Submit Search
Upload
Монгол хүний хөгжил, хот суурингийн үүсэл, хөгжлийн хандлага
•
Download as DOCX, PDF
•
0 likes
•
3,746 views
T
tolya_08
Follow
Монгол хүний хөгжил, хот суурингийн үүсэл, хөгжлийн хандлага
Read less
Read more
Education
Report
Share
Report
Share
1 of 10
Download now
Recommended
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
П. Эрдэнэсайхан
хүний үүсэл
хүний үүсэл
azpurev
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
П. Эрдэнэсайхан
монгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутрал
Baterdene Tserendash
Монголын аж үйлдвэр
Монголын аж үйлдвэр
CEO ZOL
хөдөлмөр эрхлэлт
хөдөлмөр эрхлэлт
Aska Ashka
соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )
соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )
Maa Enkh
манжийн үеийн монгол
манжийн үеийн монгол
Kun Martice
Recommended
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
П. Эрдэнэсайхан
хүний үүсэл
хүний үүсэл
azpurev
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
П. Эрдэнэсайхан
монгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутрал
Baterdene Tserendash
Монголын аж үйлдвэр
Монголын аж үйлдвэр
CEO ZOL
хөдөлмөр эрхлэлт
хөдөлмөр эрхлэлт
Aska Ashka
соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )
соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )
Maa Enkh
манжийн үеийн монгол
манжийн үеийн монгол
Kun Martice
Улс орноо хөгжүүлэх чиг хандлага, зөрөлдөөн, 1932 оны зэвсэгт бослого
Улс орноо хөгжүүлэх чиг хандлага, зөрөлдөөн, 1932 оны зэвсэгт бослого
П. Эрдэнэсайхан
монголчуудын угсаа гарвал, тархац
монголчуудын угсаа гарвал, тархац
Sainbuyn Baagii
эдийн засгийн хөгжил ба хөгжлийн эдийн засаг
эдийн засгийн хөгжил ба хөгжлийн эдийн засаг
deegii0909
ажилгүйдэл, түүний хэлбэр
ажилгүйдэл, түүний хэлбэр
tserendulamaa
түүх соёлын дурсгал
түүх соёлын дурсгал
МҮЗСХТ ТББ
ёс суртахуун ба харилцаа
ёс суртахуун ба харилцаа
chuluunbaatargankhuu
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
tolya_08
Социализм Монголд
Социализм Монголд
Jvk Law
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Tuvshinsanaa Baasanjav
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
Kun Martice
Coril nom hariutaigaa
Coril nom hariutaigaa
tungalag
хүүхдийн тоглоомын талбайн стандарт
хүүхдийн тоглоомын талбайн стандарт
Mr Nyak
хүний үүсэл
хүний үүсэл
Burmaa Ganbaatar
төрт улсууд [Autosaved]
төрт улсууд [Autosaved]
Batchimeg Tomorbaatar
төрийн ёс ёслол. Òåõíîëîãè 3à
төрийн ёс ёслол. Òåõíîëîãè 3à
Bayarmaa Nymtsooj
Монголын түүхийн үечлэл, түүх судлахын учир холбогдол
Монголын түүхийн үечлэл, түүх судлахын учир холбогдол
tolya_08
өргөмжлөл
өргөмжлөл
Bama740517
философи 1
философи 1
Жак М.У
11 анги соёл.pptx
11 анги соёл.pptx
gansukhm2
юань улсын соёл
юань улсын соёл
Бат-Эрдэнэ Х.
монголчуудын бичгийн соёл,түүх
монголчуудын бичгийн соёл,түүх
Temka Temuujin
хүний хөгжил
хүний хөгжил
Dorj Otgonchimeg
More Related Content
What's hot
Улс орноо хөгжүүлэх чиг хандлага, зөрөлдөөн, 1932 оны зэвсэгт бослого
Улс орноо хөгжүүлэх чиг хандлага, зөрөлдөөн, 1932 оны зэвсэгт бослого
П. Эрдэнэсайхан
монголчуудын угсаа гарвал, тархац
монголчуудын угсаа гарвал, тархац
Sainbuyn Baagii
эдийн засгийн хөгжил ба хөгжлийн эдийн засаг
эдийн засгийн хөгжил ба хөгжлийн эдийн засаг
deegii0909
ажилгүйдэл, түүний хэлбэр
ажилгүйдэл, түүний хэлбэр
tserendulamaa
түүх соёлын дурсгал
түүх соёлын дурсгал
МҮЗСХТ ТББ
ёс суртахуун ба харилцаа
ёс суртахуун ба харилцаа
chuluunbaatargankhuu
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
tolya_08
Социализм Монголд
Социализм Монголд
Jvk Law
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Tuvshinsanaa Baasanjav
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
Kun Martice
Coril nom hariutaigaa
Coril nom hariutaigaa
tungalag
хүүхдийн тоглоомын талбайн стандарт
хүүхдийн тоглоомын талбайн стандарт
Mr Nyak
хүний үүсэл
хүний үүсэл
Burmaa Ganbaatar
төрт улсууд [Autosaved]
төрт улсууд [Autosaved]
Batchimeg Tomorbaatar
төрийн ёс ёслол. Òåõíîëîãè 3à
төрийн ёс ёслол. Òåõíîëîãè 3à
Bayarmaa Nymtsooj
Монголын түүхийн үечлэл, түүх судлахын учир холбогдол
Монголын түүхийн үечлэл, түүх судлахын учир холбогдол
tolya_08
өргөмжлөл
өргөмжлөл
Bama740517
философи 1
философи 1
Жак М.У
11 анги соёл.pptx
11 анги соёл.pptx
gansukhm2
юань улсын соёл
юань улсын соёл
Бат-Эрдэнэ Х.
What's hot
(20)
Улс орноо хөгжүүлэх чиг хандлага, зөрөлдөөн, 1932 оны зэвсэгт бослого
Улс орноо хөгжүүлэх чиг хандлага, зөрөлдөөн, 1932 оны зэвсэгт бослого
монголчуудын угсаа гарвал, тархац
монголчуудын угсаа гарвал, тархац
эдийн засгийн хөгжил ба хөгжлийн эдийн засаг
эдийн засгийн хөгжил ба хөгжлийн эдийн засаг
ажилгүйдэл, түүний хэлбэр
ажилгүйдэл, түүний хэлбэр
түүх соёлын дурсгал
түүх соёлын дурсгал
ёс суртахуун ба харилцаа
ёс суртахуун ба харилцаа
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Социализм Монголд
Социализм Монголд
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
Coril nom hariutaigaa
Coril nom hariutaigaa
хүүхдийн тоглоомын талбайн стандарт
хүүхдийн тоглоомын талбайн стандарт
хүний үүсэл
хүний үүсэл
төрт улсууд [Autosaved]
төрт улсууд [Autosaved]
төрийн ёс ёслол. Òåõíîëîãè 3à
төрийн ёс ёслол. Òåõíîëîãè 3à
Монголын түүхийн үечлэл, түүх судлахын учир холбогдол
Монголын түүхийн үечлэл, түүх судлахын учир холбогдол
өргөмжлөл
өргөмжлөл
философи 1
философи 1
11 анги соёл.pptx
11 анги соёл.pptx
юань улсын соёл
юань улсын соёл
Viewers also liked
монголчуудын бичгийн соёл,түүх
монголчуудын бичгийн соёл,түүх
Temka Temuujin
хүний хөгжил
хүний хөгжил
Dorj Otgonchimeg
Хотын соёл танаас эхлэнэ
Хотын соёл танаас эхлэнэ
Хотын Соёл
UX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and Archives
UX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and Archives
Ned Potter
3 Things Every Sales Team Needs to Be Thinking About in 2017
3 Things Every Sales Team Needs to Be Thinking About in 2017
Drift
NBG gariin avlaga 2014
NBG gariin avlaga 2014
Mbg Muugii
ядуурал
ядуурал
pagmapagma
Монгол улс дахь улс төрийн бүлэглэлүүд ба намууд
Монгол улс дахь улс төрийн бүлэглэлүүд ба намууд
tolya_08
гэр бүлийн өнөөгийн байдал
гэр бүлийн өнөөгийн байдал
Bayarmaa Anu
"Хотын соёл" төслийн танилцуулга
"Хотын соёл" төслийн танилцуулга
Хотын Соёл
хятан
хятан
tungalag
Niisleliin tvvh soyl2013
Niisleliin tvvh soyl2013
Burmaa Ganbaatar
Манжийн эрхшээлийн үеийн монгол
Манжийн эрхшээлийн үеийн монгол
happylight_anand
нийгмийн ажлын өнөөгийн байдал, хөгжлийн чиг хандлага
нийгмийн ажлын өнөөгийн байдал, хөгжлийн чиг хандлага
Sukhochirxna
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
tolya_08
Batbayar presentation Нийгмийн ажлын талаарх ерөнхий ойлголт
Batbayar presentation Нийгмийн ажлын талаарх ерөнхий ойлголт
The Institute of Social Sciences
Manjiin ue
Manjiin ue
Nergui Oyunchinmeg
Кейс
Кейс
Morkovushka
нийгмийн ажилтны ёс зүй - 3
нийгмийн ажилтны ёс зүй - 3
E-Gazarchin Online University
нийгмийн ажилтны ёс зүй
нийгмийн ажилтны ёс зүй
eeneepeace
Viewers also liked
(20)
монголчуудын бичгийн соёл,түүх
монголчуудын бичгийн соёл,түүх
хүний хөгжил
хүний хөгжил
Хотын соёл танаас эхлэнэ
Хотын соёл танаас эхлэнэ
UX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and Archives
UX, ethnography and possibilities: for Libraries, Museums and Archives
3 Things Every Sales Team Needs to Be Thinking About in 2017
3 Things Every Sales Team Needs to Be Thinking About in 2017
NBG gariin avlaga 2014
NBG gariin avlaga 2014
ядуурал
ядуурал
Монгол улс дахь улс төрийн бүлэглэлүүд ба намууд
Монгол улс дахь улс төрийн бүлэглэлүүд ба намууд
гэр бүлийн өнөөгийн байдал
гэр бүлийн өнөөгийн байдал
"Хотын соёл" төслийн танилцуулга
"Хотын соёл" төслийн танилцуулга
хятан
хятан
Niisleliin tvvh soyl2013
Niisleliin tvvh soyl2013
Манжийн эрхшээлийн үеийн монгол
Манжийн эрхшээлийн үеийн монгол
нийгмийн ажлын өнөөгийн байдал, хөгжлийн чиг хандлага
нийгмийн ажлын өнөөгийн байдал, хөгжлийн чиг хандлага
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
Batbayar presentation Нийгмийн ажлын талаарх ерөнхий ойлголт
Batbayar presentation Нийгмийн ажлын талаарх ерөнхий ойлголт
Manjiin ue
Manjiin ue
Кейс
Кейс
нийгмийн ажилтны ёс зүй - 3
нийгмийн ажилтны ёс зүй - 3
нийгмийн ажилтны ёс зүй
нийгмийн ажилтны ёс зүй
Similar to Монгол хүний хөгжил, хот суурингийн үүсэл, хөгжлийн хандлага
Газарзүй 9 Монголын хүн ам.ppt
Газарзүй 9 Монголын хүн ам.ppt
Enkh Tseba
монголын хүн ам
монголын хүн ам
Haliun53
Population
Population
BMunguntuul
монголын залуучууд
монголын залуучууд
Monhbold Mbold
Монгол орны эдийн засгийн хөгжил
Монгол орны эдийн засгийн хөгжил
nansak08
Монгол орны эдийн засгийн хөгжил
Монгол орны эдийн засгийн хөгжил
nansak08
Соёл судлал - Ахуйн соёл
Соёл судлал - Ахуйн соёл
Temuulen Nyamdorj
нийгмийн хөгжлийн концепци
нийгмийн хөгжлийн концепци
Bayarmaa Anu
нийгмийн хөгжлийн концепци
нийгмийн хөгжлийн концепци
Bayarmaa Anu
Mongol ulsiin tvvh v 2003
Mongol ulsiin tvvh v 2003
Saraa Hurlee
Монгол улсын урт хугацааны хөгжлийн цогц бодлого
Монгол улсын урт хугацааны хөгжлийн цогц бодлого
Enkh Tseba
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
tolya_08
нийгмийн ажил, философи гарын авлага
нийгмийн ажил, философи гарын авлага
E-Gazarchin Online University
Дэлхийн хүн ам
Дэлхийн хүн ам
BMunguntuul
Population
Population
BMunguntuul
Population
Population
BMunguntuul
Хүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх нь
Хүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх нь
Turbold Bat
Ж.Цолмон: Эрүүл мэндийн салбарт тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам
Ж.Цолмон: Эрүүл мэндийн салбарт тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам
Unuruu Dear
Ж.Цолмон: Эрүүл мэндийн салбарын тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам
Ж.Цолмон: Эрүүл мэндийн салбарын тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам
Unuruu Dear
ECON302-хичээл 4 /20190129/
ECON302-хичээл 4 /20190129/
E-Gazarchin Online University
Similar to Монгол хүний хөгжил, хот суурингийн үүсэл, хөгжлийн хандлага
(20)
Газарзүй 9 Монголын хүн ам.ppt
Газарзүй 9 Монголын хүн ам.ppt
монголын хүн ам
монголын хүн ам
Population
Population
монголын залуучууд
монголын залуучууд
Монгол орны эдийн засгийн хөгжил
Монгол орны эдийн засгийн хөгжил
Монгол орны эдийн засгийн хөгжил
Монгол орны эдийн засгийн хөгжил
Соёл судлал - Ахуйн соёл
Соёл судлал - Ахуйн соёл
нийгмийн хөгжлийн концепци
нийгмийн хөгжлийн концепци
нийгмийн хөгжлийн концепци
нийгмийн хөгжлийн концепци
Mongol ulsiin tvvh v 2003
Mongol ulsiin tvvh v 2003
Монгол улсын урт хугацааны хөгжлийн цогц бодлого
Монгол улсын урт хугацааны хөгжлийн цогц бодлого
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
нийгмийн ажил, философи гарын авлага
нийгмийн ажил, философи гарын авлага
Дэлхийн хүн ам
Дэлхийн хүн ам
Population
Population
Population
Population
Хүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх нь
Хүн амын байршил хөгжилд нөлөөлөх нь
Ж.Цолмон: Эрүүл мэндийн салбарт тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам
Ж.Цолмон: Эрүүл мэндийн салбарт тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам
Ж.Цолмон: Эрүүл мэндийн салбарын тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам
Ж.Цолмон: Эрүүл мэндийн салбарын тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам
ECON302-хичээл 4 /20190129/
ECON302-хичээл 4 /20190129/
More from tolya_08
Монгол орон хүн төрөлхтөний уугуул өлгий нутаг болох нь.
Монгол орон хүн төрөлхтөний уугуул өлгий нутаг болох нь.
tolya_08
Бөөгийн хийгээд бурхны шашны түүхэн тойм, номлолын агуулга.
Бөөгийн хийгээд бурхны шашны түүхэн тойм, номлолын агуулга.
tolya_08
Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны зохион байгуулалт, түшмэл ёс.
Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны зохион байгуулалт, түшмэл ёс.
tolya_08
Гадаад болон дотоод худалдааны түүхэн тойм, алба татварын тухай.
Гадаад болон дотоод худалдааны түүхэн тойм, алба татварын тухай.
tolya_08
Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, үйл ажиллагаа, дипломат ёсны уламжлалын талаар.
Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, үйл ажиллагаа, дипломат ёсны уламжлалын талаар.
tolya_08
Аж үйлдвэр, эдийн засгийн дэд бүтцийн хөгжил, хандлага.
Аж үйлдвэр, эдийн засгийн дэд бүтцийн хөгжил, хандлага.
tolya_08
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
tolya_08
Mt.torin.usel
Mt.torin.usel
tolya_08
Монголын сонгодог мал аж ахуйн түүхэн тойм, газар тариалан, гар ...
Монголын сонгодог мал аж ахуйн түүхэн тойм, газар тариалан, гар ...
tolya_08
Монголчуудын улс төрийн үзэл санааны хөгжлийн түүхэн тойм, тусгаар тогтнол, т...
Монголчуудын улс төрийн үзэл санааны хөгжлийн түүхэн тойм, тусгаар тогтнол, т...
tolya_08
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
tolya_08
Байлдан дагуулал ба гадаад харилцааны харилцан хамаарал.
Байлдан дагуулал ба гадаад харилцааны харилцан хамаарал.
tolya_08
Mt.1990.huvisgal
Mt.1990.huvisgal
tolya_08
Mon.t 3p
Mon.t 3p
tolya_08
Mon.t 1
Mon.t 1
tolya_08
Mon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshil
tolya_08
Ert shutleg
Ert shutleg
tolya_08
chingisiin uureg
chingisiin uureg
tolya_08
More from tolya_08
(18)
Монгол орон хүн төрөлхтөний уугуул өлгий нутаг болох нь.
Монгол орон хүн төрөлхтөний уугуул өлгий нутаг болох нь.
Бөөгийн хийгээд бурхны шашны түүхэн тойм, номлолын агуулга.
Бөөгийн хийгээд бурхны шашны түүхэн тойм, номлолын агуулга.
Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны зохион байгуулалт, түшмэл ёс.
Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны зохион байгуулалт, түшмэл ёс.
Гадаад болон дотоод худалдааны түүхэн тойм, алба татварын тухай.
Гадаад болон дотоод худалдааны түүхэн тойм, алба татварын тухай.
Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, үйл ажиллагаа, дипломат ёсны уламжлалын талаар.
Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, үйл ажиллагаа, дипломат ёсны уламжлалын талаар.
Аж үйлдвэр, эдийн засгийн дэд бүтцийн хөгжил, хандлага.
Аж үйлдвэр, эдийн засгийн дэд бүтцийн хөгжил, хандлага.
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Mt.torin.usel
Mt.torin.usel
Монголын сонгодог мал аж ахуйн түүхэн тойм, газар тариалан, гар ...
Монголын сонгодог мал аж ахуйн түүхэн тойм, газар тариалан, гар ...
Монголчуудын улс төрийн үзэл санааны хөгжлийн түүхэн тойм, тусгаар тогтнол, т...
Монголчуудын улс төрийн үзэл санааны хөгжлийн түүхэн тойм, тусгаар тогтнол, т...
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Байлдан дагуулал ба гадаад харилцааны харилцан хамаарал.
Байлдан дагуулал ба гадаад харилцааны харилцан хамаарал.
Mt.1990.huvisgal
Mt.1990.huvisgal
Mon.t 3p
Mon.t 3p
Mon.t 1
Mon.t 1
Mon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshil
Ert shutleg
Ert shutleg
chingisiin uureg
chingisiin uureg
Монгол хүний хөгжил, хот суурингийн үүсэл, хөгжлийн хандлага
1.
Батлав. Тэнхмийн эрхлэгч
Б.Уламбаяр Монголын түүхийн хичээлийн конспект Сэдэв: Монгол хүний хөгжил, хот суурингийн үүсэл, хөгжлийн хандлага Нэг. Монгол хүний хөгжлийн түүхэн тойм. Монгол хүний хөгжлийн өлгий бол айл гэр юм. Монголчууд эхийн талыг цусан төрөл, эцгийн талыг ясан төрөл хэмээн авч үзэж, үл ойртох, үл холилдох зарчим дээр үндэслэж, гэр бүлийг зохион байгуулж ирсэн уламжлалтай. Дээрхээс гадна монгол хүний хөгжилд төрөлх гэр, өрх тусгаарлалт, хот айл, саахалт багагүй үүрэгтэй. Нүүдэлчдийн аж төрөх ёсны нэг онцлог гэвэл айл, саахалтаа сонгодог, сольдог явдал юм. Үүгээрээ суурин иргэншлээс зарчмын ялгаатай. Бидний өвөг дээдэс “Айл хүний амь нэг, саахалт айлын санаа нэг” хэмээн ярилцаж ирсэн нь их утга учиртай юм. Эртний монголчууд овог аймгаараа хүй элгэн болж байсан бол энэ нь алсдаа задарч аймаг, хошуудын засаг захиргаанд баригдан нутаг усаараа хүй элгэн болж хувирсан. Энэхүү нутаг усны хүй элгэний харьцаа монгол хүний хөгжилд зохих дэвшил авчирсан гэж үздэг. Хүний хөгжилд дараах зангилаа асуудлуудыг багтаан авч үздэг. Үүнд: 1. Хүн ам түүний эрүүл мэндийн асуудал 2. Хүн амын боловсролын түвшин 3. Хүн амын амьжиргааны түвшин зэрэг юм. Эдгээрийг тус тусад нь дэлгэрүүлэн авч үзье. Хүн амын эрүүл мэндийн байдал 20-р зууны эхэн үеийг хүртэл манай улсын хүн амын тоог тодорхойлсон баримт сэлт төдийлөн их биш юм. Энэ нь онголчууд хүн ам, малын тоог нууцалдаг байсантай холбоотой гэж судлаачид үздэг. Манай улсын хүн амын тооллогын хамгийн эхэн үеийн баримт нь 1 918 онд холбогдож байна. Энэ тооллогоор монгол улсын хүн амыг 647,5 мянга байсан гэжээ. Өнөөдөр 2,7 сая гаруй болсон. 2010 оны тооллогоор Энэ тоог 1918 оныхтой харьц уулбал монгол улсын хүн ам 4,17 дахин өссөн дүн харагдаж байна. 20-р зууны эхний хагаст монголын хүн ам жилд дунджаар 0,3 хувь өсч байсан бол 2-р
2.
хагаст 2,3 хувь
болсон. Энэ үзүүлэлт нь дэлхийн болон Азийн орнуудын хүн амын өсөлтийн хувиас давсан үзүүлэлт юм. 20-р зууны 2-р хагаст хүн амын өсөлт: дд Хүн ам Жилийн дундаж өсөлтийн хувь 1. Дэлхийн хүн ам 1,3 хувь 2. Азийн хүн ам 1,9 хувь 3. Монгол улсын хүн ам 2,3 хувь Монгол улсын хүн амын өсөлтийн оргил үе нь 1970-1980 онд байсан бөгөөд 1980онд 2,7 хувьд хүрсэн байна. 1990-ээд оноос энэ үзүүлэлт буурч, 1990-2004 онд жилд дунджаар 1,4 хувь болсонн байна. 1918 оны баримтаас харахад мон гол улсын хүн ам 1900-1918 онд жилд дунджаар 0,1 хувиар өсч байсан тухай дурдсан буй. Сүүлийн жилүүдэд тухайлбал 2008 оноос хойш төрөлт нэмэгдэн, хүн ам өсч байна. Энэ нь нэг талаас манай хүн ам үндсэн сууриараа өссөн явдалтай, нөгөө талаас төр засгаас явуулж байгаа бодлоготой холбоотой гэж үздэг. Тухайлбал урьд нь 5 хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхэд “Алдарт эх“–ийн II одон, 8 хүүхэд төрүүлж өсгөсөн бол I- одон олгож, хүүхдийн мөнгө олгодог байсан бол, одоо 4 хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхэд II одон, 6 хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхэд I-одон өгч буй нь хүн амын өсөлтийг дэмжсэн төрийн бодлого юм. Дундаж наслалт: дд Дундаж наслалт 1915 2004 2025 1. Монгол 22 64,58 Эрэгтэй 70 эмэгтэй 74,7 Монголчуудын дундаж наслалт ХХ зуунд нэмэгдсэн. Оросын эрдэмттэн И.Н.Майский ХХ зууны эхэн үед бичихдээ “ монголчуудын наслалт тийм ч урт биш. Монголд цал буурал хөгшчүүл бараг үл тааралдана. Монгол хүн 50-60 насандаа аль хэдийнэ шүдгүй болсон байх нь элбэг ... 1918 онны тооллого 50-аас дээш насны эрэгтэйчүүдийг ердөө л өвөгчүүлийн тоонд оруулсан нь санамсаргүй хэрэг биш байх “ орчин үеийн монгол. УБ.2001.43 дахь тал гэжээ. Монгол хүний дундаж нас 2003 оны байдлаар дэлхийн дунджаас 3,1-ээр% хөгжиж буй орнуудын дунджаас 1,0-ээр, дунд зэргийн хөгжил бүхий орнуудаас 3,2-оор, өндөр хөгжилтэй
3.
орнуудынхаас 14,8 жилээр
доогуур байна. Монгол хүний хөгжлийн анхдагч илэрхийлэл нь бие бялдарын хөгжил гэж үздэг. Монголчууд малын амьтны гаралтай цэвэр бүтээгдэхүүн хэрэглэдэг нь олон хүчин зүйлтэй холбоотой. Байгаль, цаг агаар, хөдөлмөрийн онцлог, монгол хүний биологийн онцлог гэх зэрэг улаан, цагаан, ногоон идээг улиралд зохицуулан хэрэглэж ирсэн ард түмэн юм. Хүний хөгжлийн нэг гол үзүүлэлт нь боловсролын түвшин болох тухай өмнө өгүүлсэн. Монгол хүний оюуны хөгжлийн нэгэн илэрхийлэл нь тэдний сэтгэлгээний онцлогт тусгалаа олсон байдаг. Тэр нь хавтгай бус бөмбөрцгийн хэлбэртэй, эзлэхүүнт багтаамжтай, ерөн хийгөөс тусгайд шилжих шилжилт зон хилсон, хийсвэрлэлт, билэгдэлт шинжээрээ давтагдашгүй чанартай юм. Тухайлбал монголчууд “ Эргэх нар, ээлжлэх төр “ хэмээн ярьдаг нь бөмбөрцгөн хэлбэрийн сэтгэлгээний нэг жишээ мөн бөгөөд Д.Сүхбаатар жанжин нэгэнтээ “ сурах чиглэлийг эрхэм болговоос хандах зүг өөрөө тогтоно “ гэсэн нь угтаа ерөн хийгөөс тусгайд шилжих сэтгэлгээний өвөрмөц онцлогийг агуулсан нь тодорхой байна. Үүнчлэн монгол улсын хөдөлмөрийн баатар Намхайнямбуу гуай “ Мал хөлөөрөө явдаг, харин хүн бол сэтгэлээрээ явдаг “ хэмээн өгүүлж байсан нь монгол хийсвэрлэлийн бодит жишээ мөн юм. Монгол хүний боловсролд манай ард түмний уламжлалт мэдлэг ухаан чухал байр эзэлнэ. Энэ нь олон төрөлтэй бөгөөд эмпирик болон прагматик үйлийг агуулсан шинжтэй юм. Малчин хүн газар зүй, цаг уур, гариг эрхэс, өвс ургамалын төрөл зүйл, мал сүргийн маллагаа, мал эм нэлэг, өрхийн үйлдвэрлэл зэргийн талаар өргөн мэлэг, арвин туршлагатай юм. Энэчлэн хурдан морь шинжих, эцэг, эх мал шилэх, нутаг ус сонгох, хатгах, төөнөх үйл хийх мэтэд гаргуун билээ. Монгол хүний хөгжилд хамаарах нэг зүйл нь аман ба бичгийн соёл юм. Хүннү гүрний үед бичиг үсэгтэй байсан тамга, ..., Сүмбэ улсын үеэс албан ёсны боловсролын системийг бий болгож байсан, Нирун улсын үед боловсорсон бичгийн хэлтэй болж, 13-р зуунд төрийн албан ёсны бичигтэй болсон төдийгүй, олон бичиг үсгийг зохион хэрэглэж ирсэн байна. 13-р зуунд Монгол улсын хөвгүүдийн сургууль хэмээх дорно дахины анхны дээд сургуулийг үүсгэн байгуулж байжээ. ХХ зууны эхэн үед шашны сургуультан, төрийн сургуультан, дан монгол бичгийн сургуультан, гэрийн сургуультан зэрэг уламжлалт сургуультнууд байлаа. Энэ уламжлал цааш өргөжин ХХ зууны эхэн үеэс боловсролын шинэ системийн үндэс суурь тавигдсан. Монгол улс бичиг үсэг үл мэдэх явдлыг арилгаж, Крупскаягийн нэрэмжит шагналыг хүртэж байсан.
4.
Боловсролын үзүүлэлтээр 2005
онд дэлхийн 177 орноос 53-58-д жагсчээ. Гэхдээ хүн амын боловсролын салбарт сүүлийн 30 жилд эрэгтэйчүүдийн бичиг үсгийн боловсрол явимгүй буурч, эмэгтэйчүүдийнх өсөх хандлага ажиглагдаж байна. Үндэсний статистикийн газрын судалгаанаас харахад бага боловсрол эзэмшиж байгаа хүмүүсийн 49,6 хувь, дунд боловсролын 53,2 хувь, дээд боловсролын 59,8 хувийг эмэгтэйчүүд эзэлж байна. Зарим төрлийн боловсролыг эзэмшихэд хөрөнгө, орлогын ялгаа нөлөөлж байгаа судалгааны дүн гарсан байна. Тухайлбал хамгийн бага орлоготой бүлгийн 40 суралцагчийн 1 нь, хамгийн өндөр орлоготой бүлгийн 4 хүн тутмын 1 нь дээд боловсрол эзэмшиж байна гэсэн судалгааны дүн гарчээ. 2004 он ст.тайлан Хүний хөгжлийн өөр нэг гол үзүүлэлт бол хүн амын амьжиргааны түвшин юм. Аль ч нийгэмд ядуу хүмүүс, нийгмийн эмзэг бүлэг байдаг. Монголчууд ийм хүмүүсээ анхаарч, дэмжиж тусалж ирсэн эртний уламжлалтай юм. “ МНТ–д “ ... зүг зүгийн мянгад мянгадаас хааны зарлигаар он онд зуун хониноос нэг зусаг хонь гаргуулан “, “ үгээгүй дутууд өгөх “ 280-р зүйл уламжлал тогтсон байжээ. Ард түмний амжиргааны түвшинг социализмын үед “хүн амын аж байдлын түвшин“ гэсэн үзүүлэлтээр дүгнэн авч үзэж байсан. Социализмын үед хүн амын амжиргааны түвшинг сайжруулахын тулд дараах зүйлүүдэд анхаарч байжээ. Үүнд : 1. Өргөн хэрэглээний барааны үнийг тогтвортой байлгах 2. Цалин, хөлс, тэтгэврийг нэмэх замаар иргэдийн орлого нэмэх 3. Татварыг бууруулах 4. Эдийн засгийн чадавхийг нэмэгдүүлэх зэрэг юм. 1990-ээд оноос амьжиргааны доод түвшин гэдэг ойлголтыг энэ салбарт хэрэглэж ирсэн. 2009 оны байдлаар хүн амын амьжиргааны доод түвшинг баруун бүсэд 96100 ₮, хан гайн бүсэд 90600 ₮, төвийн бүсэд 91200 ₮, зүүн бүсэд 86300 ₮, Улаанбаатар хотод 101100₮ - өөр тогтоосон байдаг. 1989 оноос манай улс хүн амын амьжиргааны түвшинг илэрхийлэхдээ олон улсын жишгийг дагаж, макро эдийн засгийн түвшинд дотоодын нийт бүтээгдэхүүн гэдэг үзүүлэлтийг хэрэглэх болсон. 2003 оны байдлаар монгол улсын 1-хүнд ноогдох ДНБ хэмжээ :
5.
- Өндөр орлоготой
орнуудын дундаас 59,5 дахин доогуур - Дэлхийн дунджаас 11,3 дахин доогуур - Хөгжиж буй орнуудын дунджаас 2,7 дахин доогуур байв. УИХ–аас 2008 онд “Монгол улсын мянганы хөгжлийн зорилт“ гэдэг хөтөлбөр баталсан. Энэ хөтөлбөрт дурдсанаар бол 2015 онд ядуурлын түвшинг 1990 оныхоос 2 дахин бууруулахаар тусгасан байна. Ингэснээр ядуурлын түвшин 2015 онд 18,0 хувь болно гэсэн үг. Ядуурлын түвшингийн бууралтын хувь. дд Онууд 1995 1998 2006 2015 1. Ядуурлын хувь 36,3 хувь 35,6 хувь 32,2 хувь 18,0 хувь Монгол улс 2003 оноос НҮБ- ийн аргачлалаар хүний хөгжлийн индексийг тооцож гаргадаг болсон. Үүнчлэн 1997 оноос монгол хүний хөгжлийн илтгэлийг үндэсний хэмжээнд тавьдаг болсон. 2005 оны байдлаар дундаж наслалтаар 117-д, боловсролын үзүүлэлтээр 53-58 д, нэг хүнд ноогдох ДНБ- нээр 137 дугаар байр эзэлж байлаа. Монгол улсын хүний хөгжлийн индекс 2007 оны байдлаар 0,727 гэж тооцоологдож, дэлхийн 182 орноос 115 дугаарт орсон байна. Ингэснээр хүний хөгжлөөр дунд зэргийн гэсэн ангилалд багтжээ. Улсын дотоодод хүний хөгжлийн түвшинг 3 ангиллаар авч үздэг. Доод бүлэгт Баянхонгор, Дорнод, Өвөрхангай, Увс, Хөвсгөл аймаг, дээд бүлэгт Орхон аймаг, Улаанбаатар хот, бусад аймгууд дунд бүлэгт багтдаг байна. Өнөөдөр монгол хүний хөгжлийн шийдвэрлэх асуудлууд гэвэл: - Макро эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангах - Ядуурлыг бууруулах, ажил эрхлэлтийг дэмжих, эмзэг байдлыг багасгах - Жендерийн тэгш байдлыг хангах - Хүний хөгжлийн төлөөх сайн засаглалыг хөгжүүлэх - Хүний хөгжлийг хангах орчныг бий болгох зэрэг юм.
6.
Хоёр. Монголын нийгмийн
харилцаа, бүтцийн өөрчлөлт хувьсалд хот суурингийн нөлөөлөл. Эртний монголчуудын тухайд хот байгуулалтын түүх нэн бүдэг юм. Энэ талын олдвор, баримт болох зүйл ховор байдаг. Зарим судлаачид тухайлбал хятадын түүхч Си Ма Цян “Ши– Чжи“ буюу Түүхэн тэмдэглэл гэдэг зохиолдоо “малын хаа билчээрийн соргог, усны дөхөмийг бодон нүүдэллэн явдаг монголчуудад суусан хот үгүй “ гэж тэмдэглэсэн байна. Үүнчлэн 1922- 1925 онд Төв азийг судлах III экспедицийг авч явсан америкийн эрдэмтэн Р.Ч.Эндрюс бичихдээ “...эзгүй зэлүүд нутгаар нүүдэлэдэг монголчуудад соёл урлаг, уран барилга гэж хэзээ ч байгаагүй “ гэжээ. Эдгээр дүгнэлтүүдтэй манай судлаачид санал бүрэн нийлдэггүй. Манай эрдэмтэд үзэхдээ нүүдэлчдийн хот байгуулалтын уламжлал, соёлыг суурин иргэншилтэй улсуудтай адилтгаж, тэдгээртэй адил шалгуураар авч үзэх нь учир дутагдалтай гэдэг байна. Археологийн малтлаг, түүхийн сурвалж бичгүүдээс үзэхэд монгол орны нутаг дэвсгэрт орд харшны үлдэц, хэрэмний туурь цөөнгүй байгаа хэдий ч, хожуу үеийн сүм хийдийн зарим дурсгалыг эс тооцвол хот, суурингийн бүрэн бүтэн зүйл өвлөгдөж үлдээгүй байна. Түүхэн баримтанд Хүннү улсын шаньюн орд- хот лунтан, луут хот буюу Лун-чэн, луут дугана буюу Лун-цы гэж түүхэнд тэмдэглэсэн байна. Үүнчлэн нанхиадын судар бичигт Хүннү гүрэнд төр цэргийн хот байсан тухай бичиж үлдээжээ. Үүнчлэн Хүннү гүрний үед холбогдох хот суурингийн үлдэц нилээд илэрсэн. Тухайлбал Тэрэлж голын эрэг дэ х Хасар балгас, Өмнөговь аймгийн Номгон сумын нутаг дахь Баянбулаг балгас, Хэнтий аймгийн Цэнхэрийн голын хэрэм, Булган аймгийн Бүрэгхангай сумын нутаг дахь Шув уутын голын хэрэм зэрэг хот суурингийн ор, үлдэцүүд бий. Сүмбэ, Нирун улсын үед өргөө - хот байгуулж байсан тухай түүхчдийн бүтээлд тэмдэглэжээ. Эрдэмтэн Ц.Хандсүрэн Нируны нийслэл Мумэ хот Хар хүрэмний баруун хойт талд Тамирын голын савд Мээмт толгойн орчимд байсан хэмээн үзжээ. Түрэг, Уйгар, Киданы үед хот байгуулж байсан тухай түүхэнд олонтоо тэмдэглэгдсэн байна. Тухайлбал Билгэ хааны Могилян хэмээх орд нь Хархорум хотоос баруун хойш 70 км-ийн байсан тухай Гржимайлогийн бүтээлд дурдсан байна.Западная Монголия “ Урянхайский край “ г.1926. Уйгарын хаант улсын нийслэл болох Хар балгасыг хан Пейло 715 онд үндэслэсэн байна. Энэ хот Эрдэнэзуугаас хойш 25 км-т оршиж байжээ. Үүнчлэн Булган аймгийн Дашинчилэн
7.
сумын н утагт
Чин толгойн балгас гэж бий. Түүхээс үзвэл энэ нь Киданы хааны татвар хатан 994 онд бариулсан бөгөөд Хатан хот Чжэнь-Чжоу гэдэг нэртэй байжээ. Эртний улсуудын хотын түүхээс үзвэл дараах хэдэн шинж харагдаж байна. 1. Нүүдэлчин монголчууд төр улс, эзэн хаанаа өргөмжлөн хүндэтгэж, хаадын өртөө-хот сууринг байгуулж иржээ. 2. Хот нь сууршмал амьдралын өвөрмөц байдлыг дагуулж, эдийн засаг, соёлын үйл ажиллагааны төв болж байжээ. 3. Хот байгууламж нь уран барилгын онцлог шинж төрийн илэрхийлэл болон хөгжиж ирснийг баримтууд нотолж байна. 12-р зууны эхэн буюу Кидан гүрэн мөхсөнөөр эртний улсуудын үе дуусч, шинэ төрх бүхий хотын түүх эхэлсэн байна. 1206 онд Тэмүжин Их монгол улсыг байгуулж, хаан болсноос хойш монгол хаад нүүдлийн ба суурин орд харш олонтой болжээ. Жишээ нь Чингис хаан 4 ордонтой байв. Их орд нь Хэрлэнгийн долоон болдог, Шилхэнцэг хоёрын дунд байжээ. Энэ тухай хятад сурвалжид “Ли Цзюй” голд хааны их орд байсан гэжээ. Лү Цзюй гэдэг нь Хэрлэн гол гэсэн үг юм. 2 дахь орд нь “Сайр хээрийн Хамунтунт орд” гэж японы түүхч Янай Ватари тэмдэглэсэн байна. Энэ нь одоогийн Сэлэнгэ, Хануй голын бэлчир Сайхан хулжийн хөндий орчим байсан гэж таамагладаг. 3 дахь орд нь туул голын Хар Түнэд байсан гэж үздэг. Одоогийн Богд уулын ард Улаанбаатар хавийн газар юм. 12-р зууны үед Хэрэйдийн Ван хааны орд гэж байсан. Энд Ван хан Есүхэй нар анд бололцсон гэдэг. 4 дэхь орд нь Найманы Таян ханы нутагт Сэлэнгэ голын эхэн урсгал, Идэр голын орчимд байжээ. Чингис хаан 1220 онд Хархорумыг улсын нийслэл, төрийн өргөө хот болгосон. Гэвч тэнд өөрөө сууж байсан эсэх нь тодорхойгүй юм. Энэ нь түүний аян дайнтай холбоотой байж болох юм. Монгол хот байгуулалтын түүхэнд голлох байр суурийг эзлэх хаад бол Өгэдэй, Хувилай нар юм. Өгэдэй хаан 1228-1241 онд төр барьж бай хдаа Хархорумыг цогцолбороор нь
8.
байгуулжээ. Ингэхдээ эзлэгдсэн
улсуудынхаа дархчуудыг авчирсан байна. Тэрээр Эрдэнэзуугаас хойш 40 км газарт Дойтын цагаан нуурын дэргэд Суурин гэдэг хот бай гуулж, Гэгээн цагаан гэдэг харш босгожээ. Үүнчлэн 1238 онд Тосох нэртэй хот байгуулж, Түмэн амгалант гэдэг харш босгосон байна. Хувилай хаан “ Хөгшин тээлийн балгас “ гэдэг нэртэй цэргийн хот босгож байсан. Энэ хотыг Хувилай, Аригбөх нарын тэмцлийн үед 1260-1264 байгуулжээ. Хувилай 1264 онд Аригбөхийг дарахдаа Хархоринд товлон суугаагүй бөгөөд 1267 оноос Бээжинд шинэ хот бариулан 1271 оноос тэнд шилжин суусан байна. Бээжин Дайду буюу Их нийслэл гэж нэрлэжээ. Хувилай хаан тэр үед Бээжинг Дайдун монгол хот гэж үзэж байсан. Судлаачид ч ийнхүү үзэж буй анх удаа монгол хүний ур ухаанаар боссонтой холбоотой юм. Хожим шарын шашин дэлгэрч буддын сүм хийд олноор баригдсан нь монгол хот байгууламжийн уламжлалын нэгэн үеийн өөрчлөлт болсон байна. Халхын Амбагай хаан 1586 онд ан хны хийд Эрдэнэзууг байгуулжээ. Гэвч томоохон хийдийн зэрэгт хүрч дэвжээгүй байна. Харин Өндөр гэгээн Занабазарын шавыг нь тавьсан Их өргөө хэдэнтээ бууриа сэлгэсээр одоогийн бууринд бууснаар шашин номын төвөөс яваандаа иргэний хотын дүр төрхийг олж, олон зуун сүм хийдийн дундаас товойн гарч ирсэн байна. Монгол нутагт сүм хийд 700-д хүрч байв. Уран барилгын нэг төрөл болох мон голын сүм хийд нь Энэтхэг, Төвдийн уламжлалтай юм. Гандан, Чойжин ламын хийд, Дамбадаржаа хийд байрлаж байсан учир Өргөө 1639-1706, Их хүрээ 1706-1778, Да хүрээ 1778-1911 хэмээн нэрлэгдсээр иржээ. 1861 онд Оросын консулын газар байгуулагдсан. Консулын дэнжид анх 2 давхар чулуун байшин барьсан байна. Монголчууд Манжийн эрхшээлээс гарсан 1911 онд Их хүрээг Олноо өргөгдсөн Монгол улсын нийслэл гэж албан ёсоор зарласан. Улсын ан хдугаар и х хурлаас 1924.Х-29 БНМАУ-ын нийслэлийг хуульчлан тогтоож, Улаанбаатар хот гэж нэрлэсэн юм. Гол барилгууд: - 1945 онд засгийн газрын ордон - 1947 онд Улсын дуурийн театр - 1943 онд МУИСургууль - 1961 онд Улсын их дэлгүүр, Үзэсгэлэнгийн шилэн байшин, Улаанбаатар зочид буудал зэрэг барилгууд босчээ.
9.
- Анхны 4
давхар барилга 1946 онд баригдсан 1-р дунд сургуулийн барилга юм. - Улаанбаатар хотын анхны капитал барилгуудыг японы олзны цэргүүд барьсан. Монголын хот суурингийн нөлөөгөөр хүн амын бүрэлдэхүүн, бүтцийн өөрчлөлт хэрхэн явагдсан вэ? гэвэл: 1. Хүн ам нэг талаас хот суурин руу тэмүүлж байсан ч гэсэн мал сүргийнхээ байцаар хот суурингаас зугтах хандлага нэгэн адил үйлчилж байсан тул монголчууд өнөөг хүртэл нүүдэлчин аж төрөх ёс, соёл иргэншил, нүүдэлчдийнхээ төрхийг хадгалсаар байна. 2. Монголд хот суурин олигтой хөгжөөгүй нь эх гэзрын эрс тэс уур амьсгал, байршлаас шалтгаалсны зэрэгцээ, эцсийн дүндээ нүүдлийн мал аж ахуйгаас үүдсэн язгуур шалтгаантай юм. Үүнчлэн шарын шашин нэг талаас хотын хөгжилд түлхэц өгсөн ч гэлээ нөгөө талаасаа саатуулагч хязгаарлагч шинжтэй явж иржээ. 3. 20-р зууны эхнээс хүрээний амьдралыг залгуулдаг хүмүүн суурин суугчид болж, хөдөлмөрийн хуваарь, нийгмийн байдлаар ялгаралд орж энэ нь иргэний хотын шинжийг олоход нөлөөлсөн. 4 .Хот байгуулалт, үйлдвэржүүлэлтийн явц нь орчин үеийн хоттой болох үйл явцад шууд нөлөөлсөн байна. 21-р зууны босгон дахь монголчуудыг зөвхөн нүүдлийн соёл иргэншил бүхий нүүдэлчид хэмээн тодорхойлох аргагүй болж байна. Манай оронд нүүдлийн ба суурьшмал соёл, иргэншил зэрэгцэн, өрсөлдөн хөгжиж байна. Энэ бол монголын нийгмийн содон онцлог юм. 5. Үйлдвэрлэх хүчний байршилд өөрчлөлт гарсан. Төв орон нутгийн харъяалалтай хотуудын хүн ам өсөж, хотын оршин суугчид, унаган иргэд бий болов. 6. Ажилчны давхраа үүслээ. 1934 онд аж үйлдвэрийн комбинатыг Улаанбаатарт байгуулснаас хойш эдүгээ олон томоохон бүтээн байгуулалтууд хийгджээ. 7. Өнөөгийн хот суурин газрууд сургууль, соёлын төв болжээ. Үүнийг дагаад сэхээтний давхарга бүрэлдэн цогцолж байна. Үүнчлэн хувийн компани, групп, корпорациуд бий болж байна. Энэ нь алсдаа нийгмийн нэгэн шинэ бүтэцийг бий болгох магдлалтай юм. Одоо нийт хүн амын 57,4 % нь хотод амьдарч байна. Дархан-Уул, Орхон аймаг байгуулж, Эрдэнэт, Дархан хотыг татан буулгасан нь хотжилтын хөгжилд ухралт болсон гэж үздэг.
10.
ХХ зуунд Мон
голын нийгэм “нэг улс–хоёр соёл, иргэншлийн “ хослол, зэрэгцэл бүхий шинж төрхтэй болсон гэж хэлж болно. Алсдаа суурин соёл иргэншил давамгайлах нь тодорхой байна.
Download now