú với nhiều cách thức khác nhau. Mỗi phương pháp có những ưu điểm,
những hạn chế nhất định và được sử dụng trong từng hoàn cảnh cụ thể. Tuy
nhiên giữa chúng cũng có những mối liên hệ mật thiết, bổ trợ cho nhau. Vì
vậy, khi tiến hành PBGDPL cho thanh niên, các chủ thể cần quan tâm, xem
xét thấu đáo đặc điểm của thanh niên cũng như mục tiêu của PBGDPL cho
thanh niên để chọn lựa, sử dụng và kết hợp các phương pháp sao cho phát
huy tối đa ưu điểm và khắc phục đến mức thấp nhất những hạn chế của
từng phương pháp để mang lại hiệu quả GDPL cao nhất.
1.2.4. Những điều kiện đảm bảo phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên
Thứ nhất, bảo đảm về chính trị - tư tưởng
Có thể thấy rằng PBGDPL cho thanh niên không thể đạt được hiệu
quả cao nếu thiếu đi sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng. Đây được xem là vấn

39. 31
đề có tính quy luật và đã được thực tiễn chứng minh. Trong suốt quá trình
lãnh đạo nhân dân ta tiến hành đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất
nước cho đến công cuộc đổi mới ngày hôm nay, Đảng là đội tiên phong
lãnh đạo mọi mặt, mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Vì vậy, trong lĩnh vực
pháp luật nói chung và GDPL cho thanh niên nói riêng, Đảng ta đã có nhiều
chủ trương, biện pháp quan trọng. Kể từ khi công cuộc đổi mới đất nước
bắt đầu, Đảng ta đã chú ý đến công tác GDPL, thể hiện tại Đại hội lần thứ
V (1982) của Đảng đã chỉ rõ:“Các cấp ủy Đảng, các cơ quan nhà nước và
các đoàn thể phải thường xuyên phổ biến, giải thích pháp luật trong tầng
lớp nhân dân, đưa việc giáo dục pháp luật vào các trường học, các cấp
học, xây dựng ý thức sống có pháp luật và tôn trọng pháp luật” [9, tr.1]
Từ Đại hội VI, sau khi Đảng ta đề ra đường lối đổi mới đất nước,
phát triển nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định
hướng xã hội chủ nghĩa thì công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ngày càng
được Đảng ta quan tâm và coi đó là nhiệm vụ quan trọng góp phần nâng
cao trình độ kiến thức, hiểu biết pháp luật, ý thức chấp hành pháp luật của
đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước và các tầng lớp nhân dân. Nghị quyết
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng đã nhấn mạnh: “Coi trọng
công tác giáo dục, tuyên truyền, giải thích pháp luật... Cán bộ quản lý các
cấp, từ trung ương đến đơn vị cơ sở phải có kiến thức về quản lý hành
chính và hiểu biết về pháp luật. Cần sử dụng nhiều hình thức và biện pháp
để giáo dục, nâng cao ý thức pháp luật” [11, tr.32]. Tiếp đó, trong Văn
kiện Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khóa VII, Đảng ta tiếp tục
khẳng định phải: “Tăng cường giáo dục ý thức pháp luật, nâng cao hiểu
biết và ý thức tôn trọng pháp luật, sống và làm việc theo Hiến pháp và
pháp luật, bảo đảm cho pháp luật được thi hành một cách nghiêm minh,
thống nhất và công bằng” [12, tr.241]. Giải pháp có tính thực tiễn cho việc

40. 32
phát huy vai trò của giáo dục pháp luật nhằm nâng cao ý thức chấp hành
pháp luật, thực hiện pháp luật trong cán bộ, công chức và các tầng lớp nhân
dân là các luật ban hành cần đảm bảo tính khả thi, dễ hiểu, quy định cụ thể
để giảm bớt tình trạng phải chờ đợi quá nhiều văn bản hướng dẫn mới thi
hành được. Tăng cường công tác tuyên truyền, giải thích, giáo dục pháp
luật để nhân dân hiểu và tự giác chấp hành. Đại hội IX của Đảng - Đảng ta
tiếp tục xác định: “Đổi mới và hoàn thiện quy trình xây dựng luật ban hành
và thực thi pháp luật, trong đó chú trọng việc tuyên truyền giáo dục pháp
luật và tổ chức thực thi luật một cách nghiêm chỉnh” [14, tr.167]. Đại hội
Đảng lần thứ X (2006) và XI (2011) Đảng ta tiếp tục nhất trí với chủ
trương trên. Đặc biệt trong nhiệm kỳ khóa IX, Ban bí thư Trung ương Đảng
đã ra chỉ thị số 32-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công
tác phổ biến giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong
cán bộ và nhân dân. Nội dung của Chỉ thị đã xác định rằng: “Phổ biến,
giáo dục pháp luật là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư
tưởng, là nhiệm vụ của hệ thống chính trị đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng”
[1, tr.1]. Trong đó nội dung của chỉ thị này cũng nhấn mạnh những năm tới
“cần tập trung chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt công tác phổ biến, PBGDPL
góp phần tạo sự chuyển biến căn bản về ý thức tôn trọng và chấp hành pháp
luật của cán bộ và nhân dân”.
Qua đó có thể nhận thức được rằng, việc xác định nhiệm vụ cụ thể
của các cấp ủy Đảng trong lãnh đạo chính quyền các cấp tổ chức công tác
PBGDPL nói chung và PBGDPL cho thanh niên nói riêng là vô cùng quan
trọng và cấp thiết. Bằng những nội dung, hình thức, phương pháp phù hợp
cho từng địa bàn và đối tượng khác nhau; xây dựng kế hoạch chương trình
phổ biến pháp luật, PBGDPL thiết thực cho các cấp, các ngành, đáp ứng
yêu cầu của từng thời kỳ. Cùng với mục tiêu đó, Nghị quyết 48-NQ/TW

41. 33
của Bộ Chính trị ngày 24/5/2005 về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ
thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng 2020 đã đề ra chủ
trương “xây dựng và triển khai chương trình quốc gia về phổ biến, giáo
dục pháp luật dài hạn” .
Với những chủ trương và biện pháp trên, cho thấy công tác PBGDPL
nói chung và PBGDPL cho thanh niên nói riêng là trách nhiệm của toàn bộ hệ
thống chính trị đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng. Sự phát triển của hệ thống
chính trị, sự lãnh đạo của Đảng cộng sản đối với Nhà nước là những điều kiện
đảm bảo cho công tác PBGDPL nói chung và PBGDPL cho thanh niên nói
riêng được đảm bảo thực thi có hiệu quả.
Thứ hai, bảo đảm về pháp lý
Nhìn chung, hầu hết mọi hoạt động trong xã hội diễn ra trong sự điều
chỉnh của hệ thống pháp luật của nhà nước. PBGDPL nói chung và PBGDPL
cho thanh niên nói riêng cũng được thực hiện dưới sự đảm bảo của Luật Phổ
biến, giáo dục pháp luật và các văn bản có liên quan. Các qui định trong các
văn bản pháp luật của Nhà nước bảo đảm cho hoạt động PBGDPL được thống
nhất trong cả nước.
Các thể chế pháp luật về PBGDPL cho thanh niên vừa đề ra những yêu
cầu để các chủ thể giáo dục và đối tượng giáo dục tuân thủ, vừa đề ra những
chế tài đối với hành vi vi phạm. Nhà nước có hệ thống cơ quan bảo vệ pháp
luật, hệ thống cơ quan quyền lực nhà nước nói riêng và các cơ quan khác nói
chung luôn giám sát việc thực thi mọi hoạt động của công tác PBGDPL, ngăn
chặn những hành vi vi phạm qui định của pháp luật đối với công tác này.
Mặt khác, PBGDPL cũng cần phải tuyệt đối tuân theo pháp luật, đúng
pháp luật, không thể tùy tiện diễn giải, phân tích… sai pháp luật.

42. 34
Thứ ba, bảo đảm về kinh tế
Nền kinh tế càng phát triển, khả năng nâng cao mức sống, thỏa mãn
nhu cầu của nhân dân lao động càng cao. Khi đã có mức sống vật chất đầy đủ,
thanh niên sẽ chú trọng đến các nhu cầu tinh thần trong đó họ thường đặc biệt
lưu tâm tới nâng cao trình độ văn hóa nói chung và trình độ nhận thức pháp
luật nói riêng. Cho nên, có thể nói, với sự phát triển nền kinh tế nhiều thành
phần vận động theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa chính là
một điều kiện bảo đảm cho công tác GDPL cho thanh niên đạt hiệu quả. Rõ
ràng, sự phát triển kinh tế không những đảm bảo đời sống vật chất hàng ngày
cho thanh niên mà đó còn là những minh chứng, minh họa cho nội dung pháp
luật đối với thanh niên. Hơn nữa, PBGDPL là hoạt động cần có sự đầu tư kinh
phí nên kinh phí là một trong những điều kiện thiết yếu bảo đảm cho công tác
PBGDPL.
Thứ tư, bảo đảm khác
Một là, những bảo đảm về mặt xã hội đối với PBGDPL cho thanh niên.
Đó là sự phát triển của nhiều hình thức hoạt động phong phú mang tính chất
xã hội của các tổ chức đoàn thể quần chúng nhằm: Kiểm tra, giám sát việc
thực hiện hoạt động PBGDPL; phòng ngừa, ngăn chặn hành vi vi phạm trong
PBGDPL; đấu tranh chống những hành vi vi phạm trong PBGDPL cho thanh
niên; giáo dục cải tạo thanh niên vi phạm.
Hai là, những đảm bảo về văn hóa đối với PBGDPL cho thanh niên thể
hiện ở chỗ truyền thống văn hóa của người Việt luôn “tôn trọng đạo lý”.
Người Việt Nam hiếu học và tôn trọng pháp luật. Truyền thống này đã khuyến
khích thanh niên tích cực tham gia tìm hiểu pháp luật, tham gia các chương
trình GDPL của nhà trường, tổ chức đoàn thể, đặc biệt là những nội dung thể

43. 35
hiện được những nét văn hóa đặc trưng của thanh niên Việt Nam. Ngược lại,
những hình thức, nội dung, phương pháp GDPL phi văn hóa sẽ bị tẩy chay.
Kết luận chương 1
Qua việc phân tích những vấn đề lý luận và pháp lý của PBGDPL
cho thanh niên cho thấy: PBGDPL cho thanh niên là một dạng hoạt động
có tổ chức, có mục đích, có tính định hướng tác động lên các đối tượng
giáo dục nhằm làm hình thành ở họ tri thức pháp luật, tình cảm đối với
pháp luật và hành vi xử sự phù hợp với pháp luật hiện hành. Là một dạng
của giáo dục nhưng PBGDPL cho thanh niên có mục đích, đối tượng chủ
thể, nội dung, hình thức phương pháp riêng. PBGDPL cho thanh niên tuy
mang những nét riêng, nét đặc thù so với các dạng giáo dục khác nhưng có
mối quan hệ chặt chẽ với các dạng giáo dục khác khi đặt trong tổng thể của
hệ thống giáo dục.
PBGDPL cho thanh niên là quá trình nhằm nâng cao dân trí pháp lý,
vì vậy để đạt được mục đích đó thì chủ thể PBGDPL phải tìm hiểu, nghiên
cứu đối tượng PBGDPL để áp dụng hình thức và phương pháp giáo dục
pháp luật phù hợp nhằm mang lại hiệu quả cao. PBGDPL là yêu cầu khách
quan có ý nghĩa quan trọng và cần thiết xuất phát từ yêu cầu của sự nghiệp
đổi mới và tình hình thực tiễn hiện nay. Thực tiễn cho thấy, sự coi nhẹ và
thiếu năng động trong công tác thực hiện công tác PBGDPL cho thanh niên
là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng ý thức pháp luật của
thanh niên còn thấp. Điều đó đặt ra cho chúng ta sự cần thiết phải nâng cao
nhận thức về ý nghĩa mang tầm chiến lược của công tác thực hiện
PBGGDPL cho thanh niên. Đây là một nội dung quan trọng trong chiến
lược phát triển con người của Đảng và Nhà nước ta hiện nay.

44. 36
Những nội dung cơ bản của PBGDPL cho thanh niên được phân tích
ở chương 1 sẽ là cơ sở cho việc phân tích đánh giá thực trạng PBGDPL cho
thanh niên ở thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi được trình bày ở
chương 2.

45. 37
Chương 2
THỰC TRẠNG PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH
NIÊN Ở THÀNH PHỐ QUẢNG NGÃI, TỈNH QUẢNG NGÃI
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, đặc điểm kinh tế - xã hội của
thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi và đặc điểm thanh niên của
thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi ảnh hưởng đến công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật
2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên và đặc điểm kinh tế - xã hội của
thành phố Quảng |Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi
2.1.1.1. Điều kiện tự nhiên
Thành phố Quảng Ngãi là thành phố tỉnh lỵ, trung tâm chính trị, kinh
tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và an ninh, quốc phòng của tỉnh Quảng
Ngãi; thành phố Quảng Ngãi nằm vị trí gần trung độ của tỉnh (cách địa giới
tỉnh về phía Bắc 28 Km, phía Nam 58 Km, phía Tây 57 Km, cách bờ biển
10 Km); cách thành phố Đà Nẵng 123 km; cách thành phố Quy Nhơn 170
km; cách thành phố Hồ Chí Minh 821 Km và cách Thủ đô Hà Nội 889 Km.
Có toạ độ địa lý từ 150
05’ đến 150
08’ vĩ độ Bắc và từ 1080
34’ đến 1080
55’
kinh độ Đông.
Diện tích tự nhiên 16.015,34 ha, 260.252 nhân khẩu, có 23 đơn vị
hành chính cấp xã; trong đó có 09 phường: Trần Phú, Lê Hồng Phong, Trần
Hưng Đạo, Nguyễn Nghiêm, Chánh Lộ, Nghĩa Lộ, Nghĩa Chánh, Quảng
Phú, Trương Quang Trọng và 14 xã: Nghĩa Dũng, Nghĩa Dõng, Tịnh Ấn
Tây, Tịnh Ấn Đông, Tịnh An, Tịnh Long, Tịnh Châu, Tịnh Thiện, Tịnh
Khê, Tịnh Hòa, Tịnh Kỳ, Nghĩa Hà, Nghĩa Phú, Nghĩa An. Phía Đông giáp
Biển đông; phía Tây và Tây Bắc giáp huyện Sơn Tịnh; phía Nam và Tây

46. 38
Nam giáp huyện Tư Nghĩa và huyện Mộ Đức; phía Bắc giáp huyện Bình
Sơn.
Thành phố Quảng Ngãi có địa hình khá bằng phẳng, trong vùng nội thị có
núi Thiên Ấn, Thiên Bút, núi Ông, sông Trà Khúc, có sông Trà khúc
và sông Bàu Giang tạo nên môi trường sinh thái tốt, cảnh quan đẹp, có mực
nước ngầm cao, địa chấn ổn định. Nhiệt độ trung bình hàng năm 270
c,
lượng mưa trung bình 2.000 mm, tổng giờ nắng 2.000 – 2.200 giờ/năm, độ
ẩm tương đối trung bình trong năm khoảng 85% và thuộc chế độ gió mùa
thịnh hành: Mùa Hạ gió Đông Nam, mùa Đông gió Đông Bắc.
2.1.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội
Tốc độ tăng trưởng kinh tế (giá trị tăng thêm) giai đoạn 2012 - 2016
là 11,77 %, trong đó dịch vụ 14,12%; công nghiệp - xây dựng 11,75%;
nông nghiệp 3,76%. Cơ cấu kinh tế trên địa bàn (giá trị tăng thêm) thương
mại - dịch vụ chiếm 48,71%; công nghiệp - xây dựng chiếm 37,08%; nông
nghiệp chiếm 14,21%. Cơ cấu lao động: dịch vụ 47,54%; công nghiệp - xây
dựng 25,89%; nông nghiệp 26,57%. Thu nhập bình quân đầu người đạt
1.730 USD/người/năm.
2.1.2. Khái quát đặc điểm thanh niên của thành phố Quảng Ngãi, tỉnh
Quảng Ngãi ảnh hưởng đến công tác giáo dục pháp luật cho thanh niên
Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, có mặt trong mọi lĩnh vực của
đời sống xã hội, là nguồn nhân lực lớn, dồi dào cho sự phát triển đất nước, đã
và đang có những đóng góp tích cực trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc.

47. 39
Hiện nay, thành phố Quảng Ngãi gần 60.000 thanh niên (trong độ
tuổi từ 16 đến 30). Thanh niên chiếm khoảng 43 % cơ cấu dân số và hơn
50% lực lượng lao động xã hội, là nguồn lực dồi dào, có vai trò quan trọng
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.
Điểm nổi bật của thanh niên thành phố Quảng Ngãi hiện nay là, có
nhiều điều kiện thuận lợi trong việc học tập và thu nhập; có mức sống cao
hơn; có nhiều sự lựa chọn hơn trong nghề nghiệp, việc làm, vui chơi, giải
trí. Tiếp nối truyền thống tốt đẹp của các thế hệ cha anh, thế hệ thanh niên
ngày nay luôn trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, tin tưởng vào
sự lãnh đạo của Đảng; có ý thức và nhận thức cao trong các sự kiện chính
trị của đất nước; sẵn sàng vì lợi ích dân tộc, bảo vệ chủ quyền quốc gia;
tình nguyện vì cộng đồng; tiếp nối được truyền thống nhân văn cao đẹp của
dân tộc; sống có trách nhiệm với gia đình, xã hội; sẵn sàng tham gia vào
các lĩnh vực phát triển của quê hương. Đại bộ phận thanh niên có phẩm
chất đạo đức tốt, có ý thức công dân, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật.
Tính tích cực xã hội, tinh thần xung phong tình nguyện, ý thức chia sẻ với
cộng đồng đã và đang được khơi dậy, trở thành xu hướng chủ đạo lôi cuốn
đông đảo thanh niên; có ý chí vươn lên trong học tập, lao động để thoát
nghèo nàn, lạc hậu, làm giàu chính đáng cho bản thân, gia đình; luôn mong
muốn được cống hiến, có việc làm, thu nhập ổn định, có đời sống văn hóa
tinh thần phong phú; luôn có ý chí tự lực, tự cường, có trình độ học vấn và
kỹ năng nghề nghiệp cao, tiếp cận thông tin nhanh, đa chiều.
Tuy nhiên, hiện nay thanh niên cũng đang phải đối mặt với những
nguy cơ, thách thức, cản trở. Do tác động mặt trái của nền kinh tế thị
trường, một bộ phận thanh niên còn bộc lộ nhiều hạn chế, chưa có ý chí
phấn đấu vươn lên, thụ động, ý thức trách nhiệm bản thân còn hạn chế,

48. 40
ngại khó, ngại khổ, quan niệm lệch lạc về các giá trị đạo đức, lối sống
buông thả, vị kỷ, thực dụng; Đồng thời do thiếu bản lĩnh, thiếu kiến thức về
pháp luật dẫn đến dễ bị kích động, dụ dỗ, lôi kéo tham gia vào các hoạt
động vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội và đặc biệt
do tình trạng thanh niên thiếu việc làm, thất nghiệp, xu thế dịch chuyển lao
động từ nông thôn ra thành thị, từ khu vực có thu nhập thấp đến khu vực có
thu nhập cao diễn ra ngày càng mạnh mẽ, thanh niên giữa các vùng, miền
tiếp tục chênh lệch ngày càng lớn về mức sống, cơ hội học tập, trình độ, về
điều kiện phát triển. Mặt khác, tình hình an ninh trật tự cũng ảnh hưởng rất
lớn tới đời sống, sinh hoạt và tư tưởng của thanh niên như: Các tệ nạn xã
hội như ma túy, mại dâm, tội phạm nguy hiểm đặt biệt là bạo lực học
đường có xu hướng ngày càng tăng, có tác động xấu đến một bộ phận thanh
niên, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thanh niên và sự ổn định,
phát triển bền vững của quê hương, đất nước. Năng lực hội nhập, kỹ năng
xã hội của thanh niên ngày nay được nâng lên nhưng chưa đáp ứng được
đòi hỏi của quá trình hội nhập quốc tế; trong đó thanh niên đang thiếu hụt
cả về kiến thức lịch sử và văn hóa dân tộc cũng như kỹ năng, khả năng tư
duy độc lập. Đa số thanh niên thiếu kiến thức về ngoại ngữ, tin học, chưa
có thói quen trong môi trường lao động và đời sống công nghiệp. Điều đó
đã ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực, bản lĩnh và năng lực bảo tồn
văn hóa dân tộc Việt Nam trong hội nhập quốc tế. Trong khi đó các thế lực
thù địch ra sức lôi kéo tìm mọi cách để tha hóa thanh niên.
Nhìn chung, trong những năm gần đây, nhận thức và hành vi chấp
hành pháp luật của quần chúng nhân dân thành phố Quảng Ngãi nói chung
và của thanh niên nói riêng đã có nhiều chuyển biến tích cực, tuy nhiên tình
hình tội phạm, tệ nạn xã hội nói chung và trong một số lĩnh vực nổi cộm
trong những năm gần đây tội phạm về xâm phạm sở hữu (nhiều nhất là

49. 41
trộm cắp tài sản) và cướp giật tài sản đa số bị can là những thanh thiếu niên
bỏ học giữa chừng, không nghề nghiệp, nhiều bị can có tiền án, tiền sự và
nghiện ma túy; tai nạn giao thông gây hậu quả nghiêm trọng hàng năm tăng
lên và nhiều vụ ở lứa tuổi thanh thiếu niên, nguyên nhân chủ yếu của các
vụ tai nạn là do lái xe đi nhanh, không làm chủ được tốc độ nên gây tai nạn
cho bản thân và cho người khác.
Theo số liệu của Tòa án Nhân dân thành phố phân tích hành vi phạm
tội do thanh niên thực hiện bị xét xử: các tội xâm phạm sở hữu công dân có
số lượng bị cáo xét xử nhiều nhất và có xu hướng gia tăng; các tội xâm
phạm an toàn, trật tự công cộng và trật tự quản lý hành chính, các tội xâm
phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự con người cũng ở mức
cao. Tuy nhiên, ở một số tội danh nghiêm trọng, tỷ lệ bị cáo là thanh niên
cao hơn, như tội giết người, tội hiếp dâm trẻ em…Tính chất phạm tội do
thanh niên thực hiện rất nghiêm trọng và nguy hiểm đối với xã hội như:
cướp giật tài sản công dân, giết người cướp của, hiếp dâm trẻ em và đua xe
máy trái phép…Đặc biệt gần dây xuất hiện nhiều vụ sử dụng vũ khí, tình
trạng phạm tội mang tính tập thể, có tổ chức tụ tập thành băng nhóm để
trộm cắp, cướp giật, đâm thuê, đua xe, sử dụng ma túy khá phổ biến. Đặc
biệt tình trạng thanh niên vi phạm Luật giao thông nhiều nhất khi tham gia
giao thông trên đường, đối tượng gây ra tai nạn giao thông chủ yếu là lứa
tuổi thanh niên với hơn 50% tổng số vụ và số người chết.
Việc chấp hành kỷ luật lao động cũng ảnh hưởng tới nghề nghiệp và
việc làm của thanh niên; tình trạng tỉ lệ thanh niên qua đào tạo nghề thấp,
kỷ luật lao động, tác phong công nghiệp trong lao động về cơ bản chưa
được hình thành gây ra mất việc làm còn khá phổ biến, đại bộ phận số lao

50. 42
động thanh niên thôi việc là do không đáp ứng được yêu cầu của doanh
nghiệp hoặc do ý thức kỷ luật kém.
Tệ nạn ma túy hiện nay diễn biến phức tạp, đặc biệt là nghiện ma túy
tổng hợp. Tính chất xã hội của tội phạm và tệ nạn ma túy ngày càng trở nên
phức tạp đã lôi kéo nhiều người thuộc các thành phần xã hội tham gia trong
mua bán, vận chuyển, tàng trữ và sử dụng các chất ma túy. Tỷ lệ sử dụng
ma túy trong thanh niên ngày càng cao và chủ yếu tập trung ở thành phố
Quảng Ngãi. Thành phần nghiện ma túy không chỉ là con em các gia đình
khó khăn bế tắc về cuộc sống, cha mẹ ly hôn, trẻ em lang thang cơ nhỡ mà
còn ở các gia đình giàu có, cán bộ công chức nhưng lơi lỏng việc quản lý
giáo dục con cái; đối tượng nghiện không chỉ dừng lại ở thanh niên hư mà
còn lan sang cả học sinh, sinh viên.
Lối sống lệch lạc, thực dụng, thích hưởng thụ đang có xu hướng lây
lan trong một bộ phận không nhỏ giới trẻ tại thành phố. Một bộ phận thanh
niên thiếu ý thức rèn luyện, non kém về nhận thức, chưa xác định được
định hướng, lý tưởng sống đúng đắn. Tình trạng mắc tội phạm và tệ nạn xã
hội, đặc biệt là tệ nạn mại dâm và lối sống đồi trụy có xu hướng gia tăng.
Bản lĩnh và khả năng lựa chọn thông tin đúng đắn, các giá trị văn hóa đích
thực trong một bộ phận thanh niên còn rất đáng lo ngại...
Nhìn chung, thực trạng hiện nay trong các tội danh, tệ nạn xã hội đều
có thanh niên tham gia và thường mắc các tội phạm hình sự, ma túy. Nhiều
thanh niên vừa nạn nhân, vừa là tội phạm. Thanh niên tham gia tệ nạn xã
hội cũng chiếm tỷ lệ cao; thanh niên là học sinh sinh viên vi phạm pháp
luật có nhiều dấu hiệu phức tạp, cả về mức độ lẫn sự nghiêm trọng của các
vụ án, do sự thiếu hiểu biết pháp luật đã vô tình phạm các tội danh nguy

51. 43
hiểm đến an ninh quốc gia, mang hung khí đến trường, sẵn sàng đánh nhau,
phạm tội trong thi cử với các hình thức ngày càng tinh vi hơn…
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thanh niên ở thành phố vi phạm pháp
luật, nhưng trong đó nguyên nhân chính, đó là:
Thứ nhất, do nhận thức của thanh niên về giáo dục pháp luật còn
hạn chế, điều đó đã khiến cho một bộ phận thanh niên không nhỏ không
biết tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, không tự giác chấp
hành pháp luật, thậm chí vi phạm pháp luật. Sự thiếu hiểu biết về pháp luật
đã khiến trong nhiều trường hợp, thanh niên vừa trở thành thủ phạm vừa là
nạn nhân của hành vi vi phạm pháp luật. Phần lớn thanh niên không ý thức
được mối nguy hiểm và hậu quả hành vi phạm tội của mình mà chỉ hành động
theo bản năng cảm tính. Thiếu hiểu biết về pháp luật, chưa nắm được những
điều được làm, những điều không được phép làm; cố tình vi phạm, thói quen
tự do, không tự kiềm chế được các thói quen xấu, chưa lường hết được hậu
quả nghiêm trọng do hành vi sai trái của mình gây ra. Do vốn sống và hiểu
biết xã hội của một bộ phận thanh niên còn hạn chế; khả năng tiếp nhận thông
tin nhanh nhưng ít chọn lọc, dễ bị lôi kéo, lợi dụng. Ý thức về quyền và nghĩa
vụ công dân; nếp sống và làm việc theo pháp luật chưa được hình thành; do
thiếu hiểu biết về pháp luật hoặc có kiến thức về pháp luật nhưng ý thức chấp
pháp luật chưa cao dẫn đến vi phạm pháp luật… Một số trường hợp phạm tội
cho rằng chỉ biết đó là hành vi không tốt nhưng khi bị bắt mới biết mình phạm
tội. Có thể nói, có một số không nhỏ thanh niên vẫn chưa có được những kiến
thức pháp luật cần thiết để vào đời dẫn đến những hành vi sai lệch một cách
vô thức. Nhiều người trong số họ chỉ khi bị kết án mới vỡ lẽ rằng mình phạm
vào những trọng tội. Rất nhiều người khác, chỉ khi thực sự bắt tay tìm hiểu
pháp luật khi đã ở trong cảnh tù đày.