Luận văn thạc sĩ ngành luật: Hoàn thiện pháp luật Việt Nam về quản trị công ty cổ phần, cho các bạn tham khảo

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
HOÀNG THỊ MAI
HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ
QUẢN TRỊ CÔNG TY CỔ PHẦN
Chuyên ngành : Luật Kinh tế
Mã số : 60 38 01 07
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN AM HIỂU
Hà Nội – 2015

2. 1
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả
nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số
liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung
thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài
chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ
Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƢỜI CAM ĐOAN
Hoàng Thị Mai

3. 2
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và hoà n thà nh luận văn nà y , tôi đã nhận được sự
hướ ng dẫn, giúp đỡ quý báu của các thầy cô giáo, bạn bè và gia đình. Vớ i lòng kính
trọng và biết ơn sâu sắc tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới:
Ban giá m hiệu Trường Đại học Quốc gia Hà Nội , Phòng đào tạo sau đại học
Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi
trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo đang công tác và giảng dạy
tại Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội đã giảng dạy và chỉ bảo tôi những kiến
thức quý báu trong quá trình học tập, giúp tôi trang bị đầy đủ kiến thức để nghiên
cứu và hoàn thành đề tài nghiên cứu.
Đặc biệt, với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin cảm ơn Tiến sỹ Nguyễn Am Hiểu,
thầy đã tận tình hướng dẫn, động viên tinh thần và giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn
này.
Qua đây, tôi cũng xin được cảm ơn gia đình cùng bạn bè đã luôn giúp đỡ, động
viên và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập cũng như hoàn thành luận
văn thạc sỹ của mình.

4. 3
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BCTC : Báo cáo tài chính
BKS : Ban kiểm soát
CTCP : Công ty cổ phần
ĐHĐCĐ : Đại hội đồng cổ đông
ĐKKD : Đăng ký kinh doanh
DN : Doanh nghiệp
GĐ : Giám đốc
HĐQT : Hội đồng quản trị
LCT : Luật Công ty
LDN : Luật Doanh nghiệp
NĐ : Nghị định
TAND : Tòa án nhân dân
TNHH : Trách nhiệm hữu hạn
TGĐ : Tổng giám đốc
TTCK : Thị trường chứng khoán
RMBCA
:
Luật sửa đổi luật mẫu về công ty kinh doanh (Mỹ)
(viết tắt của Revised Model Business Corporations
Act)

5. 4
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1 : Quyền biểu quyết của cổ đông theo tỷ lệ cổ phần sở hữu 70

6. 5
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ..................................................................7
2. Mục đích nghiên cứu..........................................................................................8
2.1. Mục tiêu tổng quát .............................................................................................8
2.2. Mục tiêu cụ thể...................................................................................................8
3. Tình hình nghiên cứu đề tài ...............................................................................8
4. Đối tượng và Phạm vi nghiên cứu ...................................................................10
5. Phương pháp nghiên cứu đề tài........................................................................10
6. Kết cấu Luận văn .............................................................................................11
CHƢƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN TRỊ
CTCP ..............................................................................................................12
1.1. Khái niệm CTCP...........................................................................................12
1.2. Khái niệm quản trị CTCP................................................................................14
1.3. Sự cần thiết của quản trị trong CTCP ở Việt Nam .........................................16
1.4. Mô hình quản trị CTCP...................................................................................19
1.5. Các khuyến nghị của Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) về quản
trị công ty 25
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ QUẢN TRỊ
CTCP ..............................................................................................................28
2.1. Mô hình quản trị CTCP...................................................................................28
2.2. ĐHĐCĐ...........................................................................................................31
2.3. HĐQT..............................................................................................................49
2.4. GĐ hoặc TGĐ .................................................................................................60

7. 6
2.5. BKS.................................................................................................................65
2.6. Cổ đông CTCP ................................................................................................71
2.7. Minh bạch và công khai thông tin trong CTCP ..............................................72
2.8. Giám sát các giao dịch có khả năng tư lợi và giao dịch với các bên liên quan79
CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ
QUẢN TRỊ CTCP .........................................................................................82
3.1. Phương hướng chung nhằm hoàn thiện pháp luật về quản trị CTCP .............82
3.2. Một số giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện pháp luật về quản trị CTCP ..........87
KẾT LUẬN ..................................................................................................116
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................118

8. 7
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Hình thức CTCP ra đời là một tất yếu trong quá trình vận động của nền kinh
tế, đáp ứng nhu cầu của các tổ chức, cá nhân trong việc huy động vốn từ nhiều
nguồn khác nhau để mở rộng quy mô kinh doanh. Ở Việt Nam, kể từ khi Đảng và
Nhà nước chủ trương thực hiện đổi mới, phát triển nền kinh tế thị trường theo định
hướng xã hội chủ nghĩa đã mở ra cơ hội, và tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân
phát huy khả năng sản xuất kinh doanh. Từ đó, hình thức CTCP ngày càng phổ biến
và chứng minh được vai trò tích cực của nó trong nền kinh tế. Để phát huy thế mạnh
của hình thức công ty này trong nền kinh tế thì trước hết trong nội tại CTCP phải
hoạt động có hiệu quả, mà vấn đề được quan tâm đầu tiên là quản trị CTCP, tổ chức
quản lý trong chính nội bộ công ty. Nhận thức vai trò quan trọng của yếu tố quản trị
trong CTCP, pháp luật Việt Nam hiện hành đã có nhiều chế định liên quan, tạo cơ
sở pháp lý chung để những nhà quản lý DN áp dụng vào thực tiễn công ty mình,
nhằm làm cho bộ máy CTCP vận hành có hiệu quả.
Tiếp thu kinh nghiệm pháp luật công ty của các nước phát triển trên thế giới,
trong thời gian qua, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong nhận thức và
thực tiễn thi hành pháp luật, nếu so sánh với những quy định về CTCP nói chung và
vấn đề quản trị CTCP nói riêng thì pháp luật của nước ta đã có cách tiếp cận và phát
triển khá bài bản, đã giải quyết được những yêu cầu đặt ra trong quá trình phát triển
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Tuy nhiên, cùng
với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội đất nước và nhu cầu mở rộng, hội nhập
kinh tế quốc tế ngày càng cao, pháp luật về quản trị CTCP đang bộc lộ nhiều vấn đề
chưa hoàn thiện. Nhiều vụ việc tranh chấp nội bộ, nhiều hành vi lợi dụng vai trò,
ảnh hưởng của người quản lý để trục lợi, làm thiệt hại đến lợi ích của cổ đông vẫn
xảy ra thường xuyên mà nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ những bất cập và thiếu
sót của pháp luật về quản trị CTCP. LDN 2014 đã có nhiều đổi mới về vấn đề quản
trị CTCP nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần hoàn thiện, nhiều bất cập từ LDN 2005
vẫn chưa được sửa đổi, bổ sung tr

9. 8
iệt để, đặc biệt cần đồng bộ LDN 2014 với các văn bản luật chuyên ngành, văn
bản dưới luật để tạo thành một hệ thống thống nhất. Do đó, việc tiếp tục nghiên cứu
nhằm hoàn thiện vấn đề pháp lý liên quan đến quản trị CTCP trong giai đoạn này là
việc làm cần thiết. Vì vậy, tác giả chọn vấn đề: “Hoàn thiện pháp luật Việt Nam về
quản trị CTCP” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
2.1. Mục tiêu tổng quát
Bằng việc nghiên cứu một cách có hệ thống các quy định của pháp luật về
quản trị CTCP về phương diện lý luận cũng như trong thực tiễn thi hành, luận văn
tập trung phân tích những điểm bất cập, hạn chế, những điểm chưa phù hợp trong
quy định của pháp luật hiện hành qua đó kiến nghị giải pháp hoàn thiện pháp luật về
quản trị CTCP ở Việt Nam.
2.2. Mục tiêu cụ thể
Để thực hiện được mục đích tổng quát đề ra, đề tài có các nhiệm vụ cụ thể sau:
- Nghiên cứu làm rõ một số vấn đề chung về quản trị CTCP, cơ sở lý luận và
thực tiễn cho việc hoàn thiện vấn đề quản trị CTCP ở Việt Nam;
- Phân tích, đánh giá quy định pháp luật về quản trị CTCP ở Việt Nam và thực
tiễn thi hành các quy định này trên thực tế;
- Tìm hiểu bộ phận pháp luật tương ứng của một số quốc gia trên thế giới trong
mối tương quan, so sánh với pháp luật Việt Nam về quản trị CTCP;
- Chỉ ra những yêu cầu khách quan của việc hoàn thiện quy định pháp luật về
quản trị CTCP và đề xuất các định hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật điều chỉnh
vấn đề này.
3. Tình hình nghiên cứu đề tài
Pháp luật về CTCP nói chung và quản trị CTCP nói riêng là vấn đề được nhiều
nhà nghiên cứu quan tâm, trong đó có thể kể đến một số công trình nghiên cứu sau:
- Luận văn thạc sỹ luật học, “Chế độ pháp lý về quản trị CTCP theo LDN”
(2006) của Trần Lương Đức, Khoa Luật – Đại học quốc gia Hà Nội. Luận văn tập
trung làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn của quy định pháp luật về quản trị

10. 9
CTCP của Việt Nam theo quy định của LDN 2005. Trong luận văn này, đã có sự so
sánh giữa LDN 1999 và LDN 2005, phân tích chỉ ra những điểm mới, tiến bộ của
LDN 2005 về quản trị CTCP và đề xuất các giải pháp đề áp dụng pháp luật trong
thực tiễn.
- Luận văn thạc sĩ luật học, “Pháp luật về quản lý nội bộ trong CTCP ở Việt
Nam” (2002) của Lưu Tiến Ngọc, Khoa Luật – Đại học quốc gia Hà Nội. Trong
luận văn này, tác giả tập trung nghiên cứu một số vấn đề pháp lý như cơ cấu quản lý
nội bộ, vốn, cổ đông của quản trị nội bộ CTCP theo LDN 1999 trên cơ sở so sánh,
đối chiếu với quy định về quản trị CTCP trong pháp luật của một số nước trên thế
giới, từ đó kiến nghị một số nội dung cần hoàn thiện về CTCP ở Việt Nam, tiếp cận
từ kinh nghiệm của các nước trên thế giới.
- Sách: “LDN bảo vệ cổ đông pháp luật và thực tiễn” (2011) của TS. Bùi Xuân
Hải. Cuốn sách này tập trung phân tích làm rõ thực trạng pháp luật về quyền của cổ
đông, cách thức và biện pháp bảo vệ cổ đông CTCP trên cơ sở có so sánh với pháp
luật của một số nước trên thế giới, từ đó đưa ra kiến nghị sửa đổi, bổ sung LDN
năm 2005 nhằm tăng cường bảo vệ cổ đông CTCP.
- Bài viết “Một số so sánh về CTCP theo LCT Nhật Bản và LDN Việt Nam”,
của Nguyễn Thị Lan Hương, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, số 25/2009; Bài báo cáo
“Một số vấn đề về mô hình quản trị công ty trên thế giới và Việt Nam”, của TS. Bùi
Xuân Hải, Hội thảo khoa học: Pháp luật về quản trị công ty - Những vấn đề lý luận
và thực tiễn, 2011; Bài viết: “So sánh cấu trúc quản trị công ty điển hình trên thế
giới” của TS. Phạm Văn Tuyết, Tạp chí Khoa học pháp lý số 6/2006; Bài viết “Tạo
thuận lợi hơn cho việc thực hiện quyền cổ đông trong Luật Liên minh châu Âu và
luật Đức - Kinh nghiệm cho Việt Nam”, của Phan Huy Hồng, Tạp chí khoa học
pháp lý, tháng 3/2010;...
Hiện nay, có nhiều công trình nghiên cứu về hoàn thiện pháp luật về quản trị
CTCP ở Việt Nam, tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trên chủ yếu phân tích làm
rõ một số khía cạnh pháp lý trong quá trình tổ chức và hoạt động kinh doanh của
CTCP, quyền và nghĩa vụ của cổ đông CTCP, cơ cấu tổ chức ĐHĐCĐ, HĐQT,

11. 10
BKS... Tuy nhiên, các vấn đề trên mới được đề cập dưới góc độ của LDN 2005 và
các văn bản hướng dẫn thi hành nên chưa làm rõ được những vấn đề cần hoàn thiện
của hệ thống pháp luật về quản trị CTCP sau khi LDN 2014 được thông qua. Vì
vậy, đề tài đi sâu nghiên cứu các quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam về
quản trị CTCP, tuy nhiên tập trung nghiên cứu toàn diện những hạn chế, bất cập
trong quy định pháp luật Việt Nam theo LDN 2014 về quản trị CTCP trên cơ sở so
sánh, đối chiếu với các quy định của LDN 2005, các quy định pháp luật của một số
quốc gia trên thế giới, từ đó đưa ra các giải pháp hoàn thiện.
4. Đối tƣợng và Phạm vi nghiên cứu
CTCP với tư cách là một loại hình kinh doanh trong nền kinh tế là đối tượng
nghiên cứu của nhiều ngành khoa học khác nhau. Do đó, luận văn không tập trung
nghiên cứu về vấn đề quản trị CTCP dưới góc độ của khoa học kinh tế mà chỉ
nghiên cứu dưới góc độ khoa học pháp lý. Theo cách tiếp cận của luận văn, tác giả
không nghiên cứu toàn bộ các vấn đề pháp lý về quản trị CTCP mà chỉ tập trung
vào các quy định của pháp luật Việt Nam, đặc biệt là LDN 2014 về quản trị CTCP
trên cơ sở phân tích, đánh giá pháp luật thực định và thực tiễn thi hành trên cơ sở so
sánh với pháp luật về quản trị CTCP của một số quốc gia trên thế giới, từ đó đưa ra
những giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật Việt Nam trong lĩnh vực này.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài
Để thực hiện đề tài, luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu khoa
học luật, cụ thể:
- Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử được sử dụng chủ yếu
trong Chương 1 khi nghiên cứu những vấn đề chung lý luận cơ bản về quản trị
CTCP, cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc hoàn thiện pháp luật về quản trị CTCP ở
Việt Nam;
- Phương pháp phân tích, tổng hợp và so sánh luật học được sử dụng chủ yếu ở
Chương 2 khi phân tích các quy định của pháp luật hiện hành về quản trị CTCP và
chỉ ra những điểm bất cập trong pháp luật về quản trị CTCP ở Việt Nam;

12. 11
- Phương pháp diễn giải, quy nạp được sử dụng chủ yếu trong Chương 3 để
đưa ra định hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật về quản trị CTCP ở Việt Nam.
6. Kết cấu Luận văn
Nội dung nghiên cứu của đề tài bao gồm nhiều vấn đề khác nhau. Tuy nhiên,
do giới hạn của một luận văn thạc sĩ, việc nghiên cứu chỉ tập trung vào những vấn
đề cơ bản để giải quyết được mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể của đề tài luận
văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của
Luận văn gồm 03 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận chung về quản trị CTCP
Chương 2: Thực trạng pháp luật Việt Nam về quản trị CTCP
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam về quản trị CTCP

13. 12
CHƢƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN TRỊ CTCP
1.1. Khái niệm CTCP
Khái niệm về CTCP của các nước trên thế giới không giống nhau, nhưng nhìn
chung đều thống nhất quan niệm: CTCP là loại hình công ty đặc trưng của công ty
đối vốn với đặc điểm quan trọng là có sự tách bạch tài sản của công ty và tài sản của
các cổ đông, các cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về khoản nợ của công ty trong phạm
vi phần vốn góp vào công ty, vốn cơ bản của công ty được chia thành các cổ phần,
trong quá trình hoạt động, CTCP được phát hành các loại chứng khoán ra thị trường
để huy động vốn.
Chẳng hạn Điều 1041 LCT Anh 2006 định nghĩa: “CTCP có nghĩa là một công
ty - (A) có vốn điều lệ đã góp hoặc cổ phần danh nghĩa của tổng số vốn cố định
được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần, cũng số vốn cố định, hoặc
nắm giữ và chuyển giao như chứng khoán, hoặc được chia và nắm giữ một phần
bằng cách này và một phần bằng cách khác và (B) thành lập trên nguyên tắc có các
thành viên sở hữu cổ phiếu hoặc chứng khoán đó và không có những người khác”.
Ở Pháp, CTCP hay còn gọi là công ty vô danh được ra đời khá sớm (Luật công
ty ngày 14/12/1985). Các cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần. Công ty
nếu đủ điều kiện, có thể phát hành chứng khoán để huy động vốn. Theo Luật quy
định điều kiện để công ty phát hành các loại chứng khoán là: phải có ít nhất 7 cổ
đông, vốn pháp định tối thiểu là 25.000 FF (đối với các công ty không phát hành
chứng khoán) và 1.500.000 FF (đối với các công ty phát hành chứng khoán), mệnh
giá thống nhất mỗi cổ phiếu là 100 FF.
Về bản chất, pháp luật Việt Nam và pháp luật của một số nước trên thế giới
tương đối tương đồng khi quy định về khái niệm CTCP. Điều 110 LDN 2014 quy
định “CTCP là DN, trong đó: Vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau
gọi là cổ phần; Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là ba
và không hạn chế số lượng tối đa; Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và

14. 13
nghĩa vụ tài sản khác của DN trong phạm vi số vốn đã góp vào DN; Cổ đông có
quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp quy
định tại khoản 3 Điều 119 và khoản 1 Điều 126 của Luật này. CTCP có tư cách
pháp nhân kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký DN. CTCP có quyền phát
hành cổ phần các loại để huy động vốn”. Tương tự như LDN 2005, LDN 2014
không đưa ra một khái niệm khái quát mà chỉ liệt kê những dấu hiệu pháp lý để
nhận diện CTCP nhưng quy định này đã xác định tư cách pháp lý tồn tại của CTCP
theo pháp luật Việt Nam, giúp phân biệt loại hình CTCP với các loại hình DN khác.
LDN 2014 không có nhiều sửa đổi về khái niệm CTCP, chỉ thay đổi cụm từ “Giấy
chứng nhận ĐKKD” thành “Giấy chứng nhận đăng ký DN” cho phù hợp với tên của
loại giấy chứng nhận hiện đang được áp dụng; và sửa đổi nội dung: CTCP có quyền
phát hành cổ phần các loại để huy động vốn. Theo đó, CTCP giới hạn việc huy
động vốn bằng việc phát hành các loại cổ phần, chứ không quy định chung là
“chứng khoán các loại” như trước đây.
Từ khái niệm về CTCP quy định tại Điều 110 LDN 2014, có thể nhận thấy,
CTCP theo pháp luật Việt Nam có những đặc điểm sau:
Một là, vốn điều lệ của công ty được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là
cổ phần, giá trị mỗi cổ phần gọi là mệnh giá cổ phần và được phản ánh trong cổ
phiếu. Một cổ phiếu có thể phản ánh mệnh giá của một hoặc nhiều cổ phần.
Hai là, về tư cách pháp lý: CTCP có tư cách pháp nhân kể từ khi được cấp
giấy chứng nhận đăng ký DN (trước đây gọi là giấy chứng nhận ĐKKD; ĐKKD và
đăng ký thuế), hoạt động độc lập, tự mình tham gia vào các giao dịch; xác lập các
quyền và nghĩa vụ cho công ty.
Ba là, về số lượng cổ đông: CTCP phải có ít nhất ba cổ đông và không hạn chế
số lượng tối đa. Như vậy, về lý thuyết các CTCP có thể có hàng ngàn, hàng vạn cổ
đông... và cổ đông có thể mang quốc tịch khác nhau. Tuy nhiên, do có quá nhiều cổ
đông nên việc sở hữu vốn điều lệ của công ty sẽ bị phân tán cho nhiều cổ đông, lợi
ích của các cổ đông cũng có thể không thống nhất hay đôi khi là sự xung đột lợi ích

15. 14
giữa các nhóm cổ đông. Khác với công ty TNHH, nhiều cổ đông CTCP không biết
nhau và chủ yếu họ quan tâm đến cổ phần và cổ tức, giá trị gia tăng của cổ phần.
Bốn là, chế độ trách nhiệm: cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và
nghĩa vụ tài sản khác của DN trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty; như vậy, cổ
đông của CTCP chỉ chịu TNHH đối với các khoản nợ của công ty. CTCP với tư
cách là một pháp nhân sẽ tự chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ tài sản của công ty, cổ
đông không phải chịu trách nhiệm thay CTCP về các khoản nợ của công ty.
Năm là, về khả năng chuyển nhượng cổ phần: So với mô hình công ty TNHH,
phần vốn góp của cổ đông trong CTCP (tức là cổ phần) có khả năng chuyển nhượng
dễ dàng hơn. Về nguyên tắc, cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần mà
mình sở hữu, trừ trường hợp cổ phần phổ thông của cổ đông sáng lập (Điều 84) và
cổ phần ưu đãi biểu quyết (Điều 81).
Sáu là, huy động vốn: Trước đây, theo khoản 3, Điều 77 LDN 2005 thì CTCP
có quyền phát hành các loại chứng khoán để huy động vốn theo quy định của pháp
luật. Chứng khoán được thể hiện dưới hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ
liệu điện tử, bao gồm các loại cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, quyền mua cổ
phần, chứng quyền, quyền chọn mua, quyền chọn bán, hợp đồng tương lai, nhóm
chứng khoán hoặc chỉ số chứng khoán. Khoản 3 Điều 110 LDN 2014 đã quy định
CTCP có quyền phát hành cổ phần các loại để huy động vốn. Như vậy, điều luật
này không hạn chế quyền phát hành các loại chứng khoán khác của CTCP, nhưng
cũng không thừa nhận rõ ràng quyền phát hành các loại chứng khoán khác. Vì vậy,
sẽ dẫn đến tình trạng phải áp dụng pháp luật chứng khoán để điều chỉnh vấn đề này.
1.2. Khái niệm quản trị CTCP
Quản trị CTCP hay còn gọi là quản trị công ty có nhiều cách hiểu khác nhau
tùy thuộc vào góc độ nghiên cứu, nguồn gốc thể chế luật pháp, đặc tính quốc gia,
văn hóa và trình độ phát triển của thị trường tài chính tại mỗi nước… Hiện nay có
một số cách hiểu về quản trị CTCP như sau:
Theo Ngân hàng thế giới (WB), quản trị công ty là một hệ thống các yếu tố
pháp luật, thể chế và thông lệ quản lý của các công ty. Nó cho phép công ty có thể

16. 15
thu hút được các nguồn tài chính và nhân lực, hoạt động có hiệu quả, và nhờ đó tạo
ra các giá trị kinh tế lâu dài cho các cổ đông, trong khi vẫn tôn trọng quyền lợi của
những người có lợi ích liên quan và của xã hội. Đặc điểm cơ bản nhất của một hệ
thống quản trị công ty là: Thứ nhất, tính minh bạch của các thông tin tài chính, kinh
doanh và quá trình giám sát nội bộ đối với hoạt động quản lý; Thứ hai, bảo đảm
thực thi các quyền của tất cả các cổ đông, Thứ ba, các thành viên trong HĐQT có
thể hoàn toàn độc lập trong việc thông qua các quyết định, phê chuẩn kế hoạch kinh
doanh, tuyển dụng người quản lý, trong việc giám sát tính trung thực và hiệu quả
của hoạt động quản lý và trong việc miễn nhiệm người quản lý khi cần thiết [8].
Ngoài ra có quan điểm cho rằng quản trị công ty có thể hiểu theo hai nghĩa,
“quản trị công ty theo nghĩa hẹp được hiểu là cơ chế quản lý – giám sát của chủ sở
hữu với người quản lý công ty theo những mục tiêu và định hướng của chủ sở hữu.
Theo nghĩa rộng hơn, quản trị công ty gắn chặt với quyền lợi của chủ sở hữu cũng
như các chủ nợ, người cung cấp, người lao động, thậm chí khách hàng của công ty.
Về mặt tổ chức, quản trị công ty là tập hợp các mối quan hệ giữa chủ sở hữu,
HĐQT và các bên liên quan nhằm: xác định mục tiêu, hình thành các công cụ để đạt
đạt được mục tiêu và giám sát việc thực hiện mục tiêu của công ty” [8].
Theo Tổ chức hợp tác và phát triển (OECD), quản trị công ty là một hệ thống
các cơ chế, các hành vi quản lý. Cơ chế này xác định việc phân chia các quyền và
nghĩa vụ giữa cổ đông, HĐQT, các chức danh quản lý và những người có lợi ích
liên quan, quy định trình tự ban hành các quyết định kinh doanh. Bằng cách này,
công ty tạo ra một cơ chế xác lập mục tiêu hoạt động, tạo ra phương tiện thực thi và
giám sát việc thực hiện các mục tiêu đó. Định nghĩa này của OECD có thể coi là
định nghĩa rộng nhất về quản trị công ty, nó đã và đang được rất nhiều nước trên thế
giới vận dụng để xây dựng hệ thống pháp luật về quản trị công ty, trong đó có Việt
Nam.
Theo Quy chế Quản trị Công ty áp dụng cho các công ty niêm yết trên Sở Giao
dịch Chứng Khoán/Trung tâm Giao dịch Chứng khoán do Bộ Tài Chính ban hành
tháng 03 năm 2007, quản trị công ty được định nghĩa như sau: “Quản trị công ty là

17. 16
hệ thống các quy tắc để đảm bảo cho công ty được định hướng điều hành và được
kiểm soát một cách có hiệu quả vì quyền lợi của cổ đông và những người liên quan
đến công ty”.
Như vậy, khái niệm quản trị CTCP dưới góc độ luật học có thể hiểu là: hệ
thống các thiết chế, theo đó việc tổ chức quản lý công ty được thực hiện trên cơ sở
phân định rõ ràng về quyền, nghĩa vụ của các chủ sở hữu, người quản lý, những
người có lợi ích liên quan, và các phương pháp áp dụng theo một trình tự thủ tục
nhằm đảm bảo tổ chức và hoạt động công ty một cách hiệu quả nhất.
1.3. Sự cần thiết của quản trị trong CTCP ở Việt Nam
Trong những năm qua, kinh tế Việt Nam duy trì tăng trưởng với tốc độ cao.
Với vai trò là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), từ đầu năm
2007, Việt Nam đã thúc đẩy việc cải tổ và phát triển kinh tế theo hướng kinh tế thị
trường. Sự phát triển này đòi hỏi sự tập trung nhiều hơn vào hiệu quả hoạt động của
các CTCP, bởi CTCP là nơi sản xuất ra lượng lớn những sản phẩm và dịch vụ khác
nhau để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong và ngoài nước và tăng cường chất lượng
cuộc sống. Cùng với công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, số
lượng các DN, đặc biệt là các CTCP tăng lên nhanh chóng cả về số lượng và chất
lượng. Từ hình thức sơ khai ban đầu, CTCP dần được hoàn thiện cả về hình thức sở
hữu, cơ cấu đầu tư, huy động vốn, chính sách quản trị hành chính và nhân sự…
Theo đó, quản trị CTCP đã được đặt ra ngày càng bức thiết để giải quyết những vấn
đề thuộc về đặc trưng của CTCP như:
Thứ nhất, một trong những đặc điểm nổi trội của CTCP là khả năng huy động
rộng rãi trong công chúng, trong hầu hết các lĩnh vực, ngành nghề thông qua hình
thức phát hành cổ phiếu ra thị trường; việc chuyển nhượng vốn tương đối dễ dàng.
Vì vậy, CTCP có khả năng tập trung vốn cao độ và vấn đề quản lý nguồn vốn được
đặt ra trước hết là nhằm đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư.
Thứ hai, cũng xuất phát từ khả năng huy động vốn cao từ ngành nghề, lĩnh vực
khác nên hoạt động của CTCP có khả năng chi phối thị trường, chi phối nền kinh tế,
đặc biệt là ở các công ty đại chúng, các tập đoàn kinh tế… Nếu không giải quyết

18. 17
vấn đề quản trị công ty thì không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của một công ty
riêng lẻ mà còn có khả năng ảnh hưởng lớn đến cả nền kinh tế.
Thứ ba, mặc dù huy động vốn từ công chúng nhưng không phải nhà đầu tư nào
cũng là những nhà đầu tư hay kinh doanh chuyên nghiệp, hiểu rõ hoạt động của
CTCP và sự biến động của nền kinh tế. Nhà đầu tư chỉ có khả năng tiếp cận thông
tin từ nguồn do công ty cung cấp, và chế tài buộc công bố thông tin của pháp luật.
Vì vậy, quản trị công ty không giới hạn ở quản lý nội bộ, quản trị nội bộ mà còn
phải đảm bảo sự công khai, minh bạch thông tin, hạn chế giao dịch nội gián, bảo vệ
quyền lợi cho nhà đầu tư. Vấn đề minh bạch hóa và công khai thông tin trong CTCP
được thực hiện thông qua các hoạt động của BKS với tính chất là một cơ quan
chuyên môn và chủ yếu qua các cơ chế cung cấp, báo cáo hay tiếp cận các thông tin
trong CTCP. Việc tiếp cận hay cung cấp thông tin không chỉ đơn thuần là vấn đề
minh bạch; quan trọng hơn thế, phạm vi và chất lượng thông tin được cung cấp hay
tiếp cận sẽ có tác động không nhỏ đến việc thực hiện quyền quyết định của nhà đầu
tư.
Thứ tư, CTCP là pháp nhân độc lập, có vốn tách biệt với chủ sở hữu, một
CTCP có thể có rất nhiêu cổ đông, nhưng cơ cấu quản lý chỉ tập trung vào một số
người với hoạt động của ĐHĐCĐ, HĐQT, BKS, GĐ hoặc TGĐ công ty. Vì vậy ở
CTCP có sự tách biệt giữa quyền sở hữu và quyền quản lý, không phải mọi cổ đông
đều tham gia vào quản lý công ty. Người quản lý thực hiện đúng chức năng, nhiệm
vụ của mình, và cổ đông có thể thực hiện chức năng sở hữu chủ yếu trong công ty là
một trong những nguyên tắc cơ bản của OECD khuyến nghị các quốc gia nên thực
hiện. Với mục đích hoàn thiện môi trường pháp lý để duy trì sự tồn tại và phát triển
của CTCP thì vấn đề đặt ra phải đặt trọng tâm bảo vệ quyền lợi của cổ đông, xây
dựng mô hình quản trị nội bộ phù hợp để điều hòa các lợi ích trong công ty.
Thứ năm, bảo vệ quyền lợi người lao động. Với khả năng huy động vốn rộng
rãi, CTCP có điều kiện để mở rộng sản xuất, kinh doanh, tạo nguồn việc làm cho
người lao động thì những biến động trong CTCP có thể gây ảnh hưởng lớn đến đời
sống của người lao động công ty, từ đó gián tiếp ảnh hưởng đến tình hình kinh tế,

19. 18
xã hội. Vì vậy, quản trị CTCP không chỉ đảm bảo lợi ích cho chủ sở hữu và người
quản lý công ty mà còn là vấn đề được đặt ra để bảo vệ quyền lợi người lao động.
Thứ sáu, thị trường chứng khoán Việt Nam hiện tồn tại nhiều CTCP được
thành lập chủ yếu từ quá trình cổ phần hóa DN nhà nước nên vẫn chịu ảnh hưởng
lớn của mô hình quản trị DN nhà nước trước đây. Những người đại diện của các
công ty này thường là những người đại diện chủ sở hữu phần vốn nhà nước trong
DN và họ chưa nhận thức được tầm quan trọng của quản trị DN nói chung. Ngoài ra
phải kể đến một số lượng không nhỏ các công ty niêm yết là công ty gia đình – một
mô hình khá phổ biến ở các nước châu Á – nơi mà vấn đề quản trị vốn không được
chú trọng hoặc dễ bị lạm dụng quyền hạn trong các vấn đề có liên quan đến cơ cấu
tổ chức, công khai hóa thông tin, giao dịch tư lợi. Bên cạnh đó, rất nhiều DN niêm
yết trên sàn chứng khoán là DN có vốn đầu tư nước ngoài, những DN này luôn áp
dụng hệ thống quản trị công ty từ hệ thống quản trị công ty mẹ ở trụ sở chính, vì
vậy cơ cấu quản trị rất chặt chẽ. Mặc dù có cơ cấu quản trị chặt chẽ nhưng những
DN đầu tư nước ngoài này lại hướng tới mục đích chính là phục vụ cho lợi ích của
nhà đầu tư ở trụ sở chính, và vì thế, lợi ích của các cổ đông thiểu số (mà trong các
công ty liên doanh thì cổ đông thiểu số thường là bên Việt Nam) không được đề cao
và bảo vệ hợp lý. Cùng với xu thế hội nhập thì việc đề cao quản trị CTCP ở Việt
Nam càng phải được chú trọng để tiệm cận với các nền kinh tế lớn trên thế giới, tự
hoàn thiện và phát triển bản thân DN Việt Nam, từ đó thu hút đầu tư nước ngoài và
cạnh tranh lành mạnh với nhà đầu tư nước ngoài.
Xuất phát từ thực trạng điều kiện kinh tế - xã hội cũng như thực trạng hoạt
động của các CTCP Việt Nam với những lý do trình bày ở trên, có thể thấy, hiện
nay, các CTCP Việt Nam đã phần nào nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của
công tác quản trị công ty và thấy được sự cần thiết phải thay đổi hệ thống quản trị
CTCP, vì nếu không thay đổi thì sự đào thải của các CTCP Việt Nam là rất lớn
trong quá trình hội nhập. Toàn cầu hoá và tự do hoá thị trường tài chính mở ra
những thị trường mới báo hiệu những cơ hội lợi nhuận đáng kể. Nhưng nó cũng đưa
DN đến những cuộc cạnh tranh khốc liệt và những biến động khôn lường trong thị

20. 19
trường tài chính. Và quản trị công ty được coi là cơ sở của “luật chơi” giữa các
CTCP, nếu các CTCP không tuân thủ và thực hiện đúng, tất yếu sẽ bị đào thải khỏi
môi trường kinh doanh. Đó chính là lí do vì sao quản trị CTCP đã, đang và sẽ được
quan tâm tại Việt Nam.
1.4. Các mô hình quản trị CTCP trên thế giới
Để nhận biết và phân loại các mô hình quản trị công ty, các nhà nghiên cứu
trên thế giới thường dựa vào mục đích quản trị công ty hoặc theo cấu trúc quản trị
nội bộ của công ty theo luật định.
Thứ nhất, căn cứ vào mục đích của quản trị công ty, các mô hình quản trị công
ty thường được phân chia thành mô hình quản trị hướng tới cổ đông và mô hình
quản trị công ty hướng tới lợi ích của tất cả những bên có quyền lợi liên quan của
công ty, thậm chí người ta còn xác định cả mô hình quản trị công ty hướng tới lợi
ích của người lao động hay nhà nước [42]. Bên có quyền lợi liên quan của công ty
có thể hiểu là các cá nhân, tổ chức có mối quan hệ liên quan đến quá trình quản trị,
điều hành, kiểm soát công ty hoặc là những chủ thể bị ảnh hưởng bởi các hoạt động
của công ty hay quyết định của công ty thông qua các cơ quan trong bộ máy quản
trị [41].
Mục đích quản trị CTCP có sự khác nhau giữa các quốc gia trên thế giới. Nếu
như mô hình quản trị công ty ở Nhật Bản, Đức… thường đề cao lợi ích của các bên
có quyền lợi liên quan thì các nhà quản trị công ty của Mỹ, Anh, Úc… thường cố
gắng tối đa hoá lợi nhuận, vì lợi ích của các cổ đông; và ở những nước này, cổ đông
trao cho HĐQT rất nhiều quyền lực [41]. Ở Việt Nam, tuy mục đích quản trị nội bộ
CTCP không được ghi nhận cụ thể trong các văn bản pháp luật có liên quan nhưng
thông qua các quy định về cơ cấu tổ chức nội bộ công ty và những tư tưởng thể hiện
trong các quy định pháp luật này, có thể hiểu hệ thống quản trị công ty của chúng ta
dường như hướng tới lợi ích của các bên có quyền lợi liên quan nhiều hơn là chỉ
hướng tới lợi ích của các cổ đông. Tuy vậy, tư tưởng này có được thực thi trên thực
tế hay không còn phụ thuộc vào những người quản lý điều hành của mỗi công ty.

21. 20
Thứ hai, căn cứ theo cấu trúc quản trị nội bộ của công ty theo luật định, hiện
nay, trên thế giới tồn tại chủ yếu hai mô hình cấu trúc quản trị nội bộ CTCP cơ bản
là cấu trúc hội đồng kép hay còn gọi là hội đồng hai tầng, đa hội đồng và mô hình
hội đồng đơn hay còn gọi là hội đồng một tầng.
Cấu trúc quản trị theo mô hình hội đồng hai tầng có nguồn gốc từ nước Đức
với các cơ quan: ĐHĐCĐ, Hội đồng giám sát và HĐQT [13]. Sở dĩ mô hình này
được gọi là hội đồng hai tầng bởi cấu trúc bộ máy quản trị công ty có hai hội đồng
theo thứ bậc, trong đó Hội đồng giám sát là hội đồng bậc trên còn HĐQT là hội
đồng bên dưới. Về nguyên tắc, ĐHĐCĐ sẽ bầu chọn thành viên Hội đồng giám sát
nhưng người lao động cũng có quyền lựa chọn thành viên vào Hội đồng này. Chủ
tịch Hội đồng giám sát do ĐHĐCĐ bầu chọn và khi số phiếu biểu quyết trong Hội
đồng giám sát ngang nhau, ý kiến cuối cùng thuộc về phía có ý kiến của Chủ tịch
Hội đồng giám sát. Chức năng, quyền hạn của Hội đồng giám sát là lựa chọn, bổ
nhiệm, cách chức thành viên HĐQT, đưa ra các quyết định quan trọng trong việc
quản trị công ty cũng như giám sát hoạt động của HĐQT. Trong khi đó, HĐQT có
thẩm quyền điều hành công việc kinh doanh hàng ngày của công ty và báo cáo Hội
đồng giám sát.
Mô hình quản trị hội đồng hai tầng hướng tới bảo vệ những người có quyền lợi
liên quan, nhất là người lao động và chủ nợ. Tuy nhiên, chính sự bảo vệ mạnh mẽ
người lao động và các chủ nợ đã khiến cho tư bản vốn ở những nước theo mô hình
này kém linh hoạt so với mô hình thị trường tự do kiểu Anh - Mỹ. Thực tế này
khiến cho mô hình đại hội hai tầng ít được học hỏi và áp dụng trên thế giới, ngay cả
những nơi mà luật dân sự và thương mại Đức có ảnh hưởng lớn như tại các nước
châu Âu, mô hình này cũng không được ưa chuộng [42].
Ngược lại với cấu trúc quản trị theo mô hình hội đồng hai tầng, ở các quốc gia
theo truyền thống common law như Mỹ, Anh, Úc, New Zealand, Canada…cấu trúc
quản trị nội bộ thường được tổ chức theo mô hình hội đồng một tầng, bên cạnh đó
một số nước thuộc dòng họ luật thành văn (Tây Ban Nha, Hy Lạp, Bồ Đào Nha,
Ý…) cũng theo mô hình này. Cấu trúc quản trị theo mô hình hội đồng một tầng

22. 21
gồm có ĐHĐCĐ và Hội đồng GĐ. Tuy có sự phân chia quyền lực giữa các cơ quan
trong bộ máy quản trị công ty nhưng Hội đồng GĐ có quyền lực lớn hơn rất nhiều
so với HĐQT theo mô hình hội đồng hai tầng, thậm chí họ còn được quyền quyết
định việc chia cổ tức cho các cổ đông công ty. Mô hình quản trị CTCP theo cấu trúc
hội đồng một tầng không có một cơ quan chuyên trách làm nhiệm vụ giám sát
người quản lý điều hành như Hội đồng giám sát trong mô hình hội đồng hai tầng
hay như BKS trong LCT Trung Quốc, Việt Nam, Nhật Bản. Tuy nhiên, hiện nay
sau những vụ sụp đổ của các tập đoàn lớn do thiếu cơ chế giám sát độc lập ở nước
Mỹ, người ta bắt đầu xu hướng tìm kiếm và chỉ định những người độc lập về lợi ích
và có thể đưa ra các ý kiến khách quan, độc lập trong công tác quản trị công ty để
bầu vào Hội đồng GĐ – thành viên độc lập không điều hành của Hội đồng GĐ.
Để thấy rõ các nét đặc trưng của từng loại mô hình cấu trúc quản trị CTCP, có
thể so sánh một số mô hình quản trị CTCP trên thế giới như sau:
1.4.1. Mô hình quản trị CTCP của Anh – điển hình cho cấu trúc hội đồng
đơn (unitary board model)
Về mặt nguyên tắc hoạt động, mô hình quản trị CTCP của Anh là điển hình
cho mô hình quản lý, điều hành kiểu Anh, Mỹ có nền tảng là sự tách biệt giữa quản
lý với sở hữu vốn trong CTCP. Trong mô hình quản trị CTCP kiểu Anh, Mỹ, dựa
trên các nguyên tắc sau:
Thứ nhất, sử dụng các thành viên HĐQT độc lập để kiềm chế quyền lực của
ban GĐ, đồng thời bảo vệ quyền lợi của các cổ đông.
Thứ hai, sử dụng và tín nhiệm giới kế toán để trình BCTC có tính xác
thực nhằm giúp cổ đông có thông tin đầy đủ khi đầu tư vào công ty.
Thứ ba, sử dụng và tín nhiệm các nhà phân tích tài chính để xem xét và phân
tích các triển vọng kinh doanh và mức độ lành mạnh về tài chính của các công ty dự
kiến phát hành cũng như đang phát hành chứng khoán ra công chúng, nhằm cung
cấp đầy đủ thông tin cho công chúng muốn đầu tư. Khi một CTCP hoạt động kém
hơn mức trong ngành hay của thị trường, hoặc thiếu cơ chế quản trị thích đáng, các

23. 22
nhà đầu tư sẽ phản ứng bằng cách bán cổ phần của họ, là một hình thức áp đặt kỷ
luật của thị trường lên ban GĐ công ty.
Về quy định pháp luật cụ thể, theo luật công ty Anh, cấu trúc quản trị nội bộ
của một CTCP gồm có: ĐHĐCĐ (shareholders’ meeting) và Hội đồng GĐ (board
of directors). Bộ phận quản trị - điều hành của CTCP chỉ do một cơ quan đảm
nhiệm là Hội đồng GĐ - cấu trúc hội đồng đơn (unitary board model). ĐHĐCĐ sẽ
bầu chọn các thành viên của Hội đồng GĐ (thường có từ ba đến hai chục thành
viên), đươc gọi là các directors. Mọi quyền lực và các vấn đề của công ty được pháp
luật đặt vào tay của Hội đồng GĐ, trừ những vấn đề mà pháp luật hoặc điều lệ công
ty quy định phải thuộc về ĐHĐCĐ [13]. Cũng vì thế, Hội đồng GĐ theo pháp luật
Anh có rất nhiều quyền lực, hơn rất nhiều so với thành viên trong HĐQT công ty
của các nước châu Âu lục địa, Trung Quốc và Việt Nam.
Mô hình quản trị CTCP theo cấu trúc hội đồng đơn kiểu Anh không có một cơ
quan chuyên trách làm nhiệm vụ giám sát những người quản lý - điều hành công ty
như BKS trong luật công ty Việt Nam và LCT Nhật Bản hay như Hội đồng giám sát
trong mô hình hội đồng hai tầng của Đức.
1.4.2. Mô hình quản trị CTCP của Đức – điển hình cho cấu trúc hội đồng
hai tầng (two-tier board model)
Cấu trúc hội đồng kép theo luật công ty Đức có hai đặc điểm quan trọng nhất:
(i) cấu trúc quản trị- điều hành có hai hội đồng theo thứ bậc, và (ii) có thể có sự
tham gia nhất định của đại diện người lao động vào hội đồng phía trên. Cấu trúc
quản trị nội bộ của CTCP theo luật Đức gồm có: ĐHĐCĐ, Hội đồng giám sát, và
HĐQT. Theo luật Đức, việc quản lý - điều hành CTCP được phân chia cho hai cơ
quan là: Hội đồng giám sát và HĐQT, như một thiết chế hai tầng, mà ở đó, Hội
đồng giám sát nằm ở tầng trên [13]. Vì thế, giới luật học trên thế giới gọi đây là cấu
trúc hội đồng kép hay hội đồng hai tầng.
Hội đồng giám sát có thẩm quyền chọn, bổ nhiệm, cách chức các thành viên
của HĐQT. Không những thế, Hội đồng giám sát còn tham gia trực tiếp vào việc
đưa ra các quyết định quan trọng trong việc quản trị công ty và giám sát các hoạt

24. 23
động của HĐQT. HĐQT thực hiện chức năng điều hành công việc kinh doanh hàng
ngày của công ty. Các thành viên của HĐQT cùng nhau chịu trách nhiệm về việc
điều hành, phát triển chiến lược kinh doanh của công ty trong mối liên hệ thường
xuyên và báo cáo thường xuyên với Hội đồng giám sát.
Về nguyên tắc, ĐHĐCĐ sẽ bầu chọn thành viên của Hội đồng giám sát. Song,
người lao động cũng có quyền lựa chọn thành viên của Hội đồng giám sát theo đạo
luật về sự tham gia của người lao động vào quản trị công ty năm 1952 và 1976.
Theo đó, tỷ lệ số thành viên của Hội đồng giám sát do người lao động bầu chọn và
cổ đông bầu chọn sẽ phụ thuộc vào số lao động của công ty. Đại diện do phía người
lao động và cổ đông bầu chọn trong Hội đồng giám sát đều có quyền và nghĩa vụ
như nhau. Đối với các CTCP sử dụng trên 500 lao động, một phần ba tổng số thành
viên của Hội đồng giám sát sẽ do phía người lao động bầu chọn. Nếu công ty sử
dụng trên 2000 lao động, thì một nửa số thành viên của Hội đồng giám sát phải là
đại diện do người lao động và công đoàn bầu chọn, song, chủ tịch của Hội đồng
giám sát sẽ phải là người do cổ đông lựa chọn, và người này sẽ có lá phiếu quyết
định khi số phiếu thuận và phiếu chống bằng nhau. Hội đồng giám sát có thẩm
quyền chọn, bổ nhiệm, cách chức các thành viên của HĐQT. Không những thế, Hội
đồng giám sát còn tham gia trực tiếp vào việc đưa ra các quyết định quan trọng
trong việc quản trị công ty và giám sát các hoạt động của HĐQT. HĐQT thực hiện
chức năng điều hành công việc kinh doanh hàng ngày của công ty. Các thành viên
của HĐQT cùng nhau chịu trách nhiệm về việc điều hành, phát triển chiến lược
kinh doanh của công ty trong mối liên hệ thường xuyên và báo cáo thường xuyên
với Hội đồng giám sát [13].
Như vậy, Hội đồng giám sát trong cấu trúc hội đồng hai tầng theo luật Đức,
không giống với BKS hay HĐQT trong các CTCP ở Việt Nam. Bởi lẽ: Thứ nhất, (i)
BKS trong CTCP ở Việt Nam do ĐHĐCĐ bầu và chỉ có chức năng cơ bản nhất là
giám sát công tác quản lý, điều hành của bộ máy quản trị; (ii) nó không có thẩm
quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức các thành viên của bộ máy quản lý, điều
hành; (iii) cũng không có chức năng tham gia quyết định các vấn đề quan trọng về

25. 24
quản trị công ty như Hội đồng giám sát theo luật Đức. Thứ hai, HĐQT theo luật
Việt Nam là cơ quan quản lý công ty do ĐHĐCĐ bầu chọn, và chỉ bao gồm các
thành viên do cổ đông bầu chọn mà thôi. Khác với ở Đức, người lao động trong các
CTCP ở Việt Nam không có quyền lựa chọn và cử đại diện của mình tham gia
HĐQT cũng như BKS. HĐQT trong các CTCP ở Việt Nam có thẩm quyền bổ
nhiệm, miễn nhiệm TGĐ và những chức danh quản lý quan trọng khác trong công
ty. Nó cũng giám sát bộ máy điều hành, nhưng nó không có chức năng giám sát
rộng như Hội đồng giám sát theo luật Đức vì một phần quyền lực này đã thuộc về
BKS của công ty theo luật định. Thứ ba, thành viên của Hội đồng giám sát theo luật
Đức không thể đồng thời có mặt trong ban quản trị, trong khi thành viên của HĐQT
trong CTCP của Việt Nam thì có thể nắm giữ các chức vụ điều hành công việc kinh
doanh hàng ngày của công ty.
1.4.3. Mô hình quản trị CTCP của Nhật Bản
Mô hình quản trị CTCP của Nhật Bản tuân theo mô hình không hoàn toàn là
mô hình hội đồng đơn, nhưng cũng không hẳn là hội đồng kép. Tổ chức nội bộ quản
trị truyền thống của CTCTP ở Nhật Bản có thiết lập ĐHĐCĐ, HĐQT và BKS. Tuy
nhiên, BKS khác với Hội đồng giám sát trong mô hình hội đồng kép là không tham
gia trực tiếp vào việc đưa ra các quyết định quan trọng trong việc quản trị công ty
mà chủ yếu thiên về giám sát các hoạt động của HĐQT.
Cổ đông góp vốn vào CTCP, thông qua ĐHĐCĐ quyết định phương hướng
kinh doanh và những vấn đề quan trọng của công ty như bầu và bãi miễn thành viên
HĐQT.
Theo LCT Nhật Bản, về nguyên tắc trong CTCP không cần thiết lập HĐQT.
Tuy nhiên, LCT quy định có 3 loại CTCP phải thiết lập HĐQT đó là công ty đại
chúng, công ty có thiết lập BKS và công ty có thiết lập các ủy ban (Điều 327 Khoản
1). Còn công ty có thiết lập BKS là CTCP là công ty đại chúng trừ công ty có thiết
lập các ủy ban (Điều 328 Khoản 1). Đối với những CTCP không cần thiết phải thiết
lập BKS thì cũng có thể thỏa thuận thành lập BKS (Điều 326 Khoản 2). Trong
CTCP có thiết lập HĐQT thì phải bầu một thành viên làm đại diện HĐQT (Điều

26. 25
362 – Khoản 3). Theo pháp luật Nhật Bản, đại diện HĐQT là đại diện công ty, điều
hành hoạt động trong công ty, tiến hành giao dịch và ký kết hợp đồng với bên
ngoài.
Để giải quyết những bất cập phát sinh đảm bảo hoạt động giám sát nội bộ có
hiệu quả, Nhật Bản đã du nhập mô hình CTCP có thiết lập các ủy ban. Trong CTCP
có thiết lập các ủy ban thì có đại diện điều hành, còn trong CTCP chỉ có một người
điều hành thì người này trở thành đại diện điều hành (LCT Điều 420 Khoản 1).
Trong trường hợp công ty có nhiều người điều hành, thì HĐQT sẽ xác định mối
quan hệ giữa những người điều hành, xác định công việc và nhiệm vụ của từng
người trong thực hiện Nghị quyết của HĐQT (Điều 416 Khoản 1 Mục 1). HĐQT có
nghĩa vụ giám sát đại diện HĐQT điều hành hoạt động kinh doanh, các vấn đề liên
quan đến lợi ích của cổ đông, chủ nợ, nhà nước và người lao động. Bởi vậy, LCT
Nhật Bản có mục đích hướng tới điều chỉnh lợi ích giữa các chủ thể và duy trì sự
tồn tại của nó [19].
Mô hình quản lý, điều hành kiểu Nhật Bản còn có đặc điểm khá nổi bật là vai
trò của các cổ đông pháp nhân (ngân hàng, các quỹ, các công ty…) rất lớn, có thể
xem là đóng vai trò trung tâm. Trên thực tế, ở Nhật, các ngân hàng lớn thường được
uỷ quyền thay mặt cổ đông giám sát, quản lý các công ty, xem xét các kế hoạch của
công ty, trong trường hợp công ty làm ăn kém thì những ngân hàng này thường can
thiệp và sẽ buộc công ty phải thay bộ máy điều hành quản lý công ty hoặc buộc phải
đưa ra các chiến lược kinh doanh mới [19].
1.5. Các khuyến nghị của Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD)
về quản trị công ty
Bộ nguyên tắc về quản trị công ty của OECD được coi là chuẩn mực quốc tế
đầu tiên về quản trị công ty. Bộ Nguyên tắc này được Hội đồng Bộ trưởng OECD
phê chuẩn lần đầu vào năm 1999. Kể từ khi được phê chuẩn năm 1999, bộ nguyên
tắc đã trở thành nền tảng cho các sáng kiến quản trị công ty ở các quốc gia thành
viên và không thành viên của OECD. Bộ Nguyên tắc Quản trị công ty đã giúp chính
phủ các nước thành viên và không thành viên của OECD đánh giá và hoàn thiện

27. 26
khuôn khổ pháp lý, tổ chức và quản lý cho quản trị công ty ở quốc gia họ và cung
cấp các hướng dẫn, khuyến nghị cho thị trường chứng khoán, nhà đầu tư, công ty và
các bên khác có vai trò liên quan trong quá trình phát triển quản trị công ty tốt [60].
Đến năm 2002, OECD đã đặt ra một số vấn đề về yêu cầu xem xét và đánh
giá lại các nguyên tắc quản trị công ty của bộ nguyên tắc năm 1999 sau khi tình
hình kinh tế thế giới có nhiều thay đổi, đặc biệt là sau sự kiện Enron. Do vậy, Bộ
nguyên tắc quản trị công ty năm 1999 đã được sửa đổi để đảm bảo bao quát các
diễn biến và vấn đề mới. Sau một thời gian sửa đổi, năm 2004, OECD đã ban hành
bộ nguyên tắc quản trị công ty được sửa đổi. Bộ nguyên tắc năm 2004 đã có một số
thay đổi về các nội dung liên quan đến sự tham gia cả các cổ đông vào quá trình đề
cử thành viên HĐQT, công khai các vấn đề liên quan đến bầu cử, lương thưởng của
ban quản lý và ban điều hành công ty, vấn đề quản lý sự xung đột về lợi ích của các
nhà đầu tư tổ chức, vấn đề bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số.
Bộ nguyên tắc quản trị công ty do OECD ban hành gồm có 6 nhóm nguyên tắc
với 32 nguyên tắc cơ bản với các nội dung tóm tắt như sau:
Nguyên tắc 1: Đảm bảo cơ sở cho một khuôn khổ quản trị công ty có hiệu
quả. Khuôn khổ quản trị công ty phải thúc đẩy các thị trường minh bạch và hiệu
quả, phù hợp với pháp luật và xác định rõ sự phân công trách nhiệm của các nhà
giám sát, quản lý và thực thi pháp luật.
Nguyên tắc 2: Quyền của cổ đông và các chức năng sở hữu chủ yếu. Khuôn
khổ quản trị công ty cần bảo vệ và thúc đẩy việc thực hiện các quyền của cổ đông.
Nguyên tắc 3: Đối xử bình đẳng với cổ đông. Khuôn khổ quản trị công ty cần
đảm bảo đối xử công bằng với tất cả các cổ đông, các cổ đông thiểu số và cổ đông
là người nước ngoài. Tất cả các cổ đông phải có cơ hội được bồi thường trong
trường hợp quyền của họ bị vi phạm.
Nguyên tắc 4: Vai trò của các bên có quyền lợi liên quan trong quản trị công
ty. Khuôn khổ quản trị công ty cần công nhận các quyền của các bên liên quan theo
quy định pháp luật hoặc thông qua các thỏa thuận chung và khuyến khích sự hợp tác
tích cực giữa CTCP và cổ đông, các bên liên quan trong việc tạo ra của cải, việc làm

28. 27
và sự bền vững của các DN có tình hình tài chính tốt.
Nguyên tắc 5: Công khai và minh bạch. Khuôn khổ quản trị công ty cần đảm
bảo việc thông tin kịp thời và chính xác tất cả các vấn đề quan trọng liên quan đến
công ty, bao gồm tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh, quyền sở hữu và quản
trị công ty.
Nguyên tắc 6: Trách nhiệm của HĐQT. Khuôn khổ quản trị công ty cần đảm
bảo định hướng chiến lược cho công ty, giám sát hiệu quả của HĐQT đối với ban
GĐ và trách nhiệm của HĐQT đối với công ty và cổ đông.
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1
Tóm lại, CTCP đã trở thành một hình thức tổ chức kinh doanh có khả năng
huy động vốn lớn cho việc thực hiện hoạt động kinh doanh của các nhà đầu tư và
ngày càng phát triển mạnh mẽ. Cùng với sự ra đời và phát triển mạnh mẽ của loại
hình CTCP, vấn đề quản trị CTCP ngày càng được quan tâm, đó là giải quyết vấn
đề phát sinh từ việc tách quyền sở hữu và quản lý DN. Nghiên cứu về quản trị công
ty là tập trung nghiên cứu về cấu trúc nội bộ và các nguyên tắc quản trị công ty.
Thực hiện quản trị công ty tốt sẽ góp phần cải thiện hoạt động của CTCP, từ đó đẩy
mạnh phát triển kinh tế bền vững. Đó là những nội dung cần thiết làm cơ sở cho
việc phân tích và bình luận về pháp luật quản trị CTCP tại ở Việt Nam được trình
bày tại Chương 2.

29. 28
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ QUẢN TRỊ CTCP
2.1. Mô hình quản trị CTCP
2.1.1. Quyền lựa chọn mô hình quản trị CTCP
Như đã phân tích ở Chương 1 thông lệ quốc tế cho thấy hiện nay có hai mô
hình quản trị CTCP được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng là mô hình đơn hội
đồng và mô hình đa hội đồng. Theo quy định của LDN 2005 CTCP có ĐHĐCĐ,
HĐQT và GĐ hoặc TGĐ; đối với CTCP có trên mười một cổ đông là cá nhân hoặc
có cổ đông là tổ chức sở hữu trên 50% tổng số cổ phần của công ty phải có BKS.
Đối với các CTCP niêm yết cổ phiếu trên Sở giao dịch chứng khoán thì có thể có
thêm chức danh thư ký công ty. Như vậy, xét một cách toàn diện, cấu trúc quản lý
nội bộ của CTCP ở Việt Nam theo LDN 2005 không phải là cấu trúc hội đồng đơn
theo mô hình LCT Anh - Mỹ, cũng không hoàn toàn giống với cấu trúc đa hội đồng
như mô hình của luật Đức, mà dường như được pha trộn giữa hai mô hình nói trên.
Tuy nhiên mô hình này cũng không hoàn toàn giống với mô hình quản trị công ty
của Nhật Bản - nơi có sự pha trộn giữa hai mô hình công ty của Mỹ và Đức - ở chỗ
CTCP Việt Nam có quy định GĐ, TGĐ với tư cách là cơ quan điều hành CTCP. Ở
công ty đại chúng với số lượng cổ đông lớn, mô hình quản trị cũng có ít nhiều sự
khác biệt. Theo quy định tại Thông tư 121/2012/TT-BTC của Bộ tài chính ngày
26/7/2012 quy định về quản trị công ty áp dụng cho các công ty đại chúng, công ty
đại chúng có BKS, đối với công ty đại chúng quy mô lớn và công ty niêm yết có
thêm chức danh Thư ký công ty, đồng thời Hội đồng quản trị cần thành lập các tiểu
ban để hỗ trợ hoạt động của Hội đồng quản trị, bao gồm tiểu ban chính sách phát
triển, tiểu ban nhân sự, tiểu ban lương thưởng và các tiểu ban đặc biệt khác theo
nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông; tối thiểu một phần ba (1/3) tổng số thành
viên Hội đồng quản trị là thành viên độc lập. Thực tế cho thấy các DN Việt Nam
ngày càng đa dạng về quy mô, tính chất sở hữu và sự đa dạng của cách thức quản trị
công ty. Đồng thời, xu hướng hoàn thiện pháp luật về quản trị công ty hiện nay

30. 29
cũng đang hướng đến tìm kiếm và chỉ định các thành viên độc lập không điều hành
để đảm nhiệm chức năng xem xét, đánh giá độc lập về các quyết sách quản trị của
Hội đồng GĐ, HĐQT và giám sát hoạt động của bộ phận điều hành. Vì vậy, việc
áp dụng duy nhất mô hình quản trị như quy định tại LDN 2005 đã bộc lộ những bất
cập, không còn phù hợp với thực tiễn.
Xuất phát từ những vấn đê trên, LDN 2014 đã trao quyền tự chủ cho CTCP
trong việc quyết định mô hình quản trị. Theo đó, Điều 134 LDN 2014 quy định, trừ
trường hợp pháp luật chứng khoán có quy định khác, CTCP có quyền lựa chọn tổ
chức quản lý và hoạt động theo một trong hai cách sau: Thứ nhất, ĐHĐCĐ, HĐQT,
BKS và GĐ, TGĐ; trong trường hợp CTCP có dưới mười một cổ đông và các cổ
đông là tổ chức sở hữu dưới 50% tổng số cổ phần của công ty, thì không bắt buộc
phải có BKS. Thứ hai, ĐHĐCĐ, HĐQT và GĐ, TGĐ; trong trường hợp này ít nhất
20% số thành viên HĐQT phải là thành viên độc lập và có Ban kiểm toán nội bộ
trực thuộc HĐQT. Các thành viên độc lập thực hiện chức năng giám sát và tổ chức
thực hiện kiểm soát đối với việc quản lý điều hành công ty. Như vậy, bên cạnh mô
hình quản trị DN truyền thống, LDN 2014 đã bổ sung thêm mô hình CTCP không
có BKS, tạo điều kiện để các CTCP có thêm lựa chọn mô hình quản trị phù hợp.
Mặc dù vậy, sự giám sát của một nhóm thành viên trong HĐQT đối với các thành
viên khác được cho là thiếu tính khách quan và hiệu quả so với hoạt động của một
cơ quan giám sát độc lập trong cơ cấu quản trị của CTCP theo mô hình truyền thống
của LDN 2005. Vì vậy, bên cạnh việc trao quyền tự chủ cho CTCP trong việc lựa
chọn mô hình quản trị, pháp luật cũng cần có thêm các quy định để đảm bảo cho sự
hoạt động hiệu quả của thành viên độc lập và Ban kiểm toán nội bộ trực thuộc
HĐQT, cũng như sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan quản lý trong CTCP, dù
thuộc mô hình nào. Đây là vấn đề cần đặc biệt quan tâm nhằm hoàn thiện hơn nữa
hiệu quả quản trị CTCP.
2.1.2. Ngƣời đại diện theo pháp luật của CTCP
LDN 2014 đã có một sự thay đổi lớn khi quy định: CTCP có thể có một hoặc
nhiều người đại diện theo pháp luật. Điều lệ công ty quy định cụ thể số lượng, chức

31. 30
danh quản lý và quyền, nhiệm vụ, nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của
DN (Khoản 2 Điều 13).Quy định này nhằm hướng tới việc tạo điều kiện tối đa cho
DN trong việc toàn quyền quyết định số lượng người đại diện theo pháp luật cho
mình trong việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của DN, đại
diện cho DN với tư cách nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên
quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp
luật. Có thể nói, đây là một trong những nội dung thay đổi cơ bản so với LDN 2005
(CTCP chỉ có duy nhất một người đại diện theo pháp luật). Đứng dưới khía cạnh
đảm bảo quyền tự do kinh doanh, đây là một quy định mang tính đột phá, tạo điều
kiện cho DN có thể hội nhập nhanh hơn, tận dụng được mọi cơ hội kinh doanh
thông qua các đại diện theo pháp luật. Đồng thời, quy định này đã “gỡ rối” cho DN
trong trường hợp người đại diện duy nhất của DN bất hợp tác, không thực hiện các
yêu cầu của cổ đông trong quá trình quản lý điều hành DN trong nội bộ cũng như
giao dịch với bên ngoài công ty. Bằng cách có nhiều hơn một người đại diện, sự
lạm quyền, bất hợp tác nói trên sẽ bị vô hiệu hóa.
Tuy nhiên, việc cho phép CTCP có nhiều hơn một người đại diện theo pháp
luật có thể dẫn đến nhiều thiệt hại hơn cho DN do tình trạng tranh chấp trong nội bộ
DN có khả năng sẽ diễn ra phổ biến hơn. Điều này thể hiện ở chỗ, mặc dù pháp luật
không yêu cầu nhưng về logic, khi một DN cử hơn một người đại diện, trong nội bộ
tổ chức DN sẽ quy định rõ thẩm quyền của mỗi người để tránh chồng chéo và tăng
cường hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, đây lại không phải là thông tin bắt buộc phải
đăng ký với cơ quan quản lý DN, hay công bố thông tin theo quy định. Nếu thông
tin về việc phân công trách nhiệm chỉ giới hạn trong nội bộ DN, thì các chủ thể bên
ngoài (đối tác, nhà đầu tư…) sẽ khó mà biết được người đại diện mà mình đang
đàm phán có thẩm quyền quyết định trong giao dịch mà mình hướng tới hay không.
Bên cạnh đó, đứng dưới khía cạnh đảm bảo an toàn trong giao dịch của CTCP, quy
định trong LDN 2014 vẫn chưa giải quyết được sự phân định trách nhiệm của
CTCP và người đại diện theo pháp luật của DN trong trường hợp người đại diện
thực hiện các giao dịch không đúng thẩm quyền. Nếu xảy ra thiệt hại do vi phạm

32. 31
thẩm quyền trong giao dịch thì CTCP hay người đại diện vượt quá thẩm quyền phải
có trách nhiệm bồi thường. Vì vậy, để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của chủ thể
khác, và của chính CTCP, LDN 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành cần quy
định chi tiết hơn vấn đề DN có nhiều người đại diện theo pháp luật.
2.2. ĐHĐCĐ
2.2.1. Nhiệm vụ và quyền hạn của ĐHĐCĐ
Tương tự Khoản 1 Điều 96 LDN 2005, Khoản 1 Điều 135 LDN 2014 thống
nhất quy định, “ĐHĐCĐ gồm tất cả cổ đông có quyền biểu quyết, là cơ quan quyết
định cao nhất của CTCP”. Như vậy, ĐHĐCĐ chỉ bao gồm cổ đông sở hữu cổ phần
phổ thông và cổ phần ưu đãi biểu quyết. ĐHĐCĐ là cơ quan có quyền lực cao nhất
trong cơ cấu tổ chức quản lý của CTCP đồng thời là nơi thể hiện tập trung nhất vai
trò của các cổ đông công ty. Với tư cách là cơ quan được hợp thành bởi tất cả
những người chủ thực sự của công ty để quản trị công ty, ĐHĐCĐ có quyền xem
xét và quyết định tất cả các vấn đề chủ yếu, quan trọng nhất trong CTCP (Khoản 2
Điều 135, LDN 2014). Thông tư 121/2012/TT-BTC không có quy định khác biệt về
nhiệm vụ, quyền hạn của ĐHĐCĐ trong công ty đại chúng so với CTCP thông
thường, tuy nhiên có quy định rõ hơn về trách nhiệm báo cáo của HĐQT và BKS
trước ĐHĐCĐ (Điều 7 và 8).
Quy định của LDN 2014 khá tương đồng với quy định LCT Trung Quốc, Điều
99 Luật này quy định, “ĐHĐCĐ của một CTCP bao gồm tất cả các cổ đông.
ĐHĐCĐ là cơ quan quyền lực của công ty và thực hiện các chức năng, quyền hạn
của mình theo Luật này”. Tuy nhiên, quy định về ĐHĐCĐ trong pháp luật Việt
Nam có nhiều khác biệt bởi cơ cấu chuẩn mực của các CTCP theo pháp luật Anh -
Mỹ là ủy quyền quản lý, mọi quyền lực của công ty được trao cho Hội đồng GĐ,
Luật công ty của các nước thuộc dòng họ Anglo-American thường có một quy định
rất quan trọng rằng công việc kinh doanh của công ty được quản lý bởi, hay dưới sự
chỉ đạo của Hội đồng GĐ. Mọi quyền lực và các vấn đề của công ty được pháp luật
trao cho hội đồng GĐ, trừ những vấn đề mà pháp luật hoặc điều lệ công ty quy định
phải thuộc về ĐHĐCĐ. Quyền lực của ĐHĐCĐ chủ yếu chỉ dừng lại ở việc bỏ

33. 32
phiếu đối với một số thay đổi lớn của công ty (như sửa đổi điều khoản thành lập
công ty, sáp nhập hoặc giải thể…) và bầu chọn Hội đồng GĐ [1].
2.2.2. Cuộc họp ĐHĐCĐ
Là cơ quan tập thể, ĐHĐCĐ thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình chủ yếu
thông qua kỳ họp của ĐHĐCĐ. Theo quy định của LDN 2014, có thể phân loại các
kỳ họp của ĐHĐCĐ thành: cuộc họp ĐHĐCĐ thành lập công ty, cuộc họp ĐHĐCĐ
thường niên, cuộc họp ĐHĐCĐ bất thường.
Được tổ chức và hoạt động theo chế độ làm việc không thường trực, ĐHĐCĐ
theo quy định tại LDN 2014 chỉ họp thường niên một lần để thông qua các vấn đề
quan trọng của công ty. ĐHĐCĐ được HĐQT triệu tập họp bất thường khi xảy ra
một trong các trường hợp quy định tại Khoản 3 Điều 136 LDN 2014. Trường hợp
HĐQT, BKS không triệu tập họp ĐHĐCĐ như quy định thì Chủ tịch HĐQT, các
thành viên HĐQT, Trưởng BKS phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và bồi
thường thiệt hại phát sinh đối với công ty. Như vậy, so với LDN 2005 thì LDN
2014 đã bổ sung thêm trách nhiệm của thành viên HĐQT trong trường hợp HĐQT
không triệu tập họp ĐHĐCĐ, và trách nhiệm bồi thường thiệt hại cũng được quy
định cụ thể hơn là “tùy theo mức độ vi phạm”. Quy định về vấn đề trách nhiệm của
Chủ tịch HĐQT, các thành viên HĐQT, Trưởng BKS như trên là cần thiết nhằm
nâng cao trách nhiệm của những người có thẩm quyền trong công ty cũng như để
đảm bảo cho việc triệu tập họp ĐHĐCĐ được diễn ra đúng quy định của pháp luật.
Tuy nhiên trên thực tế, việc tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến cuộc
họp ĐHĐCĐ còn rất hạn chế. Theo số liệu tổng kết của Sở giao dịch chứng khoán
Hà Nội (HNX) tại Tuần lễ quản trị công ty lần thứ nhất (quý I/2015) có 85,1% các
tổ chức niêm yết, đăng ký giao dịch trên HNX đáp ứng được các yêu cầu về thời
hạn công bố nghị quyết và biên bản ĐHCĐ trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ban hành
nghị quyết. Số còn lại chưa tuân thủ, vì nhiều nguyên nhân, trong đó có lý do tổ
chức họp ĐHCĐ vào thứ 6, nên không đủ thời gian hoàn tất nghị quyết, biên bản để
kịp công bố. Nhiều doanh nghiệp gửi biên bản họp ĐHCĐ tới HNX, nhưng không
ghi số và ngày lập, nên gây khó cho HNX, cũng như các cổ đông, nhà đầu tư trong

34. 33
việc theo dõi... Còn theo báo cáo tại Hội thảo về các thông lệ quản trị công ty tốt do
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phối hợp với Đại sứ quán Anh tại Việt Nam tổ chức
ngày 24/3/2015, DN phải tổ chức họp ĐHCĐ, nhưng HOSE phải nhắc nhở nhiều
DN quá thời hạn, thậm chí có DN chốt danh sách từ tháng 1 nhưng đến tháng 3,
tháng 4 mới tổ chức ĐHCĐ [46].
Trong bối cảnh thực thi về quản trị CTCP ở Việt Nam còn yếu, việc LDN
2014 được ban hành với những yêu cầu mới về cuộc họp ĐHĐCĐ đã tạo ra nhiều
cơ hội thuận lợi cho hoạt động của cơ quan này nhưng cũng đang đặt ra nhiều thách
thức cho các DN. Cụ thể như sau:
2.2.2.1. Trình tự triệu tập và thể thức tiến hành họp ĐHĐCĐ
Các quy định về trình tự và thể thức tiến hành họp ĐHĐCĐ được quy định cụ
thể tại các điều từ Điều 137 đến Điều 140 và Điều 142 LDN 2014 về cơ bản đã bảo
đảm các cổ đông được đối xử bình đẳng trong việc tiếp cận các thông tin liên quan
đến cuộc họp, có những chuẩn bị cần thiết phục vụ cho việc thông qua quyết định
của ĐHĐCĐ cũng như đảm bảo cho các cổ đông thực hiện các quyền của mình đã
được pháp luật ghi nhận. Tuy nhiên, việc quy định quá chi tiết như vậy, khiến cho
việc tổ chức họp ĐHĐCĐ có thể gặp nhiều khó khăn khi triển khai trên thực tế,
nhất là với những công ty đại chúng. Trong khi đó chỉ với một vi phạm nhỏ về thủ
tục, quyết định của ĐHĐCĐ cũng có thể bị hủy bỏ (trừ trường hợp các nghị quyết,
quyết định của ĐHĐCĐ được thông qua bởi cổ đông sở hữu 100% tổng số cổ phần
có quyền biểu quyết). Vì vậy, pháp luật có thể quy định đơn giản hoá thủ tục triệu
tập họp ĐHĐCĐ, hoặc quy định những trình tự là điều kiện bắt buộc, và trao quyền
tự chủ cho DN quy định trong Điều lệ các trình tự khác nhằm đơn giản hoá thủ tục
cho công ty và người triệu tập họp ĐHĐCĐ, mà vẫn đảm bảo được quyền lợi của
các cổ đông có quyền dự họp.
Một điểm mới của LDN 2014 nhằm tạo thuận lợi cho việc tiến hành họp
ĐHĐCĐ là thừa nhận tính hợp pháp của thể thức tham dự họp và biểu quyết thông
qua hội nghị trực tuyến, bỏ phiếu điện tử hoặc hình thức điện tử khác; Gửi phiếu biểu
quyết đến cuộc họp thông qua gửi thư, fax, thư điện tử. Hai thể thức này chưa được

35. 34
quy định trong LDN 2005, và chỉ được nhắc đến tại Khoản 1 Điều 26 Nghị định
102 phương thức dự họp của cổ đông bằng cách cổ đông có thể gửi phiếu biểu
quyết bằng thư đảm bảo đến HĐQT chậm nhất 01 ngày trước khi khai mạc cuộc
họp. Như vậy, quy định của LDN 2014 đã có những đổi mới tích cực phù hợp sự
phát triển của khoa học công nghệ hiện nay Quy định này cũng phù hợp với pháp
luật một số quốc gia trên thế giới, chẳng hạn, Chỉ thị số 2007/36/EC của Liên minh
châu Âu quy định, các nước thành viên EU phải cho phép các công ty niêm yết tạo
cơ hội cho cổ đông tham gia họp ĐHĐCĐ bằng hình thức thông qua phương tiện
điện tử như truyền hình trực tiếp, kết nối hai chiều, cho phép cổ đông biểu quyết
trước hoặc trong khi họp ĐHĐCĐ mà không cần có mặt [15]. Riêng đối với công ty
đại chúng, việc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên không được tổ chức dưới
hình thức lấy ý kiến cổ đông bằng văn bản (Khoản 5 Điều 6), đây cũng là một quy
định nhằm bảo bảo quyền lợi của cổ đông thiểu số trong việc được biết và có ý kiến
về các nội dung trong cuộc họp ĐHĐCĐ thường niên.
2.2.2.2. Điều kiện tiến hành cuộc họp ĐHĐCĐ
Điều 141 LDN 2014 quy định, cuộc họp ĐHĐCĐ được tiến hành khi có số cổ
đông dự họp đại diện ít nhất 51% tổng số phiếu biểu quyết (tỷ lệ cụ thể do Điều lệ
công ty quy định), tỷ lệ này là ít nhất 33% trong trường hợp cuộc họp lần thứ nhất
không đủ điều kiện tiến hành, và cuộc họp của ĐHĐCĐ phải triệu tập lần thứ hai.
Tỷ lệ này đã được giảm đi đáng kể so với quy định tại LDN 2005 với tỷ lệ lần lượt
là 65% và 51%. Như vậy, xét về điều kiện họp ĐHĐCĐ, LDN 2014 đã quy định
tương tự với LDN 1999 khi các tỷ lệ trên tại LDN 1999 được quy định lần lượt là
51% và 30%. Việc thay đổi này trong quy định của LDN 2014 được đánh giá là
đảm bảo cho hoạt động kinh doanh bình thường của công ty, đặc biệt là các công ty
đại chúng vốn có số lượng các cổ đông nhỏ, lẻ chiếm tỷ lệ cao và rất khó có thể
triệu tập đủ điều kiện theo quy định của LDN 2005 (65% tổng số cổ phần có quyền
biểu quyết) ngay từ lần triệu tập cuộc họp ĐHĐCĐ đầu tiên. Thực tế trước khi LDN
2014 được thông qua, đã có nhiều CTCP phải triệu tập cuộc họp ĐHĐCĐ đến lần
thứ ba mới thành công, gây ra sự lãng phí khá lớn về thời gian và tiền bạc [9]. Ví

36. 35
dụ: vụ việc triệu tập họp ĐHĐCĐ thường niên của CTCP Bibica, theo kế hoạch,
14h ngày 25/4/2013, tại Khách sạn Rex, thành phố Hồ Chí Minh sẽ diễn ra ĐHĐCĐ
thường niên của Bibica nhưng đến 14h50 phút, Ban tổ chức đại hội cổ đông thông
báo có 103 cổ đông dự họp đại diện cho 41,79% tổng số cổ phần có quyền biểu
quyết. Do vậy, cuộc họp ĐHĐCĐ đã không thể tiến hành. Trao đổi với báo chí, ông
Trương Phú Chiến – TGĐ kiêm Phó Chủ tịch HĐQT Bibica cho biết nguyên nhân
chính là một vài cổ đông, trong đó có cổ đông đa số là SSI hiện nắm giữ khoảng
35% cổ phần chưa hài lòng vì một số vấn đề khúc mắc chưa được làm rõ và chưa có
sự đồng thuận nên không đến tham dự mặc dù công tác chuẩn bị cho đại hội rất chu
đáo [46]. So sánh với pháp luật công ty của nhiều quốc gia trên thế giới như Đức
không có quy định về tỷ lệ phần trăm cổ đông có quyền biểu quyết tham gia để tiến
hành họp ĐHĐCĐ, mà các CTCP được tự do quy định điều kiện này, do đó, ít xảy
ra trường hợp ĐHĐCĐ không tiến hành họp được do không đủ số lượng cổ đông
cần thiết hiện diện [19]. Như vậy, việc hạ thấp điều kiện về tỷ lệ số phiếu biểu quyết
tối thiểu phải đảm bảo để tiến hành cuộc họp ĐHĐCĐ đã phần nào giải quyết được
yêu cầu bức thiết của các công ty đại chúng trong việc buộc phải triệu tập phần lớn
các cổ đông sở hữu cổ phân biểu quyết của công ty để đủ điều kiện tổ chức họp;
đồng thời cũng nâng cao được trách nhiệm của các cổ đông trong việc tham gia
cuộc họp ĐHĐCĐ đã được công ty triệu tập hợp lệ. Với LDN 2014 nếu cổ đông cố
tình gây khó khăn, không tham gia họp ĐHĐCĐ thì với tỷ lệ tối thiểu 51% và 33%
số phiếu biểu quyết như trên, công ty vẫn có thể tổ chức họp ĐHĐCĐ hợp lệ, khi đó
cổ đông không tham gia sẽ mất đi quyền lợi biểu quyết của mình đối với các vấn đề
thảo luận tại cuộc họp, và do đó buộc cổ đông phải có trách nhiệm hơn với quyền
tham dự họp ĐHĐCĐ của mình. Xét dưới góc độ bảo vệ cổ đông thiểu sổ, Điều 144
LDN 2014 đã bảo đảm “hiện thực hóa” được quyền yêu cầu triệu tập họp ĐHĐCĐ
của cổ đông thiểu số, trong trường hợp cần thiết với ít nhất 33% số phiếu biểu quyết
cổ đông, hoặc nhóm cổ đông có thể hợp lại và tổ chức cuộc họp ĐHĐCĐ.
Tuy nhiên, xét dưới góc độ khác, LDN 2014 cũng thể hiện điểm bất hợp lý và
bảo vệ cổ đông đa số nhiều hơn qua việc quy định điều kiện dự họp hợp lệ.

37. 36
ĐHĐCĐ có thẩm quyền rất lớn và là cơ quan có quyền quyết định cao nhất của
CTCP (Khoản 1 Điều 135 LDN 2014), tuy nhiên chỉ với cổ đông, hoặc nhóm cổ
đông đại diện ít nhất 51%, thậm chí là 33% tổng số phiếu biểu quyết đã có thể tổ
chức họp để thực hiện các quyền của ĐHĐCĐ là bất hợp lý, xâm phạm tới quyền
lợi của phần lớn cổ đông không tham dự họp. Đồng thời, các quyết định được thông
qua bởi số cổ đông đại diện cho số phiếu biểu quyết thấp như vậy sẽ khó nhận được
sự đồng thuận của các cổ đông còn lại, dễ gặp phải khó khăn, tranh chấp khi triển
khai thực hiện trong CTCP. Giả sử Điều lệ công ty quy định tỷ lệ tối thiểu để tiến
hành cuộc họp ĐHĐCĐ theo LDN 2014, và xảy ra trường hợp cuộc họp ĐHĐCĐ
được triệu tập hợp lệ lần thứ 2 với tỷ lệ cổ đông đại diện 33% tổng số phiếu biểu
quyết. Số cổ đông này thông qua một quyết định quan trọng của công ty, nhưng sau
đó số cổ đông đại diện hơn 70% tổng số phiếu biểu quyết còn lại cũng tiến hành
họp ĐHĐCĐ và phủ quyết toàn bộ những nội dung đã được cổ đông đại diện 33%
tổng số phiếu biểu quyết thông qua trước đó, vậy tranh chấp DN rất dễ xảy ra từ
quy định về điều kiện họp ĐHĐCĐ quá dễ dàng. Như vậy, việc LDN 2014 quay lại
với quy định tương tự các quy định đã được bãi bỏ của LDN 1999 vẫn còn chứa
đựng yếu tố bất hợp lý. Mặt khác, việc cổ đông thiểu số tập hợp thành nhóm chiếm
từ 31% đến 51% tổng số phiếu biểu quyết trở lên là khá khó khăn, trong khi đó cổ
đông đa số dễ dàng đạt được và quyền lợi của cổ đông thiểu số không tham dự họp
dễ dàng bị bỏ qua. Vì vậy, việc xây dựng quy định điều kiện tiến hành cuộc họp
ĐHĐCĐ hợp lý hơn sẽ buộc cổ đông đa số phải tính đến quyền, lợi ích và mối quan
tâm của cổ đông thiểu số, giúp cổ đông thiểu số có cơ hội ảnh hưởng đến các quyết
định của công ty; qua đó, cân bằng được mối quan hệ lợi ích với cổ đông đa số, bảo
vệ hợp lý các quyền và lợi ích của cổ đông thiểu số.
2.2.2.3. Tỷ lệ phiếu biểu quyết tối thiểu để thông qua quyết định của
ĐHĐCĐ
Đối với việc thông qua quyết định của ĐHĐCĐ, giống như hầu hết các quốc
gia trên thế giới, LDN 2014 tiếp tục kế thừa quy định của LDN 2005 và chia các
quyết định của ĐHĐCĐ thành hai loại, theo đó, đối với những quyết định thông

38. 37
thường sẽ được thông qua khi được số cổ đông đại diện ít nhất 51% tổng số phiếu
biểu quyết tham dự họp chấp thuận, nếu Điều lệ công ty không quy định một tỷ lệ
khác cao hơn. Đối với các vấn đề quan trọng như quyết định loại cổ phần và tổng số
cổ phần của từng loại; Thay đổi ngành, nghề và lĩnh vực kinh doanh; Thay đổi cơ
cấu tổ chức quản lý công ty; tổ chức lại, giải thể công ty… quyết định của ĐHĐCĐ
được thông qua khi có được sự đồng ý của số cổ đông đại diện cho ít nhất 65% tổng
số phiếu biểu quyết dự họp, tỷ lệ cụ thể do Điều lệ công ty quy định (Khoản 1 Điều
144, LDN 2014). Các tỷ lệ trên tại LDN 2005 lần lượt là 65% và 75%, như vậy
LDN 2014 đã giảm đáng kể điều kiện về tỷ lệ phiếu biểu quyết để thông qua quyết
định của ĐHĐCĐ, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho DN thực hiện các vấn đề thuộc
thẩm quyền của ĐHĐCĐ. Quy định sửa đổi của LDN 2014 cũng khá tương đồng
với pháp luật một số nước trên thế giới, LCT của nhiều nước trên thế giới như Úc,
New Zealand, Trung Quốc, bang Delaware (Hoa Kỳ) quy định điều kiện thông qua
các quyết định thông thường của ĐHĐCĐ ít nhất là 51% [15]. Tỷ lệ thông qua các
quyết định đặc biệt ở Trung Quốc, Hàn Quốc và Philippin là 66,6%. Thậm chí LCT
của Đức không quy định về tỷ lệ phần trăm trong số cổ phần có quyền biểu quyết để
thông qua quyết định của ĐHĐCĐ mà để vấn đề này cho điều lệ công ty quy định
[33].
Quy định của LDN 2014 về tỷ lệ phiếu biểu quyết tối thiểu để thông qua quyết
định của ĐHĐCĐ cũng phù hợp với quy định của pháp luật chuyên ngành. Trong
quá trình đàm phán gia nhập WTO, nhiều nước thành viên cho rằng quy định về
điều kiện tiến hành họp và thông qua quyết định của ĐHĐCĐ theo LDN 2005 là
quá cao, chưa tương đồng với quy định của các nước thành viên. Do vậy, Việt Nam
đã phải cam kết chấp nhận cho phép trong công ty liên doanh ở một số lĩnh vực, các
bên có quyền thỏa thuận trong Điều lệ một tỷ lệ nhỏ hơn (51%) cho điều kiện họp
hợp lệ và thông qua quyết định của ĐHĐCĐ [6]. Trên cơ sở cam kết này, Quốc hội
đã thông qua Nghị quyết 71/2006/NQ-QH11 phê chuẩn nghị định thư gia nhập
WTO của Việt Nam. Ngày 24/10/2007, Ngân hàng nhà nước ban hành công văn số
11388/NHNN-CNH hướng dẫn các ngân hàng thương mại áp dụng tỷ lệ tối thiểu là

39. 38
51%. Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 (Khoản 3 Điều 59) quy định tỷ lệ biểu
quyết của ĐHĐCĐ chỉ là 51% trở lên và với các vấn đề quan trọng là 65%. Tuy
nhiên, việc thông qua LDN 2014 cũng phải thực hiện đồng bộ với việc hoàn thiện
các văn bản pháp luật khác, chẳng hạn trong Điều lệ mẫu áp dụng cho các công ty
niêm yết do Bộ Tài chính ban hành ngày 19/3/2007, tỷ lệ tối thiểu áp dụng lại là
65%; Công văn số 771/BKH-TCT ngày 26/12/2007 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư
khẳng định tỷ lệ tối thiểu theo Nghị quyết số 771/2006/QH11 chỉ áp dụng cho các
công ty liên doanh trong lĩnh vực thương mại dịch vụ cam kết gia nhập WTO mà
không phải áp dụng cho tất cả công ty, đối với một số lĩnh vực dịch vụ khác vẫn
chưa có quy định điều chỉnh cụ thể. Các quy định này dẫn đến sự thiếu thống nhất
trong các văn bản pháp luật khi cùng quy định về một vấn đề và đòi hỏi phải được
hoàn thiện, đồng bộ.
Tỷ lệ biểu quyết để tiến hành họp ĐHĐCĐ và thông qua các quyết định như
quy định của LDN 2014 mặc dù đã tạo thuận lợi của CTCT đặc biệt là công ty đại
chúng dễ dàng thực hiện các quyền của ĐHĐCĐ. Tuy nhiên, trong vấn đề hoàn
thiện vai trò quản trị của ĐHĐCĐ không thể vì lợi ích nhóm của cổ đông này mà hy
sinh lợi ích nhóm của cổ đông khác mà nên hài hòa hóa lợi ích cũng như đảm bảo
sự tương đồng với pháp luật của các quốc gia khác trên thế giới. Với tỷ lệ biểu
quyết được hạ thấp đáng kể so với quy định của LDN 2005 thì một hoặc một số cổ
đông đa số có thể dễ dàng đạt được tỷ lệ thông qua quyết định của ĐHĐCĐ – cơ
quan có quyền quyết định cao nhất của CTCP. Các cổ đông thiểu số không thể có
được ảnh hưởng thực sự vào nội dung các quyết định quan trọng của công ty; từ đó
làm giảm hiệu lực giám sát bảo vệ quyền và lợi ích của cổ đông. Trong khi các quy
định pháp luật về bảo vệ cổ đông là rất cần thiết và có ý nghĩa trong điều kiện hiện
nay ở nước ta, khi các cơ chế kiểm soát bên ngoài còn chưa có đủ điều kiện để phát
huy tác dụng; Tòa án còn chưa được các bên ưu tiên lựa chọn và chưa trở thành
công cụ có hiệu quả giải quyết tranh chấp, bảo vệ công bằng lợi ích của các bên liên
quan. Trong điều kiện nói trên, việc quy định tỷ lệ cần thiết để thông qua các quyết

40. 39
định của ĐHĐCĐ một cách hợp lý, hài hoà hơn sẽ góp phần cân bằng quyền và lợi
ích giữa cổ đông đa số và cổ đông thiểu số.
Xét ở khía cạnh khác, khi tỷ lệ biểu quyết để tiến hành họp ĐHĐCĐ (ít nhất
51% khi triệu tập lần thứ nhất, và ít nhất 33% khi triệu tập lần thứ hai) và thông qua
các quyết định (với quyết định thông thường là ít nhất 65%, và với một số quyết
định đặc biệt là ít nhất 51% của tổng cổ đông đại diện số phiếu biểu quyết tham dự
họp theo tỷ lệ nêu trên) đều đồng thời thấp như vậy sẽ dẫn đến sự mất cân đối,
quyết định của ĐHĐCĐ được thông qua chưa thực sự phản ánh được ý chí của chủ
sở hữu, mà mang tính bộ phận, nhóm cổ đông nhiều hơn. Vì vậy, việc hoàn thiện
vai trò quản trị cuả ĐHĐCĐ trong CTCT cũng phải đảm bảo sự cân đối tỷ lệ biểu
quyết tiến hành họp và thông qua quyết định của ĐHĐCĐ, giải quyết hài hoà lợi ích
của nhóm cổ động, lợi ích chung của công ty và các bên có liên quan.
2.2.2.4. Thể thức thông qua quyết định của ĐHĐCĐ
Bên cạnh việc thông qua các quyết định bằng thể thức triệu tập họp, LDN
2014 tiếp tục kế thừa LDN 2005 quy định các quyết định của ĐHĐCĐ còn có thể
được thực hiện bằng thể thức lấy ý kiến cổ đông bằng văn bản (Điều 145 LDN
2014). Quy định về lấy ý kiến bằng văn bản của LDN 2014 khá tương đồng với
pháp luật công ty Hoa Kỳ khi họ cũng cho phép các cổ đông thể hiện sự nhất trí
bằng văn bản mà không cần tổ chức họp (Điều 7.04 RMBCA). Trong khi đó, một số
bang của Hoa Kỳ cũng cho phép tham dự ĐHĐCĐ bằng điện thoại truyền hình hoặc
các phương tiện liên lạc điện tử khác (Điều 228 LCT của Bang Delaware, Hoa Kỳ),
và một số bang cho phép thực hiện hành động, hoặc coi như hành động được thực
hiện bởi các cổ đông với ý kiến tán thành bằng văn bản của đa số (Khoản 1 Điều
407 LCT kinh doanh của Michigan). Về tỷ lệ thông qua quyết định của ĐHĐCĐ
bằng thể thức lấy ý kiến bằng văn, nếu như ở những nước này, điều kiện để thông
qua quyết định của ĐHĐCĐ chỉ cần đa số ý kiến tán thành thì ở Việt Nam, tỷ lệ này
có sự thay đổi theo pháp luật từng thời kỳ. LDN 1999 quy định tỷ lệ thông qua
quyết định của ĐHĐCĐ bằng thể thức lấy ý kiến bằng văn là 51% tổng số phiếu
biểu quyết, LDN 2005 quy định khá cao là 75%, và với LDN 2014 một lần nữa các

41. 40
nhà làm luật lại quy định tương tự tỷ lệ tại LDN 1999 là 51%. Việc giảm tỷ lệ thông
qua quyết định của ĐHĐCĐ bằng thể thức lấy ý kiến cổ đồng bằng văn bản từ 75%
xuống 51% của LDN 2014 là một thay đổi khá lớn. Nếu Điều lệ công ty không quy
định khác thì với một tỷ lệ thấp như vậy, dễ dẫn đến tình trạng HĐQT lạm dụng và
tìm cách lấy ý kiến bằng văn bản để thông qua mọi vốn đề thuộc thẩm quyền của
HĐQT, đặc biệt là những vấn đề mà nếu triệu tập họp phải thông qua với ít nhất
65% tổng số phiếu biểu quyết của tất cả cổ đông dự họp chấp thuận.
Bên cạnh đó, việc LDN 2014 vẫn quy định một tỷ lệ chung để thông qua tất cả
các quyết định của ĐHĐCĐ khi thông qua quyết định bằng thể thức lấy ý kiến bằng
văn bản thể hiện sự không thống nhất với phương thức thông qua quyết định của
ĐHĐCĐ tại cuộc họp. Cụ thể: cũng là việc thông qua quyết định của ĐHĐCĐ
nhưng đối với các quyết định quan trọng quy định tại Khoản 1 Điều 144 LDN 2014
sẽ được thông qua tại cuộc họp ĐHĐCĐ với tỷ lệ là 65% nhưng nếu được lấy ý
kiến cổ đông bằng văn bản thì chỉ đòi hỏi phải được 51% tổng số phiếu biểu quyết
chấp nhận. Quy định như vậy đã phần nào làm giảm ưu điểm và tính quan trọng của
cuộc họp HĐQT – nơi mà các vấn đề thuộc thẩm quyền của HĐQT được các cổ
đông cùng trao đổi, đánh giá rõ ràng, có ý kiến phản biện, lý giải của cả bên đông ý
và bên không đồng ý… Thể thức lấy ý kiến bằng văn bản mặc dù nhanh chóng, tiết
kiệm nhưng không đảm bảo được tính chính xác, rõ ràng đặc biệt là trong việc
thông qua các quyết định quan trọng của ĐHĐCĐ. Do vậy, cần xem xét sửa đổi quy
định này theo hướng áp dụng tỷ lệ riêng cho các quyết định thông thường và quyết
định đặc biệt khi lấy ý kiến bằng văn bản thay vì tỷ lệ chung như hiện nay.
2.2.2.5. Thời gian họp ĐHĐCĐ thƣờng niên
Hiện nay quy trình soạn thảo văn bản pháp luật được thực hiện theo hướng, cơ
quan chủ quản trong lĩnh vực nào sẽ chủ trì soạn thảo văn bản pháp luật trong lĩnh
vực đó. Vì vậy, đã có hiện tượng các văn bản mâu thuẫn , chồng chéo nhau. Cụ thể
liên quan đến thời gian họp ĐHĐCĐ thường niên quy định tại LDN và Luật kế toán
là một điển hình. Đối với CTCP, ĐHĐCĐ là cơ quan quyết định cao nhất của Công
ty, trong đó có quyền thông qua BCTC hằng năm (Điểm e Khoản 2 Điều 135 và